Дәрбази һондоре буйин

Дәрбази навәроке буйин

Пьрсед Хԝәндәвана

Пьрсед Хԝәндәвана

Чьрʹа Шәʹдед Йаһоԝа әʹдәбйәтед хԝәда Паԝлосе шанди кʹәчәл йан жи бь пʹоре серәк дьнәԛьшиньн?

Әшкәрә йә кӧ иро тʹӧ кәс нькарә рʹастә-рʹаст бежә кӧ Паԝлос йәки ча бу. Шькьл у нәхшед кӧ әʹдәбйәтед мәда һәнә, бона ве йәке нә, сәва мәрьв бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә ԝи кәси йан тьшти. Ле әв шькьл у нәхш нә сәр һʹиме избаткьрьнед археоложи нә.

Ле һәнә һьнә нишан, кӧ Паԝлос йәки ча бу. Мәсәлә, «Бьрща Ԛәрәԝьлийе йа Сийонеда» йа 1 Адаре сала 1902, һатә готьне: «Дәрһәԛа Паԝлос: . . . Ньвисарәкә кәвьнда йа бь наве ‹Кʹаред Паԝлос у Текла›, кʹижан кӧ һатьбу ньвисаре незики сала 150-да Д.М., те шьровәкьрьне кӧ Паԝлос йәки ча бу, у ча те кʹьфше әԝ әʹламәти бәлабуйи бу у бь итʹбар бу. Ԝьра те готьне ԝәки әԝ ‹йәки ньмьз, кʹәчәл, ньгед хар, йәки ԛәԝат бу, бьрийед ԝи дьгьһиштьнә һәв; у дьԛәԝьмә позе ԝи дьреж бу›».

Фәрһәнгәкеда дәрһәԛа ве ньвисара кәвьн һатийә готьне: «Дьԛәԝьмә кӧ ве ньвисареда йа бь наве ‹Кʹаред Паԝлос›, һьнә избаткьрьнед тʹәрихи һәнә» («Thе Oxford Dictionary of thе Christian Church», дәрхьстьна сала 1997). Бь рʹастийе ньвисара кәвьн бь наве «Кʹаред Паԝлос у Текла» гәләк навдар у ԛимәт бу паши гәләк ԛьрʹна жи. Әԝ йәк те избаткьрьне бь ԝе йәке, кӧ 80 манускриптед Йунани йа ве ньвисаре һәнә, у ӧса жи ԝәлгәрʹандьна ԝе сәр зьманед дьн. Демәк, әԝ нәхш у шькьл кӧ әм дьдьнә хәбате, сәр һʹиме ԝан әʹламәтийед кәвьн ьн, кʹижан кӧ дәрһәԛа ԝи шанди әʹйан дькьн.

Ле бир нәкьн, хенщи ве йәке кӧ Паԝлос йәки ча бу, тьштед һе фәрз һәнә. Һәла һе чахе Паԝлос хьзмәт дькьр, һьнә мәрьвед критик шәрʹ авитьнә Паԝлос йанчь «әԝ диндара хԝәва бәләнгазәк ә у хәбәрданеда жи йәки пенәбуйи йә» (2 Корн. 10:10). Ле әм гәрәке тʹӧ щар бир нәкьн, ԝәки әԝ бу Мәсиһи, чьмки Иса бь кʹәрәмәт жерʹа әʹйан бу. Әм ӧса жи дькарьн бьфькьрьн сәр ве йәке кӧ Паԝлос чаԝа «һащәтәк» бьжартийе Мәсиһ, чь шьхӧл кьр сәва наве [Иса] мәрьварʹа бьдә «наскьрьне» (Кʹар. Шанд. 9:3-5, 15; 22:6-8). Ӧса жи бьфькьрьн кӧ әм чьԛас кʹаре дькарьн бьстиньн жь кʹьтебед Кʹьтеба Пироз, кʹижан кӧ Паԝлос бь рʹӧһʹе Йаһоԝайи пироз ньвисинә.

Паԝлос тʹӧ щар хԝә ԛӧрʹә нәкьрийә бона кьред хԝәйә бәре, чахе әԝ һе Мәсиһи нибу, у нә жи дәрһәԛа хԝә гьли кьрийә кӧ әԝ рʹува йәки ча бу (Кʹар. Шанд. 26:4, 5; Фили. 3:4-6). Әԝи дәрһәԛа хԝә готийә: «Әз жь шандийа йе һәри паш ьм, кӧ нә лайиԛ ьм шанди жи бемә готьне» (1 Корн. 15:9). Паше жи әԝи ньвиси: «Бәле әз кӧ жь нава щьмәʹта Хԝәдеда жь йе һәри бьчʹук кемтьр ьм, ле әв кʹәрәм мьнрʹа һатийә дайине, кӧ нава нәщьһуйада дәԝләмәндтийа Мәсиһә нә ль бәр һʹьша даннасин кьм» (Әфәс. 3:8). Әԝ әʹламәти дәрһәԛа ԝи һе фәрз ә, нә кӧ әԝ рʹува йәки ча бу.