1, 2. а) Кемасийа хԝәгьртьне дькарә чь ахьрийе бинә? б) Чьрʹа лазьм ә шеԝьр кьн дәрһәԛа хԝәгьртьне?

ХԜӘГЬРТЬН һʹӧнӧрәки ӧса йә, кʹижан кӧ бь аликʹарийа Йаһоԝа әм дькарьн нав хԝәда пешда биньн (Галт. 5:22, 23). Бал Йаһоԝа кемасийа хԝәгьртьне тʹӧнә, чьмки әԝ Хԝәдейе беԛьсур ә. Ле әм гӧнәкʹар ьн, ләма мәрʹа чәтьн ә бь тʹәмами әви һʹӧнӧри бьдьнә кʹьфше. Бь рʹастийе дьнйайеда гәләк кӧл-дәрд у чәтьнайи һәнә, чьмки щәм мәрьва кемасийа хԝәгьртьне һәйә. Мәсәлә, щара жь бо кемасийа хԝәгьртьне мәрьв мәкʹтәбеда хьраб һин дьбә, йан жи хәбата хԝә паш дьхә у рʹьнд нахәбьтә. Кемасийа хԝәгьртьне ӧса жи дьбә мәʹнийа хәбәрдана нәщайиз, сәрхԝашбуне, зорбәтийе, һәвԛәтандьне, дәйнед нәлазьм, кʹәтьна кәле, бинтәнгийе, нәхԝәшийед кӧ бь һәләԛәтийа сексуал дәрбаз дьбьн у диса тьштед дьн (Зәб. 34:11-14).

² Мәрьвед кӧ нькарьн хԝә бьгьрьн, һьн хԝәрʹа, һьн жи мәрьвед дьнрʹа чәтьнайа тиньн. Ԝәʹдә дәрбаз дьбә у мәрьв һе кем у кем хԝә дьгьрьн, у әв йәк рʹабун-рʹуньштьна ԝанда те кʹьфше. Ле әм әʹщебмайи наминьн, чьмки Хәбәра Хԝәде пʹехәмбәрти кьр кӧ «рʹожед ахьрийеда» мәрьв ԝе хԝәгьрти нибьн (2 Тимтʹ. 3:1-3).

3. Чьрʹа Мәсиһи гәрәке хԝәгьрти бьн?

³ Чьрʹа әм гәрәке хԝәгьрти бьн? Дӧ мәʹнийед фәрз һәнә. Мәʹнийа пешьн әв ә, һәрге әм хԝәгьрти бьн чәтьнайед мә  ԝе кем бьн. Әм емосйалида һе ԛәԝи бьн, һәләԛәтийа мә тʹәви мәрьва ԝе баш бә, әме һерса хԝә бьгьрьн, кем хәмгин бьн у кем бькʹәвьнә депресийе. Мәʹнийа дӧда әв ә, кӧ чахе ԝәʹде щерʹьбандьна әм накʹәвьнә тʹәльке у хԝәстьнед хԝәйә хьраб зәфт дькьн, бь ве йәке әм дьле Хԝәде ша дькьн у ԛәбулкьрьна ԝи дьстиньн. Адәм у Һеԝайе хԝә нәгьртьн у ахьрийа хьраб стандьн (Дәстп. 3:6). Иро жи әм дьвиньн ԝәки мәрьвед кӧ нькарьн хԝә бьгьрьн, бәред чьԛас хьраб дьстиньн.

4. Чь дьлгәрм дькә ԝан мәрьва кʹижанарʹа чәтьн ә хԝәгьрти бьн?

⁴ Мәрьвед гӧнәкʹаррʹа чәтьн ә бь тʹәмами хԝәгьрти бьн. Йаһоԝа әве йәке занә у дьхԝазә али мә бькә, ԝәки әм хԝәстьнед хԝәйә хьраб бьтәмьриньн (1 Пʹадш. 8:46-50). Хԝәде чаԝа Досте һʹьзкьри, бь дьл у әшԛ али мәрьвед дьлсах дькә, кʹижанарʹа чәтьн ә хԝәгьрти бьн у хԝәстьнед хԝә контрол кьн. Ԝәрә әм шеԝьр кьн кӧ Йаһоԝа ча хԝәгьртьн да кʹьфше, у ча әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә ԝи. Паше, әме шеԝьр кьн дәрһәԛа мәсәлед жь Кʹьтеба Пироз йед баш у хьраб, у бьвиньн әм чь дькарьн жь ԝан мәсәла һин бьн сәва хԝәгьрти бьн.

5, 6. Хԝәгьртьнеда Йаһоԝа бона мә чь мәсәлә һиштийә?

⁵ Йаһоԝа кʹамьл ә у ләма кемасийа хԝәгьртьне щәм ԝи тʹӧнә. Әԝ һәр тьштида беԛьсур ә (Ԛан. Дщр. 32:4). Ле әм беԛьсур ниньн, ләма әм гәрәке бьфькьрьн сәр мәсәла Йаһоԝа, ԝәки фәʹм кьн әв һʹӧнӧр чь йә у ча әм дькарьн хԝәгьртьнеда чʹәʹв бьдьнә ԝи. Гәло кʹижан дәрәщада Йаһоԝа хԝәгьртьн да кʹьфше?

⁶ Бьфькьрьн кӧ Йаһоԝа ча хԝә гьрт, чахе Шәйтʹан мьԛабьли ԝи рʹабу. Бешьк, мьлйакʹәтед амьн ԝе сәр кьред Шәйтʹан һерс кʹәтана у тʹәвһәбуна. Дьԛәԝьмә һун жи ӧса хԝә тʹәхмин дькьн гава дьфькьрьн кӧ Шәйтʹан чьԛас зийан ани. Ле Йаһоԝа хԝә гьрт. Әԝи Шәйтʹанрʹа щаба фькьранди да у бь һәԛийе хԝә да кʹьфше һьндава рʹабәрибуна ԝи. Йаһоԝа ләз нәкʹәт һерса хԝә бьрʹежә (Дәркʹ. 34:6; Иб. 2:2-6). Ле чьрʹа? Йаһоԝа һишт ԝәки ԝәʹдә дәрбаз бә, чьмки нахԝазә тʹӧ кәс бьмьрә, ле «дьхԝазә ԝәки һʹәму жь гӧнәкьрьне вәгәрʹьн» (2 Пәт. 3:9).

7. Жь мәсәла Йаһоԝа әм чь һин дьбьн?

⁷ Мәсәла Йаһоԝа мә һин дькә кӧ һʹәта әм тьштәки бежьн йан бькьн, лазьм ә ләз нәкʹәвьн у пешийе бьфькьрьн. Илаһи чахе әм гәрәке сафикьрьнәкә фәрз бькьн, ԝәʹдә хԝәрʹа бьвиньн сәва бьфькьрьн. Хԝәдерʹа дӧа бькьн сәва биланийе бьдә ԝә кӧ рʹаст хәбәр дьн у тьштед рʹаст бькьн (Зәб. 141:3). Чахе әм һерс дькʹәвьн йан жи бина хԝә тәнг дькьн, һьнге чәтьн дьбә хԝә бьгьрьн. Ләма щара әм пʹошман дьбьн гава жь һерсе гьлийед нәбаш дьбежьн йан жи тьштед нәрʹаст дькьн (Мәтʹлк. 14:29; 15:28; 19:2).

8. а) Дәрһәԛа хԝәгьртьне кʹидәре әм дькарьн мәсәлед баш бьвиньн? б) Чь али Усьв кьр кӧ әԝ нәкʹәтә бәр байе жьна Потифар? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.)

⁸ Кʹижан сәрһатийед жь Кʹьтеба Пироз нишан дькьн ԛимәте хԝәгьртьне? Дьбәкә сәрһатийа Усьве кӧрʹе Аԛуб дькʹәвә бира ԝә. Әԝи хԝәгьртьн да кʹьфше чахе бәрдәсти бу мала Потифарда, йе кӧ сәрԝере әскәред Фьрәԝьн бу. Жьна Потифар чʹәʹв бәрда Усьв, чьмки әԝ «бәжьн у баледа йәки бәрбьчʹәʹв у бәдәԝ бу». Әԝе зоре Усьв дькьр сәва тʹәви ԝе рʹазе. Ле гәло чь ԛәԝат да Усьв кӧ әԝи хԝә гьрт у нәкʹәтә тʹәльке? Дьбәкә әԝ пешда дьфькьри кӧ һәрге әԝ бькʹәвә бәр байе  ԝе, әв йәк ԝе ахьрийа хьраб бинә. Ләма чахе әԝ дәрәщә ида лап хьраб бу, әԝ жь ԝе рʹәви. Әԝи гот: «Әзе чаԝа ве хьрабийа мәзьн бькьм у ль бәр Хԝәде гӧнә бькьм?» (Дәстп. 39:6, 9; бьхунә Мәтʹәлок 1:10.)

9. Һун ча дькарьн ԝәʹде щерʹьбандьне хԝә хԝәй кьн?

⁹ Сәрһатийа Усьв чь мә һин дькә? Чахе әм тенә щерʹьбандьне кӧ ԛануна Йаһоԝа бьтʹәрьбиньн, әм дәрберʹа гәрәке бьрʹәвьн жь ве щерʹьбандьне у нәкʹәвьнә тʹәльке. Һьнәк пешийа кӧ бунә Шәʹдед Йаһоԝа, хԝарьнева, вәхԝарьнева, щьхарәкʹьшандьнева, наркотикева, бенамусийева у тьштед дьнва гьредайи бун. Ле һәла һе паши ньхӧмандьне жи щара әԝана ԝан тьштада диса жи тенә щерʹьбандьне. Һәрге дәрәща ԝә жи ӧса йә у һун дьвиньн кӧ дькарьн ԛануна Йаһоԝа бьтʹәрьбиньн, бьсәкьньн у бьфькьрьн кӧ әв йәк ԝе чь ахьри бинә. Мәсәлә, һәрге һун хԝә нәгьрьн һәләԛәтийа ԝә тʹәви Йаһоԝа дькарә хьраб бә. Пешда бьфькьрьн кӧ кʹижан дәрәщада һун дькарьн бенә щерʹьбандьне у ча һун дькарьн хԝә жь ԝан дәрәща хԝәй кьн (Зәб. 26:4, 5; Мәтʹлк. 22:3). Гава һун бькʹәвьнә дәрәще ӧсада, жь Йаһоԝа һиви кьн кӧ сәрԝахтийе у ԛәԝате бьдә ԝә, сәва хԝә бьгьрьн у гӧнә нәкьн.

10, 11. а) Мәкʹтәбеда щаһьл рʹасти чь щерʹьбандьна тен? б) Чь дькарә али Мәсиһийед щаһьл бькә сәва щерʹьбандьнада ԛәԝи бьсәкьньн?

¹⁰ Иро гәләк щаһьлед мәйә Мәсиһи жи, рʹасти щерʹьбандьна мина йа Усьв тен. Дина хԝә бьдьнә мәсәла Ким. Һәвалед ԝейә дәрсхане тʹьме хԝә ԛӧрʹә дькьрьн у гьли дькьрьн кӧ әԝана шәми у ләʹда дькʹәтьнә һәләԛәтийа сексуал. Ле Ким мина ԝан нибу, ләма дәрһәԛа ве тʹеме тьштәк тʹӧнә бу ԝанрʹа гьли кә. Ким гьли дькә кӧ щара әԝе хԝә тʹәне тʹәхмин дькьр, чьмки жь ԝана щӧдә дьбу. Һьн жи әԝан щаһьла һʹәсаб дькьрьн кӧ Ким бефәʹм ә, чьмки әԝ тʹәви тʹӧ гәда нәдьчу-нәдьһат. Ле Ким сәрԝахт бу, чьмки фәʹм дькьр кӧ жь бо хԝәстьна сексуал щаһьл һе зедә тенә щерʹьбандьне (2 Тимтʹ. 2:22). Һәвалед ԝейә дәрсхане гәләк щар жь ԝе дьпьрсин кӧ әԝ һәла һе ԛиз ә йан на. Һьнге Кимрʹа мәщал вәдьбу у әԝе ԝанрʹа шьровәдькьр кӧ чьрʹа әԝ намусийеда хԝә тʹәмьз хԝәй дькә. Әм гәләк фьрнаԛ дьбьн ԝан щаһьлед Мәсиһирʹа, йед кӧ нав-намус дьжин, у Йаһоԝа жи ԝанарʹа гәләк фьрнаԛ дьбә!

¹¹ Кʹьтеба Пирозда һәнә сәрһатийед ԝан мәрьва, йед кӧ алийе сексуалида кем хԝәгьрти бун. Әԝ сәрһати рʹьнд нишан дькьн кӧ чахе мәрьв ви тьштида хԝәгьрти нинә, әԝ ахьрийа хьраб дьстинә. Әԝед кӧ мина Ким рʹасти щерʹьбандьна ӧса тен, ԝе кʹаре бьстиньн һәрге бьфькьрьн дәрһәԛа сәрһатийа гәде дьлсах, кʹижан кӧ Мәтʹәлок сәре 7-да те гьли кьрьне. Ӧса жи бьфькьрьн дәрһәԛа зьнекʹарийа Амнон у ахьрийа ԝийә гәләк хьраб (2 Сам. 13:1, 2, 10-15, 28-32). Де-бав дькарьн али зарʹед хԝә бькьн, ԝәки һьндава һәләԛәтийа романтики хԝәгьрти у сәрԝахт бьн. Мәсәлә, ԝәʹде ԛӧльхкьрьна тʹәви малбәте, әван сәрһатийед жь Кʹьтеба Пироз шеԝьр кьн.

12. а) Ча Усьв кʹәла дьле хԝә жь бьред хԝә вәшарт? б) Кʹижан дәрәщада әм гәрәке емосийед хԝә бьгьрьн?

¹² Усьв хԝәгьртьнеда диса мәсәләкә баш мәрʹа һиштийә. Чахе бьред ԝи һатьнә Мьсьре сәва щәм ԝи хԝарьне бькʹьрʹьн, Усьв дьхԝәст тедәрхьста һәла дьлед ԝанда чь йә. Ләма әԝи дәрберʹа хԝә ԝанрʹа әʹйан нәкьр. Гава кʹәла ԝи тʹьжи бу, әԝ рʹәви кʹәтә ода һʹӧндӧр сәва һесьред хԝә вәшерә (Дәстп. 43:30, 31; 45:1). Һәрге щьватеда кәсәк йан жи мәрьве ԝәйи незик дьле ԝә дешинә,  чʹәʹв бьдьнә Усьв хԝәгьртьнеда, сәва кӧ тьштәки ӧса нәкьн йан жи нәбежьн кӧ паше һун пʹошман бьн (Мәтʹлк. 16:32; 17:27). Йан жи һәрге мәрьве ԝәйи незик жь щьвате һатийә дәрхьстьне, хԝә бьгьрьн сәва кӧ кем тʹәви ԝи бькʹәвьнә хәбәрдане. Бәле, хԝәгьртьн хԝәва найе. Ле һәрге әм фәʹм дькьн кӧ бь ве йәке әм чʹәʹв дьдьнә Йаһоԝа у тʹәмийа ԝи тиньн сери, мәрʹа дьһа һеса дьбә хԝә бьгьрьн.

13. Жь сәрһатийа Даԝьд Пʹадша әм чь дәрса һин дьбьн?

¹³ Мәсәла Даԝьд Пʹадша жи дькарә мәрʹа кʹаре бинә. Чахе Шаԝул у Шимәи дьхԝәстьн һерса ԝи биньн, Даԝьд һерс нәкʹәт у һʹӧкӧм у ԛәԝата хԝә мьԛабьли ԝан нәда хәбате (1 Сам. 26:9-11; 2 Сам. 16:5-10). Ле һәбун дәрәщә чахе Даԝьд хԝә нәгьрт. Мәсәлә, чахе әԝи тʹәви Бат-Шәбайе бенамуси кьр у чахе һерса ԝи рʹабу сәр тьмайа Набал (1 Сам. 25:10-13; 2 Сам. 11:2-4). Ле йәкә әм жь Даԝьд дькарьн хԝәрʹа дәрсе һин бьн. Йа пешьн, бьред щабдар гәрәке фәсал бьн у хԝә бьгьрьн, сәва кӧ һʹӧкӧме хԝә бона кʹара хԝә нәдьнә хәбате. Йа дӧда, тʹӧ кәс гәрәке гәләк хԝәда баԝәр нибә у нәфькьрә кӧ тʹӧ щар ԝе нәкʹәвә щерʹьбандьне (1 Корн. 10:12).

14. Бьраки мә кʹәтә чь дәрәще, у әм жи гәрәке ча хԝә кʹьфш кьн чахе дькʹәвьнә дәрәщед ӧсада?

¹⁴ Һун чь дькарьн бькьн сәва һе зедә хԝәгьртьна ԝә һәбә? Дина хԝә бьдьнә ве дәрәще кӧ рʹасти ԛәԝьми. Мерькәки пе авта хԝә, авта бьре мә Луижи хьст. Рʹаст ә әв мер нәһәԛ бу, ле әԝи дәстпекьр Луижи беһӧрмәт кә у хԝәст тʹәви ԝи шәрʹ кә. Ве дәме Луижи Йаһоԝарʹа дӧа кьр сәва али ԝи бькә әԝ хԝә бьгьрә, у һәр тьшт дькьр сәва һерса ԝи мерьки дайнә. Ле әԝ мерьк диса жи нәсьтʹьри. Луижи һәжмара авта ви мерьки хԝәрʹа ньвиси, сәва паше әԝ мерьк авта ԝи чекә у зьвьри чу. Ле әԝ мерьк диса жи сәр ԝи дькьрә ԛарʹә-ԛарʹ. Һʹәфтек дәрбаз бу, у щарәке Луижи чу сәрледана дӧбарә бькә. Әԝи чахе жьнькәкерʹа даннасин дькьр, дит кӧ мере ԝе жьньке әԝ мерьк ә, йе кӧ авта ԝи хьстьбу! Чахе әԝ мерьк чʹәʹв Луижи кʹәт, шәрм кьр у сәва кьре хԝә бахшандьн жь ԝи хԝәст. Әԝи Луижирʹа гот ԝәки дьхԝазә зу авта ԝи бьдә чекьрьне. Чахе Луижи дәрһәԛа Кʹьтеба Пироз хәбәр дьда, ԝи мерькирʹа һʹәԝас бу бьбьһе у әԝ жи тʹәви ԝи кʹәтә хәбәрдане. Гава Луижи әв ԛәԝьмандьн ани бира хԝә, әԝи фәʹм кьр кӧ чьԛас баш бу ԝәки әԝи хԝә гьрт у һерс нәкʹәт, у ԝе чьԛас хьраб буйа һәрге әԝи һерса хԝә бьрʹета. (Бьхунә 2 Корьнтʹи 6:3, 4.)

15, 16. Чаԝа леколинкьрьна Кʹьтеба Пироз дькарә али ԝә у малбәта ԝә бькә кӧ хԝәгьрти бьн?

¹⁵ Хԝәндьна Кʹьтеба Пироз у фькьрандьна сәр дькарә али мә бькә ԝәки хԝәгьрти бьн. Биньн бира хԝә Хԝәде чь готә Йешу: «Әв кʹьтеба Ԛануне гәрәке жь дәве тә нәԛәтә у тӧ гәрәке шәв у рʹож бь дәнге ньмьз бьхуни, сәва кӧ һәр тьшт чь теда ньвисар ә, рʹаст бини сери. Һьнге ԝе рʹийа тә вәбә у тӧйе бь билани тьшта бьки» (Йешу 1:8, ДТʹ). Ле чь щурʹәйи леколинкьрьна Кʹьтеба Пироз али мә дькә хԝәгьрти бьн?

¹⁶ Жь сәрһатийед Кʹьтеба Пироз әшкәрә те кʹьфше кӧ чьԛас кʹар ә чахе хԝәгьртьна мә һәйә, ле чахе тʹӧнә йә чьԛас зийане тинә. Йаһоԝа әԝ сәрһати бадиһәԝа нәдайә ньвисаре, ле нета ԝи һәбу (Рʹом. 15:4). Ләма жи ԝе аԛьлайи бә һәрге әм бьхуньн әԝан сәрһатийа, сәр бьфькьрьн у леколин бькьн! Кʹур бьфькьрьн кӧ чь дәрсе һун дькарьн бона хԝә у малбәта хԝә һин бьн. Жь Йаһоԝа аликʹарийе бьхԝазьн сәва кӧ  һун ширәтед жь Хәбәра ԝи биньн сери. Һәрге һун тʹәхмин дькьн кӧ тьштәкида хԝәгьртьна ԝә кем ә, һʹәлал биньн сәр хԝә. Паше дӧа бькьн бона ве йәке, у бьфькьрьн кӧ һун ча дькарьн һе зедә хԝәгьрти бьн (Аԛуб 1:5). Әʹдәбйәтед мә леколин бькьн, ԝәки ширәта бьвиньн йед кӧ дькарьн али ԝә бькьн.

17. Де-бав ча дькарьн али зарʹед хԝә бькьн кӧ хԝәгьрти бьн?

¹⁷ Ле гәло де-бав ча дькарьн али зарʹед хԝә бькьн сәва әԝана хԝәгьрти бьн? Һун заньн кӧ лазьм ә зарʹа һин кьн хԝәгьрти бьн, чьмки зарʹ найенә буйине пе ви һʹӧнӧри. Ләма жи фәрз ә де-бав ве йәкеда мәсәла баш бьн (Әфәс. 6:4). Де-бавно чахе һун дьвиньн кӧ зарʹед ԝәрʹа чәтьн ә хԝә бьгьрьн, жь хԝә бьпьрсьн һәла һун ве йәкеда бона ԝан мәсәла баш ьн йан на. Һәрге һун хьзмәтийеда хирәт ьн, тʹьме тенә щьвата у ԛӧльхкьрьна тʹәви малбәте дәрбаз дькьн, ве йәкеда жи һун мәсәла баш дьһельн ԝанрʹа. Щара лазьм ә хԝәстьнед зарʹа нәйньн сери. Биньн бира хԝә кӧ Йаһоԝа бона Адәм у Һеԝайе синор дани. Әв синор ԝанрʹа мәщал дьда сәва ԛәдьр-һӧрмәт нишан кьн һьндава сәрԝертийа Йаһоԝа. Де-бав жи чахе зарʹед хԝә ширәт дькьн у мәсәла баш ьн бона ԝан, ӧса әԝана зарʹед хԝә һин дькьн хԝәгьрти бьн. Тьште гәләк ԛимәт кӧ де-бав дькарьн зарʹед хԝә һин кьн, әԝ һәйә һʹьз бькьн сәрԝертийа Хԝәде у тʹәмийед ԝи биньн сери. (Бьхунә Мәтʹәлок 1:5, 7, 8.)

18. Чьрʹа әм гәрәке бь билани һәвала хԝәрʹа бьжберьн?

¹⁸ Фьрԛи тʹӧнә әм де-бав ьн йан на, әм гәрәке бь билани һәвала хԝәрʹа бьжберьн. Һәвалед ӧса бьгәрʹьн, йед кӧ ԝә һелан кьн нетед баш дайньн пешийа хԝә у хԝә дур бьгьрьн жь тʹәлька (Мәтʹлк. 13:20). Һәвалтийа тʹәви ԝан ԝе баш сәр ԝә һʹӧкӧм бә, у һуне жи бьхԝазьн чʹәʹв бьдьнә ԝан хԝәгьртьнеда. У бешьк рʹабун-рʹуньштьна ԝәйә баш сәр һәвалед ԝә жи ԝе рʹьнд һʹӧкӧм бә. Хԝәгьртьн ԝе али мә бькә ԛәбулкьрьна Хԝәде бьстиньн, әʹмьре хԝәрʹа ша бьн, у бона мәрьвед хԝәйи незик мәсәла баш бьн.