Дәрбази һондоре буйин

Дәрбази навәроке буйин

Чʹәʹв Бьдьнә Иса Мьлукти у Дьлшәԝатийеда

Чʹәʹв Бьдьнә Иса Мьлукти у Дьлшәԝатийеда

«Мәсиһ хԝәха жи бона ԝә щәфа кʹьшанд у нәхшәк ԝәрʹа һьшт, ԝәки һун пʹегәһа ԝида һәрʹьн» (1 ПӘТРУС 2:21).

1. Чьрʹа әм дькарьн бежьн кӧ чахе әм чʹәʹв дьдьнә Иса, әм незики Хԝәде дьбьн?

 МӘРЬВ дьхԝазьн чʹәʹв бьдьнә ԝан мәрийа, йед кӧ бәр чʹәʹве ԝан ԛимәт у һежа нә. Ле нава һʹәму мәрьвед кӧ һәбун йан жи һәнә, кәсе лапә һежа кӧ әм чʹәʹв бьдьне, Иса йә. Ле гәло чьрʹа? Щарәке Иса хԝәха гот: «Йе кӧ әз дитьмә, Бав дитийә» (Йуһʹәнна 14:9). Иса Мәсиһ бь тʹәмами чʹәʹв дьда һʹӧнӧред Йаһоԝа, ләма чахе әм педьһʹәсьн дәрһәԛа Иса, әм дәрһәԛа Йаһоԝа жи педьһʹәсьн. Ӧса жи чахе әм чʹәʹв дьдьнә Иса әм һе незики Йаһоԝа дьбьн. Бьдьнә һʹәсабе хԝә, әм дькарьн незики Хԝәдайе Һьмзор бьн. Әԝ чьԛас ԛәдрәки мәзьнә!

2, 3. а) Чьрʹа Йаһоԝа һур бь һур әʹмьре Иса бона мә да ньвисандьне, у Йаһоԝа жь мә һивийа чь йә? б) Дь ԝан дӧ готарада әме дәрһәԛа чь шәԝьр кьн?

2 Дь Кʹьтеба Пирозда һур бь һур те гьликьрьне дәрһәԛа әʹмьре Иса Мәсиһ. Гәло чьрʹа? Чьмки Йаһоԝа дьхԝазә кӧ әм ԝи рʹьнд нас кьн у бькарьбьн рʹьнд чʹәʹв бьдьнә ԝи. (Бьхунә 1 Пәтрус 2:21.) Дь Кʹьтеба Пирозда мәсәла кӧ Иса мәрʹа һишт, те бәрәмбәркьрьне тʹәви пʹегәһе. Гәло әԝ чь те һʹәсабе? Йаһоԝа дьхԝазә, ԝәки әм пʹегәһа Исада һәрʹьн, демәк һәр тьштида чʹәʹв бьдьнә ԝи. Рʹаст ә Иса кʹамьл бу, ле Йаһоԝа һивийе нинә кӧ әме бь кʹамьлти чʹәʹв бьдьнә Иса. Дәԝсе Йаһоԝа һивийе йә кӧ әме һʹәму ԛәԝата хԝә бьдьнә хәбате сәва кӧ чʹәʹв бьдьнә Иса.

3 Ԝәрә әм ньһа шеԝьр кьн дәрһәԛа һьнә һʹӧнӧред Иса. Дь ве готареда ԝе бе готьне дәрһәԛа мьлукти у дьлшәԝатийе. Дь готара дьнда ԝе бе шьровәкьрьне мерхаси у сәрԝахтийа Иса. Әме щаба се пьрсед ӧса бьдьн: Әԝ чь те һʹәсабе? Иса чаԝа әв һʹӧнӧр нишан кьрьн? Ча әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә ԝи?

ИСА МӘСИҺ МЬЛУК Ә

4. Чь те һʹәсабе мьлукти?

4 Чь те һʹәсабе мьлукти? Гәләк мәри дьшьрмиш дьбьн кӧ мәрьве мьлук, мәрьвәки сьст ә у хԝәда гӧман нинә. Ле гәло әԝ йәк рʹасти ӧса нә? Бь рʹастийе, сәва кӧ мьлук би, лазьм ә ԛәԝи у мерхас би. Сәва кӧ мьлук би, йа пешьн лазьм ә рʹаст сәр хԝә бьньһерʹи. Мәсәлә фәрһәнгәкә Кʹьтәба Пироз ӧса дьбежә: «Мьлукти әԝ ә, чахе тӧ зани кӧ һьмбәри Хԝәде тӧ чьԛас бьчʹук и». Һәрге әм мьлук ьн, әме тʹӧ щар нәфькьрьн, кӧ әм жь кәсәки четьр йан баштьр ьн (Рʹомайи 12:3). Бона мәрьве нәԛәданди бь рʹастийе жи нә һесайә мьлук бә. Ле һәрге әм бьфькьрьн дәрһәԛа һьмзорийа Йаһоԝа у чʹәʹв бьдьнә Иса, ԝи чахи әме һин бьн кӧ мьлук бьн.

Һәрге әм мьлук ьн, әме тʹӧ щар хԝә жь мәрийед дьн четьр һʹәсаб нәкьн

5, 6. а) Кʹе йә Мьхайил? б) Мьхайил чаԝа мьлукти нишан кьр?

5 Ле гәло Иса чаԝа мьлуктийа хԝә дьда кʹьфше? Иса тʹьме жи мьлук бу, һьн чахе ль сәр әʹзмана чаԝа мьлйакʹәте зор бу, һьн жи чахе сәр әʹрде чаԝа мәрьвәки ԛәданди бу. Ԝәрә әм һьнә мәсәлә пебьһʹәсьн.

6 Ньһерʹандьна Иса. Дь кʹьтеба Щьһудада те гьликьрьне дәрһәԛа әʹмьре Иса, пешийа кӧ әԝ бьһата сәр әʹрде. (Бьхунә Щьһуда 9.) Мьхайил, демәк сәрәке мьлйакʹәта, «бона щьнйазе Муса рʹабу Мирещьнрʹа кʹәтә һʹӧщәте». Чахе Муса мьр, Йаһоԝа щьнйазе Муса щики ӧса чәʹл кьр, кӧ тʹӧ кәс пенәһʹәсә у ԝи нәвинә (Ԛануна Дӧщари 34:5, 6). Дьбәк жи Шәйтʹан дьхԝәст кӧ щьнйазе Муса бьдә хәбате, сәва кӧ щьмәʹта Исраели һʹәбандьна ԛәлпда бьдә шашкьрьне. Әм сәд сәләфи ньзаньн Шәйтʹан чь дьхԝәст бькьра, ле әм заньн кӧ Мьхайил, демәк Иса, ԝи да сәкьнандьне. Кʹьтебәкеда һатьбу шьровәкьрьне кӧ хәбәра «рʹабу» у «кʹәтә һʹӧщәте», тенә хәбьтандьне сәва кӧ бьдьнә кʹьфше «һʹӧщәта ԛануни», демәк әм дькарьн һʹәсаб кьн кӧ «Иса, изьна Шәйтʹан кӧ щьнйазе Муса һьлдә дани бьн шьке». Рʹаст ә Иса сәрәке мьлйакʹәта бу, ле әԝи заньбу кӧ ԛәԝат у изьна ԝи бе синор нинә. Ләма жи Иса әԝ шьхӧл да дәсте Йаһоԝа Һʹакьме сәрәкә, чьмки тʹәне изьна Йаһоԝа һәбу кӧ диԝана Шәйтʹан бькә. Бь рʹастийе жи, Иса мьлуктийа мәзьн нишан кьр!

Иса Мәсиһ бь мьлукти һәр тьштед кӧ Хԝәде ԝирʹа готьбу кьр, у һәла һе «мьрьнерʹа жи ԛайил бу»

7. Иса мьлуктийа хԝә ча да кʹьфше?

7 Чахе Иса сәр әʹрде бу, әԝи ӧса жи дьда кʹьфше мьлуктийа хԝә бь хәбәрдана хԝә у бь кьред хԝә. Хәбәрдана ԝи. Иса тʹӧ щар нәдьхԝәст дина мәрийа бькʹьшинә ль сәр хԝә. Дәԝса ԝе йәке, әԝи дьхԝәст кӧ һʹәму һӧрмәт Баве ԝи бьстинә (Марԛос 10:17, 18; Йуһʹәнна 7:16). Иса тʹӧ щар ӧса хәбәрнәдьда тʹәви шагьртед хԝә кӧ әԝана хԝә ньмьз йан жи беаԛьл һʹәсаб кьн. Дәԝса ԝе йәке, әԝ бь ԛәдьр бу тʹәви ԝан, пʹайе ԝан дьда у ԝанарʹа нишан дькьр кӧ итʹбарийа хԝә ԝана тинә (Луԛа 22:31, 32; Йуһʹәнна 1:47). Кьред ԝи. Иса сафи кьр кӧ бь әʹмьрәки нә дәԝләти бьжи у гәләк тьшт ԛазанч нәдькьр (Мәтта 8:20). Әԝ жь бо мьлуктийе һазьр бу хәбатәкә ӧса бькьра, кʹижан кӧ йе дьн нә дьхԝәстьн бькьрана (Йуһʹәнна 13:3-15). Әԝи ӧса жи дәрһәԛа мьлуктийе мәсәләкә баш һишт бь ԝе йәке, кӧ мәрики гӧһдар бу. (Бьхунә Филипи 2:5-8.) Мәрьвед ԛӧрʹә һʹьз накьн гӧрʹа кәсәки бькьн, ле Иса Мәсиһ бь мьлукти һәр тьштед кӧ Хԝәде ԝирʹа готьбу кьр, һәла һе «мьрьнерʹа жи ԛайил бу». Жь вьр рʹьнд те кʹьфше кӧ Иса мьлук у «дьлмьлаһим» бу (Мәтта 11:29).

ЧʹӘʹВ БЬДЬНӘ МЬЛУКТИЙА ИСА

8, 9. Ча әм дькарьн мьлуктийе нишан кьн?

8 Әм ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә мьлуктийа Иса? Ньһерʹандьна мә. Чахе мәрьв мьлук ә, әԝ занә кӧ ԛәԝат у изьна ԝи бь синор ә. Ләма жи әԝ фәʹм дькә, кӧ изьна ԝи тʹӧнә мәрийед дьн сущдар кә. Әԝ ԝе шашийед мәрийед дьн нәгәрʹә у нетед ԝанда дӧдьли нәбә (Луԛа 6:37; Аԛуб 4:12). Мьлукти али мә дькә, ԝәки әм хԝә гәләк рʹаст һʹәсаб нәкьн. Демәк, һәгәр фәрәсәт йан щабдарийед мәйә ӧса һәнә, кӧ щәм мәрийед дьн тʹӧнәнә, әме хԝә жь ԝан четьр һʹәсаб нәкьн (Ԝаиз 7:16). Рʹуспийе мьлук ԝе тʹӧ щар дьшьрмиш нәбә, кӧ әԝ жь хушк бьред хԝә четьр ә. Дәԝсе, шьване бь һʹьзкьрьн ԝе «һәвале хԝә сәр хԝәрʹа бьгьрә», демәк ԝана жь хԝә мәзьнтр ԝе һʹәсаб кә (Филипи 2:3; Луԛа 9:48).

9 Ԝәрен әм пебьһʹәсьн дәрһәԛа Ԝ. Щ. Торьн, кʹижани кӧ жь сала 1894-да ча бәрпьрсийаре рʹеԝи ԛӧльх кьрйә. Торьне кӧ һаԛас сал ча бәрпьрсийар ԛӧльх дькьр, һатә кʹьфшкьрьне дь Нийу Йоркеда ферма Бәйтʹәледа, сәва кӧ мьришка хԝәй кә. Һәр щар чахе әԝ дьфькьри кӧ гәрәке шьхӧләки һе фәрзва мьжул буйа, хԝәха хԝәрʹа дьгот: «Нә тӧ тʹозә хали йи. Тӧ кʹейи кӧ хԝә ӧса ԛӧрʹә дьки». (Бьхунә Ишайа 40:12-15.) Әԝ бь рʹастийе жи мьлуктийа гәләк мәзьн ә!

10. Ча әм дькарьн мьлуктийе нишан кьн дь хәбәрдан у кьред хԝәда?

10 Хәбәрдана мә. Һәгәр әм бь рʹастийе жи мьлук ьн, әв йәк ԝе бе кʹьфше, бь ве йәке әм ча тʹәви мәрийа хәбәр дьдьн (Луԛа 6:45). Мәрьве мьлук хәбәрданеда, тʹьме дәрһәԛа хԝә у кьред хԝә набежә (Мәтʹәлок 27:2). Дәԝсе, әԝ ԝе пʹайе хушк у бьра бьдә, бона хәйсәт-һʹӧнӧр у кьред ԝанә баш (Мәтʹәлок 15:23). Кьред мә. Мәсиһийе мьлук ԝе тʹӧ щар нәхԝазә, кӧ ве дьнйайеда бьвә мәрьвәки навдар у гьринг. Дәԝсе әԝ бь әʹмьрәки нә дәԝләти дьжи, хәбатәкә мьлук дькә, сәва кӧ бькарьбә Йаһоԝарʹа һе зедә ԛӧльх кә (1 Тимотʹейо 6:6, 8). Мьлуктийа мә һе зедә ԝи чахи жи те кʹьфше, чахе әм гӧһдар ьн. Сәва кӧ дь щьватеда «гӧһдарийа рʹебәред хԝә» бькьн, у рʹебәрийа тʹәшкиләта Йаһоԝа ԛәбул кьн у бьԛәдиньн, лазьм ә әм мьлук бьн (Ибрани 13:17).

ИСА МӘСИҺ ДЬЛШӘԜАТ Ә

11. Чь йә дьлшәԝати?

11 Һʹиме дьлшәԝатийе һʹьзкьрьн ә. Кʹьтеба Пирозда те готьне, кӧ Йаһоԝа у Иса Мәсиһ дьдьнә кʹьфше дьлшәԝати у һʹьзкьрьна мәзьн (Луԛа 1:78; 2 Корьнтʹи 1:3; Филипи 1:8). Дәрһәԛа ве йәке кӧ Кʹьтеба Пироз мә һелан дькә ԝәки әм дьлшәԝат бьн, Кʹьтебәк ӧса дьбежә: «Әԝ һеланкьрьн те һʹәсабе нә кӧ тʹәне бәрхԝәкʹәви бона ԝан кʹе дь чәтьнайада нә. Лазьм ә хәм бьки бона ԝан, тьштәки бьки бона аликʹарийе бьди ԝан, сәва кӧ ԝана дьлрʹьһʹәт ки, у һʹале ԝан бьгӧһези». Дьлшәԝати мә һелан дькә, кӧ тьштәки бькьн. Мәрьве дьлшәԝат һелан дьбә ԝәки әʹмьре мәрьвед дьн алийе башда бьгӧһезә.

12. Чь дьдә кʹьфше ԝәки Иса дьлшәԝат бу һьндава мәрийа, у дьлшәԝатийе әԝ һелан дькьр кӧ чь бькә?

12 Ча Иса дьлшәԝати дьда кʹьфше? Дьлшәԝати у кьред Иса. Дьле Иса дьшәԝьти бона мәрийа. Чахе Иса дит кӧ һәвала ԝи Мәрйәм у йед дьн жь бо мьрьна Лазар дьгьрин, Иса жи тʹәви ԝан гьрийа. (Бьхунә Йуһʹәнна 11:32-35.) Дьлшәԝатийе Иса һелан кьр ԝәки Лазар сах кә. Диса щарәк жи дьлшәԝатийе Иса һелан кьрьбу, чахе әԝи кӧрʹе жьнәбике сах кьр (Луԛа 7:11-15; Йуһʹәнна 11:38-44). Бь сайа ве дьлшәԝатийе кӧ Иса бь кьред хԝә да кʹьфше, әԝи мәщал да Лазар ԝәки әʹмьре сәр әʹзмана бьстинә. Һьнәк ԝәʹдә пешда, чахе әʹлаләт һатә бал Иса «гӧне ԝи ль ԝан һат», у әԝи «гәләк тьшт әԝ һин кьрьн», чьмки дьлшәԝатийе ԝи һелан кьр (Марԛос 6:34). Әԝе йәке әʹмьре ԝан мәрийа гӧһаст, йед кӧ пәй һинкьрьнед ԝи чун! Дьлшәԝатийа Иса, әԝ тьштәки һе зедә бу, нә кӧ тʹәне бәрхԝәкʹәтьн. Дьлшәԝатийа ԝи, әԝ һелан дькьр кӧ али ԝан бькә, кʹи кӧ һʹәԝщә бу (Мәтта 15:32-38; 20:29-34; Марԛос 1:40-42).

13. Ча Иса бь дьлшәԝатийе тʹәви мәрийа хәбәрдьда? (Бьньһерʹә шькьле әʹԝльн.)

13 Хәбәред ԝийә дьлшәԝат. Дьлшәԝатийа Иса ԝи һелан дькьр, кӧ тʹәви мәрийа нәрм хәбәрдә, илаһи тʹәви йе сьст у дьлшькәсти. Шанди Мәтта чахе дәрһәԛа Иса дьгот, ԝәкʹьланд гьлийед Ишайа: «Әԝ ԛамише пʹәрчʹьԛи һур накә, пʹьлта дьчʹьрусә венасинә» (Ишайа 42:3; Мәтта 12:20). Әԝ чь те һʹәсабе? Иса тʹӧ щар мәрьв беһӧрмәт нә дькьр у тʹәви ԝан сәрт нибу. Дәԝса ԝе йәке әԝи бь хәбәрдана хԝә әԝана дьлрʹьһʹәт дькьрьн. Әԝи ԝанрʹа даннасин дькьр, ԝәки гӧмане бьдә «дьлшькәстийа» (Ишайа 61:1). Әԝи гази ԝан мәрийа дькьр йед кӧ «ԝәстийайи у баргьран» бун, ԝәки әԝана щәм ԝи «рʹьһʹәтийе» бьстиньн (Мәтта 11:28-30). Иса гӧман кьр шагьртед хԝә, кӧ Хԝәде һьндава һʹәму ԛӧльхкʹаред хԝә дьлшәԝат ә, у һәла һе һьндава «бьчʹука» жи, у ӧса жи һьндава ԝан йед кӧ дь ве дьнеда тʹӧ тьшт ниньн (Мәтта 18:12-14; Луԛа 12:6, 7).

ЧʹӘʹВ БЬДЬНӘ ИСА ДЬЛШӘԜАТИЙЕДА

14. Ча әм дькарьн бьдьнә кʹьфше һәстед дьлшәԝатийе?

14 Ча әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә Иса дьлшәԝатийеда? Һәстед дьлшәԝатийе. Кʹьтеба Пироз мәрʹа дьбежә кӧ әм гәрәке бьхәбьтьн ль сәр ве йәке кӧ нишан кьн «дьлшәԝати», һәла һе һәрге әм һини ве йәке нәһатьнә жи. Йаһоԝа һивийе йә кӧ әм бьбьнә «мәрьве ну». Ле бона ве йәке, ӧса жи лазьм ә һин бьн дьлшәԝат бьн. (Бьхунә Колоси 3:9, 10, 12.) Ле чаԝа әм дькарьн һәстед дьлшәԝатийе бьдьнә кʹьфше? Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Дьле хԝә . . . вәкьн» (2 Корьнтʹи 6:11-13). Чахе кәсәк тәрʹа гьли дькә проблемед хԝә у хәмкьрьнед хԝә, рʹьнд гӧһе хԝә бьде (Аԛуб 1:19). Бьдә хәбате фантазйа хԝә, у пьрсед ӧса бьдә хԝә: «Һәгәр әз дәрәща ԝида бума, мьне хԝә ча тʹәхмин кьра? Чь ԝе мьнрʹа лазьм буйа?» (1 Пәтрус 3:8)

15. Әм ча дькарьн али ԝан мәрийа бькьн йед кӧ тәʹли-тәнгасийада ньн?

15 Кьред мәйә дьлшәԝат. Дьлшәԝати ԝе мә һелан кә, ԝәки әм али мәрийа бькьн, илаһи али ԝан йед кӧ дь тәʹли-тәнгасийада ньн. Ле ча әм дькарьн али ԝан бькьн? Кʹьтеба Рʹомайи 12:15-да те готьне: «Тʹәви йед дьгьрин бьгьрин». Мәри һе зедә һәԝщә йә кӧ кәсәк бәр дьле ԝанда бе, нә кӧ проблемед ԝан сафи кьн. Ԝанрʹа һе зедә лазьм ә һәвале кӧ гӧһе хԝә бьдә ԝан, у бона ԝан хәм бькә. Чахе ԛиза хушкәкә мә мьрьбу, хушк у бьра бәр дьле ԝеда дьһатьн. Әԝе хушке гьлийед ӧса гот: «Мьн гәләк дьшекьранд чахе һәвалед мьн дьһатьн, у тʹәви мьн дьгьрийан». Әм ӧса жи дькарьн дьлшәԝатийе нишан кьн, һәгәр бь шьхӧләки али мәрийа бькьн. Дьбәк жи һәнә жьнәбийед ӧса, кʹерʹа кӧ аликʹари лазьм ә ԝәки тьштәки мала ԝеда чекьн. Йан дьбәк жи һәйә Мәсиһики әʹмьре мәзьнда, кʹерʹа кӧ лазьм ә аликʹари кӧ бьвьнә щьвате, йан сәр даннасинкьрьне, йан жи бал һʹәким. Һәла һе кьред ԝәйә бьчʹук жи, дькарә әʹмьре мәрийа алийе башда бьгӧһезә (1 Йуһʹәнна 3:17, 18). Дьлшәԝатийа лапә мәзьн әм дькарьн мәрийарʹа бьдьнә кʹьфше ԝи чахи, һәгәр әм чьԛас ԛәԝата мә дьгьһиже ԝанарʹа даннасин кьн дәрһәԛа мьзгинийа хере. Бь ве йәке әм рʹасти жи дькарьн әʹмьре мәрийед дьлсах алийе башда бьдьнә гӧһастьне.

Гәло тӧ бь дьл хәм дьки бона хушк у бьред хԝә? (Бьньһерʹә абзаса 15)

16. Әм чь дькарьн бежьнә ԝан йед кӧ дьлшькәсти нә?

16 Хәбәред мәйә дьлшәԝат. Дьлшәԝати мә һелан дькә, ԝәки әм пе хәбәред хԝә бәр дьле мәрьвед дьлтәнгда бен (1 Тʹесалоники 5:14). Ле чь әм дькарьн бежьн ԝәки ԝана дьлгәрм кьн? Әм дькарьн ԝанарʹа бежьн, кӧ әм чьԛас бона ԝан хәм дькьн. Әм дькарьн пʹайе ԝан бьдьн, у али ԝан бькьн кӧ әԝана бьвиньн һʹӧнӧр у фәрәсәтед хԝәйә баш. Әм дькарьн биньнә бира ԝан, кӧ Йаһоԝа әԝана анинә сәр рʹийа рʹаст у әԝана гәрәке жь Йаһоԝа рʹази бьн (Йуһʹәнна 6:44). Әм дькарьн ԝана бьдьнә баԝәркьрьне, кӧ Йаһоԝа гәләк хәм дькә бона һʹәму ԛӧльхкʹаред хԝә, йед кӧ дьлшькәсти нә (Зәбур 34:18). Хәбәред мәйә дьлшәԝат бь рʹастийе жи дькарьн дьлгәрм кьн ԝан, йед кӧ һʹәԝще бәрдьлйе нә (Мәтʹәлок 16:24).

17, 18. а) Йаһоԝа дьхԝазә кӧ рʹуспи һьндава бәрхед ԝи чаԝа бьн? б) Әме чь пебьһʹәсьн дь готара дьнда?

17 Рʹуспино, Йаһоԝа һивийе йә, кӧ һун тʹәви бәрхед ԝи бь дьлшәԝати бьн (Кʹаред Шандийа 20:28, 29). Бьра бира тәда бә, кӧ тӧ борщдари бәрхед ԝи һин ки, ԛәԝи ки, у дьлгәрм ки (Ишайа 32:1, 2; 1 Пәтрус 5:2-4). Рʹуспи кӧ дьлшәԝат ә, ԝе тʹӧ щар сәр бьред хԝә контрол нәкә. Демәк әԝ ԝе ԛануна ӧса че нәкә у сәр исафа ԝан һʹӧкӧм нәкә, сәва кӧ әԝана зоре һаԛас бькьн чьԛас кӧ жь ԛәԝата ԝан дәр ә. Дәԝса ве йәке, рʹуспи дьхԝазә кӧ хушк у бьред ԝи бь рʹастийе бәхтәԝар бьн. Рʹуспи итʹбарийа хԝә ԝана тиньн, кӧ һʹьзкьрьн һьндава Йаһоԝа ԝе ԝан һелан кә бь дьл у щан жерʹа ԛӧльх кьн (Мәтта 22:37).

18 Һәрге әм бьфькьрьн ль сәр мьлукти у дьлшәԝатийа Иса, әме һелан бьн чʹәʹв бьдьнә ԝи. Дь готара дьнда, әме пебьһʹәсьн кӧ чаԝа әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә Иса дь мерхаси у сәрԝахтийеда.