1-2. Готара пешийа веда әм чь пеһʹәсийан, у ве готареда әме чь һин бьн?

ГОТАРА пешийа веда, мә дина хԝә дабу һьнә ширәтед Ԛануна Кʹаһинтийе жь сәре 19. Мәсәлә, рʹеза 3-да Йаһоԝа Исраелийарʹа готьбу ԝәки әԝана ԛәдьре де-баве хԝә бьгьрьн. Әм пеһʹәсийан, ԝәки әм ча дькарьн гӧһ бьдьн ве ширәте, кӧ бона де-баве хԝә хәм бькьн алийе физикида, емосийалида у рʹӧһʹанида. Ӧса жи әве рʹезе дьани бира Исраелийа кӧ гәрәке әԝ рʹожа Шәмийе хԝәй кьн. Мә дит кӧ рʹаст ә әм бьн ве ԛанунеда ниньн, диса жи гәләк фәрз ә ԝәки әм бона шьхӧлед рʹӧһʹани ԝәхт вәԛәтиньн. Бь ви щурʹәйи, әм нишан дькьн кӧ әм ль гора рʹебәрийа жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:2 у 1 Пәтрус 1:15 дьжин, ԝәки пироз бьн.

² Ве готареда, әме дина хԝә бьдьн һьнә рʹезед дьн жь Ԛануна Кʹаһинтийе сәре 19. Ль гора ви сәри, әм гәрәке һьндава мәрьвед сәԛәт рʹәʹм бьн, хәбатеда һʹәлал бьн у мәрьва һʹьз бькьн. Әм дьхԝазьн мина Хԝәде пироз бьн, ләма жи гәләк фәрз ә әм ль гора ван принсипа бьжин.

3-4. Ль гора Ԛануна Кʹаһинтийе 19:14, лазьм бу кӧ Исраелийа һьндава мәрьвед кәрʹ у кор чаԝа бьн?

³ Ԛануна Кʹаһинтийе 19:14 бьхунә. Йаһоԝа дьхԝәст кӧ хьзмәткʹаред ԝи һьндава мәрьвед сәԛәт рʹәʹм бьн. Мәсәлә, Исраелийа гәрәке ньфьрʹ кәсед кәрʹ нәкьрана. Бь рʹасти жи, ньфьрʹкьрьна мәрьве кәрʹ тьштәки гәләк хьраб ә, чьмки әԝ набьһе у нькарә хԝә бьпарезә.

 ⁴ Ӧса жи ль гора рʹеза 14, гәрәке хьзмәткʹаред Хԝәде тьштәк нәдана сәр рʹийа мәрьве кор. Кʹьтебәк дәрһәԛа кәсед сәԛәт ӧса дьбежә: «Бәре, кәсед ӧса Рʹоһьлата Навинда рʹасти зӧлме у нәһәԛийе дьһатьн». Дьбәкә һьнә кәсед берʹәʹм тьшт датанин сәр рʹийа кәсед кор, ԝәки ԝана бешиньн йан ԛәрфед хԝә бь ԝан бькьн. Әԝ чьԛас бехԝәдети йә! Бь сайа ве тʹәмийе, Йаһоԝа нишани хьзмәткʹаред хԝә дькьр кӧ әԝана гәрәке һьндава мәрьвед сәԛәт дьлрʹәʹм бьн.

5. Әм чаԝа дькарьн һьндава кәсед сәԛәт дьлрʹәʹм бьн?

⁵ Иса һьндава кәсед сәԛәт дьлрʹәʹм бу. Хәбәра кӧ әԝи Йуһʹәннайе Ньхӧмдаррʹа шандьбу, бинә бира хԝә: «Кор дьбиньн, сәԛәт дьгәрʹьн, кʹоти паԛьж дьбьн, кәрʹ дьбьһен, мьри рʹадьбьн». Кәсед кӧ кʹәрәмәтед Иса дьдитьн, «пәсьне Хԝәде дьдан» (Луԛа 7:20-22; 18:43). Әм шагьртед Иса нә, ләма жи әм дьхԝазьн мина ԝи һьндава кәсед сәԛәт дьлрʹәʹм, һʹәйф у бь сәбьр бьн. Әм һьлбәт нькарьн мина Иса кʹәрәмәта бькьн, ле әм дькарьн мьзгине бьдьн кәсед кӧ физики йан рʹӧһʹанида кор ьн. Әм дькарьн ԝанрʹа бежьн ԝәки щьнәтеда һәр кәс ԝе жь алийе физики у рʹӧһʹанива беԛьсур бә (Луԛа 4:18). Бь сайа ве мьзгине, гәләк кәс ида пәсьне Хԝәде дьдьн.

6. Әʹламәтийа жь Ԛануна Кʹаһинтийе сәре 19, готьнед Дәһ Тʹәмийа ча дьһа зәлал дькьрьн?

⁶ Һьнә рʹезед жь Ԛануна Кʹаһинтийе сәре 19, готьнед жь Дәһ Тʹәмийа дьһа зәлал дькьн. Мәсәлә, тʹәмийа һʹәйшта тʹәне ӧса дьгот: «Нәдьзи» (Дәркʹәтьн 20:15). Дьԛәԝьмә һьнә кәс дьфькьрин, ԝәки дьзикьрьн тʹәне әв ә, гава ԝи тьшти хԝәрʹа һьлдьди, чь кӧ йа тә нинә. Ле ль гора ви сәри, дьзикьрьн нә тʹәне әв ә.

7. Кәсәки кӧ арш-вершийе дькьр, чаԝа дькарьбу тʹәмийа һʹәйшта бьтʹәрʹьбанда?

⁷ Кәсәки кӧ арш-верши дькьр, дьбәкә  бь ԛӧрʹәти дьгот ԝәки әԝи тʹӧ щара дьзи нәкьрийә. Ле гәло әԝ бь рʹасти хәбата хԝәда һʹәлал бу? Ԛануна Кʹаһинтийе 19:35, 36-да, Йаһоԝа ӧса готьбу: «Диԝанкьрьнеда нәһәԛийе нәкьн, нә чапе, нә мезине нә жи пиванеда. Бьра мезина ԝә рʹаст бә, кәвьре мезине рʹаст, кода ԝә рʹаст, щерʹе ԝә рʹаст бә». Кәсәки кӧ кәвьре мезине нәрʹаст дьда хәбате, ԝәки мьштәрийед хԝә бьхапинә, бь рʹасти дьзийа ԝан дькьр. Әв йәк жь рʹезед дьн, йед Ԛануна Кʹаһинтийе сәре 19, зәлал те кʹьфше.

8. Готьнед жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:11-13, ча али Исраелийа дькьрьн кӧ ль гора тʹәмийа һʹәйшта бьжин, у әм жи жь ван рʹеза дькарьн чь кʹаре бьстиньн?

⁸ Ԛануна Кʹаһинтийе 19:11-13 бьхунә. Ԛануна Кʹаһинтийе 19:11 ӧса дьбежә: «Дьзийе нәкьн, дәрәԝа нәкьн у һәвдӧ нәхапиньн». Демәк, ԛәлпи у һʹьләкʹари бь рʹасти дьзийева гьредайи нә. Бь сайа әʹламәтийа жь кʹьтеба Ԛануна Кʹаһинтийе, Исраелийа  дькарьбу дьһа рʹьнд фәʹм бькьн кӧ тʹәмийа һʹәйшта, йа кӧ дьзийе ԛәдәхә дькә, чь те һʹәсабе. Ԝе баш бә кӧ әм жи сәр ньһерʹандьна Йаһоԝа һьндава ԛәлпи у дьзикьрьне, бьфькьрьн. Жь хԝә бьпьрсә: «Гәло әз хәбатеда йан жи аршвершийеда һʹәлал ьм? Гава әз сәр Ԛануна Кʹаһинтийе 19:11-13 дьфькьрьм, гәло әз дьвиньм ԝәки әз гәрәке хԝә һьнә алийава рʹаст бькьм?»

9. Тʹәмийа кӧ Ԛануна Кʹаһинтийе 19:13-да ньвисар ә, пʹалә ча дьпарастьн?

⁹ Ԛануна Кʹаһинтийе 19:13 дина мә дькʹьшинә сәр фькьрәкә дьн, йа кӧ шагьртед Иса гәрәке дина хԝә бьдьне: «Һәԛе хәбата пʹаләйе тә һʹәта сьбәһе ль щәм тә нәминә». Бәре лазьм бу кӧ һәԛе пʹала хьлазийа һәр рʹоже бе дайине. Әв пʹәрә ԝанрʹа лазьм бу, ԝәки әԝ бькарьбьн нане ве рʹоже бькʹьрʹьн. Ләма жи Йаһоԝа Исраелийарʹа зәлал кьр, ԝәки хәбатчи һʹәԝще ԝан пʹәра нә, чьмки жийина ԝан ве йәкева гьредайи йә (Ԛануна Дӧщари 24:14, 15; Мәтта 20:8).

10. Әм дькарьн жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:13 чь дәрс һин бьн?

¹⁰ Иро жи гәләк хәбатчи һәԛе хәбата хԝә хьлазийа һәр рʹоже йан жи хьлазийа мәһе дьстиньн. Принсипа жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:13 һʹәта иро жи керһати йә. Сәд һʹәйф, ԝәки һьнә мәрьв һьндьк пʹәрә дьдьн хәбатчийед хԝә, чьмки заньн кӧ әԝана нькарьн хәбатәкә дьн хԝәрʹа бьвиньн у мәщбур ьн бал ԝана бьхәбьтьн. Ләма жи әм дькарьн бежьн, ԝәки әԝ мәзьнед хәбате «һәԛе хәбата пʹаләйе» хԝә надьн. Ԝе баш бә кӧ шагьртед Иса ве принсипе пьшт гӧһе хԝәва нәвежьн! Ԝәрә әм бьньһерʹьн кӧ әм дькарьн жь Ԛануна Кʹаһинтийе сәре 19 чь дәрсед дьн һин бьн.

11-12. Иса кʹижан принсипа фәрз жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:17, 18 ԝәкʹьланд?

¹¹ Хԝәстьна Хԝәде нә тʹәне әв ә ԝәки әм мәрьварʹа хьрабийе нәкьн. Ԝәрә бьньһерʹә кӧ Ԛануна Кʹаһинтийе 19:17, 18 чь дьбежә (бьхунә). Хԝәде тʹәмикә ӧса да: «Һәвале хԝә ԝәкә хԝә һʹьз бьки». Һәгәр әм дьхԝазьн дьле Хԝәде ша кьн, гәләк фәрз ә әм мәрьва һʹьз бькьн.

¹² Готьнед Иса нишан дькьн, кӧ тʹәмийа жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:18 гәләк фәрз ә. Щарәке Ферьсики жь Иса  пьрси: «Дәрсдар. Ԛанунеда кʹижан ә тʹәмийа һәрә мәзьн?» Иса гот ԝәки тʹәмийа һәри мәзьн әв ә кӧ Йаһоԝа һʹьз бькә бь тʹәмамийа дьле хԝә, бь тʹәмамийа щанийа хԝә у бь тʹәмамийа һʹьше хԝә. Паше, әԝи гьлийед жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:18 ԝәкʹьланд у гот: «Йа дӧда жи мина ве йә: ‹Һәвале хԝә ԝәкә хԝә һʹьз бькә›» (Мәтта 22:35-40). Әм һьлбәт дькарьн щурʹә-щурʹә алийава нишан бькьн, ԝәки әм мәрьва һʹьз дькьн. Ле Ԛануна Кʹаһинтийе сәре 19 дина мә дькʹьшинә диса сәр чәнд дәрсед ԛимәт, кӧ ча әве һʹьзкьрьне әʹйан бькьн.

13. Сәрһатийа Усьв ча али мә дькә, ԝәки әм Ԛануна Кʹаһинтийе 19:18 дьһа баш фәʹм бькьн?

¹³ Ԛануна Кʹаһинтийе 19:18 мә һин дькә, кӧ әм ча дькарьн нишан бькьн, ԝәки мәрьва һʹьз дькьн: «Һʹәйфе һьлнәди у кʹине зарʹед щьмәʹта хԝәрʹа нәжойи». Дьбәкә тӧ жи һьнә кәса нас дьки, йед кӧ бь сала һәвалхәбатчи, һәвалдәрс йан мәрьвәки хԝәрʹа кʹине дажон. Мәсәлә, жь бо кʹин у нәфрʹәте, 10 бьред Усьв әԝ ча хӧлам фьротьн (Дәстпебун 37:2-8, 25-28). Ле Усьв мина ԝан нибу. Гава мәщал кʹәтә дәсте ԝи ԝәки һʹәйфе һьлдә, әԝи дьлрʹәʹми нишан кьр. Бәле, Усьв кʹин нәдажот, ле әԝи ӧса хԝә да кʹьфше, чаԝа кӧ ԝәʹдә шунда Ԛануна Кʹаһинтийе 19:18-да һатә ньвисаре (Дәстпебун 50:19-21).

14. Әм жь кʹӧ заньн ԝәки принсипед жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:18, һʹәта иро фәрз ьн?

¹⁴ Мина Усьв, шагьртед Иса, йед кӧ дьхԝазьн дьле Хԝәде ша бькьн, гәрәке кʹине нәжон у һʹәйфе һьлнәдьн. Чаԝа кӧ Иса дӧада нишан кьр, әм гәрәке кәсед кӧ һьндава мәда гӧнә дькьн, бьбахшиньн (Мәтта 6:9, 12). Паԝлосе шанди жи хушк-бьрарʹа ӧса гот: «Һʹәйфе һьлнәдьн, дәлално» (Рʹомайи 12:19). Ӧса жи, әԝи гот: «Ль һәв сәбьр кьн у ль һәв бьбахшиньн, һәгәр газьне йәки ль һьндава йәкида һәбә» (Колоси 3:13). Бәле, принсипед Йаһоԝа  найенә гӧһастьне, у ләма принсипед жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:18, һʹәта иро фәрз ьн.

15. Чьрʹа фәрз ә кӧ әм кʹине нәжон?

¹⁵ Ве мәсәле бьдә бәр чʹәʹве хԝә. Бьринед дьл әм дькарьн бәрамбәри бьринед бәдәне бькьн. Һьнә бьрин бьчʹук ьн, һьнәк жи кʹур ьн. Мәсәлә, гава әм хԝарьне чедькьн, дьбәкә кʹер тʹьлийа мә һʹәвәки бьриндар бькә. Әԝ бьрин ԝе ԝәʹдәки бешә, ле бьринед ӧса зу ԛәнщ дьбьн, у дьбәкә паши дӧ-се рʹожа әм бьрина хԝә бир бькьн жи. Мина ве йәке, һьнә бьринед дьл жи нә һаԛас мәзьн ьн. Мәсәлә, дьбәкә һәваләки мә беһʹәмде хԝә пе гьли йан кьред хԝә дьле мә бешинә, ле әме ве йәке зу бир бькьн. Ле һәгәр бьрина мә гәләк кʹур бә, дьбәкә лазьм бә ԝәки һʹәким бьрине бьдьру у бьпʹечʹә. Һәгәр әм тʹьме дәсте хԝә бьдьнә бьрине, әме хԝәрʹа зийане биньн, чьмки бьрин ԝе зу ԛәнщ нәбә. Мина ве йәке, һәрге әм тʹьме бьфькьрьн сәр ве йәке кӧ кәсәки ча дьле мә ешандийә, әме зийане бьдьнә хԝә, чьмки ви щурʹәйи әм наһельн бьрина дьл зу ԛәнщ бә. Бәле, һәгәр әм кʹине бажон, бь рʹасти әме тʹәне хԝә бешиньн. Ләма жи ԝе дьһа баш бә, ԝәки әм гӧһ бьдьн ширәта жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:18.

16. Ль гора Ԛануна Кʹаһинтийе 19:33, 34, лазьм бу кӧ Исраели һьндава хәриба ча буна, у әм дькарьн жь ве йәке чь һин бьн?

¹⁶ Гава Йаһоԝа Исраелийарʹа гот, ԝәки әԝана мәрьва һʹьз бькьн, әв йәк нәдьһатә һʹәсабе кӧ гәрәке әԝана тʹәне Исраелийа һʹьз бькьн. Ԝана гәрәке йед хәриб жи һʹьз кьрана, кӧ нав ԝанда дьжитьн. Әв йәк жь Ԛануна Кʹаһинтийе 19:33, 34 те кʹьфше (бьхунә). Лазьм бу, ԝәки әԝана хәриба ча бьнәлийед хԝә һʹәсаб кьн у ԝана мина хԝә һʹьз бькьн. Мәсәлә, ԝана гәрәке изьн бьда һьм хәриба һьм жи кʹәсиба, ԝәки сьмбьлед бәрмайи тʹоп бькьн (Ԛануна Кʹаһинтийе 19:9, 10). Әв принсип бона Мәсиһийед иройин жи фәрз ә (Луԛа 10:30-37). Гәло ча? Тʹәмамийа дьнйайеда, бь милйона кʹочбәр һәнә, у дьбәкә һьнәк жь ԝан незики мә дьжин у гәләк фәрз ә, ԝәки әм ԛәдре ԝан бьгьрьн.

17-18. (а) Ль гора Ԛануна Кʹаһинтийе 19:2 у 1 Пәтрус 1:15, гәрәке әм чь бькьн? (б) Пәтрусе шанди гот кӧ әм кʹижан шьхӧле фәрз гәрәке бькьн?

¹⁷ Готьнед Ԛануна Кʹаһинтийе 19:2 у 1 Пәтрус 1:15 нишан дькьн кӧ гәрәке хьзмәткʹаред Хԝәде пироз бьн. Гәләк рʹезед дьн жь Ԛануна Кʹаһинтийе сәре 19, мә һин дькьн кӧ әм чь дькарьн бькьн, ԝәки Йаһоԝа жь мә рʹази бә. Мә дина хԝә да рʹезед кӧ нишан дькьн, ԝәки әм гәрәке чь бькьн у чь нәкьн. * Пәймана Ну нишан дькә кӧ ньһерʹандьна Йаһоԝа нәһатийә гӧһастьне. Ле Пәтрусе шанди бәʹса тьштәки дьн жи дькә.

¹⁸ Әм чьԛас Йаһоԝарʹа хьзмәт бькьн у ԛәнщийе бькьн жи, әв йәк бәс нинә. Пешийа кӧ Пәтрус гот, ԝәки әм «пироз бьн нава һʹәму рʹабун-рʹуньштьна хԝәда», әԝи готьбу кӧ гәрәке әм «фькьред хԝәда пьштгьредайи у һʹьшйар бьн» (1 Пәтрус 1:13, 15). Гәло бона чь? Әԝи зәлал кьр ԝәки бьред Иса йед бь рʹӧһʹ кʹьфшкьри ԝе ‹кʹәрәмәтед Хԝәде бькьнә дәнги›, йе кӧ «гази» ԝан кьрийә (1 Пәтрус 2:9). Иро жи лазьм ә, ԝәки һʹәму шагьртед Иса ви шьхӧле фәрз бькьн. Бь рʹасти әв щабдари ԛәнщийа һәри мәзьн ә, кӧ әм дькарьн бона мәрьва бькьн. Ԛәдрәки чьԛас мәзьн ә, кӧ әм ча щьмәʹтәкә пироз дькарьн мьзгине бь дьл у щан бәла кьн! (Марԛос 13:10) Гава әм хирәт дькьн кӧ ль гора принсипед жь Ԛануна Кʹаһинтийе сәре 19 бьжин, әм избат дькьн, ԝәки әм Хԝәде у мәрьва һʹьз дькьн. Ӧса жи әм бь ви щурʹәйи нишан дькьн, кӧ әм дьхԝазьн «пироз бьн нава һʹәму рʹабун-рʹуньштьна хԝәда».