1. Әм чьда баԝәр ьн?

 МИНА хьзмәткʹаред Йаһоԝа, әм баԝәр ьн ԝәки Хԝәде мә һʹьз дькә у дьхԝазә кӧ әм бь жийинәкә гәләк хԝәш бьжин (Рʹомайи 8:35-39). Ӧса жи, әм баԝәр ьн кӧ һәрге әм ль гора Кʹьтеба Пироз бьжин, әме тʹьме кʹаре бьстиньн (Ишайа 48:17, 18). Ле һәрге әм ньшкева бькʹәвьнә тәнгасийе, гәрәке әм чь бькьн?

2. Дьԛәԝьмә әм рʹасти чь проблема тен у бона чь бәрхԝә дькʹәвьн?

² Һʹәму хьзмәткʹаред Йаһоԝа рʹасти проблема тен. Мәсәлә, дьԛәԝьмә нәфәрәки мала мә дьле мә ешандийә. Йан әм жь нәхԝәшикә гьран дьчәрчьрьн у нькарьн ль гора дьле хԝә Йаһоԝарʹа хьзмәт кьн. Йан тʹәшԛәләкә тʹәбйәте зьрарәкә мәзьн дайә мә. Йан жи бона баԝәрийа хԝә әм рʹасти пәйкʹәтьна тен. Гава әм дькʹәвьнә тәнгасийед ӧса, дьбәкә әм бәрхԝә дькʹәвьн у дьфькьрьн: «Әв бәла чьрʹа һатә сәре мьн? Ԛәй мьн гӧнә кьрийә? Ԛәй Йаһоԝа ида мьн кʹәрәм накә?» Гәло тӧ жи щарна ӧса дьфькьри? Һәрге әре, бәрхԝә нәкʹәвә. Гәләк хьзмәткʹаред Йаһоԝа жи щарна хԝә ӧса тʹәхмин дькьрьн (Зәбур 22:1, 2; Һәбаԛуԛ 1:2, 3).

3. Әм жь Зәбур 34:19 чь педьһʹәсьн?

³ Бьхунә Зәбур 34:19. Ве рʹезеда, дӧ фькьред фәрз һәнә: (1) Дәрдед мәрьвед рʹаст гәләк ьн (2) Йаһоԝа мә жь һʹәму тәнгасийа хьлаз дькә. Ле гәло Әԝ чаԝа мә хьлаз дькә? Мәсәлә, Йаһоԝа али мә дькә, ԝәки әм сәр жийина ве дьнеда бь реали бьфькьрьн. Рʹаст ә әԝи соз дайә, кӧ әме хьзмәтийеда шабуне бьвиньн,  ле соз нәдайә кӧ әʹмьре мә ԝе бе кӧл-дәрд дәрбаз бә (Ишайа 66:14). Хԝәде мә һелан дькә, ԝәки әм дина хԝә бьдьнә ахьрийе. Зутьрәке әме һʹәта-һʹәтайе ша у бәхтәԝар бьжин (2 Корьнтʹи 4:16-18). Ле иро жи әԝ али мә дькә, ԝәки әм бәрдәԝам кьн һәр рʹож ԝирʹа хьзмәт кьн (Луринед Йерәмйа 3:22-24).

4. Ве готареда әме дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?

⁴ Ве готареда әме бьвиньн кӧ әм жь сәрһатийед хьзмәткʹаред Йаһоԝайә бәре у иро, чь дькарьн һин бьн. Ӧса жи әме бьвиньн, кӧ әм дькарьн ньшкева рʹасти проблема бен. Ле һәрге әм хԝә бьсперьн Йаһоԝа, әԝе тʹьме али мә бькә (Зәбур 55:22). Чахе әм дәрһәԛа ван сәрһатийа леколин кьн, пьрсе бьдьнә хԝә: «Һәрге әз дәԝса ԝи кәси бума, мьне чь бькьра? Әз дькарьм жь ве сәрһатийе чь һин бьм? Әв сәрһати чаԝа баԝәрийа мьн дьһа ԛәԝи дькә, кӧ әз дьһа зедә итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньм?»

5. Аԛуб жь дәсте Лабан чь тәнгаси кʹьшанд? (Бьньһерʹә шькьле сәр рʹуйе пешьн.)

⁵ Хьзмәткʹаред Йаһоԝа йед бәре жи рʹасти тәнгасийед ӧса дьһатьн, кӧ нә жи һевийе бун. Дина хԝә бьдә сәрһатийа Аԛуб. Баве ԝи Исһаԛ дьхԝәст, ԝәки әԝ ԛиза Лабан хԝәрʹа жьнти бинә, кʹижан кӧ мәрьве ԝани незик бу у Хԝәдерʹа хьзмәт дькьр. Исһаԛ ӧса жи кӧрʹе хԝә Аԛубрʹа гот, ԝәки Йаһоԝа ԝе гәләк ԝи кʹәрәм кә (Дәстпебун 28:1-4). Аԛуб гӧрʹа баве хԝә кьр. Әԝ жь ԝәлате Кәнане дәркʹәт у чу мала Лабан. Дӧ ԛизед ԝи һәбун, Леа у Рʹаһел. Дьле Аԛуб кʹәтә Рʹаһеле, ԛиза Лабанә бьчʹук. Сәва кӧ Лабан ԛиза хԝә бьдә ԝи, Аԛуб һазьр бу һʹәфт сала бона ԝе бьхәбьтә (Дәстпебун 29:18). Ле сәд һʹәйф, тьштәки ӧса һатә сәре Аԛуб, кӧ әԝ нә жи һивийе бу. Лабан әԝ хапанд у ԛиза хԝәйә мәзьн Леа да ԝи. Әԝи изьн да Аԛуб, ԝәки әԝ һʹәфтек шунда Рʹаһеле жи бьстинә, ле гәрәке һʹәфт сала жи бона ԝе бьхәбьтийа (Дәстпебун 29:25-27). Лабан хәбатеда жи гәләк щар нәһәԛи Аԛуб дькьр. Әԝи 20 сала Аԛуб кьрьбу хӧламе хԝә (Дәстпебун 31:41, 42).

6. Аԛуб һьмбәри кʹижан тәнгасийед дьн жи сәбьр дькьр?

⁶ Аԛуб һьмбәри тәнгасийед дьн жи сәбьр дькьр. Малбәта ԝи мәзьн бу, ле кӧрʹед ԝи щарна һьндава һәвда нәбаш бун. Мәсәлә, ԝана бьре хԝә Усьв фьротьнә дилтийе. Кӧрʹед Аԛуб, Шьмһʹун у Леԝи, наве малбәта хԝә у наве Йаһоԝа бәр чʹәʹве хәлԛе рʹәш кьрьн. Ӧса жи кʹӧлфәта ԝийә дәлал Рʹаһел, чахе зарʹа дӧда дьани, мьр. У жь бо хәлайикә мәзьн, Аԛуб мәщбур бу, әʹмьре хԝәйи мәзьнда дәрбази Мьсьре бә (Дәстпебун 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28).

7. Йаһоԝа ча Аԛубрʹа да кʹьфше, ԝәки жь ԝи рʹази йә?

⁷ Нава ван тәнгасийада жи, Аԛуб тʹӧ щар баԝәрийа хԝә һьндава Йаһоԝа у созед ԝи ӧнда нәдькьр. У Йаһоԝа Аԛубрʹа дьда кʹьфше, ԝәки жь ԝи рʹази йә. Гәло чаԝа? Рʹаст ә Лабан һьндава Аԛубда ԛәлп бу, ле Йаһоԝа гәләк мал у мьлкʹ да Аԛуб. Ӧса жи, гава Аԛуб кӧрʹе хԝә Усьв диса дит, әԝ Йаһоԝарʹа гәләк шекьрдар бу, чьмки әԝи тʹьре кӧрʹе ԝи мьрийә. Достийа Аԛуб тʹәви Йаһоԝа али ԝи дькьр, кӧ әԝ тәнгасийада тәйах кә (Дәстпебун 30:43; 32:9, 10; 46:28-30). Һәрге достийа мә  тʹәви Йаһоԝа ԛәԝи бьминә, әме жи бькарьбьн тәнгасийада тәйах кьн.

8. Даԝьд Пʹадша чь дьхԝәст бькьра?

⁸ Даԝьд Пʹадша нькарьбу бона Йаһоԝа тʹьме әв йәк бькьра, чь кӧ дьле ԝи дьхԝәст. Мәсәлә, Даԝьд гәләки дьхԝәст кӧ пʹарьстгәһе бона Хԝәде ава кә. Әԝи хԝәстьна хԝә Натʹан пʹехәмбәррʹа гот. У Натʹан пʹехәмбәр ӧса щаба ԝи да: ‹Һʹәму тьштед кӧ дьле тәда нә бькә; жь бәр кӧ Хԝәде тʹәви тә йә› (1 Дирок 17:1, 2). Бешьк, гьлийед Натʹан гәләки Даԝьд ԛәԝи кьрьн. Әԝи дьбәкә дәрберʹа дәстпекьр бона ве йәке кʹар бькә.

9. Чахе Даԝьд гьлийед Натʹан бьһист, әԝи чь кьр?

⁹ Ле паши дәмәкә кьн, пʹехәмбәре Йаһоԝа тьштәки ӧса готә Даԝьд, чь кӧ дькарьбу ле хәмгин кьра. Гәло чьрʹа? Чьмки «ԝе шәве» Йаһоԝа Натʹанрʹа гот, ԝәки нә кӧ Даԝьд, ле кӧрʹәки ԝи, ԝе пʹарьстгәһе ава кә (1 Дирок 17:3, 4, 11, 12). Чахе Даԝьд әв йәк бьһист, әԝи чь кьр? Әԝ дәрберʹа ве йәкерʹа ԛайил бу. Әԝи пʹәрә у гәләк тьштед дьн һазьр кьр, ԝәки кӧрʹе ԝи Сьлеман авакьрьне дәстпекә (1 Дирок 29:1-5).

10. Йаһоԝа чаԝа Даԝьд кʹәрәм кьр?

¹⁰ Чахе Йаһоԝа готә Даԝьд кӧ әԝе пʹарьстгәһе ава нәкә, һьнге Әԝи пәйманәк тʹәви ԝи гьреда. Йаһоԝа соз да Даԝьд, кӧ йәк жь зӧрʹәта ԝи, ԝе һʹәта-һʹәтайе сәрԝертийе бькә (2 Самуйел 7:16). Дьнйа тʹәзәда ԝәʹде Сәрԝертийа Исайә Һʹәзарсали, гава Даԝьд пебьһʹәсә кӧ Иса Мәсиһ пʹадше жь зӧрʹәта ԝи йә, әԝе гәләки ша бә! Әм жь сәрһатийа Даԝьд һин дьбьн, кӧ һәрге әм нькарьбьн ль гора хԝәстьна дьле хԝә Йаһоԝарʹа хьзмәт кьн, Әԝ дькарә шьхӧләки дьн бьдә мә у кʹәрәмед мәзьн сәр мәда бьбаринә.

11. Рʹаст ә Мәсиһийед ԛьрʹна йәке, әв йәк нәдитьн һʹьзрәта чь бун жи, ле ԝана чь кʹәрәм станд? (Кʹаред Шандийа 6:7)

¹¹ Хьзмәткʹаред Хԝәде йед ԛьрʹна йәкеда бона һьнә тьшта хәмгин дьбун. Мәсәлә, әԝана һʹьзрәта һатьна Пʹадшатийа Хԝәде бун, ле ньзаньбун ԝе кʹәнге бе (Кʹаред Шандийа 1:6, 7). Гәло ԝана чь кьр? Ԝана бь дьл у щан Мьзгини бәла дькьр. Чахе Мьзгини гәләк щийа бәла дьбу, ԝана әшкәрә дьдит кӧ Йаһоԝа шьхӧлед ԝан кʹәрәм дькә (Бьхунә Кʹаред Шандийа 6:7).

12. Ԛьрʹна йәкеда, чахе хәлайи дәстпебу, хьзмәткʹаред Хԝәде чь дькьрьн?

¹² Ԛьрʹна йәкеда, сәр тʹәмамийа әʹрде хәлайи дәстпебу (Кʹаред Шандийа 11:28). Дә бьдә бәр чʹәʹве хԝә әв хәлайи ча сәр хьзмәткʹаред Хԝәде һʹӧкӧм бу. Де-бав хәмгин дьбун, кӧ ԝе чаԝа хԝарьне бона нәфәред хԝә дәстхьн. Гәло әв йәк чаԝа сәр кәсед щаһьл, йед кӧ дьхԝәстьн дьһа зедә Йаһоԝарʹа хьзмәт кьн, һʹӧкӧм бу? Дьбәкә әԝана дьфькьрин, кӧ дьһа баш ә, паши хәлайе нетед хԝә биньн сери. Хьзмәткʹаред Хԝәде ль гора һʹале хԝәйи тʹәзә һәрәкʹәт дькьрьн. Ԝана чьԛас жь дәсте ԝан дьһат хьзмәтийа хԝә бәрдәԝам дькьрьн. У ԝана бь рʹәзәдьли дьхԝәст тьштед кӧ щәм ԝан һәбун, тʹәви хушк у бьред хԝәйә Щьһустанеда пʹарәвәкьн (Кʹаред Шандийа 11:29, 30).

13. Ԝәʹде хәлайе хушк-бьра чь кʹәрәм стандьн?

¹³ Хьзмәткʹаред Хԝәде ԝәʹде хәлайе чь кʹәрәм стандьн? Әԝед кӧ аликʹари стандьн, ве йәкеда дәсте Йаһоԝа дитьн (Мәтта 6:31-33). Ԝана хԝә дьһа незики ԝан хушк-бьра тʹәхмин дькьр, йед кӧ аликʹари дьданә ԝан. У әԝед кӧ ԛӧрбан  дькьрьн, йан жи йед кӧ бь щурʹәки дьн аликʹари дьдан, дьдитьн кӧ әв йәк чьԛас ԝана бәхтәԝар дькә (Кʹаред Шандийа 20:35). Йаһоԝа әԝ һәр кәс кʹәрәм кьрьн, чьмки әԝана һазьр бун ль гора дәрәщед тʹәзә бьжин.

14. Чь һатә сәре Барнабас у Паԝлосе шанди у ахьри чь бу? (Кʹаред Шандийа 14:21, 22)

¹⁴ Ԛьрʹна йәкеда, шагьртед Иса гәләк щар рʹасти пәйкʹәтьна дьһатьн. Ԝәрә әм шеԝьр кьн, кӧ чь һатә сәре Барнабас у Паԝлосе шанди, чахе Листрайеда ԝана мьзгини бәла дькьр. Серида мәрьва бь дьлгәрми әԝана ԛәбул кьрьн. Ле паше дьжмьна «әʹлаләт данә алийе хԝә» у һьнә мәрьвед кӧ пешда Паԝлос ԛәбул кьрьбун, ԝи данә бәр кәвьра у ԝедәре һиштьн, чьмки дьфькьрин кӧ әԝ мьрийә (Кʹаред Шандийа 14:19). Ле Барнабас у Паԝлос чунә щики дьн, кӧ мьзгинийе бәла кьн. Ахьри чь бу? Ԝана гәләк мәрьв «кьрьнә шагьрт» у пе мәсәла хԝә гәләк хушк-бьра ԛәԝи кьрьн (Бьхунә Кʹаред Шандийа 14:21, 22). Әԝ йәк кӧ Барнабас у Паԝлос һәла һе ԝәʹде пәйкʹәтьна жи мьзгини бәла дькьрьн, гәләкарʹа кʹар ани. Һәрге әм жи шьхӧле кӧ Йаһоԝа дайә мә бь амьни биньн сери, Әԝе мә жи кʹәрәм кә.

15. Тӧ жь сәрһатийа бьре Макмилан чь һин дьби?

¹⁵ Пешийа сала 1914, гәләк хьзмәткʹаред Йаһоԝа һивийа һьнә тьшта бун. Ԝәрә әм сәрһатийа бьраки шеԝьр кьн. А. Һ. Макмилан бьра жи, мина гәләк кәсед дьн баԝәр бу, кӧ ԝәхтәкә незикда әԝе хәлата жийина сәр әʹзмана бьстинә. Мәһа Илоне, сала 1914-да, әԝи готара хԝәда ӧса гот: «Дьбәкә әва готара мьнә пашьн ә». Һәмьки әв готара ԝийә пашьн нибу. Паши ве йәке, бьре Макмилан ӧса ньвиси: «Дьбәкә һьнәк жь мә фькьрин, кӧ дәмәкә незикда әме һәрʹьн әʹзмана». Паше әԝи гот: «Бәри пешьн, әм гәрәке хьзмәтийеда хирәт бьн у Ахайе хԝәрʹа амьн бьн». Макмилан бьра хԝәха жи ве йәкеда мәсәлә бу. Рʹаст ә, әԝ әʹмьрда мәзьн бу у һивийа хәлата хԝә бу, ле диса жи әԝи бь хирәт хьзмәт дькьр у дьчу щьвина. Макмилан ӧса жи бьред кӧ бона баԝәрийа хԝә кʹәтьбунә кәле, ԛәԝи дькьр. Әван һʹәму тьшта жерʹа шабунәкә мәзьн дьанин. Гәло кʹара ве йәке чь бу? Әԝи пешийа мьрьна хԝә сала 1966-да ӧса ньвиси: «Баԝәрийа мьнә иро дьһа ԛәԝи йә, нә кӧ бәре». Әԝ мәсәләкә гәләк баш ә бона мә, илаһи һәрге әм гәләк ԝәхт тәнгасийада тәйах дькьн! (Ибрани 13:7)

16. Һербет Щенингс у кʹӧлфәта ԝи, рʹасти чь чәтьнайе һатьн? (Аԛуб 4:14)

¹⁶ Гәләк хьзмәткʹаред Йаһоԝа рʹасти нәхԝәшийед гьран тен. Мәсәлә, бьре Һербет Щенингс b сәрһатийа хԝәда ньвиси, кӧ әԝи тʹәви кʹӧлфәта хԝә, Ганайеда жь хьзмәтийа мисйонерти, шабунәкә гәләк мәзьн дьстандьн. Ле рʹожәке, әԝ алийе емосийалида гьран нәхԝәш кʹәт. Щенингс ль гора Аԛуб 4:14 дәрһәԛа дәрәща хԝәйә тʹәзә гот, кӧ әм ньзаньн ԝе сьбе чь бе сәре мә (Бьхунә). Әԝи ӧса ньвиси: «Жь бо ве дәрәща мәйә тʹәзә, мә сафи кьр кӧ хатьре хԝә жь достед хԝә бьхԝазьн у бона ԛәнщкьрьне һәрʹьнә Канадайе». Йаһоԝа али ԝан кьр, ԝәки әԝана нава чәтьнайада жи бь амьни хьзмәтийа хԝә бәрдәԝам кьн.

17. Мәсәла бьре Щенингс чаԝа сәр хушк у бьред дьн һʹӧкӧм кьр?

 ¹⁷ Гьлийед Һербет Щенингс гәләк сәр кәсед дьн һʹӧкӧм бун. Хушкәке дәрһәԛа ве йәке ньвиси: «Жь һʹәму сәрһатийед кӧ мьн хԝәндьбун, әв сәрһати гәләк сәр мьн һʹӧкӧм кьр. . . . Чахе мьн хԝәнд кӧ бьре Щенингс жь бо нәхԝәшийа хԝә мәщбур бу кʹьфшкьрьна хԝә бьһелә, әз һелан бум кӧ бь реали сәр дәрәща хԝә бьньһерʹьм». Бьраки жи ӧса ньвиси: «Паши ве йәке, чахе мьн дәһ сала ча рʹуспи хьзмәт кьр, әз алийе емосийалида гьран нәхԝәш кʹәтьм, у мьн щабдарийа хԝә һишт. Мьн хԝәрʹа дьгот кӧ әз кери тʹӧ тьшти найем у жь бо хәмгинийа хԝә, мьн нькарьбу сәрһатийед кәсед дьн бьхԝәнда. . . . Ле сәрһатийа бьре Щенингс дьле мьн рʹьһʹәт кьр». Әв йәк нишан дькә, һәрге әм бәр проблемед кӧ ньшкева пешда тен, тәйах кьн, әме бькарьбьн кәсед дьн ԛәԝи кьн у баԝәрийеда бона ԝан бьбьнә мәсәлә (1 Пәтрус 5:9).

18. Чаԝа сәр шькьл те кʹьфше, әм жь сәрһатийа жьнәбике чь һин дьбьн?

¹⁸ Нәхԝәшийед ӧса ча пандәмийа COVID-19 сәр гәләк хьзмәткʹаред Йаһоԝа һʹӧкӧм кьрийә. Мәсәлә, Нижәрйайеда жьнәбикерʹа гәләк чәтьн бу әʹбура малбәта хԝә бькә. Рʹожәке, ԛиза ԝе ле пьрси, кӧ һәрге әԝана һьнә бьрьнще кӧ мабу, һазьр кьн, паше әԝана ԝе чь бьхԝьн. Хушка мә ԛиза хԝәрʹа гот ԝәки пʹәре ԝан у хԝарьна ԝан нәмайә, у кӧ әԝана дькарьн чʹәʹв бьдьнә жьнәбийа жь Сәрәптайе, хԝарьна хԝәйә пашьн һазьр кьн у һәр тьшти бьдьнә дәсте Йаһоԝа (1 Пʹадшати 17:8-16). Һәла һе пешийа кӧ дьшьрмиш буна чь бьхԝьн, ԝана жь хушк у бьра хԝарьн станд. Хԝарьна кӧ ԝана станд, дӧ һʹәфтийа зедәтьр тʹера ԝан кьр. Хушка мә дьбежә кӧ гава әԝе тʹәви ԛиза  хԝә хәбәр дьда, әԝ нә жи дьфькьри кӧ Йаһоԝа дәнге ԝан дьбьһе. Бәле, һәрге әм хԝә бьсперьн Йаһоԝа, тәнгасийед кӧ ньшкева пешда тен, дькарьн мә дьһа незики Йаһоԝа кьн (1 Пәтрус 5:6, 7).

19. Чь һатә сәре бьре мә Алексей Йершов?

¹⁹ Ԝан салед пашԝәхтийе, хушк-бьред мә рʹасти пәйкʹәтьнед ӧса тен, кӧ нә жи һивийе бун. Ԝәрә әм дина хԝә бьдьн мәсәла бьре мә Алексей Йершов, йе кӧ Русйайеда дьжи. Әԝ сала 1994-да һатә ньхӧмандьне. Ԝи ԝәʹдәйи, Шәʹдед Йаһоԝа дькарьбун аза мьзгинийе бәла кьн. Паше, Русйайеда дәрәщә һатә гӧһастьне. Сала 2020-да, полис кʹәтьнә мала бьре мә Йершов, мала ԝи сәробьни һәв кьрьн у жь һәбука ԝи гәләк тьшт зәфт кьрьн. Паши чәнд мәһа, мьԛабьли ԝи шьхӧл вәкьрьн у чаԝа избати видео данә хәбате. Йа лапә хьраб әв бу, ԝәки әв видео һатьбу кʹьшандьне пе дәсте ԝи мәрьви, кʹижан кӧ саләке зедәтьр бь нетәкә ԛәлп Кʹьтеба Пироз һин дьбу. Нәмамикә чьԛас мәзьн ә!

20. Бьре мә Йершов чаԝа достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа дьһа ԛәԝи кьр?

²⁰ Гәло тьште кӧ һат сәре бьре мә Йершов, чаԝа сәр ԝи һʹӧкӧм кьр? Достийа ԝи тʹәви Йаһоԝа дьһа ԛәԝи бу. Әԝ дьбежә: «Мьн тʹәви кʹӧлфәта хԝә дьһа зедә Йаһоԝарʹа дӧа дькьр. Мьн фәʹм кьр, кӧ бе аликʹарийа Йаһоԝа мьне нькарьбуйа тәйах кьра. Леколина шәхси али мьн дькә, ԝәки әз дьлтәнг нәбьм. Әз дәрһәԛа мәсәлед хьзмәткʹаред Йаһоԝайә бәре дьфькьрьм. Әв сәрһати нишан дькьн, кӧ чьԛас фәрз ә, ԝәки әм дьлрʹьһʹәт бьминьн у хԝә бьсперьн Йаһоԝа».

21. Әм жь ве готаре чь һин бун?

²¹ Әм жь ве готаре чь һин бун? Ве дьнеда тәнгаси дькарьн ньшкева пешда бен. Ле һәрге әм хԝә бьсперьн Йаһоԝа, әԝе тʹьме али мә бькә. Рʹеза сәрәкә йа ве готаре ӧса дьбежә: «Тәнгасийед йе рʹаст гәләк ьн, ле Хӧдан жь һʹәмуйа хьлаз дькә» (Зәбур 34:19). Дәԝса кӧ әм дина хԝә бьдьн сәр тәнгасийед хԝә, ԝәрә әм дина хԝә бьдьн сәр ԛәԝата Йаһоԝа. Һәрге әм ӧса бькьн, әме жи мина Паԝлосе шанди бежьн: «Әз һәр тьшти бь сайа ԝи дькарьм, йе кӧ ԛәԝате дьдә мьн» (Филипи 4:13).