1-2. Чь мәʹнийед фәрз һәнә ԝәки әм һәвдӧрʹа һʹьзкьрьна амьн нишан кьн?

ГӘЛӘК фәрз ә ԝәки әм һәвдӧрʹа һʹьзкьрьна амьн нишан кьн. Гәло чьрʹа? Кʹьтеба Пироз гәләк щар дина мә дькʹьшинә сәр ве йәке, кӧ һʹьзкьрьна амьн һʹӧнӧрәки чьԛас ԛимәт ә. Сәрда жи, кәсе кӧ һʹьзкьрьна амьн нишан дькә, әԝ хԝәха жи кʹаре дьстинә. Кʹьтеба Пироз дьбежә, һәгәр әм һʹьзкьрьна амьн бьдьнә кʹьфше, әме һьм ль Хԝәде һьм ль мәрьва хԝәш бен. Ӧса жи мәрьве бь һʹьзкьрьна амьн «ԛәнщийе ль хԝә дькә». Кәсе кӧ һʹьзкьрьна амьн дьдә кʹьфше әԝе «әʹмьр, рʹастийе у рʹумәте бьбинә» (Мәтʹәлок 3:3, 4; 11:17; 21:21).

² Кʹьтеба Мәтʹәлок бәʹса се мәʹнийа дькә, кӧ чьрʹа лазьм ә әм һʹьзкьрьна амьн нишан бькьн. Йа йәке, һәгәр әм ви һʹӧнӧри әʹйан бькьн, әме бәр чʹәʹве Хԝәде гәләк ԛимәт бьн. Йа дӧда, һәгәр әм һʹьзкьрьна амьн нишан бькьн, әме хԝәха жи кʹаре бьстиньн. Мәсәлә, һәгәр әм һʹьзкьрьна амьн нишан бькьн, әме хԝәрʹа һәвалед баш бьвиньн. Йа сьсийа, кәсед кӧ һʹьзкьрьна амьн әʹйан дькьн, ԝе жийина һʹәта-һʹәтайе у кʹәрәмед дьн бьстиньн. Ләма жи, ԝе баш бә әм гӧһ бьдьн ве ширәта Йаһоԝа: «Рʹәʹм у дьлсози [һʹьзкьрьна амьн, ДТʹ] нишани һәв бькьн» (Зәкәрийа 7:9, ИМ).

3. Ве готареда, әме щабед кʹижан пьрса бьстиньн?

³ Ве готареда, әме щабед ван чар пьрса бьстиньн: (1) Гәрәке әм һʹьзкьрьна амьн һьндава кʹе нишан кьн? (2) Кʹьтеба Рʹутʹ дәрһәԛа һʹьзкьрьна амьн чь мә һин дькә? (3) Әм чаԝа дькарьн һʹьзкьрьна амьн әʹйан кьн? (4) Кәсед кӧ һʹьзкьрьна амьн нишан дькьн, чь кʹаре дьстиньн?

4. Әм ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә Йаһоԝа? (Марԛос 10:29, 30)

⁴ Ча мә готара пешийа веда дит, Йаһоԝа һʹьзкьрьна хԝәйә амьн һьндава ԝан нишан дькә, йед кӧ ԝи һʹьз дькьн у тʹәмийед ԝи тиньн сери (Данийел 9:4). Гәрәке әм жи «чʹәʹв бьдьнә Хԝәде, чаԝа зарʹед һʹьзкьри» (Әфәси 5:1). Ләма, әм дьхԝазьн һьндава хушк-бьред хԝәйә рʹӧһʹани һʹьзкьрьна амьн нишан кьн, у һьндава ԝанда ширьн у һʹәйран бьн (Марԛос 10:29, 30 бьхунә).

5-6. Хәбәра «амьни» чь те һʹәсабе?

⁵ Һәгәр әм дьхԝазьн хушк-бьрарʹа һʹьзкьрьна амьн нишан кьн, лазьм ә әм фәʹм кьн әв щурʹә һʹьзкьрьн чь те һʹәсабе. Жь бо ве йәке, ԝәрә әм дина хԝә бьдьн фьрԛийа ортʹа һʹьзкьрьна амьн у амьнийе.

⁶ Мәсәлә, кәсәки гәләк сала компанйайеда дьхәбьтә ча хәбатчики амьн. Ле дьбәкә әԝи хԝәйе компанйайе рʹу бь рʹу ԛә нәдитийә. Ӧса жи, дьбәкә әԝ һьнә сафикьрьнед ве компанйайерʹа ԛайил нинә. Әв йәк кӧ әԝ бь амьни дьхәбьтә, найе һʹәсабе ԝәки әԝ ве компанйайе һʹьз дькә. Мәʹнийа амьнийа ԝи тʹәне әв ә кӧ әԝ гәрәке әʹбура хԝә бькә. Диса жи, һәгәр әԝ хԝәрʹа хәбатәки дьһа баш бьвинә, әԝ һазьр ә ве хәбате бьһелә у дәрбази хәбатәкә дьн бә.

7-8. (а) Чь мәрьв һелан дькә ԝәки һʹьзкьрьна амьн бьдә кʹьфше? (б) Чьрʹа әме һьнә пʹаред жь кʹьтеба Рʹутʹ шеԝьр кьн?

⁷ Әшкәрә йә ԝәки фьрԛийа ортʹа амьни у һʹьзкьрьна амьнда, нета дьлва гьредайи йә. Кʹьтеба Пироз бәʹса чәнд мәрьва дькә, йед кӧ һʹьзкьрьна амьн нишан дькьр. Гәло бь чь нети ԝана әв һʹӧнӧр дьда кʹьфше? Ԝана һʹьзкьрьна хԝәйә амьн нә жь мәщбурийе, ле бь рʹәзәдьли нишан дькьр. Мәсәлә, сәрһатийа Даԝьд Пʹадша биньн бира хԝә. Даԝьд һәвале хԝә Йонатʹан гәләк һʹьз дькьр. Гава баве Йонатʹан дьхԝәст Даԝьд бькӧшта, Даԝьд диса жи Йонатʹанрʹа һʹьзкьрьна амьн нишан дькьр. Һәла һе паши мьрьна Йонатʹан жи, Даԝьд Пʹадша кӧрʹе ԝи Мәфибошәтрʹа һʹьзкьрьна амьн нишан кьр (1 Самуйел 20:9, 14, 15; 2 Самуйел 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7).

⁸ Кʹьтеба Рʹутʹ дәрһәԛа һʹьзкьрьна амьн гәләк тьшта мә һин дькә. Гәло әм чь дәрса дькарьн һин бьн жь ԝан мәрьва, бәʹса кʹижана әв кʹьтеб дькә? У әм ча дькарьн дәрсед жь ве кʹьтебе, щьвата хԝәда бьдьнә хәбате? *

9. Наһоми чьма дьфькьри кӧ Йаһоԝа пьшта хԝә дабу ԝе?

⁹ Кʹьтеба Рʹутʹ гьли дькә дәрһәԛа сәрһатийа кʹӧлфәтәкә бь наве Наһоми, бука ԝе Рʹутʹ у мерәки хԝәдехоф бь наве Боԝаз, кӧ жь мәрьватийа мере Наһомийе бу. Гава ԝәлате Исраеледа хәлайи дәстпебу, Наһоми тʹәви мер у дӧ кӧрʹед хԝә мала хԝә һишт у чу ԝәлате Моԝабе. Ԝедәре, мере Наһомийе мьр. Дӧ кӧрʹед ԝе зәԝьщин, ле йазьх ԝәʹдә шунда кӧрʹед ԝе жи мьрьн (Рʹутʹ 1:3-5; 2:1). Жь бо ван дәрдед гьран, Наһомийе хԝә бечʹарә тʹәхмин дькьр, у әԝ дьфькьри кӧ Йаһоԝа пьшта хԝә да ԝе. Дина хԝә бьдьн әԝе чь гот: «Дәсте Хӧдан ль сәр мьн гьран буйә . . . Йе Һәри Зор дәрд  у кӧлава әз данимә». Әԝе ӧса жи гот: «Хӧдан чәрха мьн чʹәп кьр у Йе Һәри Зор әз кьрьмә ве рʹоже» (Рʹутʹ 1:13, 20, 21).

10. Гава Наһомийе газьнед хԝә дькьр, Йаһоԝа чь кьр?

¹⁰ Чахе Наһомийе газьнед хԝә кьр, гәло Йаһоԝа сәр ве йәке ча ньһерʹи? Әԝ сәр ԝе һерс нәкʹәт, ле әԝи һʹале ԝе фәʹм кьр. Йаһоԝа занә ԝәки рʹуйе кӧл-дәрдада мәрьве билан дькарә беһʹәмде хԝә хәбәр дә (Ԝаиз 7:7). Ләма, Наһоми һʹәԝще аликʹарийе бу, ԝәки әԝ фәʹм кә кӧ Йаһоԝа тʹәрка ԝе нәдабу. Гәло Хԝәде ча али ԝе кьр? (1 Самуйел 2:8) Әԝи Рʹутʹ һелан кьр ԝәки Наһомийерʹа һʹьзкьрьна амьн нишан бькә. Рʹутʹе бь рʹәзәдьли у бь нәрми дьле хасийа хԝә ԛәԝи кьр у али ԝе кьр әԝ фәʹм кә ԝәки Йаһоԝа ле һʹьз дькә. Гәло әм жь мәсәла Рʹутʹе чь һин дьбьн?

11. Хушк у бьред дьлгәрм чьрʹа һазьр ьн али кәсед дьлтәнг бькьн?

¹¹ Һʹьзкьрьна амьн мә һелан дькә ԝәки әм али йед дьлтәнг бькьн. Чаԝа кӧ Рʹутʹе пьштгьрийа Наһомийе кьр, кәсед дьлгәрм бь рʹәзәдьли пьштгьрийа хушк у бьред дьлтәнг дькьн. Әԝана хушк-бьра һʹьз дькьн, у һазьр ьн кӧ чь жь дәсте ԝан те бькьн сәва али ԝан бькьн (Мәтʹәлок 12:25; 24:10). Паԝлосе шанди жи ӧса гот: «Дьл бьдьнә бәр тьрсонәка, кери кʹәтийа ԝәрьн, һьндава һʹәмуйада сәбьра ԝә һәбә» (1 Тʹесалоники 5:14).

12. Әм ча дькарьн али хушк у бьред дьлтәнг бькьн?

¹² Гава хушк йан бьрак дьлтәнг ә, ԝе баш бә ԝәки әм рʹьнд гӧһ бьдьне у жерʹа бежьн ԝәки әм же һʹьз дькьн. Чахе әм бона бәрхед Йаһоԝа хәм дькьн, Хԝәде жь мә рʹази дьбә у ве йәке бир накә (Зәбур 41:1). Мәтʹәлок 19:17 дьбежә: «Йе кӧ аликʹарийа кʹәсиб дькә, әԝ дәйн дьдә Хӧдан у Хӧдане жь бәр дайина ԝива, ԝи хәлат кә».

13. Фьрԛийа ортʹа Рʹутʹ у Орпайеда чь бу, у сафикьрьна Рʹутʹе чаԝа һʹьзкьрьна ԝейә амьн да кʹьфше? (Бьньһерʹә шькле рʹуйе журнале.)

¹³ Сәва кӧ әм дьһа баш фәʹм кьн һʹьзкьрьна амьн чь йә, дина хԝә бьдьне паши мьрьна мере Наһомийе у дӧ кӧрʹед ԝе чь ԛәԝьми. Гава Наһомийе бьһист ԝәки «Хӧдан сәри ль щьмәʹта хԝә хьстийә, рʹьсԛе ԝан гиһанди йә», әԝе сафи кьр вәгәрʹә ԝәлате хԝә (Рʹутʹ 1:6). Һәрдӧ букед ԝе тʹәви ԝе рʹе кʹәтьн. Ле рʹева, Наһомийе букед хԝәрʹа се щара гот ԝәки бьра әԝ вәгәрʹьн ԝәлате хԝә Моԝабе. Гәло ԝана чь сафи кьр? Кʹьтеба Пироз ӧса дьбежә: «Орпа чу рʹуйе хԝәсийа хԝә вәгәрʹийа, ле Рʹутʹ жь ԝе нәԛәтийа» (Рʹутʹ 1:7-14). Орпайе гӧһ да Наһомийе у вәгәрʹийа Моԝабе. Рʹутʹе жи дькарьбу вәгәрʹә мала  баве хԝә, ле һʹьзкьрьна амьн әԝ һелан кьр, ԝәки Наһомийе тʹәне нәһелә у али ԝе бькә (Рʹутʹ 1:16, 17). Рʹутʹ нә кӧ жь бо борщдарийе сафи кьр тʹәви Наһомийе бьминә, ле чьмки жь дьл ве йәке дьхԝәст. Сафикьрьна Рʹутʹе һʹьзкьрьна ԝейә амьн әʹйан кьр. Гәло әм дькарьн жь ве сәрһатийе чь һин бьн?

14. (а) Гәләк хушк-бьра чь дькьн? (б) Ль гора Ибрани 13:16, Хԝәде жь чь щурʹә ԛӧрбана рʹази йә?

¹⁴ Кәсед кӧ һʹьзкьрьна амьн нишан дькьн һазьр ьн зәʹмәте бькʹьшиньн. Гәләк Шәʹдед Йаһоԝа хушк-бьред хԝәрʹа һʹьзкьрьна амьн нишан дькьн, һәла һе ԝанрʹа жи кʹижана нас накьн. Мәсәлә, гава әԝана дьбьһен кӧ щики тʹәшԛәла тʹәбийәте ԛәԝьмийә, әԝана һазьр ьн бенә һәԝара ԝан. Гава хушк йан бьрак дькʹәвә тәнгасийе, әԝана һазьр ьн али ԝи бькьн. Ԛьрʹна йәкеда, щьватед Мәкәдони һазьр бун бона хушк у бьра щәфа бькʹьшиньн. Иро жи, гәләк хьзмәткʹаред Хԝәде ӧса дькьн. Һьнә жь ԝан «жь ԛәԝата хԝә зедәтьр» ԛӧрбана дькьн, ԝәки али хушк-бьра бькьн (2 Корьнтʹи 8:3). Бешьк Йаһоԝа жь ԝана рʹази йә у щәфе ԝан ԛимәт дькә! (Ибрани 13:16 бьхунә)

15-16. Рʹутʹе ча хирәта хԝә нишан кьр?

¹⁵ Әв йәк кӧ Рʹутʹе ча али Наһомийе кьр, чәнд дәрсед фәрз мә һин дькә. Ԝәрә әм һьнә жь ԝан бьньһерʹьн.

¹⁶ Хирәт бә у бәрдәԝам кә аликʹарийе бьдә. Серида гава Рʹутʹе хасийа хԝәрʹа гот, ԝәки әԝ дьхԝазә тʹәви ԝе һәрʹә Щьһудайе, Наһоми ԛайил нәбу. Ле Рʹутʹ сәр йа хԝә сәкьни. Ахьри чь бу? «Гава Наһомийе дина хԝә дайе, ԝәки әве нета хԝәда данийә кӧ әʹсә тʹәви ԝе һәрʹә, иди зор ле нәкьр» (Рʹутʹ 1:15-18).

17. Чь ԝе али мә бькә, ԝәки хирәта хԝә ӧнда нәкьн чахе әм дьхԝазьн али кәсәки бькьн?

¹⁷ Дәрс: Щарна һеса нинә кӧ әм али кәсед дьлтәнг бькьн, ләма гәрәке әм зу нәԝәстьн. Мәсәлә, дьбәкә хушкәкә * кӧ һʹәԝще аликʹарийе йә серида аликʹарийа мә ԛәбул нәкә. Диса жи, һʹьзкьрьна амьн ԝе мә һелан кә, ԝәки әм чь жь дәсте мә те бькьн у кʹеләка ԝе бьн (Галати 6:2). Әме һивийе бьн ԝәки хьлазийеда, әԝе аликʹарийа мә ԛәбул кә у бьһелә әм бәр дьле ԝеда бен.

18. Готьнед Наһомийе дьԛәԝьмә сәр Рʹутʹе ча һʹӧкӧм кьрьн?

¹⁸ Һьлнәдә дьле хԝә у зу нәхәйдә. Гава Наһоми у Рʹутʹ гьһиштьн Бәйтләһʹме, Наһоми рʹасти щинаред хԝәйә бәре һат. Әԝе ԝанрʹа гот: «Әз тʹер-тʹьжи дәркʹәтьм чум, ле Хӧдан әз дәствала вәгәрʹандьм» (Рʹутʹ 1:21). Бь тʹәхмина тә, гәло әв гьли ча сәр Рʹутʹе һʹӧкӧм кьрьн? Рʹутʹе бь рʹасти гәләк зәʹмәт кʹьшандьбу ԝәки али Наһомийе бькә. Әԝе дьлбини да ԝе, тʹәви ԝе гьрийа у чәнд рʹож тʹәви ԝе рʹеда бу. Диса жи, Наһомийе гот: «Хӧдан әз дәствала вәгәрʹандьм». Гава Наһомийе ӧса гот, Рʹутʹ щәм ԝе бу, ле Наһомийе ӧса хәбәр да ԛәй те бежи Рʹутʹе тʹӧ тьшт нәкьрьбу. Диса жи, Рʹутʹе пьшта хԝә нәда Наһомийе у нәхәйди.

19. Чь ԝе али мә бькә кӧ әм кʹеләка кәсәки дьлтәнг бьн?

¹⁹ Дәрс: Әм чьԛас хирәт бькьн, ԝәки али хушкәкә дьлтәнг бькьн жи, дьбәкә  әԝ ӧса хәбәр дә ԛәй те бежи мә тʹӧ тьштида али ԝе нәкьрийә. Ле гәрәке әм нәхәйдьн. Гәрәке әм диса жи кʹеләка ԝе  бьн у жь Йаһоԝа рʹебәрийе бьхԝазьн, һәла әм чаԝа дькарьн дьле ԝе рʹьһʹәт кьн у бәр дьле ԝеда бен (Мәтʹәлок 17:17).

20. Рʹутʹе чаԝа ԛәԝат у бәрдьли станд?

²⁰ Ԝәхтда дьл бьдә у ԛәԝи кә. Рʹутʹе һʹьзкьрьна хԝәйә амьн Наһомийерʹа нишан кьрьбу, ле ԝәхтәке әԝ хԝәха һʹәԝще дьлбинийе бу. Ләма, Йаһоԝа Боԝаз һелан кьр, ԝәки әԝ дьлбинийе бьдә ԝе. Боԝаз Рʹутʹерʹа ӧса гот: «Бьра ԝәкә кьрьна тә Хӧдан бинә пешийа тә у бьра Хӧдан Хԝәдейе Исраел ль сәр тәда бьбаринә, ԝәки тӧ һати бьн пʹәрʹе ԝида сьтʹарәке бьбини». Ван готьнед гәрм дьле Рʹутʹе гьртьн. Рʹутʹе ӧса щаб да Боԝаз: «Тӧ бәр дьле мьнда һати у тә тʹәви щарийа хԝә ширьн-ширьн хәбәр да» (Рʹутʹ 2:12, 13). Бәле, готьнед Боԝаз ԛәԝат у бәрдьли да Рʹутʹе.

21. Ль гора Ишайа 32:1, 2, рʹуспи гәрәке чь бькьн?

²¹ Дәрс: Кәсед кӧ һʹьзкьрьна амьн нишан дькьн жи, щарна хԝәха һʹәԝще һелане нә. Чаԝа кӧ Боԝаз Рʹутʹерʹа гот ԝәки ԛәнщийа ԝе бадиһәԝа нинә, рʹуспийед щьвате жи пʹайе хушк у бьред дьлован дьдьн. Бь сайа ван пʹайа, хушк у бьра ԝе ԛәԝат у дьлбинийе бьстиньн (Ишайа 32:1, 2 бьхунә).

22-23. Ньһерʹандьна Наһомийе чаԝа һатә гӧһастьне, у чьрʹа? (Зәбур 136:23, 26)

²² Паши дәмәке, Боԝаз бь мәрʹдани али Рʹутʹ у Наһомийе кьр ԝәки әԝана бькарьбьн әʹбура хԝә бькьн (Рʹутʹ 2:14-18). Һьнге Наһомийе ӧса гот: «Бьра дӧайе Хӧдан ль ԝи бә, кӧ әԝи пьшта  хԝә нәда мьри у зендийа» (Рʹутʹ 2:20а). Бәре, Наһоми дьфькьри ԝәки Йаһоԝа мьԛабьли ԝе йә, ле ньһа, әԝ ида бь шабуне дьбежә ԝәки Йаһоԝа пьшта хԝә нәдайә ԝе у һʹьзкьрьна амьн же кем нәкьр. Рʹасти жи ньһерʹандьна Наһомийе ча һатә гӧһастьне! Дьбәкә мәʹни чь бу кӧ Наһоми ньһерʹандьна хԝә гӧһаст?

²³ Наһомийе ида дьдит ԝәки Йаһоԝа чаԝа али ԝе дькә. Гава Наһоми вәдьгәрʹийа Щьһудайе, Йаһоԝа бь сайа Рʹутʹе али ԝе кьр (Рʹутʹ 1:16). Ӧса жи, Наһомийе фәʹм дькьр ԝәки Йаһоԝа бь сайа Боԝаз али ԝе у Рʹутʹе * дькә (Рʹутʹ 2:19, 20б). Дьԛәԝьмә, әԝ ида фәʹм кьр ԝәки Йаһоԝа тʹәрка ԝе нәда, ле һәртʹьм кʹеләка ԝе бу (Зәбур 136:23, 26 бьхунә). Наһоми бешьк гәләк шекьрдар бу, чьмки Рʹутʹ у Боԝаз әԝ нәһиштьбун. Бинә бәр чʹәʹве хԝә кӧ Наһоми, Рʹутʹ у Боԝаз чьԛас ша бун бона кʹәрәмед Йаһоԝа!

24. Әм чьрʹа дьхԝазьн бәрдәԝам кьн хушк-бьрарʹа һʹьзкьрьна амьн нишан кьн?

²⁴ Кʹьтеба Рʹутʹ дәрһәԛа һʹьзкьрьна амьн чь мә һин дькә? Бь сайа һʹьзкьрьна амьн әме нәԝәстьн али хушк-бьред дьлтәнг бькьн у ве йәкеда хирәта хԝә ӧнда нәкьн. Ӧса жи, әме һазьр бьн тьштәк жь хԝә ԛӧрбан кьн сәва кӧ кʹомәке бьдьнә ԝан. Рʹуспи гәрәке пʹайе ван хушк-бьра бьдьн, йед кӧ һʹьзкьрьна амьн нишан дькьн. Гава әм дьвиньн ԝәки кәсед дьлтәнг алийе рʹӧһʹанива диса ԛәԝи дьбьн, әм гәләк ша дьбьн (Кʹаред Шандийа 20:35). Гәло һәри зедә чьма фәрз ә ԝәки әм һʹьзкьрьна амьн нишан бькьн? Мәʹнийа сәрәкә әв ә кӧ әм дьхԝазьн чʹәʹв бьдьнә Йаһоԝа, йе кӧ бь һʹьзкьрьна амьн тʹьжә йә, у дьле ԝи ша кьн (Дәркʹәтьн 34:6; Зәбур 33:22).