1, 2. а) Бь сайа чь щаһьл шәрʹе рʹӧһʹанида сәрдькʹәвьн? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.) б) Ве готареда әме дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?

ПАԜЛОСЕ шанди Мәсиһи бәрамбәри әскәра кьр, йед кӧ шәрʹда ньн. Бәле, әм бь рʹасти шәрʹе рʹӧһʹанида ньн, ле дьжмьнед мә реали нә. Шәйтʹан у щьнед ԝи шәрʹда щерʹьбанди у ԛәԝи нә. Аликива дькарә бе кʹьфше, ԝәки ԝи шәрʹида әм нькарьн сәркʹәвьн, илаһи Мәсиһийед щаһьл. Ле гәло щаһьл ԛә дькарьн ви шәрʹе тʹәви дьжмьнед зӧлмда сәркʹәвьн? Бь рʹасти әԝана дькарьн сәркʹәвьн у сәрдькʹәвьн жи! Ле чаԝа? Әԝана «йәктийа Хӧданда ԛәԝат» дьбьн, демәк ԛәԝате жь Хԝәде дьстиньн. Хенщи ве йәке, әԝана мина әскәред һинкьри, «һәр чʹәке Хԝәде» ль хԝә дькьн. (Бьхунә Әфәси 6:10-12.)

² Чахе Паԝлос дәрһәԛа ве мәсәле хәбәр дьда, дьԛәԝьмә әԝи һьнге чʹәкед әскәред Рʹоме дьда бәр чʹәʹве хԝә (Кʹар. Шанд. 28:16). Ԝәрә әм леколин бькьн әве мәсәле, у ԝәʹде шеԝьркьрьне дина хԝә бьдьне кӧ һьнә щаһьл чь дьбежьн дәрһәԛа чәтьнайа у кʹара хԝәкьрьна һәр чʹәкед рʹӧһʹани.

3, 4. Чаԝа рʹастийа жь Кʹьтеба Пироз мина кʹәмбәра әскәре Рʹоме йә?

³ Бьхунә Әфәси 6:14. Сәр кʹәмбәред әскәред Рʹомайи,  һʹәсьнед пәʹн һәбун, кʹижан кӧ пьшта ԝан хԝәй дькьрьн. Әԝ кʹәмбәр ӧса дьһатә чекьрьне, ԝәки гьранийа зьрьһе кӧ сәр синг бу, бьгьрә. Сәр һьнә кʹәмбәра ӧса жи һәбун һʹәсьнед ԛәԝи кӧ шур у кʹер пева дькьрьн. Чахе кʹәмбәр ԛайим пьшта әскәрева гьредайи бу, әԝ әскәр хԝәда баԝәр бу чахе дьчу шәрʹ.

⁴ Мина кʹәмбәре, рʹастийед кӧ әм жь Хәбәра Хԝәде педьһʹәсьн, мә жь һинкьрьнед ԛәлп хԝәй дькьн (Йуһʹн. 8:31, 32; 1 Йуһʹн. 4:1). У чьԛас зәʹф әм рʹастийед Хԝәде һʹьз бькьн, һаԛас ԝе мәрʹа һеса бә «зьрьһʹе» хԝә кьн, демәк ль гора принсипед Хԝәде бьжин (Зәб. 111:7, 8; 1 Йуһʹн. 5:3). Хенщи ве йәке, чахе әм рʹастийед жь Хәбәра Хԝәде рʹьнд фәʹм дькьн, әм дькарьн һе ԛәԝи бьсәкьньн у хԝә жь дьжмьна хԝәй кьн (1 Пәт. 3:15).

5. Чьрʹа әм гәрәке тʹьме рʹастийе хәбәр дьн?

⁵ Чахе рʹастийа Кʹьтеба Пироз бь симболик мәва йә, әме һелан бьн ль гора ве йәке бьжин у тʹьме рʹастийе бежьн. Ле чьрʹа әм гәрәке хԝә жь дәрәԝийе дур бьгьрьн? Чьмки дәрәԝ әԝ һәйә ԛьрʹмәкә ԛәԝи дәсте Шәйтʹанда. Дәрәԝи һьн ԝанрʹа зийане тинә йед кӧ дәрәԝа дькьн, һьн жи ԝанрʹа, кʹе кӧ ԝан дәрәԝа баԝәр дькә (Йуһʹн. 8:44). Ләма жи сәва кӧ хԝә жь ве йәке хԝәй кьн, әм гәрәке хԝә жь дәрәԝийе дур бьгьрьн (Әфәс. 4:25). Ле әԝ йәк һеса нинә. Абигаил йа кӧ 18 сали йә, дьбежә: «Нә һәртʹьм дькарә дәст бьдә, рʹастийе хәбәр ди, илаһи һәрге дәрәԝи дькарә тә жь дәрәща чәтьн хьлаз кә». Ле гәло чьрʹа Абигаил дьхԝазә тʹьме рʹастийе хәбәр дә? Әԝ дьбежә: «Чахе әз рʹастийе дьбежьм, исафа мьн бәр Йаһоԝа тʹәмьз дьминә. У де-баве мьн ӧса жи һәвалед мьн итʹбарийа хԝә мьн тиньн». Викториа кӧ 23 сали йә, дьбежә: «Чахе тӧ рʹастийе дьбежи у баԝәрийеда ԛайим дьсәкьни, дьбәкә мәрьвед дьн ԛәрфа тә бькьн. Ле тӧ йәкә тʹьме кʹаре дьстини: Тӧ хԝәда баԝәр дьби, хԝә һе незики Йаһоԝа тʹәхмин дьки, у мәрьве кӧ тә һʹьз дькьн, һе ԛәдьре тә дьгьрьн». Рʹасти жи, һежа йә әм һәр гав «рʹастийе мина кʹәмбәре ль пьшта хԝә бьшьдиньн».

6, 7. Чьрʹа һәԛи бәрамбәри зьрьһʹ дьбә?

⁶ Щурʹәк зьрьһʹа әскәре Рʹомайи жь кӧдоред һʹәсьн бу, әԝ кӧдор дьрежошки бун, у пе чʹәрм һәвва гьредайи бун. Әԝ зьрьһʹ синг у пьшта әскәр дадьда. Мьлед әскәр жи бь ԝи щурʹәйи пе һʹәсьн дадайи бун. Кʹьнщед ԝи щурʹәйи рʹечуйин һьнәки чәтьн дькьр, у ӧса жи лазьм бу әскәр тʹьме бьньһерʹийа һәла әԝ һәвгьредана һʹәсьнед зьрьһʹ сьст нәбунә. Ле әԝ зьрьһʹ дьл у навдьле әскәр жь шур у тира хԝәй дькьр.

⁷ Бәле, принсипед Йаһоԝайи һәԛ жи мина зьрьһʹ, дьле мәйи симболик хԝәй дькә (Мәтʹлк. 4:23). Әскәр тʹӧ щар зьрьһʹа жь һʹәсьн сәр металәкә сьст нагӧһезә. Әм жи гәрәке тʹӧ щар принсипед Йаһоԝа нәгӧһезьн тʹәви ԝан тьшта, чь кӧ әм хԝәха һʹәсаб дькьн кӧ рʹаст ә. Мәрьв һаԛас билан ниньн, ԝәки дьле хԝә хԝәха хԝәй кьн (Мәтʹлк. 3:5, 6). Һе баш ә әм һәр гав зьрьһʹа хԝәйә симболик кӧ Йаһоԝа дайә мә, рʹьнд бьдьнә сәр дьле хԝә.

8. Чьрʹа һежа йә пе принсипед Йаһоԝа бьжин?

⁸ Дьԛәԝьмә тӧ щара дьфькьри ԝәки принсипед Йаһоԝайи рʹаст баргьран ьн, йан жи азайа тә синор дькьн. Данийел, кӧ 21 сали йә, дьбежә: «Дәрсдар у һәвалдәрсханед мьн, мьн дькʹәньн чьмки әз ль гора Кʹьтеба  Пироз дьжим. Ԝәʹдәки әз хԝәда дӧдьли дьбум у әз кʹәтьмә депресийе». Ле гәло ча Данийел жь ве чәтьнайе дәркʹәт? Әԝ гьли дькә: «Ахьрийеда, мьн дит кӧ чьԛас керһати йә пе принсипед Йаһоԝа бьжим. Һьнә ‹һәвалед› мьн бунә наркоман; һьнәк жи жь мәкʹтәбе дәркʹәтьн. Йаһоԝа бь рʹасти мә хԝәй дькә». Медисон кӧ 15 сали йә, дьбежә: «Мьнрʹа һеса нинә хԝә ль принсипед Йаһоԝа бьгьрьм у нәкʹәвьмә бәр байе һʹьш-аԛьле щаһьлед дьн». Ле әԝ чь дькә сәва нәкʹәвә бәр байе ԝан? Әԝ дьбежә: «Әз тʹьме дькьмә бира хԝә, ԝәки наве Йаһоԝа сәр мьн ә у Шәйтʹан бь ве щерʹьбандьне сәр мьн гӧлә дькә. Чахе әз сәрдькʹәвьм, дьле мьн рʹьһʹәт ә».

9-11. а) Кʹижан солед симболик Мәсиһи хԝә дькьн? б) Чь дькарә али мә бькә дьһа һеса мьзгинийе бәла кьн?

⁹ Бьхунә Әфәси 6:15. Әскәре Рʹоме һәрге сол пʹенәкьра, ԝе нькарьбуйа бьчуйа шәрʹ. Әԝ сол, кӧ мина чарьха бун, жь тʹелед чʹәрм бун кӧ ньгва гьредайи бун у бь сайа ве йәке әскәр рʹьнд рʹера дьчу. Әв сол ӧса дьһатә чекьрьне ԝәки ԛәԝи у рʹьһʹәт бьн.

¹⁰ Әв солед әскәред Рʹоме али ԝан дькьр, ԝәки шәрʹ рʹьнд бьвьн, ӧса жи бь симболик солед кӧ Мәсиһи пʹедькьн, али ԝан дькьн мьзгинийа әʹдьлайе бәла кьн (Иша. 52:7; Рʹом. 10:15). Ле мерхаси жи лазьм ә, ԝәки әм мьзгинийе бәла кьн. Боу кӧ 20 сали йә, дьбежә: «Әз дьтьрсийам һәвалдәрсаханед хԝәрʹа шәʹдәтийе бьдьм. Мьн шәрм дькьр. Ньһа әз фәʹм дькьм кӧ нәлазьм бу мьн шәрм кьра, у әз гәләк ша мә кӧ щаһьлед дьнрʹа шәʹдәтийе дьдьм».

¹¹ Гәләк щаһьл дьбежьн кӧ чахе әԝана сәва шәʹдәтийе рʹьнд һазьр дьбьн, әԝана һе хԝәда баԝәр дьбьн. Ле һун ча дькарьн хԝә һазьр кьн? Щулиа кӧ 16 сали йә, дьбежә: «Әз тʹьме әʹдәбйәта дькьмә чәнтʹе хԝәйи мәкʹтәбе. Ӧса жи әз рʹьнд гӧһ дьдьм һәвалдәрсханед хԝә, чахе әԝана фькьред хԝә дьбежьн у дәрһәԛа баԝәрийа хԝә гьли дькьн. Паши ве йәке, әз ида заньм ча али ԝан бькьм. Чахе әз һазьр ьм, әз дькарьм тʹәви ԝан хәбәр дьм дәрһәԛа ве йәке, чь жи дькарә ԝанрʹа кʹаре бинә». Макензи, кӧ 23 сали йә, дьбежә: «Һәрге тӧ хәйсәтда нәрм и у рʹьнд гӧһ дьди, тӧйе фәʹм бьки ԝәки чәтьнайед щаһьлед дьн чь нә. Әз һʹәму материала дьхуньм йед кӧ бона щаһьла тенә дәрхьстьне. Ԝи щурʹәйи әз дькарьм дина ԝан бьдьм сәр Кʹьтеба Пироз, йан жи сәр малпәра мә jԝ.org, кӧ дькарә али ԝан бькә». Пе гьлийед ԝан щаһьла те кʹьфше, ԝәки әм чьԛас рʹьнд һазьр бьн, һаԛас ԝе «солед» мә ньгед мә рʹьнд бьгьрьн.

12, 13. Кʹижан ьн һьнә «тиред агьр» кӧ Шәйтʹан давежә?

¹² Бьхунә Әфәси 6:16. «Мәртʹала» мәзьн, кʹижан кӧ әскәред Рʹоме дьгьртьн, дьрежошки бу у жь мьл һʹәта чокед ԝи дадьда. Әԝе мәртʹале ԝи жь гӧла у жь тира хԝәй дькьр.

¹³ Һьнә «тиред агьрийә» кӧ Шәйтʹан дькарә бавежә сәр тә, әԝ һәйә дәрәԝед дәрһәԛа Йаһоԝа, йанчь әԝ бона тә хәм накә у тә һʹьз накә. Иде кӧ 19 сали йә, дәрһәԛа хԝә дьфькьрә ԝәки әԝ нәһежайи һʹьзкьрьна Хԝәде йә. Әԝ дьбежә: «Гәләк щар әз дьфькьрьм, кӧ Йаһоԝа жь мьн дур ә у нахԝазә бьбә Досте мьн». Ле гәло Иде ча шәрʹ дькә тʹәви ԝан фькьра? Әԝ гьли дькә: «Щьват гәләк баԝәрийа мьн дьшьдиньн. Бәре әз сәр щьвата рʹудьньштьм у мьн тʹӧ  щар щаба хԝә нәдьда, чьмки дьфькьрим кӧ тʹӧ кәс ԝе нәхԝазә мьн бьбьһе. Ле ньһа, әз бона щьвате хԝә һазьр дькьм у дӧ йан се щара щаба хԝә дьдьм. Бәле, мьнрʹа нәһеса йә, ле чахе әз ӧса дькьм әз хԝә баш тʹәхмин дькьм. У хушк-бьра жи гәләк дьл дьдьнә мьн. Паши щьвате әз тʹьме пе фькьред ӧса дәрдькʹәвьм, кӧ Йаһоԝа мьн һʹьз дькә».

14. Сәрһатийа Иде чь дьдә кʹьфше?

¹⁴ Сәрһатийа Иде рʹастийа фәрз әʹйан дькә: Мәртʹалед кӧ дьданә әскәра, чапа ԝан стандарт бу. Ле баԝәри ӧса нинә, чьмки баԝәрийа мә дькарә йан зедә бә йан жи кем бә, әԝ йәк мәва гьредайи йә (Мәт. 14:31; 2 Тʹеслн. 1:3). Әм гәрәке алийе хԝәда һәр тьшти бькьн, ԝәки баԝәрийа хԝә тʹьме ԛәԝи кьн у мәзьн кьн!

15, 16. Чь щурʹәйи һеԝи мина кʹӧмзьрьһʹ ә?

¹⁵ Бьхунә Әфәси 6:17. Кʹӧмзьрьһʹе кӧ әскәре Рʹоме дькьрә сәре хԝә, сәре әскәр, патьк у рʹуйе ԝи хԝәй дькьр. Сәр һьнә кʹӧмзьрьһʹа һәбун щийе гьртьне, сәва әскәр бькарьбә дәсте хԝәда бьгьрә.

¹⁶ Чаԝа кʹӧмзьрьһʹ мәжийе әскәр хԝәй дькә, ӧса жи баԝәри у һеԝийа сәр «хьлазбуне» фькьр у һʹьш-аԛьле мә хԝәй дькә (1 Тʹеслн. 5:8; Мәтʹлк. 3:21). Һеԝи али мә дькә ԝәки һʹьш-аԛьле мә сәр созед Йаһоԝа бә, у әԝ йәк али мә дькә ԝәки әм сәр чәтьнайа рʹаст бьньһерʹьн (Зәб. 27:1, 14; Кʹар. Шанд. 24:15). Ле һәрге әм дьхԝазьн кʹӧмзьрьһʹ мә хԝәй кә, әм гәрәке нә кӧ әԝ бьгьрьнә дәстед хԝә, ле бькьнә сәре хԝә.

17, 18. а) Ча Шәйтʹан дькарә ӧса бькә кӧ әм кʹӧмзьрьһʹ жь сәре хԝә дәрхьн? б) Ча әм дькарьн нишан кьн, ԝәки әм пе дәрәԝед Шәйтʹан найенә хапандьне?

 ¹⁷ Ле чаԝа Шәйтʹан дькарә ӧса бькә кӧ әм кʹӧмзьрьһʹ жь сәре хԝә дәрхьн? Дина хԝә бьдьне, Шәйтʹан ча ве йәкеда дьхԝәст Иса бьщерʹьбинә. Бешьк, Шәйтʹан заньбу ԝәки ахьрийеда Иса ԝе сәрԝертийе инсанәте бькә. Ле Иса гәрәке һивийа ԝи ԝәʹдәйи буйа кӧ Йаһоԝа кʹьфш кьр. У пешийа ве йәке әԝи гәрәке щәфа бькʹьшанда у бьмьра. Ләма жи Шәйтʹан соз да кӧ һәрге Иса сәре хԝә бәр ԝи дайнә, әԝ ԝе һәма ве дәме бьбә сәрԝере дьнйайе (Луԛа 4:5-7). Иро жи Шәйтʹан занә, ԝәки Йаһоԝа ԝе һәр тьшт дьнйа тʹәзәда бьдә мә. Бәле, әм гәрәке һивийа ԝи ԝәʹдәйи бьн, ле һʹәта һьнге әм дькарьн рʹасти тәнгасийа жи бен. Ләма жи Шәйтʹан һәр тьшти дькә сәва әм пәй жийина баш кʹәвьн, кӧ ньһа рʹьһʹәт у баш бьжин. Әԝ дьхԝазә ԝәки әʹмьре мәда һәбук сәр щийе пешьн бә, ԝәки әм пәй кʹәвьн сәва ньһа ԛазанщ кьн. Әԝ ӧса дькә, ԝәки әʹмьре мәда Пʹадшатийа Хԝәде щийе пешьн нәгьрә (Мәт. 6:31-33).

¹⁸ Гәләк щаһьлед Мәсиһи, накʹәвьнә ве тʹәлька Шәйтʹан. Киана кӧ 20 сали йә, дьбежә: «Әз заньм ԝәки тʹәне Пʹадшатийа Хԝәде дькарә һʹәму чәтьнайед мә сафи кә». Ле гәло чаԝа әԝ баԝәри сәр фькьр у кьред ԝе һʹӧкӧм дькә? Әԝ дьбежә: «Әԝ йәк кӧ әз һивийа Щьнәте мә, али мьн дькә нәкʹәвьмә пәй тьштед ве дьнйайе. Әз нәхԝазьм ԝәки фәрәсәтед хԝә бона кʹара хԝә бьдьмә хәбате, йан жи пәй кариерайе кʹәвьм у пешдачуйи бьм. Дәԝса ве йәке, әз ԝәʹдә у ԛәԝата хԝә хәрщ дькьм сәва бьгьһижьмә нетед хԝәйә рʹӧһʹани».

19, 20. Ча әм дькарьн Хәбәра Хԝәде һе рʹьнд бьдьнә хәбате?

¹⁹ Шуре кӧ әскәред Рʹомайи ԝәʹде Паԝлосда дьданә хәбате, дьрежайа ԝи ԝәкә 50 сантиметр бу. Хәбьтандьна шурда әԝ әскәр һостә бун, чьмки әԝана һәр рʹож һин дьбун.

²⁰ Паԝлос Хәбәра Хԝәде бәрамбәри шур дькә кӧ Йаһоԝа дайә мә. Ле әм гәрәке рʹьнд һин бьн сәва әԝ шур бь һостәти бьдьнә хәбате, чахе дәрһәԛа баԝәрийа хԝә шәʹдәтийе дьдьн, йан жи чахе лазьм ә тьштәкида фькьр у ньһерʹандьна хԝә бьгӧһезьн (2 Корн. 10:4, 5; 2 Тимтʹ. 2:15). Ле һун ча дькарьн ве йәкеда пешда һәрʹьн? Себастиан кӧ 21 сали йә, дьбежә: «Әз жь Кʹьтеба Пироз хԝәрʹа башԛә жь һәр сәрики рʹезәке дьньвисьм. Ӧса әз хԝәрʹа рʹезед кӧ гәләк һʹьз дькьм тʹоп дькьм. Әԝ йәк али мьн дькә кӧ ньһерʹандьна мьн мина йа Йаһоԝа бә». Данийел, бәʹса кʹижани мә жоре кьр, дьбежә: «Чахе әз Кʹьтеба Пироз дьхуньм, әз хԝәрʹа башԛә ԝан рʹеза дьньвисьм йед кӧ дькарьн али мәрьва бькьн, кʹижан кӧ хьзмәтийеда рʹасти мьн тен. Мьн дит ԝәки мәрьв рʹьнд гӧһ дьдьн мьн, чахе дьвиньн кӧ әз Кʹьтеба Пироз һʹьз дькьм у алийе хԝәда һәр тьшти дькьм сәва али ԝан бькьм».

21. Чьрʹа әм гәрәке жь Шәйтʹан у щьна нәтьрсьн?

²¹ Жь гьлийед ԝан щаһьла кӧ мә жоре шеԝьр кьр, те кʹьфше ԝәки нәлазьм ә әм жь Шәйтʹан у щьнед ԝи бьтьрсьн. Бәле, әԝана ԛәԝат ьн, ле йәкә әм дькарьн сәркʹәвьн. Һьн жи һьндьк майә кӧ әԝана ида тʹӧнә бьн. Зутьрәке, ԝәʹде Һʹәзарсалийа Сәрԝертийа Мәсиһ, әԝана ԝе бенә гьредане, у паши ве йәке ԝе бь тʹәмами ԛьрʹа ԝан бе (Әʹйан. 20:1-3, 7-10). Әм һаш жь дьжмьне хԝә, жь тʹәльк, у нетед ԝи һәнә. Пе аликʹарийа Йаһоԝа әм дькарьн ԛәԝи мьԛабьли ԝи бьсәкьньн у сәркʹәвьн!