1. Гава әм дәрһәԛа баԝәрийа Бьраһим дьфькьрьн, дьбәкә чь пьрс щәм мә пешда те?

 ГӘЛӘК мәрьв дәрһәԛа наве Бьраһим пʹехәмбәр бьһистьнә, ле диса жи һʹәчʹи зәʹф жь ԝана дәрһәԛа ԝи һьндьки заньн. Һәмьки тӧ дәрһәԛа Бьраһим гәләк тьшт зани. Мәсәлә, тӧ зани ԝәки әԝ «баве» һʹәму баԝәрмәнда те навкьрьне (Рʹомайи 4:11). Дьԛәԝьмә тӧ пьрсе дьди хԝә: «Гәло әз дькарьм пʹегәһа Бьраһимда һәрʹьм у баԝәрийа мьн дькарә мина йа ԝи ԛәԝи бә?» Бәле, тӧ дькари!

2. Чьма фәрз ә кӧ әм дәрһәԛа сәрһатийа Бьраһим лекʹолин кьн? (Аԛуб 2:22, 23)

² Сәва кӧ баԝәрийа мә мина йа Бьраһим ԛәԝи бә, әм гәрәке сәрһатийа ԝи лекʹолин кьн. Ль гора фәрмана Хԝәде, Бьраһим чу ԝәлатәки дур, бь дәһа сала конада дьма у һазьр бу кӧрʹе хԝәйи дәлал, Исһаԛ бькә ԛӧрбан. Әв кьред Бьраһим нишан дькьн, ԝәки баԝәрийа ԝи ԛәԝи бу. Бьраһим бь баԝәри у кьред хԝә ԛәбулкьрьн у достийа Хԝәде ԛазанщ кьрьбу (Бьхунә Аԛуб 2:22, 23). Йаһоԝа дьхԝазә ԝәки һәр йәк жь мә ԝан кʹәрәма бьстинә. Ләма жи Хԝәде рʹебәри Паԝлос у Аԛуб кьр, ԝәки әԝана жь бина бәр ԝи дәрһәԛа Бьраһим бьньвисьн. Әме ньһа бьвиньн кӧ Рʹомайи сәре 4-да у Аԛуб сәре 2-да дәрһәԛа Бьраһим чь те готьне. Һьм Паԝлос һьм жи Аԛуб дәрһәԛа Бьраһим тьштәки гәләк фәрз дьбежьн.

3. Паԝлос у Аԛуб кʹижан рʹез ԝәкʹьландьбун?

³ Паԝлос у Аԛуб готьнед хԝә жь Дәстпебун 15:6  ԝәкʹьландьн. Әв рʹез ӧса дьбежә: «Бьраһим баԝәрийа хԝә Хԝәде ани у әԝ йәк жерʹа рʹасти һатә һʹәсабе». Гава Хԝәде кәсәки рʹаст һʹәсаб дькә, әв йәк те һʹәсабе кӧ Хԝәде жь ԝи рʹази йә у әԝ кәс бәр чʹәʹве ԝи бесущ ә. Бона мәрьвед ԛьсурдар у гӧнәкʹар чьԛас ԛәдьрәки мәзьн ә, кӧ дькарьн алийе Хԝәдеда бесущ бенә һʹәсабе! Әме ньһа пебьһʹәсьн, кӧ Йаһоԝа чьрʹа Бьраһим ча йәки рʹаст нав кьр у әм гәрәке чь бькьн, сәва кӧ әм жи ӧса бенә һʹәсабе.

4. Чь дькарә рʹийа мәрьва бьгьрә кӧ рʹаст бенә һʹәсабе?

⁴ Гава Паԝлосе шанди Рʹомайарʹа нәʹмә ньвиси, әԝи гот кӧ һʹәму мәрьв гӧнәкʹар ьн (Рʹомайи 3:23). Ле һәрге ӧса йә, мәрьв чаԝа дькарә чʹәʹве Хԝәдеда рʹаст йан жи бесущ бе һʹәсабе? Гәло мәрьв чаԝа дькарә ԛәбулкьрьна Хԝәде ԛазанщ кә? Паԝлос мәсәла Бьраһим да хәбате, ԝәки щаба ве пьрсе зәлал кә.

5. Йаһоԝа чьрʹа Бьраһим ча йәки рʹаст нав кьр? (Рʹомайи 4:2-4)

⁵ Гава Бьраһим ԝәлате Кәнанеда бу, чьрʹа Йаһоԝа әԝ ча йәки рʹаст нав кьр? Гәло мәʹни әԝ бу кӧ Бьраһим гӧрʹа Ԛануна Мусада бу? Һәмьки на! (Рʹомайи 4:13) Чахе Хԝәде гот кӧ Бьраһим йәки рʹаст ә, һьнге Ԛануна Муса һе тʹӧнә бу. Әв Ԛанун паши 400 сали зедәтьр дәркʹәт. Ле чьрʹа Хԝәде әԝ ча йәки рʹаст һʹәсаб кьр? Йаһоԝа ԛәнщийа хԝә ԝирʹа да кʹьфше у жь бо баԝәрийа ԝи әԝ ча мәрьвәки рʹаст нав кьр (Бьхунә Рʹомайи 4:2-4).

6. Чь щурʹәйи Йаһоԝа мәрьве гӧнәкʹар ча йәки рʹаст һʹәсаб дькә?

⁶ Паԝлос шьровәкьр, кӧ гава кәсәк баԝәрийа хԝә Хԝәде тинә, «бь ве баԝәрийе әԝ рʹаст һʹәсаб дьбә» (Рʹомайи 4:5). Паԝлос ӧса бәрдәԝам кьр: «Даԝьд жи аһа хԝәзийа хԝә ль ԝи мәрьви тинә, йе кӧ Хԝәде бейи кьра ԝи рʹаст һʹәсаб дькә. ‹Хԝәзи ль ԝан, кӧ нәһәԛийед ԝан һатьнә бахшандьне у гӧнед ԝан һатьнә ньхамтьне. Хԝәзи ль ԝи бәндәйи, кӧ Хӧдан ԝирʹа гӧнә һʹәсаб накә›» (Рʹомайи 4:6-8; Зәбур 32:1, 2). Хԝәде дьньхӧминә, демәк бь тʹәмами гӧнед ԝан мәрьва дьбахшинә, йед кӧ баԝәрийа хԝә ԝи тиньн. Жь бо баԝәрийа ԝан, Хԝәде ԝана рʹаст һʹәсаб дькә.

7. Әм чьрʹа дькарьн бежьн кӧ хьзмәткʹаред Хԝәдейә бәре мәрьвнә рʹаст бун?

⁷ Рʹаст ә Бьраһим, Даԝьд у хьзмәткʹаред Хԝәдейә дьн мәрьвед гӧнәкʹар бун, йәкә әԝана ча мәрьвед рʹаст һатьнә һʹәсабе. Ле хьзмәткʹаред Хԝәде у кәсед кӧ ԝи наһʹәбиньн, бәр чʹәʹве Хԝәде мина һәв ниньн. Хьзмәткʹаред ԝи баԝәрийа хԝә ԝи тиньн, ләма жи әԝ ԝана бесущ һʹәсаб дькә (Әфәси 2:12). Чаԝа кӧ Паԝлос нәʹма хԝәда зәлал кьр, мәрьв бе баԝәри нькарә бьбә досте Хԝәде. Бьраһим у Даԝьд достед Хԝәде бун, чьмки ԝана баԝәрийа хԝә Хԝәде дьани. Әм жи дькарьн бь баԝәрийа хԝә бьбьнә достед Хԝәде.

8-9. Һьнә мәрьва ньвисаред Паԝлос у Аԛубда чь шаш фәʹм кьрьнә у чьрʹа?

⁸ Бь ԛьрʹна, сәрԝеред дера һәврʹа дькʹәвьнә дәʹԝе сәва ве йәке, кӧ баԝәри кьрава гьредайи йә, йан на. Һьнә сәрԝеред религи ӧса дьбежьн: «Баԝәрийа хԝә Иса Мәсиһ бинә у тӧйе хьлаз би». Әԝана хԝә ль ван готьнед Паԝлос дьгьрьн: «Хԝәде бейи кьра ԝи рʹаст һʹәсаб дькә»  (Рʹомайи 4:6). Ле йед дьн жи дьбежьн, кӧ һәрге мәрьв һәрʹә зийарәта йан дера у тьштед ԛәнщ бькә, әԝе хьлаз бә. Әԝана дьбежьн, кӧ Аԛуб 2:24 һʹиме ньһерʹандьна ԝан ә, кʹидәре кӧ те готьне: «Һун дьбиньн кӧ мәрьв бь кьра рʹаст те һʹәсабе, нә кӧ тʹәне бь баԝәрийе?»

⁹ Жь бо ньһерʹандьнед щӧдә, һьнә сәрԝеред религи дьфькьрьн, кӧ Паԝлос у Аԛуб мина һәв нафькьрьн дәрһәԛа ве тʹемайе, кӧ баԝәри чаԝа кьред мәрьвава гьредайи йә. Бь гьлийед һьнә сәрԝеред религи, Паԝлос баԝәр дькьр, ԝәки сәва кӧ ԛәбулкьрьна Хԝәде бьстиньн, тʹәне баԝәри бәс ә, ле Аԛуб баԝәр дькьр, ԝәки мәрьв гәрәке тьштед ԛәнщ бькьн. Професорәки религи ӧса гот: «Аԛуб фәʹм нәдькьр кӧ Паԝлос чьма дьгот, ԝәки сәва кӧ рʹаст бенә һʹәсабе, баԝәри тʹәне бәс нинә, у ве пьрседа Аԛуб мина Паԝлос нәдьфькьри». Ле Йаһоԝа рʹебәри да һьм Паԝлос һьм жи Аԛуб, ԝәки ван гьлийа бьньвисьн (2 Тимотʹейо 3:16). Сәва кӧ әм нета ԝан гьлийа рʹаст фәʹм бькьн, әм гәрәке контекста ньвисаред ԝан бьньһерʹьн.

10. Паԝлос бәʹса кʹижан «кьра» дькьр? (Рʹомайи 3:21, 28) (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)

¹⁰ Рʹомайи сәре 3 у 4-да Паԝлос дәрһәԛа кʹижан «кьра» дьгот? Әԝи бәʹса пеканина «кьред Ԛануне» дькьр, демәк Ԛануна Муса. Хԝәде әв Ԛанун сәр Чʹийайе Синайе дабу Исраелийа (Бьхунә Рʹомайи 3:21, 28). Ча те кʹьфше, рʹожед Паԝлосда һьнә Мәсиһийед Щьһу баԝәр дькьрьн, ԝәки әԝана гәрәке һәла һе хԝә ль Ԛануна Муса бьгьрьн. Паԝлос пе мәсәла Бьраһим избат кьр, ԝәки сәва кӧ мәрьв рʹаст бе һʹәсабе, һʹәԝщә нинә кӧ әԝ хԝә ль Ԛануна Муса бьгьрә. Ле  дәԝсе баԝәри лазьм ә. Гава әм баԝәрийа хԝә Хԝәде у Мәсиһ тиньн, Хԝәде мә ԛәбул дькә. Әв йәк һеланикә мәзьн ә.

11. «Кьред» кӧ Аԛуб дина мә дькʹьшинә сәр ԝан чь нә?

¹¹ Алийе дьнва, мәʹна хәбәра «кьред», кʹижан кӧ Аԛуб сәре 2-да те готьне, у «кьред Ԛануне» дәрһәԛа кʹижани Паԝлос дьбежә, нә мина һәв ьн. Аԛуб дина мә дькʹьшинә сәр тьштед кӧ хьзмәткʹаред Хԝәде жийина хԝәйә һәррʹожида дькьн. Тьштед ӧса нишан дькьн, һәла әм бь рʹасти баԝәрийа хԝә Хԝәде тиньн йан на. Ԝәрә әм дина хԝә бьдьнә дӧ мәсәла, кʹижан кӧ Аԛуб дьдә хәбате.

12. Ль гора шьровәкьрьна Аԛуб, баԝәри у кьред ԛәнщ чаԝа һәвва гьредайи нә? (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)

¹² Мәсәла пешьнда, Аԛуб бь зәлали дьбежә, кӧ хьзмәткʹаред Хԝәде гәрәке фьрԛийе нәкьнә ортʹа мәрьва. Әԝи мәсәләкә ӧса ани, кӧ гава кәсәк ԛәдьр у ԛимәте дьдә йәки дәԝләмәнд, ле йе бәләнгаз бәр тʹӧ тьшти һʹәсаб накә. Әв мәрьв дьԛәԝьмә дьбежә, ԝәки баԝәрийа ԝи һәйә, ле кьред ԝи ве йәке нишан накьн (Аԛуб 2:1-5, 9). Мәсәла дӧдада, Аԛуб дәрһәԛа ԝи мәрьви гьли дькә, йе кӧ бьраки йан хушкәкә бе кʹьнщ у бе хԝарьн дьвинә, ле али ԝан накә. Һәрге жи әв кәс бежә кӧ баԝәрийа ԝи һәйә, ле йәкә кьред ԝи ве йәке нишан накьн, баԝәрийа ԝи кери тьштәки найе. Аԛуб ӧса ньвиси: «Баԝәри, һәгәр кьред ԝе тʹӧнәбьн, бь тʹәне мьри йә» (Аԛуб 2:14-17).

13. Аԛуб чаԝа нишан кьр кӧ һьм баԝәри, һьм жи кьред ԛәнщ гәләк фәрз ьн? (Аԛуб 2:25, 26)

¹³ Аԛуб бәʹса Рʹәхабе жи кьр, йа кӧ баԝәрийа хԝә бь кьред хԝә нишан дькьр  (Бьхунә Аԛуб 2:25, 26). Әԝе бьһистьбу дәрһәԛа тьштед кӧ Йаһоԝа бона Исраелийа кьрьбу, у заньбу ԝәки Йаһоԝа пьштгьрийа Исраелийа дькә (Йешу 2:9-11). Рʹәхабе баԝәрийа хԝә бь кьред хԝә избат кьр. Гава жийина дӧ щәʹсусед Исраели кʹәтьбу ԛәзийе, әԝе әԝ вәшартьн. Мина Бьраһим, әԝ жьна нә Исраели жи, рʹаст ә гӧнәкʹар бу у хԝә ль Ԛануна Муса нәдьгьрт, ле әԝ рʹаст һатә һʹәсабе. Жь сәрһатийа Рʹәхабе әм һин дьбьн, кӧ фәрз ә ԝәки әм бь кьред хԝә баԝәрийа хԝә нишан кьн.

14. Готьнед Паԝлос у Аԛуб чьма нә мьԛабьли һәв ьн?

¹⁴ Дәрһәԛа баԝәри у кьред ԛәнщ, Паԝлос аликива шьровәдькә, ле Аԛуб алики дьнва. Паԝлос Мәсиһийед Щьһурʹа гот, ԝәки әԝана нькарьн тʹәне бь пеканина Ԛануна Муса ԛәбулкьрьна Йаһоԝа бьстиньн. Ле Аԛуб зәлал кьр кӧ гәрәке һʹәму хьзмәткʹаред Хԝәде баԝәрийа хԝә бь кьред ԛәнщ нишан кьн.

15. Бь кʹижан кьред ԛәнщ әм дькарьн баԝәрийа хԝә нишан кьн? (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)

¹⁵ Сәва кӧ әм ча кәсед рʹаст бенә һʹәсабе, Йаһоԝа набежә кӧ гәрәке әм һәма ве йәке бькьн чь кӧ Бьраһим кьр. Гәләк мәщал һәнә кӧ әм баԝәрийа хԝә бь кьред хԝә нишан кьн. Щьватеда әм дькарьн ԝан мәрьва сьлав кьн, йед кӧ тʹәзә һатьнә, аликʹарийе бьдьнә хушк-бьред дәсттәнг у нәфәред хԝәрʹа ԛәнщийе бькьн. Һәрге әм ӧса бькьн, Хԝәде ԝе жь мә рʹази бә у мә кʹәрәм кә (Рʹомайи 15:7; 1 Тимотʹейо 5:4, 8; 1 Йуһʹәнна 3:18). Сәва кӧ әм баԝәрийа хԝә бь кьред хԝә нишан кьн, мәщаләкә дьн әԝ ә, кӧ бь хирәт мьзгинийе бәла кьн (1 Тимотʹейо 4:16). Әм гьшк дькарьн  пе кьред хԝә нишан кьн, ԝәки әм баԝәр дькьн кӧ һʹәму созед Йаһоԝа ԝе әʹсәйи бенә сери у рʹебәрийа ԝи йа һәрә баш ә. Һәрге әм ӧса бькьн, әм дькарьн дӧдьли нәбьн кӧ Хԝәде ԝе мә рʹаст һʹәсаб кә у мә ча досте хԝә нав кә.

16. Гӧман у баԝәрийа Бьраһим чаԝа һәвва гьредайи бун?

¹⁶ Жь Рʹомайи сәре 4, әм педьһʹәсьн кӧ гәләк фәрз ә гӧмана мә ԛәԝи бә. Йаһоԝа соз дабу кӧ әԝе бь сайа Бьраһим «гәләк мьләта» кʹәрәм кә. Әв гӧмана кӧ Хԝәде дабу Бьраһим, гәләк хԝәш бу! (Дәстпебун 12:3; 15:5; 17:4; Рʹомайи 4:17) Ле гава Бьраһим 100 сали бу у Сәраһ 90 сали, кӧрʹе кӧ Хԝәде соз дабу ԝан һе ԝанрʹа нәбьбу. Ль гора ньһерʹандьна мәрьва, әв йәк ча тьштәки нәбуйи дьһатә кʹьфше. Әв бона Бьраһим щерʹьбандьнәкә мәзьн бу. Ле «Бьраһим бь гӧман баԝәр кьр, кӧ әԝе бьбә баве гәләк мьләта» (Рʹомайи 4:18, 19). Ахьрийа-ахьрийе, әԝ чьда гӧман бу, һатә сери. Бьраһим бу баве Исһаԛ, кӧрʹе кӧ әԝ бь һʹьзрәт һивийе бу (Рʹомайи 4:20-22).

17. Әм жь кʹӧ заньн кӧ әм дькарьн бьбьнә достед Хԝәде?

¹⁷ Әм дькарьн ԛәбулкьрьна Хԝәде бьстиньн у чаԝа Бьраһим бьбьнә достед Хԝәде. Паԝлос сәр Бьраһим ӧса готьбу: «Ле әв готьн нә тʹәне бона Бьраһим һатә ньвисаре, кӧ Хԝәде әԝ рʹаст һʹәсаб кьр, ле бәле бона мә жи рʹастбун ԝе бе һʹәсабе, кʹижанед ԝи баԝәр дькьн, йе кӧ Хӧдане мә Иса жь мьрьне рʹакьр» (Рʹомайи 4:23, 24). Әм гәрәке мина Бьраһим баԝәрийа хԝә Йаһоԝа биньн, тьштед ԛәнщ бькьн у баԝәр бьн кӧ һʹәму созед Йаһоԝа ԝе бенә сери. Паԝлос Рʹомайи сәре 5-да бәʹса ве гӧмане дькә, йа кӧ Хԝәде дайә мә. Готара дьнда әме дәрһәԛа ве йәке шеԝьр кьн.