1, 2. а) Чьрʹа гьлийед жь Qануна Дӧщари 6:4 гәләк нас ьн? б) Чьрʹа Муса әw гьли готьн?

ИДА бь сәда сала йә кӧ мьләте Щьһу дӧайе хwәйә мәхсусда, дьдьнә хәбате шәш хәбәред жь Qануна Дӧщари 6:4. Әwана әwи дӧайи һәр рʹож, шәбәqе у еваре дьбежьн. Әw дӧа те навкьрьне Шема. Әw гьли һатийә һьлдане жь хәбәра ве рʹезейә пешьн. Әw дӧа бона wан гәләк фәрз ә, чьмки бь ви дӧайи әwана амьнийа хwә Хwәдерʹа дьдьнә кʹьфше.

² Әw гьли Муса мьләте Исраелрʹа гот, йед кӧ әʹрде Моwабеда тʹоп бьбун. Әw сала 1473 Б.Д.М. бу. Әwана гәрәке чʹәме Урдӧнерʹа дәрбаз буна, сәва Әʹрде Создайи wар буна (Qан. Дщр. 6:1). Муса кӧ 40 сала рʹебәрийа wан дькьр, дьхwәст wана һелан кә, wәки әwана мерхас бьн, рʹасти чәтьнайа бен. Wана гәрәке итʹбарийа хwә Хwәдейе хwә Йаһоwа бьанийана у wирʹа амьн бьмана. Гьлийед Мусайә хьлазийе, рʹасти жи гәләк һʹӧкӧм бун сәр Исраелийа. Паши ве йәке, чахе Муса Дәһ Qанун у ӧса жи тʹәмийед дьн щьмәʹтерʹа гьли кьр, әwи гьлийед qәwи готә wан, кʹижан кӧ ньвисар ьн Qануна Дӧщарида 6:4, 5. (Бьхунә.)

3. Ве тʹемайеда әме кʹижан пьрса шеwьр кьн?

³ Ле гәло Исраелийа ньзаньбун кӧ Йаһоwа Хwәдейе wан, «тʹәк ә Йаһоwа»? Бәле, wана заньбу. Исраелийед амьн тʹәне Хwәдек дьһʹәбандьн, Хwәдейе кал-бавед wан Бьраһим, Исһаq, Аqуб. Wәки ӧса нә, ле чьрʹа Муса ани бира wан кӧ Йаһоwа Хwәдейе wан, «тʹәк ә»? Чь тʹәвгьредан һәйә кӧ Йаһоwа тʹәк ә, у кӧ әм гәрәке wи һʹьз кьн бь тʹәмамийа дьле хwә, бь тʹәмамийа щанийа хwә у бь тʹәмамийа qәwата хwә, чаwа рʹеза 5-да те готьне? У гьлийед жь Qануна Дӧщари 6:4, 5, иро бона мә чь тенә һʹәсабе?

4, 5. а) Чь те һʹәсабе әв гьли «тʹәк ә Йаһоwа»? б) Йаһоwа ча жь хӧданед дьн щӧдә дьбә?

⁴ Йе Мина Wи Тʹӧнә. Хәбәра «тʹәк» зьмане Ибранида у ӧса жи гәләк зьманед дьнда, найе һʹәсабе тʹәне һʹәсаб, ле һе зедә. Әw ӧса жи те һʹәсабе, кӧ йе мина wи тʹӧнә у кӧ әw йәк ә. Йаһоwа йә Әʹфьрандаре әʹзмана у әʹрде, у Сәрwере гәрдуне. Хенщи wи, тʹӧ Хwәдайе реали у рʹаст тʹӧнә йә. Тʹӧ хӧдан мина wи нинә (2 Сам. 7:22). Демәк Муса нә кӧ дьхwәст избат кьра кӧ һинкьрьна дәрһәqа сейәканә, нәрʹаст ә. Ле әwи дьхwәст бьанийа бира Исраелийа, кӧ әwана гәрәке тʹәне Йаһоwа бьһʹәбиньн. Исраели гәрәке пәй мьләтед дорбәре хwә нәчуна, чьмки әwи мьләти щурʹә-щурʹә хӧдан дьһʹәбандьн. Wана баwәр дькьр, кӧ һьнәк жь wан хӧданед qәлп, тʹәбийәте контрол дькьн.

⁵ Мәсәлә, Мьсьрийа дьһʹәбандьн хӧдане-тәʹве Ра, хӧдане-әʹзмана Нат, хӧдане-әʹрде Геб, хӧдане-Нил бь наве Һапи. Wана ӧса жи гәләк һʹәйwан пироз һʹәсаб дькьрьн у сәре хwә бәр wан датанин. Йаһоwа гәләк жь wан хӧданед qәлп ньмьз кьр бь сайа Дәһ Бәла у әʹйан кьр кӧ жь wан мәзьнтьр ә. Баал хӧдане Кәнанйайә сәрәкә, хӧдане бәрдарийе бу, кʹижан кӧ ӧса жи әʹйан бу ча хӧдане әʹзмана, баране, у багәре. Гәләк щийада, мәрьва ӧса жи Баал һʹәсаб дькьрьн ча хwәйи хӧдане хwә (Жьмар 25:3). Ле Исраелийа гәрәке бира хwәда хwәй кьрана кӧ Хwәдейе wан, Хwәдейе рʹаст, «тʹәк ә» (Qан. Дщр. 4:35, 39).

6, 7. Диса чь те һʹәсабе хәбәра «тʹәк», у ча Йаһоwа избат кьр кӧ әw «тʹәк ә»?

⁶ Найе Гӧһастьне у Амьн ә. Хәбәра «тʹәк», йане йәк, ӧса жи те һʹәсабе кӧ нет у кьред wи йәк ьн. Йаһоwа Хwәде найе гӧһастьне. Әw тʹьме амьн ә у рʹаст ә. Әwи соз дабу Бьраһим кӧ зӧрʹәта wи wе Әʹрде Создайи wар бә, у Йаһоwа кʹәрәмәтед мәзьн кьр сәва әwи сози бинә сери. Йаһоwа һәла һе жи 430 сал паши создайина хwә, созе хwә нәгӧһаст у ани сери (Дәстп. 12:1, 2, 7; Дәркʹ. 12:40, 41).

⁷ Паши һьнә qьрʹна, чахе Йаһоwа Исраели нав кьрьн ча шәʹдед хwә, әwи wанарʹа да кʹьфше кӧ әw нәһатийә гӧһастьн, у ӧса жи гот: «Бәри мьн Хwәде нәбу у паши мьн жи набә». Әwи wанрʹа әʹйан кьр, кӧ нета wи найе гӧһастьн, у wәкʹьланд кӧ әw ә Хwәдейе тʹәк (Иша. 43:10, 13; 44:6; 48:12). Рʹасти жи чьqас qәдьрәки мәзьн бу бона Исраелийа. Иро әw qәдьрәки мәзьн ә бона мә жи, кӧ әм хьзмәткʹаред Йаһоwа нә. Әм хьзмәткʹаред wи Хwәдейи нә, йе кӧ найе гӧһастьн, у тʹьме амьн ә (Малх. 3:6; Аqуб 1:17).

8, 9. а) Йаһоwа жь хьзмәткʹаред хwә чь дәʹwа дькә? б) Иса ча зәлал кьр кӧ гьлийед Муса чь дьһатьнә һʹәсабе?

⁸ Муса ани бира щьмәʹте, кӧ Йаһоwа һʹьзкьрьнеда у qәнщийеда һьндава wан wе нәйе гӧһастьне. Ле әwана гәрәке Йаһоwарʹа бь тʹәмами амьн бьмана, у әw  һʹьз кьрана бь тʹәмамийа дьле хwә, щанийа хwә, у qәwата хwә. Йед щаһьл жи гәрәке бь тʹәмами Хwәдерʹа амьн бьмана, чьмки де-бава гәрәке зарʹед хwә һин кьрана кӧ тʹәне Йаһоwа бьһʹәбандана (Qан. Дщр. 6:6-9).

⁹ Бәле, Йаһоwа найе гӧһастьне у qьрара wи у нета wи жи найенә гӧһастьне. Ләма жи, дәʹwакьрьнед wи дәрһәqа һʹәбандьна рʹаст, иро жи ӧса ньн. Сәва кӧ әw хьзмәтийа мә qәбул кә, әм жи гәрәке бь тʹәмами wирʹа амьн бьн, у wи һʹьз кьн бь тʹәмамийа дьле хwә, щанийа хwә, у qәwата хwә. Иса һәма әw йәк гот, кӧ әw ә тʹәмийа лапә мәзьн. (Бьхунә Марqос 12:28-31.) Wәрә әм шеwьр кьн, кӧ ча әм дькарьн пе кьред хwә бьдьнә кʹьфше, кӧ бь рʹастийе баwәр дькьн, wәки Хwәдайе мә Йаһоwа, тʹәк ә Йаһоwа.

10, 11. а) Чь те һʹәсабе кӧ әм гәрәке тʹәне Йаһоwа бьһʹәбиньн? б) Ча Ибранийә щаһьл, данә кʹьфше кӧ әwана тʹәне Йаһоwа дьһʹәбиньн?

¹⁰ Йаһоwа Хwәдайе мә тʹәк ә у йәк ә. Ләма, әм гәрәке хут тʹәне wи бьһʹәбиньн у бь тʹәмами wирʹа амьн бьн. Әм нькарьн һʹәбандьна хwә Йаһоwарʹа тʹәви һʹәбандьна хӧданед дьн кьн, ӧса жи тʹәви фькьр у кьред qәлп кьн. Әм гәрәке тʹьме бира хwәда хwәй кьн, кӧ Йаһоwа нә кӧ тʹәне жь хӧданед дьн мәзьнтьр ә, йан жь wан qәwаттьр ә, ле Хwәдейе рʹаст тʹәне Йаһоwа йә. У әм гәрәке тʹәне wи бьһʹәбиньн. (Бьхунә Әʹйанти 4:11.)

¹¹ Кʹьтеба Пирозда әм дәрһәqа Ибранийед щаһьл дьхуньн, Данийел, Һананйа, Мишаел, у Азарйа. Wана избат кьр кӧ әwана тʹәне Йаһоwа дьһʹәбиньн у тʹәне wирʹа амьн ьн. Wана әw йәк избат кьр нә кӧ тʹәне бь ве йәке, кӧ хwарьна һʹәрам нәдьхwарьн, ле ӧса жи сәре хwә данәнин бәр пʹуте зерʹ, йе кӧ Нәбукәднәсәр хwәрʹа чекьр. Әwан щаһьла зәлал данә кʹьфше, кӧ бона wан Йаһоwа щийе пешьн дьгьрә, у кӧ бь тʹәмами тʹәне wирʹа амьн ьн (Дан. 2:1–3:30).

12. Сәва кӧ әм бь тʹәмами Йаһоwарʹа амьн бьн, әм гәрәке хwә жь чь хwәй кьн?

¹² Әм гәрәке нәһельн кӧ жийина мәда тʹӧ тьшт щийе пешьн бьгьрә, хенщи Йаһоwа. Ле әw чь тьшт ьн кӧ дькарьн щийе пешьн бьгьрьн? Йаһоwа Дәһ Qанунада щьмәʹта хwәрʹа зәлал гот, кӧ хенщи wи гәрәке тʹӧ хӧданед wан тʹӧнәбә. Ӧса жи әwи гот, кӧ әwана кьред ӧса нәкьн, кʹижан кӧ пʹутпʹарьстийева гьредайи нә (Qан. Дщр. 5:6-10). Иро щурʹә-щурʹә пʹутпʹарьсти һәйә, у һьнәк жь wан, тьштед ӧса ньн кӧ чәтьн ә тедәрхи wәки пʹутпʹарьсти йә. Ле дәʹwакьрьнед Йаһоwа нәһатьнә гӧһастьне, әw диса жи «тʹәк ә». Wәрә әм ньһа пебьһʹәсьн кӧ әw йәк бона мә чь те һʹәсабе.

13. Әм чь дькарьн һе зәʹф һʹьз кьн, нә кӧ Йаһоwа?

¹³ Колоси 3:5-да (бьхунә), әм дьхуньн дәрһәqа wан тьшта, жь бо кʹижана әм дькарьн ӧнда кьн һәләqәтийа хwә тʹәви Йаһоwа. Дина хwә бьдьне кӧ ве рʹезеда, тьмайи бәрамбәри пʹутпʹарьстийе дьбә. Ле гәло чьрʹа? Чьмки чахе чʹәʹве мәрьв сәр тьштәки йә, у әw дьхwазә әве йәке qазанщ кә, мәсәлә, һәбук йан тьштед бьһа, әw хwәстьн жийина wида щийе пешьн дьгьрә, у wи контрол дькә. Һәма әw йәк ида дьбә ча хӧдан бона wи. Ле чахе әм дина хwә дьдьнә сәр тʹәмамийа ве рʹезе, әм дьвиньн кӧ кьред ве рʹезеда, кʹижан кӧ гӧнә тенә һʹәсабе, һьнәки тʹәви тьмайе жи гьредайи нә, демәк тʹәви пʹутпʹарьстийе. Һәрге мәрьв гәләк дьхwазә тьштед wи щурʹәйи qазанщ кә, әw хwәстьн ида дькарә щийе пешьн бьгьрә, нә кӧ һʹьзкьрьна wи һьндава Хwәде. Гәләк хоф ә һәрге әм дьһельн тьштед материали мә контрол кьн. Чьмки әw йәк дькарә бьбә мәʹни кӧ Йаһоwа wе ида бона мә «тʹәк» нибә.

14. Йуһʹәннайе шанди чь ширәт да?

 ¹⁴ Йуһʹәннайе шанди һе зәлал шьровәкьр, кӧ һәрге кәсәк тьштед ве дьнйайе һʹьз дькә, демәк, «дьлһавьжи, чʹәʹвһавьжи у кʹӧбар-бабахи», wи чахи «һʹьзкьрьна Баве нава wида тʹӧнә» (1 Йуһʹн. 2:15, 16). Әw те һʹәсабе, кӧ әм гәрәке тʹьме дьле хwә бьщерʹьбиньн, һәла әм һʹьз дькьн wәʹдәдәрбазкьрьна, һәвалтийе, стила кʹьнщхwәкьрьн у хәмьландьна ӧса, кʹижан кӧ әв дьнйа һʹьз дькә. Йан дьбәкә әм пәй «тьштед мәзьн» дькʹәвьн, мәсәлә бь сайа хwәндьна бьльнд (Йерәм. 45:4, 5). Әм бәр шемика дьнйа тʹәзә сәкьнинә. Ләма, гәләк фәрз ә кӧ әм тʹьме гьлийед Муса бира хwәда хwәй кьн! Һәрге әм рʹьнд фәʹм дькьн у баwәр дькьн кӧ Хwәдайе мә Йаһоwа, тʹәк ә Йаһоwа, әме һʹәму тьшти бькьн, сәва бь тʹәмами wирʹа амьн бьн, у wирʹа хьзмәт кьн чаwа wи хwәш те (Ибрн. 12:28, 29).

15. Чьрʹа Паwлос ани бира Мәсиһийа, кӧ Хwәде «тʹәк ә Йаһоwа»?

¹⁵ Әw йәк кӧ Йаһоwа «тʹәк ә», те һʹәсабе кӧ гәрәке хьзмәткʹаред wи йәктийеда бьн у нетед wан жи йәк бьн. Щьвата Мәсиһийед qьрʹна йәкеда,щурʹә-щурʹә мьләт һәбун, мәсәлә, Щьһу, Йунани, Рʹомайи, у мьләтед дьн. Әwана жь һәв щӧдә дьбун, пе рʹелигийа хwәйә бәре, пе әʹдәтед хwә, у хәйсәтед хwә. Ләма һьнәкарʹа чәтьн бу бь щурʹәки тʹәзә Хwәде бьһʹәбиньн, йан жи кьред хwәйә бәре бьһельн. У ләма Паwлосе шанди ани бира wан, кӧ тʹәне Хwәдеки Мәсиһийа һәйә, әw һәйә Йаһоwа. (Бьхунә 1 Корьнтʹи 8:5, 6.)

16, 17. а) Wәʹде мәда кʹижан пʹехәмбәрти те сери, у ча әw те сери? б) Чь дькарә зийане бьдә йәктийа мә?

 ¹⁶ Ле әм чь дькарьн бежьн дәрһәqа щьвата мәйә иройин? Ишайа пʹехәмбәр пешда гот кӧ рʹожед хьлазийеда, мәрьвед жь һʹәму мьләта wе тʹәвайи тʹоп бьн сәва Йаһоwа бьһʹәбиньн. Әwана wе бежьн: «[Йаһоwа] wе рʹийед хwә һини мә бькә у әме рʹийед wида бьмәшьн» (Иша. 2:2, 3). Рʹасти жи әм чьqас ша нә кӧ пе чʹәʹве хwә дьвиньн, кӧ әw пʹехәмбәрти ча те сери! Хушк-бьред мә жь щурʹә-щурʹә мьләта, култура, у зьмана нә. У әwана гьшк жи Йаһоwа һӧрмәт у рʹумәт дькьн. Ле чьмки әм жь һәв щӧдә дьбьн, щара дькарә һьнә чәтьнайи ортʹа мәда пешда бен, у әм гәрәке ве йәкеда фәсал бьн.

¹⁷ Мәсәлә, тӧ ча дьньһерʹи сәр wан хушк у бьра, йед кӧ култура wан щӧдә дьбә жь йа тә? Зьмане wана, стила кʹьнщхwәкьрьна wана, хәйсәтед wана у хwарьнед wан, дькарьн гәләк жь йе тә щӧдә бьн. Ле тӧ ча ни һьндава wан, тӧ хwә жь wан дур дьгьри, у тʹәне тʹәви мьләте хwә һәвалтийе дьки? Йан, тӧ ча ни һьндава бәрпьрсийаре щьвата хwә, йан бәрпьрсийаре мьһале йан филиале, йе кӧ щаһьл ә у нә жь мьләте тә у култура тә йә? Һәрге әм фәсал нибьн, әw щӧдәбун дькарә зийане бьдә йәктийа кӧ нава щьмәʹта Йаһоwада нә.

18, 19. а) Чь ширәт һәйә Әфәсида 4:1-3? б) Әм чь дькарьн бькьн сәва йәктийа щьвате хwәй бә?

¹⁸ Ле ча әм дькарьн хwә хwәй кьн жь ве йәке? Паwлос һьнә ширәт да Мәсиһийед кӧ Әфәсида дьжитьн. Әw шәһәр дәwләти бу у ль wе дәре щурʹә-щурʹә мьләт дьжитьн. (Бьхунә Әфәси 4:1-3.) Дина хwә бьдьне, кӧ пешийе Паwлос дәрһәqа һьнә һʹӧнӧра хәбәрда. Әwи дьгот дәрһәqа мьлуктийе, шкәстийе, сәбьре, у һʹьзкьрьне. Әw һʹӧнӧр мина стунед qәwи нә, кʹижан кӧ qәwи дьгьрьн мале. Ле хенщи стунед qәwи, ӧса жи лазьм ә тʹьме мале хwәй кьн, сәва кӧ зийан мале нәкʹәвә. Паwлос Мәсиһийед Әфәсида ширәт кьр, кӧ гьран бьхәбьтьн сәва «йәктийа рʹӧһʹ» хwәй кьн.

¹⁹ Һәр кәс жь мә борщдар ә алийе хwәда һʹәму тьшти бькә, сәва йәктийа щьвате хwәй кьн. Ле ча әм дькарьн әве йәке бькьн? Пешийе, әм гәрәке һʹӧнӧред ӧса нав хwәда пешда биньн, дәрһәqа кʹижана Паwлос дьгот, демәк мьлукти, шкәсти, сәбьр, у һʹьзкьрьн. Паше, әм гәрәке бьхәбьтьн кӧ «һәвгьредана әʹдьлайийе» хwәй кьн. Ӧса жи, әм гәрәке чьqас дькарьн һʹәму тьшти бькьн, сәва чәтьнайед ортʹа һәвда сафи кьн. Ӧса, әме йәктийе у әʹдьлайе хwәй кьн.

20. Әм ча дькарьн бьдьнә кʹьфше кӧ әм фәʹм дькьн кӧ «Хwәдайе мә Йаһоwа, тʹәк ә Йаһоwа»?

²⁰ «Хwәдайе мә Йаһоwа, тʹәк ә Йаһоwа», ДТʹ. Рʹасти жи чьqас гьлийед qәwи нә! Чахе Исраели рʹасти тәнгасийа дьһатьн wәʹде дькʹәтьнә Әʹрде Создайида, әwан гьлийа әwана гәләк qәwи кьрьн. Әw гьли дькарьн мә жи qәwи кьн, чьмки әм гәрәке тәнгасийа мәзьн дәрбаз бьн, у Щьнәта дьнйа тʹәзәда жи әʹдьлайе у йәктийе хwәй кьн. Wәрә әм бәрдәwам кьн бь тʹәмами Йаһоwарʹа амьн бьминьн. Әм гәрәке wи һʹьз кьн у бь дьл у щан wирʹа хьзмәт кьн. Ӧса жи wәрә әм тʹьме тʹәви хушк-бьред хwә йәктийеда у әʹдьлайеда бьн. Һәрге әм ӧса бькьн, әм дькарьн баwәр бьн кӧ Иса wе гьлийед ӧса бежә мә: «Wәрьн бьмбарәкбуйийед алийе Баве мьнда! Әw Пʹадшатийа кӧ бона wә жь wәхте әʹфьрандьна дьнйайеда һазьр буйә wар бьн» (Мәт. 25:34).