1. Кʹьтеба Әʹйанти дәрһәԛа хьзмәткʹаред Хԝәде чь дьбежә?

 КʹЬТЕБА Әʹйанти нишан дькә кӧ Пʹадшатийа Хԝәде сәр әʹзмана һатийә сазкьрьне у Мире-щьна жь әʹзмана һатийә авитьне (Әʹйанти 12:1-9). Ләма жи сәр әʹзмана ида әʹдьлайи һәйә, ле һʹале мә хьраб ә. Гәло чьма? Чьмки Мире-щьна сәр хьзмәткʹаред Йаһоԝа гәләк һерс ә у пәй ԝан дькʹәвә (Әʹйанти 12:12, 15, 17).

2. Чь дькарә али мә бькә кӧ әм Йаһоԝарʹа амьн бьминьн?

² Гәло әм чаԝа дькарьн бәр һʹьщуме Мире-щьна ԛәԝи бьсәкьньн? (Әʹйанти 13:10). Чьԛас баш ә кӧ әм заньн ԝәки ахьрийеда чь ԝе бьԛәԝьмә, чьмки әв йәк дькарә али мә бькә ԝәки әм Йаһоԝарʹа амьн бьминьн. Мәсәлә, кʹьтеба Әʹйантида, Йуһʹәннайе шанди бәʹса һьнә кʹәрәма кьрьбу, йед кӧ әме дәмәкә незикда бьстиньн. Йәк жь ван кʹәрәма әв ә кӧ ԝе кʹока дьжмьнед Хԝәде бе. Ԝәрә әм бьвиньн кӧ кʹьтеба Әʹйанти дәрһәԛа ван дьжмьна чь дьбежә у чь ԝе бе сәре ԝан.

3. Кʹьтеба Әʹйанти бәʹса кʹижан щәʹнәԝьра дькә?

³ Кʹьтеба Әʹйанти рʹеза йәке зәлал дькә, ԝәки готьнед ве кʹьтебе бь зьманәки симболик һатьнә ньвисаре (Әʹйанти 1:1). Ләма жи дәрһәԛа дьжмьнед Хԝәде жи бь зьманәки симболик те гьли кьрьне. Кʹьтеба Әʹйанти бәʹса чәнд щәʹнәԝьра дькә. Мәсәлә, щәʹнәԝьрәк кӧ «жь бәʹре дәрдькʹәт» у «һʹәфт сәред ԝи у дәһә стьруйед ԝи һәбун» (Әʹйанти 13:1). Паши ви щәʹнәԝьри, Йуһʹәннайе шанди дьвинә кӧ «щәʹнәԝьрәки дьн жь әʹрде дәрдькʹәт». Әв щәʹнәԝьр «мина зийе хәбәр дьда»  у «һʹәта кӧ агьр жи жь әʹзмен» давит (Әʹйанти 13:11-13). Паше, дәрһәԛа «щәʹнәԝьрәки соре гәвәз» те готьне, сәр кʹижани ԛавәк сийар бьбу. Әв се щәʹнәԝьр дьжмьнед бәре йед Йаһоԝа Хԝәде у Пʹадшатийа ԝи нә. Ләма жи гәләк фәрз ә кӧ әм фәʹм бькьн, ԝәки әԝана бь рʹасти кʹи нә (Әʹйанти 17:1, 3).

4-5. Готьнед Данийел 7:15-17 чаԝа али мә дькьн кӧ әм фәʹм бькьн, ԝәки щәʹнәԝьред жь кʹьтеба Әʹйанти чь тенә һʹәсабе?

⁴ Пешийа кӧ әм пебьһʹәсьн кӧ әв дьжмьн кʹи нә, гәрәке әм мәʹна ви зьмане симболик фәʹм бькьн. Бь рʹасти Кʹьтеба Пироз хԝәха ве йәке зәлал дькә. Гәләк симболед кӧ кʹьтеба Әʹйанти бәʹса ԝан дькә, кʹьтебед дьнда тенә зәлалкьрьне. Мәсәлә, Данийел пʹехәмбәр хәԝнәкә хԝәда дитьбу кӧ «жь дәрйайе [бәʹре] чар щәʹнәԝьред мәзьн дәркʹәтьн» (Данийел 7:1-3, ИМ). Кʹьтеба Данийел әшкәрә дькә кӧ әв щәʹнәԝьр, чар «пʹадша», демәк сәрԝерти тенә һʹәсабе (Данийел 7:15-17 бьхунә). Ләма жи логики йә кӧ щәʹнәԝьред жь кʹьтеба Әʹйанти жи тенә һʹәсабе сәрԝеред политики.

⁵ Ньһа әме дина хԝә бьдьн чәнд готьнед жь кʹьтеба Әʹйанти у бьвиньн кӧ Кʹьтеба Пироз чаԝа али мә дькә, ԝәки ван готьна фәʹм бькьн. Әме бьвиньн кӧ щәʹнәԝьр бь симболик чь тенә һʹәсабе, чь ԝе бе сәре ԝан, у әв йәк ԝе сәр мә ча һʹӧкӧм бькә.

6. Щәʹнәԝьре пе һʹәфт сәрийа, дәрһәԛа кʹижани Әʹйанти 13:1-4-да те готьне, чь те һʹәсабе?

⁶ Щәʹнәԝьре пе һʹәфт сәрийа чь те һʹәсабе? (Әʹйанти 13:1-4 бьхунә). Чар щәʹнәԝьред жь кʹьтеба Данийел сәре 7, мина ви щәʹнәԝьре жь кʹьтеба Әʹйанти нә. Щәʹнәԝьре жь кʹьтеба Әʹйанти мина пьльнг ә, ньгед ԝи мина ләпе һʹьрʹчʹа нә, дәве ԝи мина дәве шера йә у дәһә стьруйед ԝи һәнә. Демәк чар щурʹед щәʹнәԝьред жь кʹьтеба Данийел, щәʹнәԝьре кʹьтеба Әʹйантида һәнә. Рʹез дьбежә кӧ әв щәʹнәԝьр «ль сәр һәр бәрәке, щьмәʹте, зьмани у мьләти» сәрԝертийе дькә. Ләма жи, әм фәʹм дькьн ԝәки әв щәʹнәԝьр сәрԝертик йан империйәкә башԛә нинә (Әʹйанти 13:7). Әшкәрә йә кӧ әв щәʹнәԝьр һʹәму сәрԝертийед политики тенә һʹәсабе, йед кӧ нава тʹәрихийеда сәр тʹәмамийа инсанәте сәрԝертийе дькьн * (Ԝаиз 8:9).

7. Һәр йәк жь һʹәфт сәред щәʹнәԝьр чь те һʹәсабе?

⁷ Һәр йәк жь һʹәфт сәрийа чь те һʹәсабе? Кʹьтеба Әʹйанти сәре 17 али мә дькә кӧ әм щаба ве пьрсе бьстиньн. Әв сәри бәʹса сурәте щәʹнәԝьре жь сәре 13-да йа кʹьтеба Әʹйанти дькә. Әʹйанти 17:9, 10 ӧса дьбежә: «Әԝ һәр һʹәфт сәри, . . . һʹәфт пʹадша нә. Жь ԝан пенщ кʹәтьнә, йәк һәйә, йе дьн һе нәһатийә у гава бе, гәрәке һьнәк ԝәхт бьминә». Жь һʹәму сәрԝертийед политики кӧ Мире-щьна һʹәта ньһа данә хәбате, һʹәфт «сәри», демәк сәрԝерти, йед һәри нав-дәнг бун. Әԝ һәнә империйед һʹәмдьнйайе йед кӧ пәй щьмәʹта Хԝәде дькʹәтьн. Ль рʹожед Йуһʹәннайе шандида, пенщ жь ван империйа ида дәрбаз бьбун: Мьсьр, Асур, Бабилон, Мәдийа-Фарьс у Йунаньстан. Гава кӧ Йуһʹәннарʹа әʹйанти һатә дайине, империйа  шәша, демәк йа Рʹоме, һʹӧкӧм дькьр. Гәло кʹижан империйа һʹәмдьнйайе ԝе бьбуйа сәре һʹәфта, демәк сәрԝертийа пашьн?

8. Сәре һʹәфта йе щәʹнәԝьр кʹе йә?

⁸ Бь аликʹарийа кʹьтеба Данийел, әме ньһа бьвиньн кӧ сәре һʹәфта, демәк сәре пашьн йе щәʹнәԝьр чь те һʹәсабе. Гәло кʹижан сәрԝертийа һʹәмдьнйайе ван рʹожед пашьн, демәк «Рʹожа Хӧданда» һʹӧкӧм дькә? (Әʹйанти 1:10). Әв сәрԝерти, жь Британйа у Дәԝләтед Йәкбуйи пешда һатийә, әв һәйә Англо-Америка. Ләма жи, әм фәʹм дькьн кӧ әв ә сәре һʹәфта йа щәʹнәԝьре жь Әʹйанти 13:1-4.

9. Щәʹнәԝьре кӧ ‹дӧ стьруйе ԝийә мина йе бәрха һәнә›, бь симболик кʹе йә?

⁹ Кʹьтеба Әʹйанти сәре 13 әʹйан дькә, ԝәки әв сәре һʹәфта, демәк Англо-Америка, ӧса жи әв щәʹнәԝьр ә кӧ ‹дӧ стьруйе ԝийә мина йе бәрха һәнә у мина зийе хәбәр дьдә›. Ль гора кʹьтеба Әʹйанти, әв щәʹнәԝьр «нишанед ӧса әʹщебә мәзьн дькьрьн, һʹәта кӧ агьр жи жь әʹзмед ль бәр чʹәʹве мәрьва давитә сәр әʹрде» (Әʹйанти 13:11-15). Кʹьтеба Әʹйанти сәре 16 у 19 ви щәʹнәԝьри ча «пʹехәмбәре дәрәԝ» нав дькә (Әʹйанти 16:13; 19:20). Кʹьтеба Данийел жи пешда готьбу кӧ империйа һʹәмдьнйайе, демәк Британйа у Америка, ԝе бь щурʹәки «нәдити ԝеран бькә» (Данийел 8:19, 23, 24, ИМ). Ԝәʹде Шәрʹе Һʹәмдьнйайе йа II һәма ӧса жи ԛәԝьми. Дӧ бомбед атоме кӧ зандаред Британи у Америки тʹәвайи чекьрьбун, авитьне сәр Жапонйайе, у әԝ йәк бу мәʹни кӧ әв шәрʹ хьлаз бу. Һьнге ча бежи Англо-Америка ‹агьр жь әʹзмен авитә сәр әʹрде›.

10. «Һʹәйкәле щәʹнәԝьр» бь симболик чь те һʹәсабе? (Әʹйанти 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

¹⁰ Ньһа әм щәʹнәԝьрәки дьн дьвиньн. Әв щәʹнәԝьр мина щәʹнәԝьре бь һʹәфт сәрийа йә, ле рʹәнге ԝи соре гәвәз ә. Әԝ ча «һʹәйкәле щәʹнәԝьр» у ча «пʹадше һʹәйшта» те навкьрьне * (Әʹйанти 13:14, 15; 17:3, 8, 11 бьхунә). Кʹьтеба Әʹйанти дьбежә кӧ әв «пʹадша» һәбу, паше бәтавәбу у паше диса хӧйа бу. Әԝ йәк бь рʹасти жи әʹйан дькә, ԝәки әԝ тʹәшкиләта Мьләтед Йәкбуйи йә, йа кӧ бона пьштгьрийа система политика һʹәмдьнйайе һатә сазкьрьне. Пешийе, әв ча Лига Мьләта әʹйан бу. Ле Ԝәʹде Шәрʹе Һʹәмдьнйайе йа II, әԝ һьлшийа. Паше, әԝ ча Мьләтед Йәкбуйи тʹәзәда диса пешда һат.

11. Щәʹнәԝьред политики ԝе чь бькьн, у чьрʹа нә лазьм ә кӧ әм жь ԝана бьтьрсьн?

¹¹ Щәʹнәԝьред политики бь сайа пропаганда хԝә, ԝе нав мәрьва дьн ԝәки мьԛабьли Йаһоԝа у хьзмәткʹаред ԝи рʹабьн. Бь симболик, әԝана ԝе «һʹәму пʹадшед дьнйайе» бона шәрʹе Һармәгәдоне, демәк бона «Рʹожа Мәзьнә Хԝәдейе Һʹәму Зорайийе», бьщьвиньн (Әʹйанти 16:13, 14, 16). Ле нә лазьм ә кӧ әм жь ԝана бьтьрсьн, чьмки ԝе рʹоже, Йаһоԝа ԝе кәсед кӧ пьштгьрийа сәрԝертийа ԝи дькьн, хьлаз кә (Һәзәԛел 38:21-23).

12. Чь ԝе бе сәре һʹәму щәʹнәԝьра?

¹² Чь ԝе бе сәре һʹәму щәʹнәԝьра? Әʹйанти 19:20 ӧса дьбежә: «Һьнге әԝ щәʹнәԝьр тʹәви ԝи пʹехәмбәре дәрәԝ  дил һатьнә гьртьне, йе кӧ ль бәр ԝи щәʹнәԝьри нишанед әʹщеб дькьрьн. Әԝи бь ԝан кьра әԝ хальфандьн, йед кӧ нишана щәʹнәԝьр ԛәбул кьрьн у сәре хԝә ль бәр һʹәйкәле ԝи данин. Щәʹнәԝьр у пʹехәмбәре дәрәԝ жи сахә-сах һатьнә авитьне нав гола агьре кʹьркʹутейи дьшьхӧлә». Демәк, әԝана ԝе ԝәʹде сәрԝертийа хԝә, бь дәсте Йаһоԝа сәр һʹәта-һʹәтайе бенә ԛьрʹкьрьне.

13. Һьнә сәрԝер зоре Мәсиһийа дькьн кӧ әԝана чь бькьн?

¹³ Әм гәрәке чь бькьн? Әм Мәсиһи нә, ләма жи гәрәке әм Хԝәдерʹа у Пʹадшатийа ԝирʹа амьн бьминьн (Йуһʹәнна 18:36). Бона ве йәке, гәрәке әм хԝә жь политике дур бьгьрьн у тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. Әв йәк щарна гәләк зор ә, чьмки сәрԝеред дьнйайе дьхԝазьн кӧ әм бь готьн у кьред хԝә пьштгьрийа ԝан бькьн. Кәсед кӧ пьштгьрийа ԝан дькьн, нишана щәʹнәԝьр дьстиньн (Әʹйанти 13:16, 17). Һәр кәсе кӧ ве нишане дьстинә, ԝе һерса Йаһоԝа сәр хԝә бинә, у ԝе жийина һәр-һәйи нәстинә (Әʹйанти 14:9, 10; 20:4). Бь рʹасти жи гәләк фәрз ә, ԝәки әм бь тʹәмами тʹәвнәбуйине хԝәй кьн, һәла һе ԝи чахи жи, гава сәрԝеред дьнйайе зоре мә бькьн, ԝәки алийе ԝан бьгьрьн.

14. Ль гора Әʹйанти 17:3-5, Йуһʹәннайе шанди чь тьште әʹщеб дит?

¹⁴ Паше, Йуһʹәннайе шанди тьштәки әʹщеб дит, жьнәк ль сәр щәʹнәԝьрәки соре гәвәз сийар бьбу (Әʹйанти 17:1, 2, 6). Әԝ ԛавәкә мәзьн ә у әԝ те навкьрьне «Бабилона Мәзьн», йа кӧ тʹәви «пʹадшед дьнйайе» бенамусийе дькә (Әʹйанти 17:3-5 бьхунә).

15-16. «Бабилона Мәзьн» кʹе йә, у әм ве йәке жь кʹӧ заньн?

¹⁵ «Бабилона Мәзьн» чь йә? Әшкәрә йә, кӧ әв жьн тʹәшкиләтәкә политики нинә, чьмки әԝ хԝәха тʹәви сәрԝеред политики йед ве дьнйайе, бенамусийе дькә (Әʹйанти 18:9). Сәрда жи, әв ԛав ԝана сийар буйә, демәк әԝ ԝана бьн контрола хԝәда дьгьрә. Ӧса жи әʹйан ә кӧ әԝ ԛав система комерсийайә тьма нинә, чьмки кʹьтеба Әʹйанти ве системе нав дькә ча «базьрганед дьнйайе» (Әʹйанти 18:11, 15, 16).

¹⁶ Щарна Ньвисаред Пироз ԝан мәрьва ча «ԛав» нав дькә, йед кӧ хԝә йанчь ча хьзмәткʹаред Хԝәде һʹәсаб дькьн, ле бь рʹасти пʹутпʹарьстийе дькьн, йан жи бь щурʹәки дьн тʹәви ве дьнйайе достийе дькьн (1 Дирок 5:25; Аԛуб 4:4). Ле кәсед кӧ бь амьни Хԝәде дьһʹәбиньн ча ԛизед «бькʹьр» тенә навкьрьне (2 Корьнтʹи 11:2; Әʹйанти 14:4). Бабилона бәре щийе сәрәкә бу, жь кʹидәре кӧ һʹәбандьна ԛәлп пешда һат. Ләма әшкәрә йә, ԝәки Бабилона Мәзьн һʹәму щурʹед һʹәбандьна ԛәлп те һʹәсабе. Әԝ бь рʹасти жи империйа һʹәмдьнйайе йа религийа ԛәлп ә (Әʹйанти 17:5, 18; Бьньһерʹә готар сәр jw.org, бь наве «Бабилона Мәзьн Чь йә?»).

17. Чь ԝе бе сәре Бабилона Мәзьн?

¹⁷ Чь ԝе бе сәре Бабилона Мәзьн? Әʹйанти 17:16, 17 ӧса дьбежә: «Әԝ һәр дәһә стьруйед кӧ тә дитьн, ӧса жи щәʹнәԝьр ԝе һәврʹа бьжәньнә йа ԛав. Әԝе дәсте ԝе жь һәр тьшти бькьн, ԝе тәʹзи кьн у гоште ԝе бьхԝьн, егьрда бьшәԝьтиньн. Чьмки Хԝәде әв йәк кьрә дьле ԝан, кӧ хԝәстьна ԝи бькьн». Бәле, Йаһоԝа ԝе фькьра хԝә бькә дьле  мьләта, ԝәки әԝана бь сайа щәʹнәԝьре соре гәвәз, демәк тʹәшкиләта Мьләтед Йәкбуйи, һʹьщуми сәр һʹәму религийед ԛәлп бькьн у ԝана бь тʹәмами ԛьрʹ кьн (Әʹйанти 18:21-24).

18. Әм чаԝа дькарьн хԝә жь Бабилона Мәзьн дур бьгьрьн?

¹⁸ Әм гәрәке чь бькьн? Гәрәке хԝәденасийа мә бәр чʹәʹве Хԝәдейе мә «рʹаст у беԛӧсур» бә (Аԛуб 1:27). Гәләк фәрз ә кӧ әм нәкʹәвьн бьн һʹӧкӧме һинкьрьнед ԛәлп, щәжьнед пʹутпʹарьсти, бенамусийе у сербазийа Бабилона Мәзьн. Ӧса жи, гәрәке әм бәрдәԝам кьн гази мәрьва бькьн, ԝәки әԝана жи «жь нава ԝе дәркʹәвьн», сәва кӧ «нәбьнә һәвал-пʹаред гӧнед ԝе» (Әʹйанти 18:4).

19. «Зийаки зәри мәзьн» кʹе йә?

¹⁹ Кʹьтеба Әʹйанти бәʹса «зийаки зәри мәзьн» дькә (Әʹйанти 12:3). Әв зийа тʹәви Иса Мәсиһ у мәләкед ԝи шәрʹ дькә (Әʹйанти 12:7-9). Әԝ һʹьщуми хьзмәткʹаред Хԝәде дькә у ԛәԝате дьдә щәʹнәԝьред политики (Әʹйанти 12:17; 13:4). Гәло әв зийа кʹе йә? Әԝ «мәʹре бәре» йә, кӧ «жерʹа Мирещьн у Шәйтʹан дьбежьн» (Әʹйанти 12:9; 20:2). Әԝ һʹәму дьжмьнед Йаһоԝа контрол дькә.

20. Чь ԝе бе сәре зийа?

²⁰ Чь ԝе бе сәре зийа? Әʹйанти 20:1-3 дьбежә кӧ мәләкәк ԝе Мире-щьна бавежә «гәлийе һәй-ԝайе», демәк ча бежи әԝе кәледа гьрти бә. Һьнге әԝе «иди мьләта нәхальфинә, һʹәта һʹәзар сал тʹәмам бә». Паши ве йәке, Мире-щьна у щьнед ԝи ԝе бенә авитьне «нава гола агьре кʹьркʹуте», чь кӧ ԛьрʹкьрьна һʹәта-һʹәтайе те һʹәсабе (Әʹйанти 20:10). Дә бьдә бәр чʹәʹве хԝә, кӧ бе Мире-щьна у щьнед ԝи, жийин ԝе чьԛас хԝәш бә!

21. Кʹьтеба Әʹйанти чьма дьле мә ша дькә?

²¹ Гәло әм ша ниньн кӧ әм готьнед симболик йед кʹьтеба Әʹйанти фәʹм дькьн? Мә дит кӧ дьжмьнед Йаһоԝа кʹи нә у чь ԝе бе сәре ԝан. Бәле, «хԝәзи ль ԝи, кӧ ве йәке бьхунә у хԝәзи ль ԝан, йед кӧ ван хәбәред пʹехәмбәртийе бьбьһен у тьштед кӧ веда һатьнә ньвисаре дьле хԝәда хԝәй кьн» (Әʹйанти 1:3). Ле паши кӧ дьжмьнед Хԝәде бенә ԛьрʹкьрьне, инсанед гӧһдар ԝе чь кʹәрәма бьстиньн? Готара хьлазийеда, әме щаба ве пьрсе бьстиньн.