1-3. а) Чь әм дькарьн һин бьн жь Мәтʹәлок 13:20? б) Чьрʹа фәрз ә бь билани хԝәрʹа һәвала бьжберьн?

 ТӘ ԚӘ тʹәхмин кьрийә зарʹ ча дина хԝә дьдьнә де-бавед хԝә? Зарʹ һʹәта кӧ дәстпекьн хәбәр дьн, әԝана һин дьбьн жь ԝе йәке чь кӧ дьбьһен у дьбиньн. Гава зарʹ мәзьн дьбә, әԝ хԝәха чʹәʹв дьдә де-баве хԝә. Әʹщебмайи нинә, ԝәки мәрьве мәзьн жи дькарә дәстпекә чʹәʹв бьдә ԝи мәрьви, тʹәви кʹе дьһа зәʹф ԝәʹдә дәрбаз дькә.

² Мәтʹәлок 13:20-да те готьне: «Кʹи кӧ тʹәви билана рʹе дьчә, ԝе бьбә билан, ДТʹ». Хәбәра «рʹе дьчә» те һʹәсабе нә кӧ тʹәне кʹеләка ԝи мәрьви би, ле һе зедә тьшт. Леколинкʹарәки Кʹьтеба Пироз гот, ԝәки әв гьли, тʹәви кәсәки рʹе дьчи, те һʹәсабе кӧ тӧ һәләԛәтийа незик тʹәви ԝи хԝәй дьки у ԝи һʹьз дьки. Әм гәләк дькʹәвьн бьн һʹӧкӧме ԝан мәрьва, тʹәви кʹе гәләк ԝәʹдә дәрбаз дькьн, илаһи һәрге әм ԝана һʹьз дькьн.

³ Һәвалед мә дькарьн чаԝа баш ӧса жи хьраб сәр мә һʹӧкӧм кьн. Мәтʹәлок 13:20-да ӧса жи те готьне: «Ле  кʹаре кʹе тʹәви беаԛьла йә, ԝе зьраре кʹәвә, ДТʹ». Әв гьли, «кʹаре кʹе» тʹәви кәсәки йә, жь зьмане Ибрани те һʹәсабе, һәр гав тʹәви ԝи кәси йә у һәвалтийе тʹәви ԝи дькә (Мәтʹәлок 22:24; Һʹакьмти 14:20). Сәва кӧ бь билани хԝәрʹа һәвала бьжберьн, ԝәрә әм бьфькьрьн кӧ Йаһоԝа мәрьвед чь щурʹәйи хԝәрʹа дьжберә ча дост.

4. Чьма ԛәдьрәки мәзьн ә, кӧ бьбьнә досте Хԝәде? Жь бо чь Йаһоԝа, Бьраһим һʹәсаб кьр досте хԝә?

⁴ Йаһоԝа, Әʹфьрандаре Әʹрд у Әʹзмана, мәщаләкә ӧса дайә мә, ԝәки әм бьбьнә достед ԝи. Әԝ бь рʹасти ԛәдьрәки мәзьн ә, чьмки Йаһоԝа һʹәму кәси һʹәсаб накә досте хԝә. Әԝ ԝан мәрьва дьжберә, йед кӧ ԝи һʹьз дькьн у баԝәрийа хԝә ԝи тиньн. Ԝәрә әм Бьраһим биньнә бира хԝә. Әԝ һазьр бу бона Хԝәде һәр тьшти бькә. Һәр щара Бьраһим избат дькьр, ԝәки әԝ амьн у гӧһдар ә. Әԝ һәла һе һазьр бу жи кӧрʹе хԝә Исһаԛ бькә ԛӧрбан. Бьраһим баԝәр бу, ԝәки «Хԝәде дькарә Исһаԛ жь мьрьне жи р′акә» (Ибрани 11:17-19; Дәстпебун 22:1, 2, 9-13). Жь бо ԝе йәке, кӧ Бьраһим амьн у гӧһдар бу, Йаһоԝа ԝи һʹәсаб кьр досте хԝә (Ишайа 41:8; Аԛуб 2:21-23).

5. Чаԝа Йаһоԝа хԝә дьдә кʹьфше һьндава ԝан, йед кӧ ԝирʹа амьн ьн?

⁵ Йаһоԝа гәләк ԛимәт дькә достед ӧса, йед кӧ амьнийа хԝә һьндава ԝи һе фәрз һʹәсаб дькьн, нә кӧ тьштәки дьн. (Бьхунә 2 Самуйел 22:26.) Әԝана амьн у гӧһдар ьн, чьмки Йаһоԝа һʹьз дькьн. Кʹьтеба Пирозда те готьне, ԝәки Хԝәде «һәвале сьтԛе дьле рʹаст ә» йед кӧ гӧрʹа ԝи дькьн (Мәтʹәлок 3:32). Йаһоԝа достед хԝә тʹәглиф дькә, ԝәки «коне» ԝида бьбьнә меванед  ԝи. У ԝана тʹәглиф дькә, ԝәки ԝирʹа хьзмәт кьн у һәр щар ԝирʹа дӧа бькьн (Зәбур 15:1-5).

6. Чаԝа әм дькарьн һʹьзкьрьна хԝә һьндава Иса бьдьнә кʹьфше?

⁶ Иса гот: «Һәр кәсе кӧ мьн һʹьз бькә, ԝе готьна мьн хԝәй кә, Баве мьне жи ԝи һʹьз бькә» (Йуһʹәнна 14:23). Сәва кӧ бьбьнә досте Йаһоԝа, әм ӧса жи гәрәке Иса һʹьз бькьн у ширәтед ԝи биньнә сери. Мәсәлә, әм гӧһ дьдьнә тʹәмийа Иса, мьзгинийа хере бәла дькьн у шагьрта һазьр дькьн (Мәтта 28:19, 20; Йуһʹәнна 14:15, 21). Жь бо ԝе йәке кӧ әм Иса һʹьз дькьн, әм «пʹегәһа ԝида» дьчьн (1 Пәтрус 2:21). Йаһоԝа ша дьбә чахе дьвинә, ԝәки әм һʹәму ԛәԝата хԝә дьдьнә хәбате, сәва кӧ хәбәр у кьред хԝәда чʹәʹв бьдьнә Кӧрʹе ԝи.

7. Чьма әм гәрәке избат бьн, ԝәки һәвалед мә достед Йаһоԝа нә?

⁷ Достед Йаһоԝа хирәт, амьн у гӧһдар ьн, әԝана Кӧрʹе ԝи һʹьз дькьн. Гәло бьжартьна һәвалада әм чʹәʹв дьдьнә Йаһоԝа? Һәрге һәвалед тә чʹәʹв дьдьнә Иса у дәрһәԛа Пʹадшатийа Хԝәде мәрьва һин дькьн, әԝана дькарьн сәр тә баш һʹӧкӧм бьн у али тә бькьн, кӧ Йаһоԝарʹа амьн бьмини.

8. Жь һәвалтийа Рʹутʹ у Наһомийе чь тә хԝәш һат?

⁸ Кʹьтеба Пирозда әм дькарьн бьхуньн дәрһәԛа гәләк һәвала, мәсәлә һәвалед ӧса ча Рʹутʹ у хасийа ԝе, Наһоми. Ԝәлат у әʹйд-ԛәйдед һәрд жьна жь һәв щӧдә дьбун, у һьн жи Наһоми гәләк жь Рʹутʹ мәстьр бу. Ле әԝана бунә һәвалед незик, чьмки ԝан һәрда жи Йаһоԝа һʹьз дькьрьн. Чахе Наһомийе дьхԝәст жь Моԝабе вәгәрʹә ԝәлате хԝә Исраеле, «Рʹутʹ жь ԝе  нәԛәтийа». Әԝе готә Наһомийе: «Щьмәʹта тәйе щьмәʹта мьн бә, Хԝәде тәйе Хԝәдейе мьн бә» (Рʹутʹ 1:14, 16). Рʹутʹ гәләк һʹәйф бу Наһомийерʹа. Кʹәнге әԝана һатьнә Исраеле, Рʹутʹ гәләк дьхәбьти, ԝәки аликʹарийе бьдә һәвала хԝә. Наһомийе гәләк Рʹутʹ һʹьз дькьр у ширәтед керһати дьда ԝе. Рʹутʹ гӧһ дьда һәвала хԝә у ахьрийеда әԝана һәрд жи гәләк кʹәрәм стандьн (Рʹутʹ 3:6).

9. Жь һәвалтийа Даԝьд у Йонатʹан чь тә хԝәш һат?

⁹ Мәсәләкә дьн дәрһәԛа һәвалтийа баш, йа Даԝьд у Йонатʹан ә, йед кӧ Йаһоԝарʹа амьн бун. Йонатʹан ԝәкә 30 сала жь Даԝьд мәстьр бу у әԝ гәрәке паши баве хԝә бьбуйа пʹадше Исраеле (1 Самуйел 17:33; 31:2; 2 Самуйел 5:4). Ле чахе Йонатʹан пеһʹәсийа, ԝәки Йаһоԝа, Даԝьд бьжартийә кӧ бьбә пʹадша, әԝи һʹәвсуди нәкьр у ԝирʹа нәкʹәтә һʹӧщәте. Ле дәԝсе, Йонатʹан һәр тьшт дькьр, ԝәки пьштгьрийа Даԝьд бькә. Мәсәлә, гава Даԝьд кʹәтә дәрәщәкә хоф, Йонатʹан али ԝи кьр «у дәсте ԝи, бь Хԝәде ва хԝӧрттьр кьр». Әԝи бона Даԝьд һәла һе әʹмьре хԝә жи дькьрә бьн ԛәзийе (1 Самуйел 23:16, 17). Даԝьд жи һәваләки амьн бу. Әԝи чаԝа кӧ соз дабу, ԝәки ԝе хәм кә бона малбәта Йонатʹан, паши мьрьна Йонатʹан, әԝи һәма ӧса жи кьр (1 Самуйел 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Самуйел 9:1-7).

10. Жь мәсәла се хортед Ибрани, әм чь һин дьбьн дәрһәԛа һәвалтийе?

¹⁰ Се хортед щаһьл Шәдрак, Мәшак у Абәднәго, кӧ Ибрани бун, жь нәфәрʹа ԛәтандьбун у бьрьбун Бабилоне. Рʹаст ә, әԝана жь нәфәред хԝә дур бун, ле хԝәха аликʹари дьданә һәвдӧ, ԝәки Йаһоԝарʹа  амьн бьминьн. Чахе әԝана һьнәки мәзьн бун, баԝәрийа ԝана һатә щерʹьбандьне. Нәбукәднәсәр Пʹадша фәрман да, ԝәки әԝана сәре хԝә бәр һәйкәле зерʹ дайньн. Шәдрак, Мәшак у Абәднәго инкʹар кьрьн сәре хԝә бәр пʹут дайньн у готьнә пʹадша: «Әме хӧданед тәрʹа хьзмәт нәкьн у сәре хԝә бәр һәйкәле зерʹ, йе кӧ тә данийә, данәйньн, ДТʹ». Чахе баԝәрийа ԝан се һәвала һатә щерʹьбандьне, ԝана амьнийа хԝә һьндава Хԝәде хԝәй кьрьн (Данийел 1:1-17; 3:12, 16-28).

11. Жь кʹӧ әм заньн, ԝәки Паԝлос у Тимотʹейо һәвалед незик бун?

¹¹ Гава Паԝлос рʹасти хортәки щаһьл Тимотʹейо һат, әԝи дина хԝә да, ԝәки Тимотʹейо Йаһоԝа һʹьз дькә, у бь дьл у щан хәм дькә бона щьвате. Паԝлос Тимотʹейо һин дькьр, ԝәки щурʹә-щурʹә шәһәрада аликʹарийе бьдә хушк-бьра (Кʹаред Шандийа 16:1-8; 17:10-14). Тимотʹейо ӧса бь дьл у щан шьхӧлкʹари дькьр, ԝәки Паԝлос гот: «Тʹәви мьн Мьзгинидайинерʹа . . . хьзмәти кьр». Паԝлос заньбу, ԝәки Тимотʹейо ԝе мина «пешәԝьтики хәм бьхԝә» бона хушк-бьра. Паԝлос у Тимотʹейо бунә һәвалед незик, чьмки бь дьл у щан тʹәвайи Йаһоԝарʹа хьзмәт дькьрьн (Филипи 2:20-22; 1 Корьнтʹи 4:17).

12, 13. а) Чьрʹа ԝәʹде бьжартьна һәвала, һәла һе щьватеда жи әм гәрәке фәсал бьн? б) Чьрʹа Паԝлосе шанди ширәтәкә ӧса да, йа кӧ ньвисар ә 1 Корьнтʹи 15:33-да?

¹² Әм дькарьн жь хушк-бьра һин бьн у али һәвдӧ бькьн, ԝәки амьн бьминьн. (Бьхунә Рʹомайи 1:11, 12.) Ле һәла һе щьватеда жи, әм гәрәке фәсал бьн чахе хԝәрʹа һәвалед незик дьжберьн. Дор-бәре мә  хушк-бьред жь щурʹә-щурʹә мьләт у бәрәка нә. Һьнәк жь ԝан тʹәзә бунә Шәʹдед Йаһоԝа, һьнәк жи ида гәләк сал Йаһоԝарʹа хьзмәт дькьн. Чаԝа кӧ бона емиш ԝәʹдә лазьм ә, ԝәки әԝ бьгьһижә, ӧса жи сәва кӧ һәләԛәтийа мәрьва тʹәви Йаһоԝа һе ԛәԝи бә, ԝәʹдә лазьм ә. Ләма жи әм гәрәке сәбьр у һʹьзкьрьне бьдьнә кʹьфше һьндава һәвдӧ у тʹьме бь билани һәвала хԝәрʹа бьжберьн (Рʹомайи 14:1; 15:1; Ибрани 5:12–6:3).

¹³ Щарна дәрәщед чәтьн дькарьн щьватеда пешда бен, у ԝи чахи мәрʹа дьһа лазьм ә фәсал бьн. Дьԛәԝьмә хушк-бьра кьред ӧса бькьн, чь кӧ Кʹьтеба  Пироз ԛәдәхә дькә. Йан дьԛәԝьмә һьнәк дәстпедькьн бькьнә кӧтә-кӧт у бь ԝе йәке хьраб һʹӧкӧм бьн сәр щьвате. Бона тьштед ӧса әм гәрәке әʹщебмайи нәминьн, чьмки һәла һе ԛьрʹна йәкеда жи щарна щьватада проблем пешда дьһатьн. Ләма жи Паԝлосе шанди, ширәтәкә ӧса да Мәсиһийа: «Нәхапьн! Һәвалтийа хьраб мәрьве хԝәйипʹәргал хьраб дькә» (1 Корьнтʹи 15:12, 33). Паԝлос Тимотʹейо ширәт дькьр, ԝәки ԝәʹде бьжартьна һәвала фәсал бә. Рʹожа иройин әм жи гәрәке ве йәкеда фәсал бьн. (Бьхунә 2 Тимотʹейо 2:20-22.)

14. Бьжартьна һәвала ча дькарә һʹӧкӧм бә сәр һәләԛәтийа тә тʹәви Йаһоԝа?

¹⁴ Әм гәрәке һәләԛәтийа хԝә тʹәви Йаһоԝа бьпарезьн. Әԝ тьштәки лапи ԛимәт ә бона мә. Ԝе нәбаш бә һәрге әм һәвалтийе бькьн тʹәви ԝан мәрьва, йед кӧ ԝе хьраб һʹӧкӧм бьн сәр баԝәрийа мә у һәләԛәтийа мә тʹәви Йаһоԝа. Ӧса наԛәԝьмә, кӧ пәмбу бькьнә нава шәраве ле әв аве һьлчʹьнә хԝә. Мина ве йәке, һәрге әм һәвалтийе бькьн тʹәви ԝан, йед кӧ хьрабийе дькьн, ԝе мәрʹа һеса нибә тьштед баш бькьн. Әм гәрәке фәсал бьн, чахе һәвале незик хԝәрʹа дьжберьн (1 Корьнтʹи 5:6; 2 Тʹесалоники 3:6, 7, 14).

15. Тӧ чь дькари бьки, сәва кӧ щьватеда һәвалтийа баш хԝәрʹа ԛазанщ ки?

¹⁵ Щьватеда һун дькарьн хԝәрʹа һәвалед ӧса бьвиньн, йед кӧ бь рʹасти Йаһоԝа һʹьз дькьн. Әԝана ԝе бьбьнә һәвалед ԝәйи лапи баш (Зәбур 133:1). Һәвала тʹәне жь мьләте хԝә у әʹмьрда ԝәкә хԝә нәжьберә. Бир нәкә, ԝәки Йонатʹан жь Даԝьд гәләк мәстьр бу у Рʹутʹ жь Наһомийе гәләк щаһьлтьр бу.  Әм дьхԝазьн гӧһ бьдьнә ве ширәта жь Кʹьтеба Пироз: «Дьле хԝә . . . фьрәһ бькьн» (2 Корьнтʹи 6:13, ИМ; бьхунә 1 Пәтрус 2:17.) Чьԛас һе зедә тӧ чʹәʹв бьди Йаһоԝа, һаԛас һе зедә мәрьв ԝе бьхԝазьн тʹәви тә һәвалтийе бькьн.

16, 17. Һәрге кәсәк щьватеда мә дьдә хәйдандьне, әм чь гәрәке нәкьн?

¹⁶ Һәр малбәтәкеда, нәфәред мале жь һәв щӧдә дьбьн фькьрада у фәрәсәтада. Әԝ щӧдәбун щьватеда жи һәйә. Әԝ йәк тьштәки һʹәԝас ә, чьмки әм дькарьн жь һәвдӧ гәләк тьшта һин бьн. Ле щарна жь бо ԝе йәке дькарә проблемәкә ӧса пешда бе, ԝәки әм щьватеда хушк-бьра фәʹм нәкьн у жь ԝан әʹщьз бьн. Әԝ йәк дькарә бьбә мәʹни, кӧ әм бьхәйдьн у дәстпекьн бәр хԝә кʹәвьн (Мәтʹәлок 12:18). Гәло әм гәрәке изьне бьдьн, ԝәки чәтьнайед ӧса мә сьст кьн у әм хԝә жь щьвате дур бьгьрьн?

¹⁷ На. Һәла ԝи чахи жи гава кәсәк мә дьдә хәйдандьне, әԝ йәк гәрәке мәрʹа нәбә мәʹни, ԝәки әм нәйенә сәр щьвате. Чьмки Йаһоԝа әм нәданә хәйдандьне. Әԝи әʹмьр у һәр тьшт дайә мә. Ләма жи Йаһоԝа һежайи һʹьзкьрьн у амьнийа мә йә (Әʹйанти 4:11). Щьват пʹешкʹеша Йаһоԝа йә бона мә у щьватеда әм һин дьбьн баԝәрийа хԝә ԛәԝи хԝәй кьн (Ибрани 13:17). Әм тʹӧ щар гәрәке ве пʹешкʹеша ԝи инкʹар нәкьн жь бо ԝе йәке, кӧ кәсәки әм данә хәйдандьне. (Бьхунә Зәбур 119:165.)

18. а) Чь ԝе али мә бькә һәләԛәтийа баш хԝәй кьн тʹәви хушк-бьра? б) Чьма әм гәрәке бьбахшиньнә хушк-бьра?

¹⁸ Әм хушк-бьред хԝә һʹьз дькьн у дьхԝазьн һәләԛәтийа  мә тʹәви ԝан баш бә. Йаһоԝа һивийе нинә, ԝәки мәрьв беԛьсур бьн, ӧса жи әм гәрәке һивийа ԝе йәке нибьн (Мәтʹәлок 17:9; 1 Пәтрус 4:8). Әм һʹәму жи шашийа дькьн, ле һʹьзкьрьн али мә дькә «ль һәв бьбахшиньн» (Колоси 3:13). Һʹьзкьрьн мә дьдә сәкьнандьне, кӧ чәтьнайед бьчʹук нәкьнә проблемед мәзьн. Бь рʹасти, гава кәсәк мә дьдә хәйдандьне мәрʹа чәтьн дьбә дәрһәԛа ԝе йәке нәфькьрьн. Гәләк һеса йә сәр ԝи мәрьви һерс кʹәви у кʹине бажойи, ле жь бо ԝе йәке әме шабуне нәстиньн, у бьбьнә мәрьвнә һерс. Ле һәрге әм шашийед ԝан бир кьн, ԝе дьле мәда әʹдьлайи бә у әме щьватеда йәктийе хԝәй кьн. Ле йа лапә фәрз әԝ ә, ԝәки әме һәләԛәтийа баш тʹәви Йаһоԝа хԝәй кьн (Мәтта 6:14, 15; Луԛа 17:3, 4; Рʹомайи 14:19).

19. Чь дәрәщада әм гәрәке һәләԛәтийа хԝә бьԛәтиньн тʹәви әндәме щьвате?

¹⁹ Әԝ малбәт кʹижанида һʹьзкьрьн һәйә, һәр кәс алийе хԝәда дьхәбьтә, кӧ йед дьн бәхтәԝар кә. Ле бьдә бәр чʹәʹве хԝә, ԝәки йәк жь нәфәред мале дьбә рʹабәр. Һәр әндәмед малбәте ԛәԝате дьдьнә хәбате, сәва кӧ али ԝи бькьн, ле әԝ аликʹарийа ԝан инкʹар дькә. Әԝ ӧса жи дькарә сафи кә жь мал һәрʹә, йан жи малхе мале дькарә бежә ԝи кӧ жь мал дәре һәрʹә. Тьштед ӧса щарна щьватеда жи дьԛәԝьмьн. Мәсәлә кәсәк бәрдәԝам дькә тьштед ӧса бькә, чь кӧ Йаһоԝа хԝәш найе у ӧса щьват зийана рʹӧһʹани дьстинә. Әԝ аликʹарийе инкʹар дькә у дьдә кʹьфше, ԝәки нахԝазә  бьбә пʹара малбәта щьвата Йаһоԝа. Әԝ дькарә хԝәха сафи кә жь щьвате һәрʹә, йан жи рʹуспи ԝе ԝи жь щьвате дәрхьн. Һәрге тьштәки ӧса дьԛәԝьмә, Кʹьтеба Пирозда те готьне, ԝәки әм гәрәке «тʹәви ԝи нәбьн» (Бьхунә 1 Корьнтʹи 5:11-13; 2 Йуһʹәнна 9-11). Бь рʹасти әԝ йәк дькарә чәтьн бә, илаһи һәрге әԝ һәвале мә йә, йан нәфәре малбәта мә йә. Ле ԝе дәрәщеда, амьнийа мә һьндава Йаһоԝа гәрәке дьһа ԛәԝи бә, нә кӧ һьндава кәсед дьн. (Бьньһерʹә Әʹламәтийа Зедә 8.)

20, 21. а) Ча дәрхьстьна жь щьвате һʹьзкьрьне дьдә кʹьфше? б) Чьрʹа фәрз ә бь билани хԝәрʹа һәвала бьжберьн?

²⁰ Чахе кәсәк жь щьвате те дәрхьстьне, әԝ йәк дьдә кʹьфше һʹьзкьрьна Йаһоԝа. Ӧса щьват те хԝәйкьрьне жь ԝан мәрьва, йед кӧ пьшта хԝә дьдьнә Йаһоԝа (1 Корьнтʹи 5:7; Ибрани 12:15, 16). Әԝ йәк ӧса жи мәщале дьдә мә, ԝәки әм һʹьзкьрьне бьдьнә кʹьфше һьндава Йаһоԝа, наве ԝийи пироз у нормед ԝийә бьльнд (1 Пәтрус 1:15, 16). Дәрхьстьна жь щьвате нишан дькә һʹьзкьрьн һьндава ԝи мәрьви, йе кӧ жь щьвате һатийә дәрхьстьне. Әԝ щәзакьрьн ԝе али ԝи мәрьви бькә, ԝәки әԝ фәʹм кә, кӧ тьштәки нәрʹаст кьрийә у һелан бә, бе гӧһастьне. Гәләк жь ԝан мәрьва, йед кӧ жь щьвате һатьнә дәрхьстьне, ԝәʹдә шунда пашда вәгәрʹийанә у щьвате бь дьл у щан әԝ ԛәбул кьрьнә (Ибрани 12:11).

²¹ Чь жи һәбә, һәвалед мә сәр мә һʹӧкӧм дькьн. Ләма жи әм гәрәке гәләк фәсал хԝәрʹа һәвала бьжберьн. Һәрге мә хԝәш тен әԝ мәрьв, йед кӧ Йаһоԝа һʹьз дькьн, ԝи чахи әме нава мәрьвед ӧсада бьн, йед кӧ ԝе али мә бькьн һʹәта-һʹәтайе Йаһоԝарʹа амьн бьминьн.