1, 2. Чьрʹа щийе нәнасда, тәрʹа рʹебәри лазьм ә? Чь Йаһоԝа дайә мә, сәва кӧ рʹебәрийе мә бькә?

 БЬДӘ бәр чʹәʹве хԝә, ԝәки тӧ бәрʹийа мәзьнрʹа дәрбаз дьби. Баки ԛәԝи тʹоза мәзьн рʹадькә. Нава ве тʹозеда, тӧ дькари ӧнда би. Ча тӧ дькари тедәрхи, кʹижан алирʹа гәрәке һәрʹи? Кәсәк йан тьштәк лазьм ә, ԝәки рʹебәрийе тә бькә. Әԝ дькарә компос бә, тәʹв, стәйрк, хәритә йан мәрьвәки кӧ рʹьнд рʹе-дьрбед бәрʹийе занә. Бәле, гәләк фәрз ә, ԝәки кәсәк йан тьштәк  рʹебәрийе тә бькә, чьмки әԝ йәк дькарә әʹмьре тә хьлаз кә.

² Һәр кәс рʹасти чәтьнайа те, у жь бо ԝе йәке дькарә хԝә ӧса тʹәхмин кә ча бежи ӧнда буйә. Ле Йаһоԝа исаф дайә мә, сәва кӧ рʹебәрийе мә бькә (Аԛуб 1:17). Дә ԝәрә әм пебьһʹәсьн, чь те һʹәсабе исаф у әв ча дьхәбьтә. Ӧса жи әме пебьһʹәсьн кӧ әм ча дькарьн исафа хԝә һин кьн, чьрʹа әм гәрәке исафа мәрьвед дьн һьлдьн һʹәсаб у чаԝа исафа тʹәмьз дькарә әʹмьре мә дьһа баш кә.

3. Чь те һʹәсабе исаф?

³ Исаф пʹешкʹешәкә ԛимәт ә жь Йаһоԝа. Әԝ те һʹәсабе, ԝәки әм дькарьн тедәрхьн, чь йә рʹасти у чь йә хьраби. Хәбәра Йунани кӧ Кʹьтеба Пирозда те готьне «исаф», те һʹәсабе «хԝәха хԝә нас кьн». Чахе исафа мә рʹаст дьхәбьтә, әв али мә дькә пебьһʹәсьн бь рʹасти әм мәрьвнә чь щурʹәйи нә. Бь сайа ԝе йәке, әм дькарьн һʹәлал бьн һьндава фькьр у һәстед хԝә. Исафа рʹаст рʹебәрийе мә дькә ԝе йәке бькьн, чь кӧ рʹаст у баш ә, у хԝә жь хьрабийе дур бьгьрьн. Һәрге әм тьштед рʹаст дькьн, исафа мә, йа кӧ рʹаст дьхәбьтә, нав мәда шабуне пешда тинә. Ле һәрге әм тьштед нәрʹаст дькьн исафа мә, мә дьчәрчьринә. (Бьньһерʹә Әʹламәтийа Зедә 5.)

4, 5. а) Чь ԛәԝьми чахе Адәм у Һеԝайе гӧһ нәданә исафа хԝә? б) Кʹьтеба Пирозда чь мәсәлә һәнә дәрһәԛа ԝе йәке, кӧ исаф ча дьхәбьтә?

⁴ Һәр кәс жь мә хԝәха дькарә сафи кә, гӧһ бьдә исафа хԝә йан на. Адәм у Һеԝайе сафи кьрьн, гӧһ нәдьнә исафа хԝә у ахьрийе гӧнә кьрьн. Ле чахе ԝана  фәʹм кьрьн кӧ рʹаст нәкьрьн, ида дәрәнг бу. Чьмки ԝана ида тʹәмийа Хԝәде пьшт гӧһе хԝәва авитьбун (Дәстпебун 3:7, 8). Рʹаст ә, исафа ԝана беԛьсур бу у ԝана заньбу, ԝәки нәрʹаст ә гӧрʹа Хԝәде нәкьн, ле диса жи гӧһ нәданә исафа хԝә.

⁵ Ле гәләк мәрьвед гӧнәкар гӧһ данә исафа хԝә. Ибо мәсәләкә баш мәрʹа һишт. Әԝи сафикьрьнед баш дькьр, ләма жи һелан бу бежә: «Дьле мьн, мьн шәрмәзар накә!» (Ибо 27:6). Чахе Ибо гот «дьле мьн», әԝи дәрһәԛа исафа хԝә дьгот, йа кӧ рʹасти у хьрабийе жь һәв дәрдьхә. Даԝьд щарна гӧһ нәдьда исафа хԝә у гӧрʹа Йаһоԝа нәдькьр. Ԝәʹдә шунда дьле ԝи, ԝи дьчәрчьранд у әԝи хԝә «хәраб» тʹәхмин дькьр (1 Самуйел 24:5). Чьмки исафа ԝи дьготә ԝи, ԝәки әԝи тьштед нәрʹаст кьрийә. Гава әԝи гӧһ дьда исафа хԝә, әԝе йәке али ԝи дькьр щара дӧда шашийед ӧса нәкә.

6. Чьрʹа әм дькарьн бежьн, ԝәки исаф пʹешкʹеш ә жь Хԝәде, бона инсанәте?

⁶ Һәла һе мәрьвед кӧ Йаһоԝа нас накьн жи, дькарьн тедәрхьн, чь рʹаст ә у чь хьраб ә. Кʹьтеба Пирозда те готьне: «Фькьред ԝан щарна ль ԝан нәһәԛ дькьн, щарна бесущ дькьн» (Рʹомайи 2:14, 15). Мәсәлә, һʹәчʹи зәʹф мәрьв заньн, ԝәки нәрʹаст ә бькӧжьн йан дьзийе бькьн. Әԝ йәк бона ԝан фәʹмдари йә, чьмки әԝана гӧһ дьдьнә исафа хԝә, йа кӧ Йаһоԝа дайә, сәва кӧ ԛәнщийе у хьрабийе жь һәв дәрхьн. Әԝ мәрьв дькарьн бь сайа дәнге исафа хԝә ль гора принсипед Йаһоԝа бьжин, у әʹмьре хԝәда сафикьрьнед рʹаст бькьн.

7. Чьрʹа щарна исафа мә дькарә нәрʹаст рʹебәрийе мә бькә?

⁷ Ле щарна исафа мә дькарә нәрʹаст рʹебәрийе мә бькә. Мәсәлә, жь бо ԝе йәке кӧ әм нәԛәданди нә,  фькьр у һәстед мәйи нәрʹаст дькарьн сәр исафа мә һʹӧкӧм кьн у ӧса исафа мә ԝе нәрʹаст рʹебәрийе мә бькә. Исафа рʹаст хԝәха пешда найе (Дәстпебун 39:1, 2, 7-12). Гәрәке исафа хԝә һин кьн. Йаһоԝа рʹӧһʹе хԝәйи пироз у принсипед жь Кʹьтеба Пироз дайә мә, сәва али мә бькә (Рʹомайи 9:1). Ԝәрә әм пебьһʹәсьн, ча әм дькарьн исафа хԝә һин кьн.

8. а) Чаԝа хԝәстьнед дьл дькарьн һʹӧкӧм кьн сәр исафа мә? б) Пешийа кӧ сафикьрьна бькьн, әм гәрәке кʹижан пьрсе бьдьнә хԝә?

⁸ Һьнә мәрьв дьфькьрьн, ԝәки гӧһ бьдьнә исафа хԝә, те һʹәсабе пәй хԝәстьнед дьле хԝә һәрʹьн. Әԝана дьфькьрьн, ԝәки һʹәму тьшти чь кӧ дьле ԝан дьхԝазә, дькарьн бькьн у һʹәсаб дькьн кӧ әв йәк рʹаст ә. Ле хԝәстьнед дьле мә у гӧнәкʹарийа мә дькарьн мә бьхальфиньн. Хԝәстьнед дьле мә дькарьн ӧса ԛәԝи бьн, ԝәки һʹӧкӧм кьн сәр исафа мә. Кʹьтеба Пирозда те готьне: «Дьл жь һәр тьшти зедәтьр хапиноки йә у ԛәлс ә; ма кʹи дькарә ԝи феһм бькә?» (Йерʹәмйа 17:9). Дьԛәԝьмә әԝ чь кӧ әм һʹәсаб дькьн рʹаст, бь рʹастийе нәрʹаст ә. Мәсәлә, Паԝлос пешийа кӧ бьбуйа Мәсиһи, щьмәʹта Хԝәде дьзеранд у әԝи тʹьре рʹаст дькә. Әԝ дьфькьри, ԝәки исафа ԝи тʹәмьз ә. Ле ԝәʹдә шунда әԝи гот: «Һʹакьме мьн Хӧдан ә» (1 Корьнтʹи 4:4; Кʹаред Шандийа 23:1; 2 Тимотʹейо 1:3). Чахе Паԝлос дәрһәԛа ньһерʹандьна Йаһоԝа сәр кьред хԝә пеһʹәсийа, әԝи фәʹм кьр, ԝәки лазьм ә гӧһастьна бькә. Фәʹмдари йә, пешийа кӧ әм тьштәки бькьн, лазьм ә пьрсе бьдьнә хԝә, «Гәло Йаһоԝа чь жь мьн дәʹԝа дькә?»

9. Чь те һʹәсабе тьрса һьндава Хԝәде?

 ⁹ Һәрге тӧ кәсәки һʹьз дьки, тӧйе нәхԝази дьле ԝи бешини. Әм Йаһоԝа һʹьз дькьн у ләма жи нахԝазьн ԝан тьшта бькьн, чь кӧ дькарә дьле ԝи бешинә. Тьрса ԝе йәке кӧ дьле Йаһоԝа нәешиньн гәрәке бал мә гәләк ԛәԝи бә. Әԝе йәке әм дькарьн жь мәсәла Нәһәмийа бьвиньн. Әԝи сәрԝертийа хԝә ӧса нәдьда хәбате, ԝәки һәбуне ԛазанщ кә. Гәло чьрʹа? Әԝи шьровәкьр у гот: «Жь бәр тьрса Хԝәде тьштәки ԝӧса нәкьрьм» (Нәһәмийа 5:15). Нәһәмийа нәдьхԝәст тьштәки ӧса бькә, ԝәки дьле Йаһоԝа бешинә. Мина Нәһәмийа әм жи дьтьрсьн, кӧ пе кьред хԝәйи нәрʹаст, дьле Йаһоԝа бешиньн. Жь Кʹьтеба Пироз әм дькарьн пебьһʹәсьн чь Йаһоԝа хԝәш те. (Бьньһерʹә Әʹламәтийа Зедә 6.)

10, 11. Кʹижан принсипед жь Кʹьтеба Пироз дькарьн али мә бькьн, сафикьрьнед рʹаст бькьн һьндава ичʹкәвәхԝарьне?

¹⁰ Мәсәлә, Мәсиһирʹа дькарә лазьм бә сафи кә ичʹке вәхԝә йан на. Кʹижан принсип дькарә али ԝи бькә, ԝәки сафикьрьна рʹаст бькә? Кʹьтеба Пироз ичʹкәвәхԝарьне ԛәдәхә накә. Кʹьтеба Пирозда те готьне, ԝәки шәрав пешкʹеша жь Хԝәде йә (Зәбур 104:14, 15). Ле Иса дьготә шагьртед хԝә, ԝәки әԝана хԝә гәләк ичʹкәвәхԝарьнева нәгьрьн (Луԛа 21:34). Ӧса жи Паԝлос дьготә Мәсиһийа, ԝәки хԝә жь «сәрхԝәшийе» дур бьгьрьн (Рʹомайи 13:13). Әԝи гот, ԝәки йед сәрхԝәш ԝе «Пʹадшатийа Хԝәде ԝар нәбьн» (1 Корьнтʹи 6:9, 10).

¹¹ Мәсиһи гәрәке пьрса бьдә хԝә: «Гәло ичʹкәвәхԝарьн бона мьн фәрз ә? Ле гәло сәва кӧ хԝә баш тʹәхмин кьм, мьнрʹа әʹсә лазьм ә ичʹке вәхԝьм? Гәло сәва кӧ мерхас бьм, мьнрʹа лазьм ә ичʹке вәхԝьм? Гәло  әз дькарьм хԝә контрол кьм, чьԛас ичʹкә вәхԝьм? * Гәло әз дькарьм тʹәви һәвалед хԝә бе ичʹкә жи рʹьнд ԝәʹдә дәрбаз кьм?» Әм дькарьн аликʹарийе жь Йаһоԝа бьхԝазьн, сәва сафикьрьнед билани бькьн. (Бьхунә Зәбур 139:23, 24.) Ӧса әм исафа хԝә һин дькьн, ԝәки тедәрхә кʹәнге кʹижан принсипа жь Кʹьтеба Пироз мәрʹа лазьм ә. Ле әм гәрәке диса тьштәки һьлдьн һʹәсаб. Ԝәрә әм пебьһʹәсьн чь.

12, 13. Чьрʹа исафа мә дькарә щӧдә бә жь исафа мәрьвед дьн? Дәрәщед ӧсада әм гәрәке хԝә ча бьдьнә кʹьфше?

¹² Исафа һʹәму мәрьва мина һәв нинә. Исафа тә дькарә фьлан тьштида изьне бьдә тә, ле исафа мәрьвед дьн дькарә изьне нәдә ԝи, кӧ ԝи тьшти бькә. Мәсәлә, тӧ дькари сафи ки ичʹке вәхԝи, ле кәсәки дьн сафи дькә вәнәхԝә. Гәло чьрʹа сафикьрьна дӧ мәрьва ӧса жь һәв щӧдә дьбә?

¹³ Сәр ньһерʹандьн у сафикьрьна мәрьва һʹӧкӧм дькә әԝ йәк, кӧ әԝ кʹидәре һатийә мәзьнкьрьне, ӧса жи ньһерʹандьна нәфәред ԝи, йан әԝи чь әʹмьр дәрбаз кьрийә у диса тьштед дьн. Һәнә мәрьв, кʹижан кӧ бәре ичʹкева гьредайи бунә у нькарьбунә хԝә контрол кьн, ле ньһа сафи кьрьнә ԛә вәнәхԝьн (1 Пʹадшати 8:38, 39). Һәрге тӧ кәсәкирʹа бежи, ԝәки ичʹке вәхԝә, ле әԝ инкʹар кә, гәло те ча хԝә бьди кʹьфше? Тӧйе бьхәйиди? Тӧйе зоре ԝи бьки вәхԝә? Йан жи  тӧйе пьрсед зедә бьди ԝи, кӧ пебьһʹәси чьрʹа әԝ вәнахԝә? Һьлбәт тӧйе ӧса нәки, чьмки тӧ ԛәдьре ԝи дьгьри у исафа ԝи һьлдьди һʹәсаб.

14, 15. Чь дәрәщә һәбу рʹожед Паԝлосда? Паԝлос чь ширәт да?

¹⁴ Рʹожед Паԝлосда, дәрәщәкә ӧса ԛәԝьми, кӧ да кʹьфше, ԝәки чаԝа исафа мәрьва дькарә жь һәв щӧдә бә. Һьнә гошт кӧ базарада дьфьротьн, пешийе һатьбун ԛӧрбанкьрьне бона пʹута (1 Корьнтʹи 10:25). Паԝлос дьфькьри, ԝәки тьштәки нәрʹаст ԝе йәкеда тʹӧнә, һәрге әԝи гошти бькʹьрʹьн у бьхԝьн. Бона ԝи һәр хԝарьн жь Йаһоԝа бу. Ле һьнә бьра, йед кӧ бәре пʹут дьһʹәбандьн, щурʹәки дьн сәр ԝе йәке дьньһерʹин. Ԝана һʹәсаб дькьр, ԝәки нәрʹаст ә гоште ӧса бьхԝьн. Ле гәло Паԝлос ӧса дьфькьри: «Исафа мьн, мьн әʹщьз накә. Изьна мьн һәйә, чь дьхԝазьм ԝи жи дьхԝьм»?

¹⁵ Паԝлос ӧса нәдьфькьри. Һәстед хушк-бьра бона Паԝлос ӧса фәрз бун, кӧ бона ԝан нәбә кәвьре лькʹӧмандьне, әԝ һазьр бу ԛә гошт нәхԝә. Паԝлос гот, ԝәки гәрәке «нә кӧ әм ль хԝә хԝәш бен». Әԝи зедә кьр у гот: «Мәсиһ жи нә кӧ ль хԝә хԝәш һат» (Рʹомайи 15:1, 3). Мина Иса, Паԝлос жи дьһа бона йед дьн хәм дькьр, нә кӧ бона хԝә. (Бьхунә 1 Корьнтʹи 8:13; 10:23, 24, 31-33.)

16. Чьрʹа әм гәрәке бьре хԝә сущдар нәкьн, жь бо ԝе йәке кӧ исафа мә жь һәв щӧдә дьбә?

¹⁶ Ле тӧйе ча хԝә бьди кʹьфше һәрге исафа кәсәки дьн изьне дьде ԝәки ԝе бькә, чь кӧ бәр чʹәʹве тә нәрʹаст ә? Әм гәрәке фәсал бьн у сәр йа хԝә нәсәкьньн, кӧ избат кьн, ԝәки әм рʹаст ьн, ле әԝана на. (Бьхунә Рʹомайи 14:10.) Йаһоԝа исаф дайә мә, ԝәки әм хԝә  сущдар кьн, нә кӧ мәрьвед дьн (Мәтта 7:1). Әм нахԝазьн ӧса бькьн, ԝәки жь бо сафикьрьнед мәйә шәхси щьватеда дьлсари бькʹәвә ортʹа хушк-бьра. Ле дәԝсе, әм мәщале дьгәрʹьн, ԝәки һʹьзкьрьне у йәктийе нав щьватеда зедә кьн (Рʹомайи 14:19).

17. Чь те сәре исафа һьнә мәрьва?

¹⁷ Пәтрусе шанди ньвиси: «Исафа хԝә тʹәмьз хԝәй кьн» (1 Пәтрус 3:16). Сәд һʹәйф, чахе мәрьв дәстпедькә принсипед Йаһоԝа пьшт гӧһе хԝәва бавежә,  ахьрийе исафа ԝан ида ԝана әʹщьз накә. Паԝлос гот, ԝәки исафа ԝи щурʹәйи те бежи «кʹьзьри йә» (1 Тимотʹейо 4:2). Ԛә ӧса буйә кӧ дәрәкә тә кʹур шәԝьтийә? Чʹәрм паши шәԝате һʹьшк дьбә у тьштәки тʹәхмин накә. Һәрге мәрьв бәрдәԝам дькә хьрабийе бькә, исафа ԝи те бежи дькʹьзьрә у ида тьштәки тʹәхмин накә.

18, 19. а) Гава әм нәһәԛийа хԝә тʹәхмин дькьн, әԝ йәк чь кʹаре дькарә мәрʹа бинә? б) Әм чь дькарьн бькьн, һәрге әм жь бо гӧнед хԝәйи бәре хԝә сущдар дькьн?

¹⁸ Чахе әм тʹәхмин дькьн, ԝәки мә тьштәки нәрʹаст кьрийә, исафа мә дәстпедькә мә бьчәрчьринә. Әԝ йәк али мә дькә, ԝәки әм фәʹм кьн, кӧ мә чь нәрʹаст кьрийә у щарәкә дьн әԝе йәке нәкьн. Шашийед мә гәрәке бона мә дәрс бьн. Мәсәлә, Даԝьд Пʹадша гӧнә  кьр, ле исафа ԝи, әԝ һелан кьр гӧне хԝә бьдә рʹуйе хԝә. Әԝи дәстпекьр кьред хԝә нәфрʹәт кә у дьле хԝәда сафи кьр, ԝәки диса гӧһ бьдә Йаһоԝа. Жь мәсәла хԝәйә шәхси, Даԝьд һелан бу дәрһәԛа Йаһоԝа бежә, ԝәки әԝ йәки «ԛәнщ у афу кьр и» йә (Зәбур 51:1-19; 86:5; бьньһерʹә Әʹламәтийа Зедә 7).

¹⁹ Ле паши ԝе йәке жи, гава мәрьв гӧне хԝә бьдә рʹуйе хԝә, исафа ԝи диса жи дькарә ԝи бьчәрчьринә. Жь бо ԝе йәке, мәрьв дькарә дьлтәнг бә у хԝә бекер һʹәсаб кә. Һәрге тӧ жи щарна әԝе йәке сәр хԝә тʹәхмин дьки, бир нәкә, ԝәки тӧ нькари тьштед дәрбазбуйи вәгәрʹини. Ле Йаһоԝа бь тʹәмами дьбахшинә ԝан, йед кӧ гӧне хԝә дьдьнә рʹуйе хԝә. Һәрге тӧ ньһа ԝе йәке дьки чь кӧ рʹаст ә, демәк тӧ тʹәмьз и бәр чʹәʹве Йаһоԝа. Дьбәкә тӧ дьле хԝәда хԝә сущдар дьки, ле Кʹьтеба  Пирозда ньвисар ә: «Хԝәде жь дьле мә мәстьр ә». (Бьхунә 1 Йуһʹәнна 3:19, 20.) Әԝ йәк те һʹәсабе, ԝәки һʹьзкьрьна Хԝәде дькарә али тә бькә, шәрʹ бьки тʹәви һәстед ӧса ча шәрми у хԝәсущдаркьрьн. Әм дькарьн баԝәр бьн, ԝәки Йаһоԝа мә дьбахшинә. Чахе мәрьв бахшандьна Йаһоԝа ԛәбул дькә, әԝ бь әʹдьлайа дьл у бь шабуне дькарә ԝирʹа хьзмәт кә (1 Корьнтʹи 6:11; Ибрани 10:22).

20, 21. а) Әв әʹдәбйәт ԝе чьда али тә бькә? б) Йаһоԝа чь щурʹә азайи дайә мә? У чаԝа әм дькарьн әԝе азайе рʹаст бьдьнә хәбате?

²⁰ Әв әʹдәбйәт ӧса һатийә чекьрьне, ԝәки али тә бькә исафа хԝә һин ки, ԝәки ԝан рʹожед пашьнда тӧ бейи хԝәйкьрьне. Әԝе ӧса жи али тә бькә принсипед жь Кʹьтеба Пироз щурʹә-щурʹә дәрәщед әʹмьре хԝәда бьди хәбате. Рʹаст ә ве әʹдәбйәтеда бона һәр дәрәщед әʹмьре мә рʹебәри нәһатийә дайине, чьмки Йаһоԝа азайа бьжартьне дайә мә һʹәмуйа. Ле әм дьжин пе «ԛануна Мәсиһ», йа кӧ сәр һʹиме принсипед Хԝәде йә (Галати 6:2). Жь бо ԝе йәке, кӧ Кʹьтеба Пирозда бона һәр дәрәщед әʹмьре мә рʹебәри найе дайине, әԝ найе һʹәсабе, ԝәки әм дькарьн тьштед нәрʹаст бькьн (2 Корьнтʹи 4:1, 2; Ибрани 4:13; 1 Пәтрус 2:16). Дәԝсе әм азайа хԝә ӧса дьдьнә хәбате, сәва кӧ һʹьзкьрьна хԝә һьндава Йаһоԝа бьдьнә кʹьфше.

²¹ Һәрге әм дәрһәԛа принсипед Кʹьтеба Пироз дьфькьрьн у әʹмьре хԝәда дьдьнә хәбате, ӧса әм һин дьбьн, кӧ ԛәнщи у хьрабийе жь һәв дәрхьн у мина Йаһоԝа бьфькьрьн (Ибрани 5:14). Чахе әм ӧса бькьн, исафа мә ԝе рʹаст һинкьри бә у тʹәмамийа әʹмьре мәда ԝе рʹебәрийе мә бькә, сәва кӧ әм һʹьзкьрьна Хԝәдеда бьминьн.