ҺӘРГЕ кәсәк ԝә бьпьрсә: «Баԝәрийа ԝәда һинкьрьнед сәрәкә кʹижан ьн?», һуне ча щаба хԝә бьдьн? Һуне әʹсә бежьн кӧ һун баԝәр дькьн, ԝәки Йаһоԝа йә Әʹфьрандар у Жийиндар. Ӧса жи дьԛәԝьмә һун бежьн кӧ һун Иса Мәсиһ баԝәр дькьн, йе кӧ бу ԛӧрбан у кʹьрʹин. Һьн жи дьбәкә һун бь шабуне бежьн кӧ һун баԝәр дькьн, ԝәки әʹрд ԝе бьбә щьнәт, кʹидәре кӧ щьмәʹта Хԝәде ԝе һʹәта-һʹәтайе бьжи. Ле гәло һуне ве йәке жи бежьн, ԝәки һинкьрьнәкә ԝәйә сәрәкә әԝ ә, кӧ рʹабуна мьрийа ԝе һәбә?

² Һәрге жи әм дьфькьрьн кӧ сахкьрьн мәрʹа ԝе нәлазьм бә, чьмки тәнгасийа мәзьнда әме хьлаз бьн у бьжин һʹәта-һʹәтайе, йәкә созе дәрһәԛа рʹабуна мьрийа бона мә һинкьрьнәкә сәрәкә йә. Паԝлосе шанди шьровәкьр кӧ чьрʹа баԝәри һьндава рʹабуна мьрийа гәләк фәрз ә, әԝи гот: «Һәгәр рʹабуна мьрийа тʹӧнә, кӧ ӧса йә Мәсиһ жи жь мьрьне рʹанәбуйә». Бәле, һәрге Мәсиһ жь мьрьне рʹанәбуйа, әԝ ԝе сәр әʹзмана нәбуйа Пʹадша, у һьн жи әм дәрһәԛа сәрԝертийа ԝи чь кӧ мәрьва һин дькьн, ԝе бош-бәтал буйа. (Бьхунә 1 Корьнтʹи 15:12-19.) Ле әм заньн кӧ Иса жь мьрьне рʹабуйә. Әм мина Садуԛийа ниньн, йед кӧ баԝәр нәдькьрьн, ԝәки мьри дькарьн рʹабьн. Һәрге жи ԛәрфа мә дькьн, йәкә  баԝәрийа мә кӧ Хԝәде дькарә мьрийа рʹакә, ԛәԝи дьминә (Марԛ. 12:18; Кʹар. Шанд. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8).

³ Чахе Паԝлос ньвиси дәрһәԛа «һинбунед пешьнә сәр Мәсиһ», әԝи гот кӧ «һинбуна сәр . . . рʹабуна мьрийа» дькʹәвә нава һинбунед пешьн (Ибрн. 6:1, 2). Гава Паԝлос дәрһәԛа рʹабуна мьрийа дьгот, әԝи нишан кьр кӧ әԝ хԝәха әве йәке баԝәр дькә (Кʹар. Шанд. 24:10, 15, 24, 25). Рʹаст ә әԝ һинкьрьна сәрәкә йә у йәк жь «готьнед Хԝәде дәрсед пешьнә садә» йә, йәкә әм гәрәке әве һинкьрьне кʹур леколин бькьн (Ибрн. 5:12). Гәло чьрʹа?

4. Кʹижан пьрс дәрһәԛа рʹабуна мьрийа дькарьн пешда бен?

⁴ Чахе мәрьв дәстпедькьн Кʹьтеба Пироз һин бьн, әԝана сәрһатийед дәрһәԛа рʹабуна мьрийа дьхуньн, бәʹса хәбәре чахе Лазар жь мьрьне рʹабу. Әԝ мәрьв ӧса жи педьһʹәсьн кӧ Бьраһим, Ибо, у Данийел, баԝәр бун кӧ ахьрийеда рʹабуна мьрийа ԝе һәбә. Созе дәрһәԛа рʹабуна мьрийа, гәләк сал пешда һатийә дайине. Ле һәрге кәсәк жь ԝә бьпьрсә, кӧ Кʹьтеба Пирозда чь избаткьрьн һәнә, ԝәки әԝ йәк ԝе әʹсә бе сери, һуне ча щаба хԝә бьдьн? Гәло Кʹьтеба Пирозда те готьне, ԝәки рʹабуна мьрийа ԝе кʹәнге бьбә? Әме щаба ԝан пьрса шеԝьр кьн у әԝ йәк ԝе али мә бькә ԝәки баԝәрийа хԝә ԛәԝи кьн.

5. Пешийе әме дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?

⁵ Һеса йә бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, ԝәки мәрьве тʹәзә мьри, жь мьрьне рʹабә (Йуһʹн. 11:11; Кʹар. Шанд. 20:9, 10). Ле гәло әм дькарьн баԝәрийа хԝә ԝи сози биньн кӧ бь ԛьрʹна пешда һатийә дайине, ԝәки ахьрийеда мьри ԝе рʹабьн? Һун дькарьн итʹбарийа хԝә ԝи сози биньн, ԝәки мьрийед кӧ ԛьрʹна пешда мьрьнә, ԝе рʹабьн? Бь сәда сала пешда дәрһәԛа мәрьвәки һатә пʹехәмбәртикьрьне, кӧ әԝ ԝе жь мьрьне рʹабә, у бь рʹастийе һун баԝәр дькьн кӧ әԝ жь мьрьне рʹабу. Ле гәло чьрʹа әм ве йәке дькарьн бежьн? У рʹабуна ԝи ча гьредайи йә тʹәви баԝәрийа мә, кӧ ахьрийеда мьри ԝе рʹабьн?

6. Чаԝа гьлийед жь Зәбур 118 гьредайи нә тʹәви Иса?

⁶ Ԝәрә шеԝьр кьн пʹехәмбәртийа дәрһәԛа рʹабуна мьрики, кʹижан кӧ гәләк сала пешда һатийә пʹехәмбәртикьрьне. Дина хԝә бьдьнә гьлийед жь Зәбур 118, кʹижан кӧ дьԛәԝьмә Даԝьд ньвисийә. Ԝедәре те готьне: «Һәԝар Хӧдан, мә хьлаз кә! . . . Бьмбарәк ә әԝе кӧ бь наве Хӧдан те!». Дьбәкә ньһа дькʹәвә бира ԝә чахе әԝан гьлийед пʹехәмбәртийа дәрһәԛа Мәсиһ, щьмәʹт бь дәнге бьльнд дьгот, чахе 9 Нисане Иса сийар кʹәтә Оршәлиме (Зәб. 118:25, 26; Мәт. 21:7-9). Ле гәло ча Зәбур 118 дьда кʹьфше, ԝәки паши гәләк сала гәрәке Мәсиһ жь мьрьне рʹабә? Дина хԝә бьдьне кӧ диса әԝ зәбур чь пʹехәмбәрти кьр: «Әԝ кәвьре кӧ һоста тʹәхсир кьр, әԝ бу сәре әʹнишке» (Зәб. 118:22).

7. Чаԝа сәрԝеред Щьһуйа Иса инкʹар кьрьн?

⁷ «Һоста», йед кӧ Иса Мәсиһ инкʹар кьрьн, сәрԝеред дине Щьһуйа бун. Ԝана нә тʹәне пьшта хԝә данә Иса у чаԝа Мәсиһ ԝи ԛәбул нәкьрьн, ле гәләк жь ԝана хԝәстьн кӧ ԝи бьдьнә кӧштьне (Луԛа 23:18-23). Бәле, ԝана ӧса кьр ԝәки Иса бе кӧштьне.

8. ЧаԝаИса дькарьбу бьбуйа «сәре әʹнишке»?

⁸ Һәрге Иса ԛәбул нәкьрьн у кӧштьн, гәло әԝ ԝе ча бькарьбуйа бьбә «сәре әʹнишке»? Әԝ дькарьбу бьбуйа тʹәне һьнге, һәрге әԝ жь мьрьне рʹабуйа. Иса хԝәха дәрһәԛа ԝе йәке шьровәкьр чахе гьли кьр мәтʹәлока дәрһәԛа хԝәйе рʹәз. Мәтʹәлокеда Иса гот кӧ хԝәйе рʹәз хӧламед хԝә дьшандьн бал рʹәзвана, ле ԝана әԝ хӧлам ԛәбул нәкьрьн. Паше хԝәйе  рʹәз кӧрʹе хԝәйи дәлал шандә бал ԝан, ле ԝана әԝ жи ԛәбул нәкьрьн у кӧштьн. Мина ԝе йәке Хԝәде жи чахе пʹехәмбәред хԝә дьшандә бал Исраелийа, ԝана пьшта хԝә дьданә ԝан пʹехәмбәра. Ахьрийеда Хԝәде кӧрʹе хԝәйи тайе тʹәне шандә бал ԝан, демәк Мәсиһ, ле ԝана әԝ кӧштьн. Паше чахе Иса әԝ мәтʹәлок гьли кьр, әԝи пʹехәмбәрти жь Зәбур 118:22 ԝәкʹьланд (Луԛа 20:9-17). Пәтрусе шанди жи әԝ рʹез да хәбате чахе хәбәр дьда тʹәви «сәрԝер, рʹуспи у ԛанунзан», йед кӧ Оршәлимеда тʹоп бьбун. Әԝи ԝанрʹа гот «Иса Мәсиһе Ньсрәте . . . , әԝе кӧ ԝә сәр стуне дардакьр, ле Хԝәде ԝи жь мьрьне рʹакьр», ДТʹ. Паши ԝан гьлийа Пәтрус гот: «Әԝ ә ‹әԝ кәвьре кӧ жь ԝә һоста һатә берʹумәткьрьне у бу сәре әʹнишке›» (Кʹар. Шанд. 3:15; 4:5-11; 1 Пәт. 2:5-7).

9. Зәбур 118:22-да кʹижан ԛәԝьмандьна мәхсус һатә пʹехәмбәртикьрьне?

⁹ Бәле, бь сәда сала пешда Зәбура 118:22-да һатьбу пʹехәмбәртикьрьне, ԝәки Мәсиһ гәрәке жь мьрьне рʹабуйа. Ԝи ԛәбул нәкьрьн у кӧштьн, ле әԝ гәрәке жь мьрьне рʹабуйа, сәва кӧ бьбә сәре әʹнишке. Иса кӧ жь мьрьне рʹабу, бу әԝ Кәс, кʹижан нав мәрьвада навәки ӧса жерʹа һатә дайине, кӧ «әм бькарьбьн бь ԝи хьлаз бьн» (Кʹар. Шанд. 4:12; Әфәс. 1:20).

10. а) Зәбура 16:10-да чь һатә пʹехәмбәртикьрьне? б) Чьрʹа әм дӧдьли ниньн кӧ Зәбур 16:10, сәр Даԝьд нәһатә сери?

¹⁰ Ԝәрә шеԝьр кьн рʹезәкә дьн, кʹидәре кӧ һатә готьне дәрһәԛа рʹабуна мьрики. Әԝ пʹехәмбәрти һатә ньвисаре һʹәзара сал пешда, у паше һатә сери. Әԝ избаткьрьн гәрәке баԝәрийа ԝә һе ԛәԝи кә һьндава созе кӧ гәләк сала пешда һатийә дайине, демәк кӧ ԝе рʹабуна мьрийа һәбә. Зәбура 16-да Даԝьд ньвиси: «Те дийаре мьрийада мьн нәһели, нә жи бьһели амьне тә горʹьстен бьбинә» (Зәб. 16:10). Бь ԝан гьлийа Даԝьд нәдьхԝәст бьгота кӧ әԝ ԝе тʹӧ щар нәмьрә йан жи тʹӧ щар нәкʹәвә горʹе. Хәбәра Хԝәде зәлал дьбежә кӧ Даԝьд кал бу, у чахе әԝ мьр, «бь бапиред хԝәрʹа рʹакʹәт у ль бажаре һатә бьнәʹрд кьрьн [чʹәʹлкьрьне]» (1 Пʹадш. 2:1, 10). Һәрге Даԝьд мьр у һатә чʹәʹлкьрьне, ԝәки ӧса нә әв рʹез дәрһәԛа кʹе йә?

11. Кʹәнге Пәтрус шьровәкьр Зәбур 16:10?

¹¹ Һʹәзар сал зедәтьр дәрбаз бу паши ньвисандьна ве зәбуре, кʹижан кӧ Даԝьд ньвиси, у Пәтрус шьровәкьр кӧ Зәбура 16:10-да дәрһәԛа кʹе дьһатә готьне. Һьнә ԝәʹдә шунда паши рʹабуна Иса жь мьрьне, Пәтрус тʹәви бь һʹәзара Щьһуйа у прозелита хәбәр дьда. (Бьхунә Кʹаред Шандийа 2:29-32.) Әԝи готә ԝан, ԝәки Даԝьд бь рʹастийе мьрьбу у ԝи чʹәʹл кьрьбун. Әԝед кӧ гӧһе хԝә дабунә Пәтрус, һаш ԝе йәке һәбун. Ӧса жи чахе Пәтрус гот ԝәки Даԝьд «әв йәк һе пешда дит у бона рʹабуна Мәсиһ гот», Кʹьтеба Пирозда найе готьне кӧ кәсәк тʹәви ԝи ԛайил нибу.

12. Зәбур 16:10 ча һатә сери, у әԝ йәк чь избат дькә дәрһәԛа рʹабуна мьрийа?

¹² Пәтрус гьлийед хԝә избат кьр бь рʹеза жь Зәбур 110:1. (Бьхунә Кʹаред Шандийа 2:33-36.) Шьровәкьрьна Пәтрус сәр һʹиме Ньвисара, әʹлаләтәкә мәзьн да баԝәркьрьне, кӧ Иса «һьн . . . Хӧдан, һьн жи Мәсиһ» бу. Хенщи ԝе йәке, щьмәʹте фәʹм кьр кӧ пʹехәмбәртийа жь Зәбур 16:10, һатә сери чахе Иса жь мьрьне рʹабу. Ԝәʹдә шунда Паԝлосе шанди жи әԝ избаткьрьн да хәбате чахе тʹәви Щьһуйа шәһәре Әнтакйа Пьсидйайеда хәбәр дьда. Шьровәкьрьна ԝи ӧса сәр ԝан һʹӧкӧм бу, кӧ ԝана дәрһәԛа ԝе йәке һе зедә дьхԝәстьн пебьһʹәсьн. (Бьхунә Кʹаред Шандийа 13:32-37, 42.) Пʹехәмбәртийед жь Кʹьтеба Пироз дәрһәԛа рʹабуна Иса һатьнә сери, паши гәләк  ԛьрʹна. Әԝ йәк гәрәке баԝәрийа мә ԛәԝи кә һьндава пʹехәмбәртийед Кʹьтеба Пироз дәрһәԛа рʹабуна мьрийа ахьрийеда.

13. Кʹижан пьрс дьбәкә бал һьнәка пешда тен?

¹³ Рʹасти жи мә гәләк ԛәԝи дькә әԝ йәк, кӧ сахкьрьн дькарә бьԛәԝьмә гәләк ԛьрʹнә паши создайине. Ле дьԛәԝьмә бал һьнәка пьрсед ӧса пешда тен: «Гәло әв те һʹәсабе кӧ әз гәләк ԝәхт гәрәке һивийе бьм, ԝәки мәрьве хԝәйи дәлал бьвиньм? Мьри ԝе кʹәнге рʹабьн?». Иса шандийед хԝәрʹа гот ԝәки һәнә тьшт кӧ әԝана ньзаньн у нә жи дькарьн бьзаньбьн. Һәнә тьштед һур дәрһәԛа «ԝәхт у зәмана . . . йед кӧ Баве бь һʹӧкӧме хԝә кʹьфш кьрьнә» (Кʹар. Шанд. 1:6, 7; Йуһʹн. 16:12). Ле әԝ найе һʹәсабе кӧ әм ԛә тьштәки ньзаньн кӧ кʹәнге мьри ԝе рʹабьн.

14. Чьрʹа рʹабуна Иса мәхсус бу?

¹⁴ Рʹабуна мьрийайә лапә мәхсус, әԝ һәйә рʹабуна Иса, кʹижан кӧ Кʹьтеба Пирозда һатә пʹехәмбәртикьрьне. Һәрге Иса жь мьрьне рʹанәбуйа, баԝәрийа мә ԝе пʹучʹ буйа, кӧ әме мәрьвед хԝәйи незик йед кӧ мьрьнә, диса бьвиньн. Әԝед кӧ пешийа Иса жь мьрьне рʹабун, мәсәлә йед кӧ бь сайа Елйас у Елиша һатьнә сахкьрьне, әԝан мәрьва һʹәта-һʹәтайе нәжитьн. Әԝана мьрьн у щьнийазе ԝан әʹрдеда рʹьзийа. Ле Иса «жь мьрьне рʹабуйә, [у] иди намьрә, мьрьн сәр ԝи иди һʹӧкӧм накә». Әԝ «һʹәта-һʹәтайе» дьжи сәр әʹзмана (Рʹом. 6:9; Әʹйан. 1:5, 18; Колс. 1:18; 1 Пәт. 3:18).

15. Чьрʹа Иса йә «бәре дәрәмәта пешьн»?

¹⁵ Иса бу йе пешийе кӧ жь мьрьне рʹабу бь бәдәна рʹӧһʹани, у әԝ рʹабуна ԝи лапә фәрз ә (Кʹар. Шанд. 26:23). Ле нә тʹәне Иса йә, кӧ жь мьрьне рʹабу бона жийина сәр әʹзмана. Иса соз да шандийед хԝәйи амьн, ԝәки ԝе тʹәви ԝи сәр әʹзмана сәрԝертийе бькьн (Луԛа 22:28-30). Сәва әве хәлате бьстиньн, пешийе әԝана гәрәке бьмьрана. Паше әԝана дькарьбун мина Иса жь мьрьне рʹабуна бь бәдәна рʹӧһʹани. Паԝлос ньвиси кӧ «Мәсиһ жь мьрьне рʹабуйә, чаԝа бәре дәрәмәта пешьн жь нава мьрийа рʹабуйи». Бь ԝан гьлийа Паԝлос дьхԝәст бьгота, кӧ ԝе һәбьн йед ӧса, кʹижан кӧ ԝе жь мьрьне рʹабьн у бьжин сәр әʹзмана. Әԝи гот: «Һәр кәс дора хԝәда: Пешийе Мәсиһ чаԝа бәре дәрәмәта пешьн, паше йед пʹара Мәсиһ, ԝәхте һатьна ԝида» (1 Корн. 15:20, 23).

16. Дәрһәԛа ԝәхте рʹабуна мьрийа бона жийина сәр әʹзмана, әм чь заньн?

¹⁶ Әԝ гьлийед Паԝлос мәрʹа нишан дькьн кӧ рʹабуна мьрийа бона жийина сәр әʹзмана кʹәнге ԝе бьԛәԝьмә. Әԝ ԝе бьԛәԝьмә «ԝәхте һатьна ԝида», демәк Мәсиһ. Шәʹдед Йаһоԝа зудава сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз тедәрхьстьн кӧ сала 1914-да һʹәта ньһа әм ида дьжин  ԝәʹде «һатьна» Мәсиһ у кӧ ахьрийа ве дьнйа зӧлм ида бәр шемике йә.

17, 18. Чь ԝе бьԛәԝьмә тʹәви һьнә Мәсиһийед бьжарти ԝәʹде һатьна Мәсиһ?

¹⁷ Кʹьтеба Пироз һе зедә шьровәдькә дәрһәԛа рʹабуна жь мьрьне бона жийина сәр әʹзмана: «Әм дьхԝазьн кӧ һун дәрһәԛа мьрийада заньбьн. . . . Аԝа һәгәр әм баԝәр дькьн, кӧ Иса мьр у жь мьрьне рʹабу, ӧса жи Хԝәде ԝе мьрийед . . . тʹәви ԝи вәгәрʹинә. . . . Әм кӧ һʹәта һатьна Хӧдан бьжин сах бьминьн, тʹӧ щар пешийа мьрийа накʹәвьн. Хӧдане хԝәха бь әʹламәтикә фәрмани, . . . жь әʹзман бе хԝаре у әԝ мьрийед кӧ Мәсиһ баԝәр кьрьбун, ԝе пешийе жь мьрьне рʹабьн, паше, әм кӧ сах манә, тʹәви ԝан әʹԝрава бенә рʹаһьштьне, һәԝеда рʹасти Хӧдан бен у бь ви аԝайи әме һʹәта-һʹәтайе тʹәви Хӧдан бьн» (1 Тʹеслн. 4:13-17).

¹⁸ Рʹабуна жь мьрьне йа пешийе, демәк йа бона жийина сәр әʹзмана, дәстпебу һьнә ԝәʹдә шунда паши һатьна Мәсиһ. Мәсиһийед бьжарти йед кӧ ԝәʹде тәнгасийа мәзьн сах бьминьн, ԝе «әʹԝрава бенә рʹаһьштьне» (Мәт. 24:31). Әԝед кӧ бенә «рʹаһьштьне», «мьрийа накʹәвьн», демәк әԝана гәләк ԝәхт мьри нибьн. Әԝана ԝе «бенә гӧһастьне, ньшкева, чаԝа чʹәʹве хԝә бьгьри-вәки дәма борʹийа ахьрийе бе ледане» (1 Корн. 15:51, 52).

19. Чь те һʹәсабе «жийинәкә һе ԛәнщ»?

¹⁹ Иро һʹәчʹи зәʹф Мәсиһи бьжарти ниньн сәва тʹәви Мәсиһ сәрԝертийе бькьн. Әԝана һивийа рʹожа Йаһоԝа нә, чахе әԝ ԛьрʹа ве дьнйа зӧлм бинә. Тʹӧ кәс ньзанә әв рʹож кʹәнге ԝе бе, ле һәр тьшт дьдә кʹьфше кӧ әв рʹож гәләк незик ә (1 Тʹеслн. 5:1-3). Чахе дьнйа тʹәзә бе, рʹабуна мьрийа ԝе һәбә, ле щурʹе дьн. Әԝед кӧ жь мьрьне рʹабьн, ԝе бона жийина сәр әʹрде рʹабьн у бькарьбьн бьбьнә беԛьсур у тʹӧ щар ида мьрьне нәвиньн. Бәре чахе «кʹӧлфәта мьрийед хԝә сахбуйи стандьн», әԝ мәрьв паше мьрьн. Ле әԝед кӧ дьнйа тʹәзәда ԝе жь мьрьне рʹабьн, «бьгьһижьнә жийинәкә һе ԛәнщ», демәк ԝе ида тʹӧ щар мьрьне нәвиньн (Ибрн. 11:35).

20. Чьрʹа әм дькарьн бежьн кӧ рʹабуна мьрийа ԝе бь организә бә?

²⁰ Кʹьтеба Пироз дәрһәԛа рʹабуна жь мьрьне бона жийина сәр әʹзмана, дьбежә «һәр кәс дора хԝәда» ԝе жь мьрьне рʹабә (1 Корн. 15:23). Әм дькарьн дӧдьли нәбьн, ԝәки дьнйа тʹәзәда жи рʹабуна мьрийа ԝе бь организә бә. Рʹасти жи һʹәԝас ә пебьһʹәсьн әԝ йәк ԝе ча бьԛәԝьмә. Дьбәкә бал мә пьрс пешда тен: «Гәло әԝед кӧ ԝан пашԝәхтийада мьрьнә, ԝе дәстпека Һʹәзарсалийа Сәрԝертийа Мәсиһ жь мьрьне рʹабьн у рʹасти мәрьвед хԝәйи дәлал бен? Гәло дьбәкә пешийе меред жь һена бәре йед кӧ рʹебәред баш бун, ԝе рʹабьн, сәва кӧ дьнйа тʹәзәда организәкьрьнеда али щьмәʹта Хԝәде бькьн? Ле ԝе чь бьбә тʹәви ԝан мәрьва йед кӧ тʹӧ щар Йаһоԝарʹа хьзмәт нәкьрьнә? Әԝана ԝе кʹәнге у кʹидәре жь мьрьне рʹабьн?» Бәле, дәрһәԛа ван тьшта гәләк пьрс дькарьн пешда бен. Ле ԝе баш бә, һәрге әм дәрһәԛа ԝан тьшта гәләк бәрхԝә нәкʹәвьн, ле дәԝсе әм һивийе бьн у бьвиньн ԝе ча бә. Әм дькарьн баԝәр бьн кӧ ԝе ԝәʹдәки гәләк хԝәш бә чахе әм пе чʹәʹве хԝә бьвиньн кӧ Йаһоԝа ԝе чаԝа ван тьшта бькә.

21. Һун чьда баԝәр ьн?

²¹ Һʹәта әԝ ԝәʹдә бе, әм гәрәке баԝәрийа хԝә һьндава Йаһоԝа ԛәԝи кьн. Йаһоԝа бь Иса мәрʹа соз да кӧ мьри бира Ԝида ньн у әԝ ԝе ԝана жь мьрьне рʹакә (Йуһʹн. 5:28, 29; 11:23). Щарәке Иса сәр Бьраһим, Исһаԛ, у Аԛуб гот кӧ әԝана бона Йаһоԝа «һʹәму жи сах ьн» (Луԛа 20:37, 38). Әшкәрә йә мәʹнийед мә һәнә әм мина Паԝлос бежьн: «Әз Хԝәдеда баԝәр ьм . . . кӧ ԝе рʹабуна мьрийа һәбә» (Кʹар. Шанд. 24:15).