КʹЬТЕБА Әстәр бәʹса мерәки Щьһу бь наве Мордокаи дькә. Мордокаи йәк жь Щьһуйед аксоркьри бу, у әԝ дәстпека ԛьрʹна 5-да Б.Д.М., «рʹожед Аһашвәрошда», ԛәсьра пʹадше Фарьсда дьхәбьти (Рʹожа иройин Аһашвәрош щарна те навкьрьне ча Ксеркс I). Мордокаи планәкә сәва кӧштьна пʹадше, әшкәрә кьрьбу. Пʹадша рʹази бу у фәрман да, ԝәки Мордокаи бе рʹумәткьрьне. Пʹадша паши мьрьна Һаман, йе кӧ дьжмьне Мордокаи у Щьһуйед дьн бу, Мордокаи кьрә сәрокԝәзир. Бь ви щурʹәйи, мәщал кʹәтә дәсте Мордокаи кӧ бона хьлазкьрьна Щьһуйед ль Империйа Фарьса, фәрманәки бьдә (Әстәр 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16).

Дәстпека ԛьрʹна 20-да, һьнә тʹәрихзана дьгот кӧ кʹьтеба Әстәр чʹирок ә у мерәки бь наве Мордокаи бь рʹасти тʹӧнә бу. Ле сала 1941-да, археоложа тьштәк дит, чь кӧ пьштгьрийа готьнед жь Кʹьтеба Пироз дькә, дәрһәԛа Мордокаи. Гәло ԝана чь дит?

Леколинкʹара ньвисарәк дитьн, йа кӧ бәʹса мерәки бь наве «Мардука» дькә (бь зьмане Кӧрманщи: Мордокаи). Әв мер ль Шушане дьбәкә ча һʹәсабкʹар дьхәбьти. Артур Ангнад, експертәки тʹәрихийе йе Рʹоһьлата Навин, гот кӧ һʹәта ԝе дәме, әв ньвисар «хенщи Кʹьтеба Пироз, канийа тʹәк бу, йа кӧ бәʹса Мордокаи дькә».

Жь ԝи чахива, зандара бь һʹәзара ньвисаред Фарьса ԝәлгәрʹандьнә. Нава ԝанда, кәвьред Пәрсәполисе һәнә, йед кӧ нава кәвьр-кӧчʹькада дитьн, кʹидәре кӧ бәре щийе хьзне бу, незики суред бажер. Әв кәвьр жь һена сәрԝертийа Ксеркс I нә, у бь зьмане Әʹлами нә. Ль сәр ԝан, чәнд нав һәнә, йед кӧ кʹьтеба Әстәрда ньвисар ьн. a

Наве мерәки бь наве «Мардука», ль сәр чәнд кәвьред жь Пәрсәполисе кʹьфшкьри йә, йе кӧ ԝәʹде сәрԝертийа Ксеркс I ԛәсьра Шушанеда, ча ньвискʹаре пʹадше дьхәбьти. Сәр кәвьрәки те готьне кӧ «Мардука» ԝәлгәрʹ бу. Әв йәк ль гора Кʹьтеба Пироз ә. Әԝ ԛәсьра Аһашвәрош Пʹадшада (Ксеркс I) бәрдәсти бу, у әԝи һәри кем сәр дӧ зьмана хәбәр дьда. Мордокаи ль Шушане бәр дәргәһе ԛәсьра пʹадше рʹудьньшт (Әстәр 2:19, 21; 3:3). Әв дәргәһ чаԝа авайики мәзьн бу, у бәрдәстийед ԛәсьре ль ԝедәре дьхәбьтин.

Гәләк тьштед кӧ сәр кәвьра дәрһәԛа «Мардука» тенә готьне у тьштед кӧ Кʹьтеба Пироз ль сәр Мордокаи дьбежә, ԝәк һәв ьн. Әԝана ԝәʹдәкида у щикида дьжитьн, у ча һʹәсабкʹар дьхәбьтин. Демәк, әԝ һʹәму тьшт чь кӧ дәрһәԛа «Мардука» у Мордокаи те готьне, дьдьнә кʹьфше ԝәки әԝ мәрьвәк бу.