1-3. а) Кʹижан ә йәк жь пʹешкʹеша ԛәнщ, йа кӧ Йаһоԝа дайә мә? Чаԝа әм дькарьн ве пʹешкʹеше нәрʹаст бьдьнә хәбате? б) Ча әм гәрәке пʹешкʹеша хәбәрдане бьдьнә хәбате?

 БЬДӘ бәр чʹәʹве хԝә, ԝәки бавәк бисиклете пʹешкʹеши кӧрʹе хԝә дькә. Әԝ гәләк ша дьбә, ԝәки карьбу пʹешкʹешәкә ӧса бьдә кӧрʹе хԝә. Ле һәрге кӧрʹ бетʹәрбәт бисиклете дажо, кәсәки дьхә у зийане дьде? Ԝи чахи бав ԝе хԝә ча тʹәхмин кә?

² Йаһоԝа йә пʹешкʹешдаре «һәр дайина ԛәнщ у һәр пʹешкʹеша кʹамьл» (Аԛуб 1:17). Йәк жь пʹешкʹеша ԝийә ԛәнщ бона мә, әԝ һәйә фәрәсәта хәбәрдане. Фәрәсәта хәбәрдане мәщале дьдә мә фькьр у һәстед хԝә бьдьнә кʹьфше. Әм дькарьн тьштед ӧса бежьнә мәрьва, чь кӧ ԝе аликʹарийе у дьлгәрмийе бьдә ԝан. Ле ӧса жи әм дькарьн тьштед ӧса бежьн, чь кӧ дькарә дьле мәрьва бешинә.

³ Ԛәԝата хәбәрдане гәләк мәзьн ә, у Йаһоԝа мә һин дькә, ча әԝе пʹешкʹеше рʹаст бьдьнә хәбате. Әԝ мәрʹа дьбежә: «Тʹӧ щар бьра жь дәве ԝә хәбәрәкә хьраб дәрнәйе, пештьри тьштед кӧ кери гӧһдара тен у кʹаре дьдьнә ԝан» (Әфәси 4:29). Ԝәрә әм шеԝьр кьн,  кӧ ча әм дькарьн ве пʹешкʹеша жь Хԝәде бьдьнә хәбате, ԝәки ԝи хԝәш бен у мәрьва бьшьдиньн.

4, 5. Әм жь Кʹьтеба Пироз чь педьһʹәсьн дәрһәԛа ԛәԝата хәбәре?

⁴ Ԛәԝата хәбәра һәйә, ләма жи әм гәрәке фәсал бьн, һәла әм чь дьбежьн у ча дьбежьн. Мәтʹәлок 15:4-да те готьне: «Заре ширьн дара жийине йә, ле йе хальфи еша дьла йә». Чаԝа дара бәдәԝ мәрьва гәш дькә у һʹәԝасе тинә, ӧса жи хәбәред ԛәнщ гӧһдарванарʹа һʹәԝас ьн у ԝана гәш дькьн. Ле хәбәред сәрт дькарьн дьле мәрьва бешиньн у әԝана хԝә хьраб тʹәхмин кьн (Мәтʹәлок 18:21).

⁵ Мәтʹәлок 12:18-да те готьне: «Һьнәк бь хәбәра мина шур мерьв бьриндар дькьн». Хәбәред сәрт дькарьн дьл бешиньн у һәләԛәтийе хьраб кьн. Дьԛәԝьмә те бира тә, ча кәсәки бь хәбәред сәрт дьле тә гәләк ешанд. Рʹеза жь ве Мәтʹәлоке ӧса бәрдәԝам дьбә: «Зьмане сәрԝахта дәрмане дьла йә». Хәбәред ԛәнщ дькарьн еше жь дьл дәрхьн. Һәрге ортʹа һәвала һәвкʹәвә, хәбәред ԛәнщ дькарьн али ԝан бькьн, ԝәки әԝана һәв бен. (Бьхунә Мәтʹәлок 16:24.) Һәрге әм бира хԝәда хԝәй дькьн, ԝәки хәбәред мә дькарьн сәр мәрьва һʹӧкӧм бьн, ԝи чахи әме хәбәрданеда фәсал бьн.

6. Чьма нәһеса йә хәбәрдана хԝә контрол кьн?

⁶ Мәʹнийа дьн, сәва кӧ хәбәрданеда фәсал бьн, әԝ ә кӧ әм гьшк нәԛәданди нә. «Сьтԛе дьле мерьв жь зарʹотийеда хьраб ә», у хәбәред мә әʹйан дькьн, ԝәки чь дьле мәда һәйә (Дәстпебун 8:21; Луԛа 6:45). Ләма жи дькарә мәрʹа чәтьн бә хәбәрдана хԝә контрол кьн. (Бьхунә Аԛуб 3:2-4.) Ле йәкә, әм гәрәке ԛәԝате  бьдьнә хәбате, сәва кӧ хәбәрдана хԝә тʹәви мәрьва баш кьн.

7, 8. Хәбәрдана мә ча дькарә һʹӧкӧм бә сәр һәләԛәтийа мә тʹәви Йаһоԝа?

⁷ Әм гәрәке хәбәрданеда фәсал бьн, чьмки әм бәр Йаһоԝа щабдар ьн сәва ԝе йәке, кӧ чь әм дьбежьн у ча әм хәбәр дьдьн. Аԛуб 1:26-да те готьне: «Һәгәр йәк хԝә хԝәденас һʹәсаб дькә у зьмане хԝә нькарә, әԝ хԝәха хԝә дьхапинә, хԝәденасийа ԝи пʹучʹ ә». Сәр зьмане орижинали хәбәра «пʹучʹ ә» ӧса жи дькарә бе һʹәсабе «бадиһәԝа йә» (1 Корьнтʹи 15:17). Һәрге әм фәсал нибьн чахе хәбәр дьдьн, әм дькарьн һәләԛәтийа хԝә тʹәви Йаһоԝа хьраб кьн (Аԛуб 3:8-10).

⁸ Әʹйан ә, ԝәки мәʹнийед мәйә фәрз һәнә, бона чь жи гәрәке әм фәсал бьн ԝе йәкеда, кӧ чь дьбежьн у ча хәбәр дьдьн. Сәва кӧ пʹешкʹеша хәбәрдане ӧса бьдьнә хәбате ча Йаһоԝа хԝәш те, лазьм ә бьзаньбьн, кӧ гәрәке хԝә жь чь щурʹә хәбәрдане дур бьгьрьн.

9, 10. а) Чь щурʹәйи хәбәрдан рʹожед иро нормал ьн? б) Чьма әм хԝә жь хәбәрданед һʹәрам дур дьгьрьн?

⁹ Рʹожа иройин хәбәред нәщайиз у хьраб бунә ча тьштәки нормал. Гәләк мәрьв дьфькьрьн, ԝәки лазьм ә сонд бьхԝьн йан жи хәбәред нәщайиз бьдьнә хәбате, сәва кӧ фькьред хԝә зәлал әʹйан кьн. Синәмада гәләк щар, сәва кӧ кʹәне мәрьва биньн, һʹәнәкед нәщайиз дьдьнә хәбате, йед кӧ бенамусийева гьредайи нә. Ле Паԝлосе шанди дьгот: «Һун ван һʹәмуйа жь хԝә дур хьн: Һерсе, бәрзәԛийе, хьрабийе, кʹьфьри-зьфьрийе у хәбәред нәщайиз жь дәве хԝә» (Колоси 3:8). Әԝи ӧса жи дьгот, ԝәки «һʹәнәкед ԛәлпе хьраб» нава Мәсиһийед рʹастда ԛә гәрәке нәйенә готьне (Әфәси 5:3, 4).

¹⁰ Хәбәрдана бенамусийева гьредайи дьле Йаһоԝа дешинә у ӧса жи дьле ԝан, йед кӧ Йаһоԝа һʹьз дькьн. Әԝ ча тьштәки һʹәрам те һʹәсабе. Хәбәра «һʹәрами» кӧ Кʹьтеба Пирозда ньвисар ә дькʹәвә нава «кьред бьнйатʹа инсен» (Галати 5:19-21). «Һʹәрами», те һʹәсабе гәләк щурʹә гӧнә. Хәйсәтәки һʹәрам дькарә мәрьв бәрбь гӧнәки дьн жи бьбә. Һәрге мәрьв хԝәрʹа кьрийә хәйсәт хәбәред һʹәрам у бенамуси бьдә хәбате, у нахԝазә хԝә бьгӧһезә, ԝи чахи әԝ гәрәке жь щьвате бе дәрхьстьне (2 Корьнтʹи 12:21; Әфәси 4:19; бьньһерʹә Әʹламәтийа Зедә 23).

11, 12. а) Чь те һʹәсабе гәвәзти? б) Чьма әм гәрәке хԝә дур бьгьрьн жь бӧхдана?

¹¹ Ӧса жи әм гәрәке хԝә жь гәвәзтийе дур бьгьрьн. Бона мә нормал ә, дәрһәԛа жийина мәрьва пебьһʹәсьн, у тьштед тʹәзә жь жийина һәвала у нәфәред хԝә һәврʹа гьли кьн. Һәла һе ԛьрна йәкеда жи Мәсиһийа дәрһәԛа  һәв пьрс дькьрьн, у дьхԝәстьн бьзаньбьн чьда әԝана дькарьн али һәв бькьн (Әфәси 6:21, 22; Колоси 4:8, 9). Ле хәбәрдана дәрһәԛа мәрьва һеса дькарә дәрбази гәвәзтийе бә. У һәрге әм бәрдәԝам кьн гәвәзтийе бькьн, әме тьштед дәрәԝ бежьн, йан жи дәрһәԛа тьштед мәрьва йе шәхси гьли кьн, чь кӧ изьн тʹӧнә кәсәки дьн бьзаньбә. Һәрге әм фәсал нибьн, гәвәзти дькарә мә бәрбь ԝе йәке бьвә, ԝәки әм шәрʹа гьли кьн у бӧхдана бавежьнә мәрьва. Ферьса Иса нәһәԛ дькьрьн ԝан тьштада, чьда әԝ нәһәԛ нибу, бь ԝе йәке бӧхдан давитьнә ԝи (Мәтта 9:32-34; 12:22-24). Бӧхдан дькарә наве мәрьва бехә, шәрʹ-дәʹԝа у кʹӧл-дәрда пешда бинә, ӧса жи дькарә һәләԛәтийа ортʹа һәвала хьраб кә (Мәтʹәлок 26:20).

¹² Йаһоԝа дьхԝазә, ԝәки әм бь сайа хәбәрдане аликʹарийе у һелана бьдьнә мәрьва, нә кӧ һәвала бькьнә дьжмьнед һәв. Йаһоԝа нәфрʹәт дькә ԝан йед кӧ «бьра бәри һәв дьдә» (Мәтʹәлок 6:16-19). Бӧхданбеже пешьн Мире-щьна бу, йе кӧ бӧхдан авитә Хԝәде (Әʹйанти 12:9, 10). Рʹожа иройин гәләк бәлабуйи йә шәрʹа бавежьнә һәв. Ле әԝ йәк гәрәке щьватед Мәсиһийада тʹӧнә бә (Галати 5:19-21). Әм гәрәке фәсал бьн һьндава хәбәрдана хԝә, у пешийа кӧ гьлики бежьн, гәрәке рʹьнд бьфькьрьн. Пешийа кӧ дәрһәԛа мәрьва гьли-готьнәке бәла ки, пьрсе бьдә хԝә: «Гәло чь кӧ әз дьхԝазьм бежьм, рʹаст ә? Гәло әԝ гьлики ԛәнщ ә? Гәло әв хәбәрдан ԝе аликʹарийе бьдә? Гәло мьне бьхԝәста, ԝәки әԝ мәрьв дәрһәԛа кʹе әз гьли дькьм, ԝан гьлийа бьбьһе? Ле гәло мьне ча хԝә тʹәхмин кьра, һәрге кәсәки тьштәки ӧса дәрһәԛа мьн бьгота?» (Бьхунә 1 Тʹесалоники 4:11.)

13, 14. а) Ча хәбәрдана нәщайиз сәр мәрьва һʹӧкӧм дькә? б) Чь те һʹәсабе беһӧрмәткьрьн? Чьма Мәсиһи гәрәке сәр хԝә бьхәбьтә, ԝәки кәсәки беһӧрмәт нәкә?

 ¹³ Һәр кәс жь мә щарна тьштед ӧса дьбежә, сәва чь жи пʹошман дьбә. Ле диса жи әм хԝәрʹа нахԝазьн бькьнә хәйсәт сәр мәрьва хәбәр дьн, йан дәрһәԛа ԝана тьштед нәрʹаст у хьраб бежьн. Хәбәрдана нәщайиз гәрәке жь дәве мә дәрнәйе. Паԝлос дьбежә: «Дә бьра һәр тәʹлайи, һерс, бәрзәԛи, ԛарʹә-ԛарʹ у кʹьфьри-зьфьри жь ԝә дур бьн» (Әфәси 4:31). Ԝәлгәрʹандьнәкә дьнда йа Кʹьтеба Пироз, хәбәра «кʹьфьри-зьфьри» һатийә ԝәлгәрʹандьне ча «гьлийед зӧлм», «кʹин» у «хәбәрдана беһӧрмәт». Хәбәрдана нәщайиз у кʹьфьри-зьфьри мәрьва беһӧрмәт дькә у дькарә ӧса сәр ԝан һʹӧкӧм кә, ԝәки әԝана хԝә бекер һʹәсаб кьн. Илаһи зарʹ гәләк назьк ьн у әм һеса дькарьн дьле ԝан бешиньн, ләма жи әм гәрәке хәбәрданеда фәсал бьн, ԝәки зийане нәдьнә ԝан (Колоси 3:21).

¹⁴ Кʹьтеба Пироз гәләк сәрт ԛәдәхә дькә хәбәрдана, кӧ мәрьва беһӧрмәт дькә. Хәбәрдана беһӧрмәт те һʹәсабе, һәр гав мәрьва ньмьз кьн, сәва дьле ԝан бешиньн. Чьԛас ԝе нәрʹаст бә, һәрге кәсәк бь ԝи щурʹәйи тʹәви зарʹ, жьн йан мере хԝә хәбәр дә! Әԝ мәрьв, йе кӧ бәрдәԝам дькә хәбәред беһӧрмәт бьдә хәбате у нахԝазә хԝә бьгӧһезә, нькарә бьминә ча әндәме щьвате (1 Корьнтʹи 5:11-13; 6:9, 10). Ча әм ида пеһʹәсийан, һәрге әм гьлийед беһӧрмәт, дәрәԝ йан зӧлм дьдьнә хәбате, ԝи чахи әм зийане дьдьнә һәләԛәтийа хԝә тʹәви Йаһоԝа у мәрьва.

15. Чь щурʹә хәбәрдан һәләԛәтийе ԛәԝи дькә?

¹⁵ Чаԝа әм дькарьн пʹешкʹеша хәбәрдане ӧса бьдьнә хәбате, чаԝа кӧ Йаһоԝа дьхԝазә? Рʹаст ә, Кʹьтеба Пирозда  найе готьне, кʹижан хәбәра әм гәрәке бьдьнә хәбате у кʹижана на, ле те готьне, ԝәки хәбәред ӧса бежьн, «кӧ кери гӧһдара тен» (Әфәси 4:29). Хәбәред кӧ ава дькьн, тʹәмьз, ԛәнщ у рʹаст ьн. Йаһоԝа дьхԝазә, ԝәки әм пе хәбәред хԝә һелане у аликʹарийе бьдьнә мәрьва. Әԝ йәк дькарә нәһеса бә, чьмки сәва тьштед баш бежьн, дьһа зедә ԛәԝат лазьм ә, нә кӧ сәва тьштед хьраб у бекер бежьн (Тито 2:8). Ԝәрә әм шеԝьр кьн чәнд дәрәща, ча әм дькарьн пе хәбәред хԝә һелане бьдьнә мәрьва.

16, 17. а) Чьрʹа әм гәрәке пʹайе мәрьва бьдьн? б) Әм дькарьн пʹайе кʹе бьдьн?

¹⁶ Йаһоԝа у Иса бь мәрʹданийе пʹайа дьдьн. Ԝе йәкеда әм дьхԝазьн чʹәʹв бьдьнә ԝана (Мәтта 3:17; 25:19-23; Йуһʹәнна 1:47). Пʹайед мәйә, кӧ һелана дьдьнә мәрьва, нишан дькьн, ԝәки әм бона ԝан дьфькьрьн. Мәтʹәлок 15:23-да те готьне: «Чьԛас хԝәшә һәр хәбәр ԝәхте хԝәда!» Чахе кәсәк сәва шьхӧле мә, бь дьл у щан пʹайе мә дьдә, йан бона тьштед кӧ мә кьрийә, рʹазибуне дьдә кʹьфше, ӧса әм һелане дьстиньн (Бьхунә Мәтта 7:12; бьньһерʹә Әʹламәтийа Зедә 27).

¹⁷ Һәрге тә хԝәрʹа кьрийә хәйсәт тьштед баш нав мәрьвада бьвини, тәрʹа ԝе һеса бә бь дьл у щан пʹайе ԝан бьди. Мәсәлә, тӧ щьватеда дьвини, ԝәки кәсәк гәләк рʹьнд хԝә һазьр кьрийә бона готара хԝә, йан кәсәки ԛәԝате дьдә хәбате, сәва щаба хԝә бьдә. Йан щаһьл мәкʹтәбеда пьштгьрийа рʹастийе дькьн, йан мәрьве әʹмьрда мәзьн һәртʹьм дәрдькʹәвә хьзмәтийе. Тӧ пе пʹайа дькари һелане бьди ԝан. Ӧса жи гәләк фәрз ә, ԝәки мер бежә жьна хԝә, кӧ ԝе һʹьз дькә у ԛимәт дькә (Мәтʹәлок 31:10, 28). Чаԝа шинкайи һʹәԝще тәʹв у аве йә, һәма ӧса жи мәрьв һʹәԝщә нә, ԝәки ԝана ԛимәт кьн. Әԝ йәк илаһи сәва зарʹа фәрз ә. Мәщале бьгәрʹә, ԝәки  пʹайе ԝан бьди сәва хәйсәт-һʹӧнӧр у шьхӧлед ԝанә баш. Пʹайи дькарә нав ԝанда мерхасийе пешда бинә у ԝана һелан кә, ԝәки дьһа зедә ԛәԝате бьдьнә хәбате, сәва кӧ хԝә рʹаст бьдьнә кʹьфше.

18, 19. Чьрʹа әм гәрәке, чьԛас дәсте мә те, һелане у дьлбинийе бьдьнә мәрьва? Чаԝа әм дькарьн әԝе йәке бькьн?

¹⁸ Чахе әм һелане у дьлбинийе дьдьнә мәрьва, ӧса әм чʹәʹв дьдьнә Йаһоԝа. Әԝ бь дьл у щан хәм дькә бона ԝан, дьле кʹижана шькәсти йә у йед кӧ «зӧлме дитьнә» (Ишайа 57:15). Йаһоԝа дьхԝазә, ԝәки әм «дьл бьдьнә һәв» у «дьл бьдьнә бәр тьрсонәка» (1 Тʹесалоники 5:11, 14). Чахе әм ӧса дькьн, Йаһоԝа дьвинә у ԛимәт дькә ԛәԝата кӧ әм дьдьнә хәбате.

 ¹⁹ Дьԛәԝьмә щьватеда тӧйе бьвини, ԝәки кәсәк бәр хԝә дькʹәвә. Тӧ чь дькари бежи, сәва аликʹарийе бьди ԝи мәрьви? Дьԛәԝьмә тӧ нькари чәтьнайа ԝи сафи ки, ле тӧ дькари бьди кʹьфше, ԝәки тӧ һьндава ԝида бехәм нини. Мәсәлә, тӧ дькари сәва ԝи мәрьви ԝәʹдә бьвини, ԝәки тʹәвайи ԝәʹдә дәрбаз кьн. Тӧ дькари жь Кʹьтеба Пироз рʹезәкә ӧса бьхуни, ԝәки һелане бьди ԝи у ӧса жи тʹәви ԝи дӧа бьки (Зәбур 34:18; Мәтта 10:29-31). Ԝи мәрьви бьдә баԝәркьрьне, ԝәки хушк-бьред щьватеда ԝи һʹьз дькьн (1 Корьнтʹи 12:12-26; Аԛуб 5:14, 15). Бь ԝи щурʹәйи хәбәр дә, ԝәки зәлал бе кʹьфше, кӧ хәбәрдана тә бь дьле тʹәмьз у һʹәлал ә. (Бьхунә Мәтʹәлок 12:25.)

20, 21. Жь бо чь мәрьварʹа дькарә һеса бә ширәта ԛәбул кьн?

 ²⁰ Әм ԝи чахи жи дькарьн кери гӧһдара бен, кʹәнге ширәтед баш дьдьнә ԝан. Щарна мә гьшкарʹа ширәт лазьм ә, чьмки әм нәԛәданди нә. Мәтʹәлок 19:20-да те готьне: «Гӧһ бьдә ширәта у һинкьрьне ԛәбул кә, ԝәки ахьрийеда тӧ бьби билан, ДТʹ». Нә кӧ тʹәне рʹуспи дькарьн ширәта бьдьн, ле де-бав борщдар ьн рʹебәрийе зарʹед хԝә бькьн (Әфәси 6:4). Ӧса жи хушк дькарьн ширәта бьдьнә һәвдӧ (Тито 2:3-5). Жь бо ԝе йәке, кӧ әм хушк-бьра һʹьз дькьн, әм дьхԝазьн ширәта ӧса бьдьнә ԝан, ԝәки әԝана бинтәнг нәбьн. Чь дькарә ԝе йәкеда али мә бькә?

²¹ Дьԛәԝьмә те бира тә, ԝәки кәсәки ширәтәкә баш ӧса да тә, ԝәки тәрʹа һеса бу ԛәбул ки. Чьрʹа тә әԝ ширәт керһати һʹәсаб кьр? Дьбәкә жь бо ԝе йәке, кӧ тә тʹәхмин кьр, ԝәки әԝ мәрьв бь рʹасти сәва тә хәм дькә. Йан жи дьԛәԝьмә әԝи мәрьви бь нәрми у һʹьзкьрьне тʹәви тә хәбәр да (Колоси 4:6). Хенщи ве йәке әԝ ширәт сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз бу (2 Тимотʹейо 3:16). Фьрԛи тʹӧнә, әм ширәте һәма жь Кʹьтеба Пироз дьхуньн йан на, сәри әԝ ә, ԝәки ширәт сәр һʹиме ньвисаред пироз бә. Тʹӧ кәс гәрәке фькьред хԝә сәр йед дьнва нәкә, йан ньвисаред пироз ӧса нәдә хәбате ԝәки пьштгьрийа фькьред хԝә бькә. Һәрге тӧ бини бира хԝә, ԝәки әԝ ширәт чь щурʹәйи тәрʹа һатә дайине, әԝ йәк ԝе али тә бькә, чахе тӧ хԝәха жи ширәта бьди мәрьва.

22. Гәло тӧйе пʹешкʹеша хԝәйә хәбәрдане ча бьди хәбате?

²² Фәрәсәта хәбәрдане, пʹешкʹеша жь Хԝәде йә. Һʹьзкьрьна мә һьндава ԝи һелане дьдә мә, ԝәки ԝи фәрәсәти рʹаст бьдьнә хәбате. Бир нәкә, ԝәки әм дькарьн пе хәбәра йан дьле мәрьва бешиньн, йан жи ԝана ԛәԝи кьн. Ләма жи, әм гәрәке чьԛас дькарьн ӧса бькьн, ԝәки пе хәбәред хԝә мәрьва ԛәԝи у дьлгәрм кьн.