1. Чьрʹа баш ә кӧ әм дькарьн тьштед кӧ мә нәдитийә, бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә? (Бьньһерʹьн шькьле әʹԝльн.)

 ЙАҺОԜА пʹешкʹешәкә гәләк баш дайә мә. Әԝ һәйә әԝ фәрәсәт, кӧ әм дькарьн ԝан тьшта бьдьн бәр чʹәʹве хԝә чь кӧ мә нәдитийә. Әԝ фәрәсәт али мә дькә ԝәки һивийа тьштед баш бьн ахьрийеда, у ӧса жи пешда сафикьрьна бькьн, у жь проблема бьрʹәвьн. Йаһоԝа ахьрийе занә, у әԝ мәрʹа гьли дькә дәрһәԛа һьнә тьштед кӧ ахьрийе ԝе бьԛәԝьмьн. Рʹаст ә әм нькарьн ԝан тьшта бьвиньн, ле әм дькарьн бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә у баԝәр кьн кӧ әԝана ԝе әʹсә бьԛәԝьмьн (2 Корьнтʹи 4:18).

2, 3. а) Әԝ фәрәсәте кӧ әм дькарьн тьшта бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә ча али мә дькә? б) Дь ве тʹемайеда әме кʹижан пьрса шеԝьр кьн?

² Рʹаст ә щара әм тьштед ӧса дьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, кʹижан кӧ ԝе тʹӧ щар нәԛәԝьмьн. Мәсәлә, кʹәчʹькәкә бьчʹук дькарә бьдә бәр чʹәʹве хԝә ча әԝ сәр пʹәрпʹәроке (мьнмьнике) дьфьрʹә. Һьлбәт тьштед ӧса нькарә бьбә. Ле дийа Самуйел, Һаннайе, тьштед ӧса дьда бәр чʹәʹве хԝә, чь кӧ дькарә бьԛәԝьмә. Әԝ тʹьме дьшьрмиш дьбу дәрһәԛа ԝе рʹоже, чахе кӧрʹе хԝә бинә ль кон, ԝәки тʹәви кʹәшиша ԛӧльх бькә. Әԝе нә кӧ дьда бәр чʹәʹве хԝә тьштәки кӧ ԝе нәԛәԝьмә, әԝе сафи кьрьбу кӧ ԝе ӧса жи бькә. Һаннайе чахе әв рʹож дьда бәр чʹәʹве хԝә, ԛәԝат дьстанд, ԝәки созе хԝәйи кӧ дабу Йаһоԝа, хԝәй кә (1 Самуйел 1:22). У чахе әм созед Йаһоԝа дьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, әм сәр ԝан тьшта дьфькьрн, кʹижан кӧ ԝе әʹсә бьԛәԝьмьн (2 Пәтрус 1:19-21).

³ Жь щьмәʹта Йаһоԝайә бәре, гәләка дькарьбун бьдана бәр  чʹәʹве хԝә чь кӧ Хԝәде соз дабу ԝан. Ле чьрʹа әԝ йәк бона ԝан керһати бу? У чьрʹа бона мә жи баш ә кӧ бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, кӧ ԝе чаԝа бә әʹмьре мә чахе созед Хԝәде бенә сери?

4. Чьрʹа Һабил дькарьбу ахьрийа баш бьдә бәр чʹәʹве хԝә?

⁴ Һабил мәрьве пешьн бу, кӧ баԝәрийа хԝә созед Йаһоԝа дьани. Әԝи заньбу кӧ Йаһоԝа чь готә мәʹр чахе Адәм у Һеԝайе гӧнә кьрьн: «Әзе нава тә у кʹӧлфәте, нава зӧрʹәта тә у зӧрʹәта ԝеда дьжмьнатийе дайньм, әԝе сәре тә бьһʹьнщьрʹинә у те жи пәʹнийа ԝе бьгәзи» (Дәстпебун 3:14, 15, ПКʹМ). Һабил рʹаст ньзаньбу әԝ йәк ԝе ча бьԛәԝьмә. Ле әԝ дьбәк гәләк сәр ԝан гьлийед Хԝәде дьшьрмиш дьбу. Һабил дькарьбу дьшьрмишбуйа: «Гәло кʹе ԝе али инсанәте бькә ԝәки диса бьбьнә ԛәданди, демәк мәʹр ԝе кʹе бьгәзә?» Һабил баԝәр дькьр кӧ һәр созед Хԝәде ԝе бенә сери. Ләма чахе әԝи Йаһоԝарʹа ԛӧрбан ани, Йаһоԝа ԛӧрбана ԝи ԛәбул кьр. (Бьхунә Дәстпебун 4:3-5; Ибрани 11:4.)

5 Чьрʹа бона Һәнох баш бу ԝәки ахьрийе бьдә бәр чʹәʹве хԝә?

⁵ Баԝәрийа Һәнох жи ԛәԝи бу һьндава Хԝәде. Әԝ нава мәрьвед зӧлмда дьжит, йед кӧ сәр Хԝәде «готьнед хьраб» дьготьн. Ле Һәнох мерхас бу у мьзгинийа Хԝәде даннасин дькьр. Әԝи мәрийарʹа дьгот кӧ Йаһоԝа гәрәке мәрьвед зӧлм кʹӧта кә (Щьһуда 14, 15). Ле ԝе йәкеда чь али ԝи дькьр? Әԝ дькарьбу дьшьрмишбуйа кӧ дьнйа ԝе чаԝа бә чахе һәр кәс Йаһоԝарʹа ԛӧльх кә. (Бьхунә Ибрани 11:5, 6.)

6. Паши селаве Нӧһ дьбәк дәрһәԛа чь дьшьрмишбуйа?

⁶ Баԝәрийа Нӧһ һәбу һьндава Йаһоԝа, ләма әԝ хьлаз бу ԝәʹде селаве (Ибрани 11:7). У паше, жь бо баԝәрийа хԝә әԝи бона Йаһоԝа һʹәйԝан кьрьн ԛӧрбан (Дәстпебун 8:20). Паши селаве, дьнйа диса бу зӧлм. Нәмруд сәрԝерти дәстпекьр у дьхԝаст ԝәки мәрьв мьԛабьли Хԝәде рʹабьн (Дәстпебун 10:8-12). Ле баԝәрийа Нӧһ ԛәԝи ма. Мина Һабил, әԝи жи баԝәр дькьр ԝәки рʹожәк ԝе бе кӧ Хԝәде гӧнә у мьрьне бьдә һьлдане. Нӧһ ӧса жи дькарьбу бьфькьрийа дәрһәԛа ԝи ԝәʹдәйи, чахе сәрԝеред хьраб ида тʹӧнә бьн. Әм жи дькарьн бьдьн бәр чʹәʹве хԝә ԝи ԝәʹдәйи, кʹижан кӧ ньһа гәләк незик ә! (Рʹомайи 6:23)

7. Бьраһим, Исһаԛ у Аԛуб дькарьбун һивийа кʹижан ахьрийе буна?

⁷ Бьраһим, Исһаԛ у Аԛуб дькарьбун бьдана бәр чʹәʹве хԝә ахьрийа баш. Йаһоԝа соз дабу ԝан кӧ бь «зӧрʹәта» ԝан ԝе мәрьв жь һʹәму мьләта бенә кʹәрәмкьрьне (Дәстпебун 22:18; 26:4; 28:14). Хԝәде ӧса жи соз дабу кӧ малбәта ԝан гәрәке бьбә щьмәʹтәкә мәзьн у бьжи дь Әʹрде Создайи башда (Дәстпебун 15:5-7). Ԝан мәрьвед амьн, заньбун кӧ созед Йаһоԝа ԝе бенә сери, у ԝана дькарьбу бьдана бәр чʹәʹве хԝә, ԝәки әԝана тʹәви малбәта хԝә ида дь ԝи әʹрдида ньн. Һьнгеда чахе Адәм у Һеԝайе гӧнә кьрьн, Йаһоԝа али ԛӧльхкʹаред хԝәйи амьн кьр, ԝәки гӧман бьн кӧ рʹожәк ԝе бе, у инсанәте диса бьбә ԛәданди.

8. Чь али Бьраһим кьр кӧ баԝәрийа ԝи ԛәԝи бу у гӧрʹа Хԝәде дькьр?

⁸ Баԝәрийа Бьраһим ԛәԝи бу, ләма жи әԝи гӧрʹа Йаһоԝа дькьр, һәла һе дәрәщед гәләк чәтьнда. Бьраһим у ԛӧльхкʹаред майинә амьн, дькарьбун зәлал бьдана бәр чʹәʹве хԝә чь кӧ Йаһоԝа соз дабу, у һәла һе әԝ соз жи кʹижан кӧ ԝана нәдитьн. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Әԝана тʹәне әԝ соз дурва дитьн, ша бун». (Бьхунә Ибрани 11:8-13.) Бьраһим заньбу ԝәки Йаһоԝа бәреда тʹьме созед хԝә дьани сери. Ләма жи әԝ баԝәр бу ԝәки һʹәму созед Йаһоԝа, дь ахьрийеда жи ԝе бенә сери.

9. Ча баԝәрийа һьндава созед Хԝәде али Бьраһим кьр?

 ⁹ Бьраһим баԝәр дькьр чь кӧ Хԝәде соз дабу ԝи. Ләма жи Йаһоԝа чь ԝирʹа дьгот, әԝи тʹьме дькьр. Мәсәлә, әԝи мала хԝә дь шәһәре Урда һишт, у тʹәмамийа әʹмьре хԝә жь щики дәрбази щийе дьн дьбу. Әԝи заньбу кӧ әԝ бажаред дор бәр ԝәʹдәлу нә, чьмки сәрԝеред ԝан Йаһоԝарʹа ԛӧльх нәдькьрьн (Йешу 24:2). Дәԝсе, әԝ һивийа ԝи ԝәʹдәйи бу, чахе Йаһоԝа у сәрԝертийа ԝи һʹәта-һʹәтайе сәр әʹрде һʹӧкӧм кьн. Әԝ сәрԝерти һәйә «бажаре бьнгәһа ԝи . . . йе кӧ авакʹар у чекәре ԝи Хԝәде йә» (Ибрани 11:10, ИМ). Бьраһим ӧса жи Һабил, Һәнох, Нӧһ, у йед дьн сахбуна мьрийа баԝәр дькьрьн. Һәр щар чахе әԝана дьшьрмиш дьбун дәрһәԛа әʹмьре баш һʹәта-һʹәтайе сәр әʹрде, баԝәрийа ԝана һьндава Йаһоԝа һе ԛәԝи дьбу. (Ибрани 11:15, 16.)

10. Чьрʹа бона Сәрайе баш бу кӧ һивийа ахьрийе бә?

¹⁰  Баԝәрийа жьна Бьраһим Сәрайе жи, ԛәԝи бу һьндава созед Йаһоԝа. Чахе әԝ ида 90 сали бу у зарʹа ԝе тʹӧнә бу, әԝ һивийа ԝи ԝәʹдәйи бу чахе зарʹа ԝе һәбә. Сәрайе ӧса жи дькарьбу бьда бәр чʹәʹве хԝә, кӧ жь зарʹа щьмәʹтәкә мәзьн ԝе пешда бе (Ибрани 11:11, 12). Ле әԝ ча дькарьбу ԝе йәкеда баԝәр буйа? Чьмки Йаһоԝа мере ԝерʹа гот: «Әзе дӧа ль ԝе бькьм у жь ԝе жи кӧрʹәки бьдьмә тә, дӧайе мьне ль ԝе бә у мьләте жь ԝе пешда бен у пʹадшед мьләта жи ԝе же дәрен» (Дәстпебун 17:16, ПʹКМ). Чаԝа кӧ Йаһоԝа соз дабу Сәрайе, жерʹа кӧрʹ һатә буйине, наве ԝи Исһаԛ бу. Әԝе кʹәрәмәте, Сәра да баԝәркьрьне кӧ созед Хԝәдейә майин жи ԝе әʹсә бенә сери. Әм жи дькарьн баԝәрийа хԝә ԛәԝи кьн, һәрге бьдьн бәр чʹәʹве хԝә һʹәму ԝан тьштед баш чь кӧ Йаһоԝа соз дайә мә.

11, 12. Чь али Муса кьр кӧ һе зедә Йаһоԝа һʹьз кә?

¹¹ Баԝәрийа Муса жи һьндава созед Йаһоԝа һәбу. Әԝ дь Мьсьреда дьһатә һʹәсабе чаԝа кӧрʹе фьрәԝьн. Муса дәԝләтибун у һʹӧкӧмәти нәхԝаст, чьмки әԝи һе зедә Йаһоԝа һʹьз дькьр. Әԝ жь де-баве хԝәйи щьһу пеһʹәсийа дәрһәԛа Йаһоԝа. Ԝана жерʹа гьли кьрьбун кӧ Йаһоԝа соз дайә, ԝәки щьмәʹта щьһу ԝе жь дилтийе аза кә у Әʹрде Создайи бьдә ԝан (Дәстпебун 13:14, 15; Дәркʹәтьн 2:5-10). Чьԛас һе зедә әԝи әԝ соз дьданә бәр чʹәʹве хԝә, һаԛас һе зедә әԝи Йаһоԝа һʹьз дькьр.

¹² Кʹьтеба Пироз мәрʹа гьли дькә кӧ Муса дәрһәԛа чь дьшьрмиш дьбу: «Бь баԝәрийе Муса гава мәзьн бу, нәхԝәст кӧ ‹кӧрʹе ԛиза Фьрәԝьн› бе һʹәсабе. Әԝ фькьри, кӧ һе ԛәнщ ә тʹәви щьмәʹта Хԝәде бьчәрчьрә, нә кӧ ԝәхтәки кьн нава кʹефа гӧнада дәрбаз кә. Әԝи ԛара Мәсиһ һе һәбунәкә мәзьн һʹәсаб кьр, нә кӧ хьзнед Мьсьре, чьмки чʹәʹвньһерʹи бу, кӧ һәԛе хԝә бьстанда» (Ибрани 11:24-26).

13. Чьрʹа бона Муса баш бу, кӧ әԝ дьшьрмиш дьбу дәрһәԛа созед Йаһоԝа?

¹³ Муса кʹур дьфькьри дәрһәԛа ԝи созе Йаһоԝа, кӧ ԝе Ибранийа жь дилтийе аза кә. Чаԝа ԛӧльхкʹаред Йаһоԝайи майин, Муса жи заньбу кӧ Йаһоԝа ԝе инсанәте жь мьрьне аза кә (Ибо 14:14, 15; Ибрани 11:17-19). Муса фәʹм дькьр кӧ Йаһоԝа мәрийа чьԛас зәʹф һʹьз дькә. Бь ԝе йәке әԝи дьһа зәʹф Йаһоԝа һʹьз кьр, у баԝәрийа ԝи һьндава Хԝәде ԛәԝи бу. Әве йәке али ԝи кьр, кӧ тʹәмамийа әʹмьре хԝәда бәрдәԝан кә Йаһоԝарʹа ԛӧльх кә (Ԛануна Дӧщари 6:4, 5). Чахе фьрәԝьн  дьхԝаст ԝи бькӧжә, Муса нәдьтьрсийа. Әԝи заньбу кӧ Йаһоԝа ԝе дь ахьрийеда әʹсә ԝи хәлат кә (Дәркʹәтьн 10:28, 29).

14. Дәрһәԛа ахьрийе һьнә мәрьв чь дьшьрмиш дьбьн?

¹⁴ Гәләк мәрьв дьшьрмиш дьбьн дәрһәԛа ахьрийе у тьштед ӧса дьдьнә бәр чʹәʹве хԝә чь кӧ ԝе тʹӧ щар нәԛәԝьмьн. Мәсәлә, һьнә мәрьв кӧ гәләк кʹәсиб ьн, дьдьн бәр чʹәʹве хԝә кӧ ԝе бона тʹӧ тьшти хәм нәкьн у пʹьрʹ дәԝләти бьн. Ле Кʹьтеба Пироз дьбежә кӧ жийина дьнйа Шәйтʹанда ԝе тʹьме «бь зәʹмәт у бь кʹәдәр» бә (Зәбур 90:10, ИМ). Һьнәк жи дьфькьрьн у дьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, кӧ сәрԝертийа мәрьва ԝе проблемед дьнйайе сафи кә. Ле Кʹьтеба Пироз дьбежә ԝәки тʹәне сәрԝертийа Хԝәде дькарә әԝе йәке бькә (Данийел 2:44). Гәләк жи дьшьрмиш дьбьн кӧ дьнйа ԝе тʹӧ щар нәйе гӧһастьне. Ле Кʹьтеба Пироз дьбежә кӧ Йаһоԝа ԝе әве дьнйа зӧлм кʹӧта кә (Сефанйа 1:18; 1 Йуһʹәнна 2:15-17). Әԝед кӧ мина Йаһоԝа дьшьрмиш набьн, ԝе гәләк пʹошман бьн.

15. а) Чьрʹа мәрʹа баш ә бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә ахьрийа кӧ Хԝәде мәрʹа соз дайә? б) Тӧ гәләк һивийа чь тьшти йи?

¹⁵ Йаһоԝа мәрʹа ахьрийа баш соз дайә. Чахе әм дьшьрмиш дьбьн дәрһәԛа ԝе ахьрийе, әм хԝә бәхтәԝар тʹәхмин дькьн у мерхасийе дьстиньн, чь кӧ мәрʹа лазьм ә ԝәки бәрдәԝан кьн Хԝәдерʹа ԛӧльх кьн. Тӧ дькари бьди бәр чʹәʹве хԝә кӧ әʹмьре тә ԝе чь щурʹәйи бә чахе созед Йаһоԝа бенә сери, фьрԛи тʹӧнә сәр әʹзмана бьжийи йан сәр әʹрде. Һәрге тӧ һивийа жийина һʹәта-һʹәтайейә сәр әʹрде йи, бьдә бәр чʹәʹве хԝә кӧ чаԝа тӧ тʹәви һәвалед хԝә әʹрде дьки щьнәт. У әԝед кӧ рʹебәрийе ԝи шьхӧли дькьн бона тә хәм дькьн. Чаԝа тӧ Йаһоԝа һʹьз дьки, ӧса жи һәр кәсе дәр доре тә. Сьһʹәт-ԛәԝата тә һәйә, ӧса жи дәрһәԛа тʹӧ тьшти хәм наки. Тӧ бәхтәԝар и, чьмки тӧ дькари талант у фәрәсәтед хԝә хәрщ ки бона аликʹарийе бьди йед майин у Йаһоԝа рʹумәт ки. Йан жи тӧ али мәрьвед кӧ сах бунә дьки, ԝәки Йаһоԝа нас кьн (Йуһʹәнна 17:3; Кʹаред Шандийа 24:15). Чахе тӧ ԝан тьшта дьди бәр чʹәʹве хԝә, бьзаньбә әԝ чʹирʹок ниньн. Әԝ һʹәму тьшт ԝе бенә сери, чьмки Хәбәра Хԝәде ӧса дьбежә дәрһәԛа ахьрийе (Ишайа 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22).

16, 17. Чьрʹа баш ә ԝәки хәбәрдьн дәрһәԛа ахьрийе кӧ Йаһоԝа мәрʹа соз дайә?

¹⁶ Чахе әм хушк у бьрарʹа гьли дькьн кӧ әме чь бькьн дьнйа тʹәзәда, бь ԝе йәке әм али һәвдӧ дькьн ԝәки ахьрийе һе зәлал бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә. Рʹаст ә әм  сәд сәләфи ньзаньн кӧ һәр кәс жь мә ԝе чь бькә. Ле чахе әм гьли дькьн кӧ әм һивийа чь нә, әм дьдьнә кʹьфше баԝәрийа хԝә һьндава созед Йаһоԝа. Ӧса, әм һәвдӧ һелан дькьн ԝәки дь ԝан рʹожед чәтьнда бәрдәԝан кьн Йаһоԝарʹа ԛӧльх кьн, мина Паԝлосе шанди у бьред ԝи дь Ромеда (Рʹомайи 1:11, 12).

¹⁷ Һәгәр тӧ дьшьрмиш би дәрһәԛа ахьрийе, кʹижан кӧ Йаһоԝа соз дайә, тӧйе дәрһәԛа проблемед хԝә һьндьки дьшьрмиш би. Щарәке Пәтрус нәрʹьһʹәт бу у готә Иса: «Аԝа мә һʹәму тьшт һиштийә у пәй тә һатьнә, ле ахьрийа мә ԝе чаԝа бә?» Иса дьхԝаст ԝәки Пәтрус у шагьртед ԝийи дьн дьшьрмиш бьн дәрһәԛа тьштед баш, йед кӧ әԝана ԝе ахьрийеда бькьн. Иса готә ԝан: «Гава Кӧрʹе Инсан Дьнйа Нуда ль сәр тʹәхте хԝәйә рʹумәт рʹуне, һунед кӧ ль пәй мьн тен, сәр донздәһ кʹӧрсийа рʹунен у диԝана донздәһ ԛәбилед Исраеле бькьн. У һʹәмуйед кӧ мала хԝә, йан бьред хԝә, йан хушкед хԝә, йан баве хԝә, йан дийа хԝә, йан жьна хԝә, йан зарʹед хԝә, йан әʹрдед хԝә бона наве мьн һьштьнә, әԝе сәд ԛат бьстинә у ԝе жийина һʹәта-һʹәтайе жи ԝар бә» (Мәтта 19:27-29). Ләма жи Пәтрус у шагьртед дьн, дькарьбун бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, кӧ ча әԝана ԝе сәр әʹзмана тʹәви Иса сәрԝертийе бькьн, у али мәрьвед гӧһдар бькьн кӧ бьбьнә ԛәданди.

18. Чьрʹа баш ә кӧ бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә ԝи ԝәʹдәйи чахе Хԝәде созед хԝә бинә сери?

¹⁸ Әм пеһʹәсийан кӧ чь али ԛӧльхкʹаред Йаһоԝа кьр ԝәки баԝәрийа ԝан ԛәԝи бу. Һабил дьда бәр чʹәʹве хԝә ахьрийа баш, йа кӧ Йаһоԝа соз дабу, у бь ԝе баԝәрийа хԝә әԝи дьле Йаһоԝа ша дькьр. Бьраһим әԝ ԝәʹдә дьда бәр чʹәʹве хԝә, чахе созед Йаһоԝа дәрһәԛа «зӧрʹәт» бе сери. У ләма әԝи гӧрʹа Йаһоԝа дькьр, һәла һе чахе гәләк чәтьн бу жи (Дәстпебун 3:15). Муса һивийа хәлате бу кӧ Йаһоԝа соз дабу, у әве йәке али ԝи кьр кӧ Йаһоԝа һʹьз кә у ԝирʹа амьн бьминә (Ибрани 11:26). Чахе әм дьдьнә бәр чʹәʹве хԝә ԝи ԝәʹдәйи, кӧ Йаһоԝа һʹәму созед хԝә бинә сери, баԝәри у һʹьзкьрьна мә һьндава ԝи ԛәԝи дьбә. Дь тʹемайа дьнда, әме пебьһʹәсьн кӧ чаԝа бь щурʹе майин бьдьнә хәбате әви фәрәсәти кӧ әм дькарьн тьшта бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә.