1, 2. а) Ԛӧльхкʹаред Йаһоԝа бәре кʹидәре жерʹа ԛӧльх дькьрьн? б) Ньһерʹандьна Иса һьндава пʹарьстгәһа Оршәлиме чь щурʹәйи бу? в) Дь ве тʹемайеда әме дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?

 ЧАԜА бәре ӧса жи ньһа, щийед ԛӧльхкʹаред Хԝәде һәйә, ль кʹидәре кӧ әԝана Хԝәде дьһʹәбиньн у жерʹа ԛӧльх дькьн. Мәсәлә, чахе Һабил Хԝәдерʹа ԛӧрбан да, дьԛәԝьмә әԝи ԛӧрбангәһ чекьр (Дәстпебун 4:3, 4). Нӧһ, Бьраһим, Исһаԛ, Аԛуб у Муса, әԝан гьшка ԛӧрбангәһ чекьрьн (Дәстпебун 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Дәркʹәтьн 17:15). Йаһоԝа готә Исраелийа кӧ әԝана коне пироз ава кьн (Дәркʹәтьн 25:8). Паше, ԝәʹдә шунда Йаһоԝа ԝанрʹа гот, кӧ әԝана пʹарьстгәһе ава кьн (1 Пʹадшати 8:27, 29). Паши ԝе йәке, чахе щьмәʹта Хԝәде жь Бабилоне дәркʹәт, әԝана тʹьме дь кʹьништада тʹоп дьбун (Марԛос 6:2; Йуһʹәнна 18:20; Кʹаред Шандийа 15:21). Мәсиһийед пешьн малада тʹоп дьбун (Кʹаред Шандийа 12:12; 1 Корьнтʹи 16:19). Иро жи, щьмәʹта Йаһоԝа нав тʹәмамийа дьнйайеда тʹоп дьбьн, бь дәһа һʹәзара Одед Щьватада, ль кʹидәре кӧ әԝана педьһʹәсьн дәрһәԛа Йаһоԝа у жерʹа ԛӧльх дькьн.

² Иса гәләк ԛимәт дькьр пʹарьстгәһа Йаһоԝа кӧ дь Оршәлимеда бу. Һʹьзкьрьна Иса һьндава пʹарьстгәһе, ани бира шагьртед ԝи гьлийед зәбурбеж: «Чьмки, хирәткʹешийа жь бо мала тә әз ԛәдандьм» (Зәбур 69:9, ИМ; Йуһʹәнна 2:17). Рʹаст ә иро Ода Щьвата әԝ «мала Хӧдан» нинә, чаԝа кӧ пʹарьстгәһа Оршәлиме бу (2 Дирок 5:13; 33:4). Ле йәкә әм гәрәке гәләк ԛимәт кьн щийе ԛӧльхкьрьна хԝә. Дь ве тʹемайеда, әме  шеԝьр кьн дәрһәԛа принсипед Кʹьтеба Пироз, кʹижан кӧ мә һин дькьн кӧ чаԝа әм гәрәке хԝә кʹьфш кьн чахе Одед Щьватеда ньн, у ча әм гәрәке мьԛати ԝан бьн, у ӧса жи ча әм дькарьн аликʹарийе бьдьн кӧ хәрще ԝан бенә дадан. a (Бьньһерʹә спартьн.)

3-5. Чь йә Ода Щьвата, у әм гәрәке ча бьн һьндава щьватед хԝә?

³ Ода Щьвата әԝ щи йә, кʹидәре кӧ щьмәʹт тʹоп дьбә, сәва кӧ Йаһоԝарʹа ԛӧльх кә. Щьват әԝ һәйә пʹешкʹеша жь Хԝәде, у әԝ щьват али мә дькьн сәва кӧ һәләԛәтийа хԝә тʹәви Хԝәде ԛәԝи кьн. Сәр щьватед мә, тʹәшкиләта ԝи рʹебәрийе дьдә мә у мә ԛәԝи дькә. Рʹасти жи чьԛас ԛәдьрәки мәзьн ә бона мә, кӧ Йаһоԝа у Кӧрʹе ԝи, мә тʹәглиф дькьн кӧ һәр һʹәфти «жь сьфра» Йаһоԝа бьхԝьн (1 Корьнтʹи 10:21). Әм гәрәке тʹӧ щар бир нәкьн, кӧ әԝ тʹәглифкьрьн чьԛас мәхсус ә.

⁴ Йаһоԝа дьбежә, кӧ әԝ дьхԝазә әм бенә щьвате, сәва кӧ ԝирʹа ԛӧльх кьн у ӧса жи һәвдӧ ԛәԝи кьн. (Бьхунә Ибрани 10:24, 25.) Әм Йаһоԝа ԛимәт дькьн у ԛәдьре ԝи дьгьрьн, ләма жи әм щьватед хԝә бәрнадьн, һәрге һʹәԝщәти тʹӧнә кӧ бәрдьн. Әм рʹазибуна хԝә бона щьвате дьдьнә кʹьфше бь ԝе йәке, чахе һазьр дьбьн у ӧса жи шьхӧлкʹарийе дькьн ԝәʹде щьвате (Зәбур 22:22).

⁵ Әԝ кӧ әм ча хԝә дьдьнә кʹьфше сәр щьвате у ча әм мьԛати Ода Щьвата дьбьн, әʹйан дькә кӧ әм чьԛас ԛәдьре Йаһоԝа дьгьрьн. Сәр һьнә Одед Щьвата наве Йаһоԝа әʹйан ньвисар ә, у әм дьхԝазьн бь рʹабун-рʹуньштандьна хԝә, әԝи нави рʹумәт кьн (Бәрамбәр кьн 1 Пʹадшати 8:17).

6. Һьнә мәрьва чь готьн дәрһәԛа Одед Щьвата мә у чь готьн әԝед кӧ һатьн сәр щьвата мә? (Бьньһерʹьн шькьле әʹԝльн.)

⁶ Чахе әм һьндава Одед Щьвата ԛәдьр дьдьнә кʹьфше, мәрьв әԝе йәке тʹәхмин дькьн. Мәсәлә, мерәки жь Тʹьркийайе гот: «Әз гәләк әʹщебмайи мам, чахе мьн тʹәмьзайи у тʹәрбәтийа Ода Щьватада дит. Мәрьва бь маԛули кʹьнщ хԝәкьрьбун, бәшәра ԝан хԝәш бу, у ԝана бь дьл у щан сьлав дьданә мьн. Жь бо ԝе йәке әз һе әʹщебмайи мам». Әԝи мерьки дәстпекьр бе сәр щьвате, у ԝәʹдә шунда һатә ньхӧмандьне. Дь шәһәрәки Әндонәзйайеда бьраки мәрьвед дәԝләте у щинаред хԝә тʹәглиф кьр ль Ода Щьвата тʹәзә. Мәрьвәки дәԝләте гот кӧ әԝ жь чекьрьна ԝи авайи у жь бахче ԝийи бәдәԝ әʹщебмайи ма. Әԝи гот: «Тʹәмьзайа ве оде әʹйан дькә кӧ баԝәрийа ԝә ԛәԝи йә».

7, 8. Әм чахе Ода Щьватада ньн, әм ча ԛәдьр һьндава Йаһоԝа дьдьнә кʹьфше?

⁷ Йаһоԝа хԝәха мә тʹәглиф дькә сәр щьвате, у әԝ рʹебәрийе дьдә кӧ кʹьнщхԝәкьрьна мә у рʹабун-рʹуньштандьна мә щьватеда чаԝа бә. Ләма жи әм гәрәке ве йәкеда фәсал бьн. Аликива әм һьндава ԝан тьшта гәләк сәрт ниньн у нә жи гәләк аза нә. Рʹаст ә Йаһоԝа дьхԝазә кӧ әм у йед тʹәглифкьри дь Ода Щьватада хԝә баш тʹәхмин кьн. Ле әм нахԝазьн кӧ һьндава щьватед хԝә беԛәдьрийе бьдьнә кʹьфше. Ләма жи әм сәр щьвата, бь маԛули кʹьнща хԝә дькьн у әм нахԝазьн кӧ щьватеда нәʹмәка бьньвисьн, хәбәрдьн, йан жи бьхԝьн у вәхԝьн. Де-бав жи гәрәке зарʹед хԝә һин кьн кӧ Ода Щьвата щийе рʹәве у листька нинә (Ԝаиз 3:1).

⁸ Чахе Иса дь пʹарьстгәһа Хԝәдеда дит, кӧ чаԝа мәрьв арш-верше дькьн, әԝ гәләк һерс кʹәт у бәри ԝан да (Йуһʹәнна 2:13-17). Дь Одед Щьватед мәда әм Йаһоԝарʹа  ԛӧльх дькьн у дәрһәԛа ԝи педьһʹәсьн. Ләма жи ԝе нәрʹаст бә, кӧ щьватеда тьштед арш-вершева гьредайи бькьн (Бәрамбәр кьн Нәһәмийа 13:7, 8).

9, 10. а) Щьмәʹта Йаһоԝа ча Одед Щьвата ава дькьн, у хәрще авакьрьне жь кʹӧ те у әԝ йәк чь кʹаре тинә? б) Ча тʹәшкиләта Йаһоԝа аликʹарийе дьдә ԝан щьвата, кʹижан кӧ нькарьн хԝәрʹа Ода Щьвата ава кьн?

⁹ Щьмәʹта Йаһоԝа хәбата гьран дькьн, сәва кӧ Одед Щьвата ава кьн. Бона ԝе йәке тенә кʹьфшкьрьне әԝ мәрьв йед кӧ бь рʹәзәдьли у беһәԛ Одед Щьвата ава дькьн у тʹәзә дькьн. Бь сайа ԝе йәке, нава 15 салед ԝан пашԝәхтийада нав тʹәмамийа дьнйайе, мә 28 000 Одед Щьвата бәдәԝ ава кьрьнә, демәк һәр рʹож ԝәкә 5 Одед Щьвата.

¹⁰ Тʹәшкиләта Йаһоԝа кʹьфш дькә мәрьвед бь рʹәзәдьли у дьдә хәбате пʹәре ԛӧрбанкьри сәва кӧ Одед Щьвата ль ԝан щийа ава кьн, кʹидәре һʹәԝщәти һәйә. Әм пәй ве принсипа Кʹьтеба Пироз дьчьн, кӧ щәм кʹе зедә һәйә дькарьн али ԝан бькьн щәм кʹе кем ә. (Бьхунә 2 Корьнтʹи 8:13-15.) Әԝе йәке чь кʹар анийә? Дь гәләк щийада кʹидәре кӧ хԝәха щьват нькарә хәрще авакьрьна Одед Щьвата дадә, йәкә Одед Щьвата һатә авакьрьне.

11. Һьнә бьра чь дьбежьн дәрһәԛа Одед Щьватед мә, у тӧ дәрһәԛа ԝе йәке чь дьфькьри?

¹¹ Бьред жь щьвата Коста Рикайе ньвисин: «Чахе әм Ода Щьвата хԝә дьньһерʹьн, мә тʹьре әм хәԝнеда ньн, әм чʹәʹве хԝә баԝәр накьн! Авакьрьна ода мәйә бәдәԝ, нава һʹәйшт рʹожада хьлаз бу! Әԝ йәк һатә кьрьне, чьмки Йаһоԝа әԝ шьхӧл кʹәрәм кьр, у һьн жи әԝи бь тʹәшкиләта хԝә рʹебәри дьда, у ӧса жи бьред мәйи ԛимәт гәләк аликʹари дан. Әԝ щийе ԛӧльхкьрьне, рʹасти жи пʹешкʹешәкә гәләк ԛимәт ә, . . . кʹижан кӧ Йаһоԝа дайә мә. Ве йәкерʹа әм гәләк ша дьбьн». Рʹасти жи әм гәләк ша нә, чахе әм дьбьһен кӧ чаԝа хушк-бьред мә, рʹазибуна хԝә Йаһоԝарʹа дьдьнә кʹьфше. Әʹйан ә, кӧ Йаһоԝа шьхӧле авакьрьна Одед Щьвата кʹәрәм дькә, чьмки паши авакьрьна ԝан ода, гәләк мәрьва дәстпекьрьн бенә сәр щьвате, сәва кӧ дәрһәԛа Йаһоԝа пебьһʹәсьн (Зәбур 127:1).

12. Тӧ ча дькари аликʹарийе бьди бона шьхӧле авакьрьна Одед Щьвата?

¹² Тӧ ча дькари аликʹарийе бьди бона шьхӧле авакьрьна Одед Щьвата? Дьԛәԝьмә тӧ дькари бь рʹәзәдьли авакьрьнеда шьхӧлкʹарийе бьки. Хенщи ве йәке, һәр кәс жь мә дькарә пʹәра ԛӧрбан кә, бона авакьрьна Одед Щьвата. Чахе әм һʹәму тьшти дькьн бона аликʹарийа ви шьхӧли, әм гәләк ша дьбьн, у һьн жи Йаһоԝа те рʹумәткьрьне. Әм пәй мәсәла щьмәʹта Йаһоԝайә бәре дьчьн, кʹижан кӧ һазьр бун бь рʹәзәдьли тьшта ԛӧрбан кьн сәва авакьрьна щийед ԛӧльхкьрьне (Дәркʹәтьн 25:2; 2 Корьнтʹи 9:7).

13, 14. Әм чь педьһʹәсьн жь Кʹьтеба Пироз дәрһәԛа ԝе йәке, кӧ әм гәрәке Ода Щьвата хԝә тʹәмьз у рʹьнд хԝәй кьн?

¹³ Йаһоԝа Хԝәдайе тʹәмьз у пироз ә. Әԝ Хԝәдайе тʹәрбәт ә. Ләма жи әм гәрәке Ода Щьвата хԝә тʹәмьз у щиԝар хԝәй кьн. (Бьхунә 1 Корьнтʹи 14:33, 40.) Ле сәва кӧ әм мина Йаһоԝа тʹәмьз у пироз бьн, әм гәрәке нә кӧ тʹәне тʹәмьзайа ԛӧльхкьрьна хԝә, фькьред хԝә у шьхӧлед хԝә хԝәй кьн, ле ӧса жи тʹәмьзайа физики (Әʹйанти 19:8).

¹⁴ Чахе әм мәрьва тʹәглифи щьвате дькьн, әм фьрнаԛ дьбьн кӧ Ода Щьвата мә тʹәмьз у бәдәԝ ә. У мәрьв жи дьвиньн, кӧ бь рʹастийе жи әм ԝе йәке дькьн, дәрһәԛа чь кӧ даннасин дькьн, демәк дәрһәԛа дьнйа тʹәзә. Әԝана ԝе бьвиньн кӧ әм Хԝәдайе тʹәмьз у пирозрʹа ԛӧльх дькьн, кʹижан кӧ ԝе әʹрде бькә щьнәта бәдәԝ (Ишайа 6:1-3; Әʹйанти 11:18).

15, 16. а) Чьрʹа тʹьме һеса нинә кӧ Ода Щьвата хԝә тʹәмьз хԝәй кьн? Әм чьрʹа гәрәке тʹәмьз бьн? б) Щьвата ԝәда тʹәмьзкьрьна Ода Щьвата ча те кьрьне, у щәм мә һәр кәси чь ԛәдьр һәйә?

¹⁵ Мәрьв щурʹә-щурʹә дьфькьрьн дәрһәԛа тʹәмьзайе. Чьрʹа? Чьмки һәр кәс щурʹәки һатийә мәзьнкьрьне. Ӧса жи, һьнәк щийе ӧсада дьжин кʹӧ нәтʹәмьз ә йан жи рʹейед ԝи щийи ԛьреж ьн. Щәм һьнәка жи ав йан жи тьштед бона тʹәмьзкьрьне кем ә. Фьрԛи тʹӧнә әм кʹидәре дьжин у мәрьвед дор бәре мә алийе тʹәмьзайеда ча ньн, ле әм гәрәке тʹьме Ода Щьвата хԝә тʹәмьз хԝәй кьн. Чьмки ль ԝи щийи әм Йаһоԝарʹа ԛӧльх дькьн (Ԛануна Дӧщари 23:14).

¹⁶ Һәрге әм дьхԝазьн Ода Щьвата мә тʹьме тʹәмьз бә, әм гәрәке пешда сафи кьн у һазьр кьн кӧ әԝ шьхӧл ча гәрәке бе кьрьне. Рʹуспи хәм дькьн ԝәки щьватеда һʹәму тьштед бона тʹәмьзкьрьне һәбьн, у чь кӧ лазьм ә, бе кьрьне. Һьнә тьшт гәрәке бенә тʹәмьзкьрьне паши һәр щьватәке, ле  һьнә тьшт нә ӧса гәләк щар. Әԝ ԛәдьр мә һәр кәсирʹа дькʹәвә, кӧ тьштәки бькьн сәва Ода Щьвата мә тʹәмьз бьминә.

17, 18. а) Әм чь дькарьн һин бьн жь щьмәʹта Хԝәдейә бәре, кӧ әԝана ча мьԛати пʹарьстгәһе дьбун? б) Чьрʹа әм гәрәке мьԛати Ода Щьвата бьн?

¹⁷ Әм ӧса жи мьԛати Ода Щьвата дьбьн, чахе чь кӧ лазьм ә чекьн, ԝәʹдәда чедькьн у тʹәзә дькьн. Ԛӧльхкʹаред Йаһоԝайи бәре жи ӧса дькьрьн. Мәсәлә, ԝәʹде пʹадшатийа Йоаше, щьмәʹте пʹәрә ԛӧрбан дькьрьн бона пʹарьстгәһе. Йоаше Пʹадша фәрман да кʹәшиша, кӧ ԝан пʹәра бьдьнә хәбате сәва авайе пʹарьстгәһе кӧ чахе тьштәк хьраб дьбә чекьн (2 Пʹадшати 12:4, 5). Паши 200 сала зедәтьр Йошийа Пʹадша жи пʹәре ԛӧрбанкьри да хәбате, сәва тʹәзәкьрьна пʹарьстгәһе. (Бьхунә 2 Дирок 34:9-11.)

¹⁸ Һьнә Комитейед Филиала тедәрхьстьн кӧ ԝәлате ԝанда мәрьв һини ве йәке нәбунә, кӧ авайи йан һащәта рʹьнд хԝәй кьн. Чьмки һʹәму мәрьв ньзаньн кӧ әԝе йәке ча бькьн. Һьнәк жи дьбәк пʹәре ԝан һаԛас тʹӧнә сәва кӧ авайа йан жи һащәта тʹәзә кьн. Ле һәрге әм Ода Щьвата хԝә тʹәзә нәкьн чахе лазьм ә, ахьрийе әԝ ԝе нәбәдәԝ у нәһʹәԝас бә у мәрьв ԝе әве йәке тʹәхмин кьн. Һәрге Ода Щьвата мә ӧса бә, әв ԝе шәʹдәтийа баш нәдә мәрьва. Ле һәрге әм һʹәму тьшти дькьн чь кӧ лазьм ә, сәва кӧ мьԛати Ода Щьвата бьн, бь ԝе йәке әм Йаһоԝа рʹумәт дькьн, у һьн жи әм пʹәре кӧ хушк-бьред мә ԛӧрбан дькьн, бадиһәԝа хәрщ накьн.

19. Тӧ ча дькари нишан ки, кӧ кʹидәре тӧ Йаһоԝарʹа ԛӧльх дьки, ԝи щийи ԛимәт дьки?

¹⁹ Авайе Ода Щьвата, Йаһоԝарʹа һатийә тʹәсмилкьрьне. Әԝ йа тʹӧ мәрьви йан жи йа щьвате нинә. Чаԝа кӧ әм ве тʹемайеда пеһʹәсийан, принсипед Кʹьтеба Пироз ԝе али мә бькьн, сәва кӧ ньһерʹандьна мә рʹаст бә һьндава щийе ԛӧльхкьрьна Йаһоԝарʹа. Чьмки әм Йаһоԝа ԛимәт дькьн у ԛәдьре ԝи дьгьрьн, әм ӧса жи щьвате у Ода Щьвата ԛимәт дькьн. Әм гәләк ша нә, чахе әм пʹәре ԛӧрбанкьрьне дьдьнә хәбате, сәва авакьрьна Одед Щьвата. Һьн жи әм гәләк дьхәбьтьн, сәва кӧ мьԛати ԝан Ода бьн у тʹәмьз хԝәй кьн. Әм мина Иса хирәта хԝә әʹйан дькьн бь ве йәке, кӧ әм щийе ԛӧльхкьрьна Йаһоԝарʹа гәләк ԛимәт дькьн (Йуһʹәнна 2:17).