ГОТАРА БОНА ҺИНБУНЕ 25
Рʹуспино жь Мәсәла Гидәон Һин бьн
«Ԝәхт тʹере накә, кӧ бона Гидәйон . . . гьли кьм» (ИБРАНИ 11:32).
КʹЬЛАМА 124 Тʹьме Амьн ьн
ВЕ ГОТАРЕДА a
1. Ль гора 1 Пәтрус 5:2, Йаһоԝа чь щабдари дайә рʹуспийа?
ЙӘҺОԜА бәрхед хԝәйә ԛимәт тʹәсмили рʹуспийед щьвате кьрьнә. Әв меред амьн гәләк жь Йаһоԝа рʹази нә, кӧ әԝ итʹбарийа хԝә ԝан тинә у бәрхед хԝә тʹәсмили ԝан кьрийә. У әԝана сәр хԝә дьхәбьтьн, ԝәки бьбьн шьванед ль гора дьле Йаһоԝа (Йерәмйа 3:15; бьхунә 1 Пәтрус 5:2). Әм гәләк рʹази нә кӧ щьватед мәда шьванед ӧса һәнә!
2. Һьнә рʹуспи рʹасти чь чәтьнайа тен?
2 Чахе рʹуспи щабдарийед хԝә тиньн сери, әԝана рʹасти гәләк чәтьнайа тен. Мәсәлә, һеса нинә щьвате бьбьнә хԝәйи. Ԝәрә әм дина хԝә бьдьнә сәрһатийа рʹуспики жь Америкайе бь наве Тони. Лазьм бу кӧ Тони мьлук бә ве йәкеда, кӧ чьԛас щабдари һьлдә сәр хԝә. Әԝ дьбежә: «Чахе пандемийа коронавирусе дәстпебу, чьԛас дьчу һаԛас һе зедә мьн бона дәрбазкьрьна щьвина хьзмәтийе у щьвата, щабдари дьстандьн. Ле мьн чьԛас дькьр жи, шьхӧл хьлаз нәдьбу. Ахьрийеда мьн хԝәрʹа ԝәʹдә нәдьдит кӧ дӧа бькьм, Кʹьтеба Пироз бьхуньм у леколина шәхси дәрбаз кьм». Ле рʹуспики жь Косовойе бь наве Еллер рʹасти чәтьнайикә дьн һат. Гава ль һәрема ԝи шәрʹ дәстпебу, ԝирʹа чәтьн бу гӧһ бьдә рʹебәрийа тʹәшкиләте. Әԝ дьбежә: «Чахе бәйтʹәле жь мьн хԝәст кӧ әз али ԝан хушк-бьра бькьм, йед кӧ мьһаләкә хофда дьжитьн, ԝи чахи мерхасийа мьн һатә щерʹьбандьне. Әз дьтьрсийам кӧ әв рʹебәрийа тʹәшкиләте керһати нинә». Ле бона бьре мә Тим, йе кӧ Асйайеда чаԝа мисйонер хьзмәт дькә, чәтьн бу щабдарийед хԝәйә һәррʹожи бинә сери. Әԝ дьбежә: «Һьнә щар әз ӧса дьԝәстийам кӧ мьн нькарьбу бона хушк-бьра хәм бькьра. Дәрәщед ӧсада гәло чь дькарә али рʹуспийа бькә?
3. Әм дькарьн жь мәсәла Гидәон чь дәрса һин бьн?
3 Рʹуспи дькарьн жь мәсәла Гидәоне һʹакьм гәләк тьшт һин бьн (Ибрани 6:12; 11:32). Әԝи хьзмәткʹаред Хԝәде һьм дьпарастьн һьм жи шьванти ԝан дькьр (Һʹакьмти 2:16; 1 Дирок 17:6). Иро һʹале дьнйайе гәләк хьраб ә. Ләма жи гәләк фәрз ә кӧ рʹуспи хьзмәткʹаред Хԝәде бьбьнә хԝәйи (Кʹаред Шандийа 20:28; 2 Тимотʹейо 3:1). Әм дькарьн жь мьлукти у гӧһдарикьрьна Гидәон гәләк тьшт һин бьн. Чахе әԝи щабдарийед хԝә дьанин сери, лазьм бу кӧ әԝ гәләки сәбьр бькә. Һәрге әм рʹуспи ниньн жи, әм дькарьн рʹазибуна хԝә рʹуспийарʹа бьдьнә кʹьфше у пьштгьрийа ԝан бькьн (Ибрани 13:17).
ЧАХЕ МЬЛУКТИЙА ТӘ ТЕ ЩЕРʹЬБАНДЬНЕ
4. Гидәон чаԝа мьлукти у шкәстибуна хԝә нишан кьр?
4 Гидәон йәки шкәсти у мьлук бу. b Гава мәләке Йаһоԝа Гидәонрʹа гот кӧ әԝе щьмәʹта Исраеле жь Мьдйана хьлаз кә, әԝи гот: «Малбәта мьн ль Манашше, йед һәри хьзан ьн [нә әʹйан ьн] у әз мала баве хԝәда йе һәри бьчʹук ьм» (Һʹакьмти 6:15). Әԝ дьфькьри кӧ әԝ кери ве щабдарийе найе, ле Йаһоԝа ӧса нәдьфькьри. Бь аликʹарийа Йаһоԝа, Гидәон щабдарийа хԝәда сәркʹәти бу.
5. Чьрʹа щарна нә һеса йә кӧ рʹуспи мьлук у шкәсти бьминьн?
5 Рʹуспи чь жь дәсте ԝан те дькьн, ԝәки шкәсти у мьлук бьн (Миха 6:8; Кʹаред Шандийа 20:18, 19). Әԝана бона фәрәсәт у щабдарийед хԝә пʹайе хԝә надьн. У жь бо ԛьсур у кемасийед хԝә, нафькьрьн кӧ әԝана беԛимәт ьн. Ле щарна һеса нинә ԝәки рʹуспи мьлук у шкәсти бьминьн. Мәсәлә, дьбәкә рʹуспик чәнд щабдарийа ԛәбул дькә у паше жерʹа чәтьн ә гьшки бинә сери. Йан жи дьбәкә рʹуспикирʹа чәтьн бә мьлук бьминә, жь бо ве йәке кӧ һьнә мәрьв бона борщдарикә ԝи ле сущдар дькьн, һьнәк жи пʹайе ԝи дьдьн. Гәло рʹуспи чаԝа дькарьн дәрәщед ӧсада чʹәʹв бьдьнә Гидәон?
6. Рʹуспи жь мьлуктийа Гидәон чь дькарьн һин бьн? (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)
6 Аликʹарийе бьхԝазә. Мәрьве мьлук синоре хԝә занә. Гидәон заньбу кӧ әԝ тʹәне нькарә һәр тьшти бькә, ләма жи әԝи аликʹари жь кәсед дьн дьхԝәст (Һʹакьмти 6:27, 35; 7:24). Рʹуспийед билан жи ӧса дькьн. Бьре мә Тони дьбежә: «Әз ӧса һатьбум мәзьнкьрьне, кӧ мьн жь ԛәԝата хԝә зедәтьр шьхӧл ԛәбул дькьр. Ләма жи мә ԝәʹде ԛӧльхкьрьна малбәте дәрһәԛа мьлуктийе хәбәр да у мьн жь кʹӧлфәта хԝә пьрси кӧ әԝ чь дьфькьрә. Ӧса жи, мьн дәрһәԛа ве тʹемайе сәр jw.org видәойәк ньһерʹи, бь наве Һин кә, Итʹбар кә, у Ԛәԝат кә йед Дьнена, Чаԝа кӧ Иса Дькә». Хенщи ве йәке, Тони жь кәсед дьн аликʹари дьхԝәст. Ахьри чь бу? Әԝ дьбежә: «Шьхӧле щьвате рʹьнд пешда дьчә, у дьһа зедә ԝәʹде мьн һәйә кӧ достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ԛәԝи кьм».
7. Рʹуспи чаԝа дькарьн чʹәʹв бьдьнә Гидәон, чахе ԝана сущдар дькьн? (Аԛуб 3:13)
7 Һерс нәкʹәвә чахе кәсәк тә сущдар дькә. Щарна ӧса дьбә кӧ һьнәк кәс рʹуспийа сущдар бькьн. Дәрәща ӧсада жи мәсәла Гидәон дькарә али рʹуспийа бькә. Гидәон заньбу кӧ әԝ мәрьвәки нәкʹамьл ә. Ләма жи, гава Әфрайимийа әԝ сущдар кьрьн, Гидәон нә кӧ бь һерс, ле бь нәрми щаба ԝан да (Һʹакьмти 8:1-3). Әԝи бь мьлукти гӧһ да дәрд у хәмед ԝан у бь мәʹрифәти щаба ԝан да. Иро жи рʹуспийед билан дькарьн чʹәʹв бьдьнә Гидәон у рʹьнд гӧһ бьдьнә кәсед кӧ ԝана сущдар дькьн у бь нәрми щаба ԝан бьдьн (Бьхунә Аԛуб 3:13). Бь ви щурʹәйи әԝана ԝе щьватеда әʹдьлайе хԝәй кьн.
8. Чахе пʹайе рʹуспики бьдьн, әԝ ча дькарә щаба хԝә бьдә? Мәсәләке биньн.
8 Пәсьна бьдә Йаһоԝа. Гава щьмәʹте бона сәркʹәтьна һьмбәри Мьдйана, рʹумәт данә Гидәон, әԝи дина ԝан кʹьшандә сәр Йаһоԝа Хԝәде (Һʹакьмти 8:22, 23). Гәло рʹуспи чаԝа дькарьн чʹәʹв бьдьнә Гидәон? Әԝана гәрәке бона пешдачуйина хԝә пәсьна бьдьнә Йаһоԝа (1 Корьнтʹи 4:6, 7). Мәсәлә, гава хушк у бьра бона һинкьрьна баш пʹайе рʹуспики бьдьн, әԝ дькарә дина ԝан бькʹьшинә сәр Хәбәра Хԝәде, йан жи сәр һинкьрьна тʹәшкиләта Йаһоԝа. Ԝәрә әм дина хԝә бьдьнә сәрһатийа рʹуспики бь наве Тимоте. Чахе әԝ бу рʹуспи, әԝи гәләк һʹьз дькьр пе готара дәркʹәвә. Әԝ дьбежә: «Мьн һьм дәстпека готара у һьм жи мәсәлед кӧ мьн дьанин, гәләк гьран у дьреж дькьрьн. Ләма жи, кәсед дьн гәләк щар пʹайе мьн дьдан. Ӧса мьн дина мәрьва дькʹьшандә сәр хԝә, нә кӧ сәр Кʹьтеба Пироз йан сәр Йаһоԝа». Ԝәхт шунда, Тимоте фәʹм кьр, кӧ әԝ гәрәке дина кәсед дьн бь зедәйи нәкʹьшинә сәр хԝә (Мәтʹәлок 27:21). Ахьри чь бу? Әԝ дьбежә: «Ньһа кәсед дьн мьнрʹа дьбежьн, кӧ готара мьн чаԝа али ԝан кьрийә, ԝәки чәтьнайада тәйах кьн, һьмбәри щерʹьбандьна ԛәԝи бьсәкьньн, йан жи дьһа незики Йаһоԝа бьн. Әв гьлийед хушк-бьра дьһа зедә дьле мьн ша дькьн, нә кӧ гава бәре ԝана пʹайе мьн дьда».
ГАВА ҺЕСА НИНӘ ГӦҺДАР У МЕРХАС БЬН
9. Чьрʹа һеса нибу кӧ Гидәон гӧһ бьдә рʹебәрийа Йаһоԝа у мерхас бә? (Бьньһерʹә шькьле сәр рʹуйе пешьн.)
9 Паши кӧ Гидәон бу рʹебәре щьмәʹта Исраеле, әԝи гәрәке гӧһ бьда рʹебәрийе у мерхас буйа. Хԝәде ԝирʹа гот, кӧ әԝ ԛӧрбангәһа Баал йа баве хԝә ԝеран бькә (Һʹакьмти 6:25, 26). Паше, Хԝәде дӧ щара жерʹа гот, кӧ әԝ әскәред ордийа хԝә кем бькә (Һʹакьмти 7:2-7). Паше жи готе, ԝәки әԝ шәв һʹьщуми сәр ордийа дьжмьна бькә (Һʹакьмти 7:9-11).
10. Дьԛәԝьмә чьчах рʹуспирʹа һеса нибә гӧһ бьдә рʹебәрийа тʹәшкиләте?
10 Рʹуспи гәрәке гӧһдар бьн (Аԛуб 3:17). Рʹуспи бь дьл у щан рʹебәрийа жь Кʹьтеба Пироз у тʹәшкиләта Хԝәде, ԛәбул дькьн. Ӧса әԝана бона кәсед дьн дьбьнә мәсәләкә баш. Ле щарна нә һеса йә кӧ рʹуспи гӧһ бьдьнә рʹебәрийе. Мәсәлә, дьбәкә рʹуспикирʹа чәтьн бә рʹебәрийа тʹәзә ԛәбул кә у бьдә хәбате. Йан жи дьԛәԝьмә бал ԝи пьрс пешда бе, һәла фьлан рʹебәри бь рʹасти баш ә, йан на. Йан жи, дьбәкә жь ԝи бе хԝәстьне ԝәки әԝ щабдарикә ӧса бинә сери, йа кӧ дькарә бьбә сәбәб кӧ әԝ бькʹәвә кәле. Дәрәщед ӧсада, рʹуспи чаԝа дькарьн гӧһдарикьрьнеда чʹәʹв бьдьнә Гидәон?
11. Чь дькарә али рʹуспийа бькә кӧ гӧһ бьдьн рʹебәрийа тʹәшкиләте?
11 Рʹьнд гӧһ бьдә рʹебәрийа тʹәшкиләте у ль гора ԝе йәке кʹар бькә. Йаһоԝа Гидәонрʹа готьбу кӧ ча ԛӧрбангәһа баве хԝә һьлшинә, кʹидәре ԛӧрбангәһа тʹәзә бона Ԝи ава кә, у кʹижан һʹәйԝана ԛӧрбан бькә. Гидәон бина хԝә тәнг нәкьр у ль гора ве рʹебәрийе һәрәкʹәт кьр. Иро тʹәшкиләта Йаһоԝа бь сайа нәʹма, әʹламәтийа у тьштед дьн рʹебәрийе дьдә рʹуспийа. Әв рʹебәри бона кʹара мә нә у али мә дькьн, кӧ незики Йаһоԝа бьн. Әм рʹуспийед хԝә гәләки һʹьз дькьн, чьмки әԝана бь амьни гӧрʹа рʹебәрийа тʹәшкиләте дькьн. Әв йәк бона кʹара тʹәмамийа щьвате йә (Зәбур 119:112).
12. Һәрге рʹебәрийа тʹәшкиләте бе гӧһастьне, рʹуспи чаԝа дькарьн ль гора ширәта жь Ибрани 13:17 кʹар бькьн?
12 Ль гора гӧһастьна кʹар бькьн. Гидәон гӧһ да фәрмана Йаһоԝа, у пʹьрʹанийа әскәред хԝә шандә мале (Һʹакьмти 7:8). Дьԛәԝьмә әԝ ӧса дьфькьри: «Гәло әв гӧһастьн бь рʹасти лазьм ә у керһати йә?» Ле диса жи Гидәон ль гора рʹебәрийа Хԝәде һәрәкʹәт кьр. Иро жи рʹуспи һазьр ьн, кӧ мина Гидәон ль гора рʹебәрийа тʹәшкиләте кʹар бькьн (Бьхунә Ибрани 13:17). Мәсәлә, сала 2014 Кʹома Рʹебәрийе хәрщед бона проектед авакьрьна Одед Щьвата у Одед Щьватед мәзьн, гӧһаст (2 Корьнтʹи 8:12-14). Бәре, тʹәшкиләте бона проектед авакьрьне пʹәрә дәйни дьда щьвата, у щьвата жи һеди-һеди дәйне хԝә дадьдан. Ле ньһа, тʹәшкиләт бь сайа ԛӧрбанкьрьнед бь рʹәзәдьли Одед Щьвата у Одед Щьватед мәзьн ԝан щийа ава дькә, кʹидәре кӧ һʹәԝщәти һәйә, у фьрԛи тʹӧнә әв щьват чьԛас ԛӧрбана дькә. Гава Хосе дәрһәԛа ве гӧһастьне бьһист, шьк кʹәтә дьле ԝи. Әԝи гот: «Бь ве методе, ԛә Одәкә Щьвате жи ԝе нәйе авакьрьне. Ԝәлате мәда әв йәк ве нәйе стандьне». Ле чь али Хосе кьр, ԝәки пьштгьрийа ве рʹебәрийе бькә? Әԝ дьбежә: «Гьлийед жь Мәтʹәлок 3:5, 6 ани бира мьн, кӧ әз гәрәке хԝә бьсперьм Йаһоԝа. У әве гӧһастьне кʹарәкә гәләк мәзьн ани! Һьм дьһа зәʹф Одед Щьвата тенә авакьрьне, һьм жи ԛӧрбанкьрьнед мә дькарьн щурʹе лапи баш һәр дәра бенә хәбьтандьне».
13. (а) Гидәон чьда баԝәр бу? (б) Рʹуспи ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә ԝи? (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)
13 Бь мерхаси хԝәстьна Йаһоԝа бинә сери. Гава тьрс у хоф һәбун жи, Гидәон гӧһдарийа Йаһоԝа дькьр (Һʹакьмти 9:17). Чахе Йаһоԝа дьле Гидәон ԛәԝи кьр, әԝ ида дӧдьли нәдьбу кӧ әԝ дькарә щьмәʹта Хԝәде бьпарезә. Рʹуспийед кӧ ԝәлатед ӧсада дьжин, кʹидәре кӧ хьзмәтийа мә ԛәдәхәкьри йә, чʹәʹв дьдьнә Гидәон. Чьԛас жи хоф һәбә кӧ әԝ бенә гьртьне, хәбата хԝә ӧнда кьн йан жи һьндава ԝанда зӧлмийе бькьн, йәкә әԝана бь мерхаси шьхӧле щьвате у бәлакьрьна мьзгинийе дькьн. c Ԝәʹде тәнгасийа мәзьн, рʹуспийарʹа ԝе мерхасийа мәзьн лазьм бә, ԝәки бәрдәԝам кьн ль гора рʹебәрийа тʹәшкиләте кʹар бькьн, һәрге әԝ йәк бона ԝан хоф бә жи. Мәсәлә, дьбәкә рʹебәри мәрʹа бе дайине, кӧ ча бежи хәбәрәкә мина ‹тәйрока гьр› бәла кьн, у ча жь һʹьщуме Гог жь Магоге бенә хԝәйкьрьне (Һәзәԛел 38:18; Әʹйанти 16:21).
ГАВА СӘБЬРА МӘ ТЕ ЩЕРʹЬБАНДЬНЕ
14. Чьрʹа Гидәонрʹа чәтьн бу мерхасийе бьдә кʹьфше?
14 Гидәон һʹакьме мьләте Исраеле бу, у сәва кӧ щабдарийа хԝә бьанийа сери, әԝ гәрәке хирәт буйа. Гава шәв әскәред Мьдйани жь шәрʹ рʹәвийан, Гидәон жь Нәԝала Йизреәле һʹәта чʹәме Урдӧне, дора кʹижани дьԛәԝьмә тʹьжә бах бун, да пәй ԝан (Һʹакьмти 7:22). Гәло, гава Гидәон гьһиштә чʹәме Урдӧне, әԝи ида нәда пәй ԝан? Әԝ у 300 меред тʹәви ԝи чьԛас жи ԝәстийайи бун, дәрбази алийе дьн ә чʹәме Урдӧне бун. Ԝана хԝә гиһандә Мьдйана у әԝ алт кьрьн (Һʹакьмти 8:4-12).
15. Чьрʹа щара рʹуспи дьԝәстьн у тʹаԛәт дькʹәвьн?
15 Рʹуспи щара һьм алийе физики һьм жи алийе емосийали гәләк дьԝәстьн, чьмки әԝана бона щьвате у малбәтед хԝә гәләк хәм дькьн. Гәло дәрәщед ӧсада мәсәла Гидәон ча дькарә али ԝан бькә?
16-17. Чь али Гидәон дькьр сәбьр кә, у рʹуспи чьда дькарьн баԝәр бьн? (Ишайа 40:28-31) (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)
16 Баԝәр бә кӧ Йаһоԝа ԝе али тә бькә. Гидәон баԝәр бу кӧ Йаһоԝа ԝе ԛәԝате бьдә ԝи, у бь рʹасти жи Хԝәде али ԝи кьр (Һʹакьмти 6:14, 34). Щарәке, Гидәон у әскәред ԝи, ньга дабунә пәй дӧ пʹадшед Мьдйани, йед кӧ дьбәкә пе дәвәйа дьрʹәвийан (Һʹакьмти 8:12, 21). Әԝана бь аликʹарийа Хԝәде сәркʹәтьн. Рʹуспи жи дькарьн хԝә бьсперьн Йаһоԝа, йе кӧ «нә дьԝәстә, нә жи ԛәлс дьбә, ИМ». Бешьк, Хԝәде ԝе ԛәԝате бьдә ԝан, чахе әԝана һʹәԝщә бьн (Бьхунә Ишайа 40:28-31).
17 Ԝәрә әм мәсәла Метйу шеԝьр кьн, йе кӧ әндәме Комитейа Һәвкʹарийа Нәхԝәшхане йә. Чь али ԝи дькә кӧ әԝ тәйах кә? Метйу дьбежә: «Чаԝа кӧ Филипи 4:13-да те готьне, Йаһоԝа бь рʹасти жи ԛәԝат дьда мьн. Гәләк щар, гава әз һʹал дькʹәтьм у ԝәстийайи бум, мьн Йаһоԝарʹа дӧа дькьр у дьле хԝә ԝирʹа вәдькьр. Мьн жь ԝи рʹәща дькьр, ԝәки әԝ ԛәԝате у дьләки ԛәԝи бьдә мьн, ԝәки әз бькарьбьм пьштгьрийа хушк-бьра бькьм. Ве дәме Йаһоԝа дәрберʹа бь сайа рʹӧһʹе пироз али мьн дькьр, кӧ әз сәбьр кьм». Мина Гидәон, рʹуспийед амьн жи гәләк ԛәԝат хәрщ дькьн, ԝәки бона бәрхед Хԝәде хәм бькьн һәла һе ԝи чахи жи, гава ԝанрʹа һеса нинә. Һәмьки, әԝана гәрәке синоред ԛәԝата хԝәйә физики у емосийали бьзаньбьн у фәʹм кьн, кӧ әԝана нькарьн тʹьме ԝан тьшта бькьн, чь кӧ дьхԝазьн. Ле әԝана дькарьн баԝәр бьн, ԝәки Йаһоԝа дӧайед ԝан дьбьһе у ԝе ԛәԝате бьдә ԝан, кӧ сәбьр кьн у щабдарийед хԝә биньн сери (Зәбур 116:1; Филипи 2:13).
18. Рʹуспи чьда дькарьн чʹәʹв бьдьнә Гидәон?
18 Рʹуспи дькарьн жь Гидәон гәләк дәрса һин бьн. Әԝана гәрәке мьлуктийе бьдьнә кʹьфше, гава сафи дькьн кӧ чьԛас щабдари һьлдьн сәр хԝә, у гава ԝана сущдар дькьн, йан жи пʹайе ԝан дьдьн. Әԝана гәрәке пәй рʹебәрийа тʹәшкиләте һәрʹьн у мерхас бьн илаһи ньһа, гава хьлазийа система ве дьнйайе незик дьбә. У әԝана гәрәке баԝәр бьн, кӧ рʹасти чь чәтьнайа жи бен, Йаһоԝа ԝе ԛәԝате бьдә ԝан. Ԝәрә әм гьшк жи щәфе рʹуспийа бьшекьриньн у «ԛәдьре йед мина [ԝан] бьгьрьн»! (Филипи 2:29)
КʹЬЛАМА 120 Чʹәʹв Бьдьнә Мьлуктийа Иса
a Йаһоԝа Гидәон бьжартьбу ԝәки рʹожед гәләк гьранда, рʹебәрийа хьзмәткʹаред Хԝәде бькә у ԝана бьпарезә. Гидәон әв щабдарийа хԝә ԝәкә 40 сали бь амьни ани сери. Ле әԝ гәләк щар рʹасти чәтьнайа дьһат. Иро жи рʹуспи рʹасти чәтьнайа тен. Ве готареда әме бьвиньн кӧ рʹуспи чаԝа дькарьн жь мәсәла Гидәон һин бьн.
b Мәʹна хәбәред «шкәсти» у «мьлукти» йәкә. Һәрге әм шкәсти бьн, әме бь зедәйи дәрһәԛа хԝә нәфькьрьн у фәʹм кьн кӧ һәнә тьшт, чь кӧ ԛәԝата мә нагьһиже бькьн. Һәрге әм мьлук бьн, әме мәрьвед дьн сәр хԝәрʹа бьгьрьн (Филипи 2:3). Бь әʹсьле хԝә, мәрьве шкәсти мьлук ә жи.
c Бьньһерʹә готара бь наве «Ԝәʹде Ԛәдәхәкьрьне жи Бәрдәԝам кьн Йаһоԝарʹа Хьзмәт кьн» жь Бьрща Ԛәрәԝьлийе, Тирмәһ, сала 2019, рʹупʹ. 10-11, абз. 10-13.