Әм ԛәдьре пешдачуйина зандарийе дьгьрьн, у баԝәрийа хԝә леколинед ԝан тиньн, йед кӧ сәр һʹиме избаткьрьна нә.

 Ль гора фәрһәнгәке, зандари әԝ һәйә «леколина тʹәбийәте у занәбуна кӧ бь сайа ве ԛазанщ дькьн» («Collins Cobuild Advanced Learner’s English Dictionary»). Рʹаст ә Кʹьтеба Пироз кʹьтебәкә зандарийе нинә, ле әԝ мәрьва һелан дькә кӧ дәрһәԛа тʹәбийәте һе зедә пебьһʹәсьн, у тьштед кӧ зандар леколин кьрьнә бьдьнә хәбате. Мәсәлә:

•   Стәйрнаси: «Чʹәʹвед хԝә бәрбь жорва рʹакьн у бьвиньн, кʹа кʹи вана әʹфьранд; әԝ кӧ, артешед вана бь һәжмарава дәрдьхинә: бь навед ԝан банги гьшка дькә» (Ишайа 40:26).

•   Биоложи: Сьлеман дәрһәԛа «даре әрзе йа ль Лӧбнанейи һʹәта гиһайе зуфа йе кӧ дь диԝерда дьгьһежә, дь дәрһәԛа һʹәму дара гот у дәрһәԛа һʹәйԝана у чʹьвика у тьштед кӧ бь хԝерва у дәрһәԛа мәʹсийа жи гот» (1 Пʹадшати 4:33).

•   Медисина: «Сахләм нә һʹәԝще һʹәким ьн, ле нәхԝәш» (Луԛа 5:31).

•   Мәтәороложи: «Ма тӧ кʹәт хьзнәйед бәрфе у тә хьзнәйа зипька дит? ... Рʹийа кӧ байе рʹоһьлате ле бәла дьбә?» (Ибо 38:22-24).

 Әʹдәбйәтед мә мәрьва һелан дькьн кӧ ԛәдьре зандарийе бьгьрьн. Ԝедәре һәнә готар дәрһәԛа тʹәбийәте у пешдачуйина зандарийе. Шәʹдед Йаһоԝа ӧса жи зарʹед хԝә һин дькьн кӧ һаш жь байе дьне һәбьн у занәбуне һʹьз бькьн. Хәбата гәләк Шәʹдед Йаһоԝа тʹәви зандарийе, мәсәлә бийокʹимйайе, математике, у физикева гьредайи йә.

 Әм баԝәр накьн кӧ зандари дькарә щаба һʹәму пьрсед инсанәте бьдә. a Мәсәлә, зандаред геоложийайе леколина дькьн кӧ әʹрд жь чь чекьри йә, ле зандаред биоложийайе леколина дькьн кӧ бәдәна мәрьва ча дьхәбьтә. Ле пьрс пешда те кӧ чьрʹа әʹрд ӧса баш ә бона жийине, у чьрʹа һьнә пʹаред бәдәна мә ӧса баш һәвкʹарийе дькьн?

 Әм избат бунә кӧ тʹәне Кʹьтеба Пироз щабед ль сәр пьрсед ӧса дьдә (Зәбур 139:13-16; Ишайа 45:18). Ләма әм һʹәсаб дькьн кӧ стандьна хԝәндьна баш, әԝ нә тʹәне леколина зандарийе йә, ле ӧса жи леколина Кʹьтеба Пироз ә.

 Дьбәкә бе кʹьфше кӧ зандари һьнә тьштада һьмбәри Кʹьтеба Пироз ә. Ле әԝ һьнә тьшт нәрʹаст тенә кʹьфше, чьмки нәрʹаст фәʹм дькьн кӧ бь рʹасти Кʹьтеба Пироз чь һин дькә. Бәʹса хәбәре, Кʹьтеба Пироз һин накә кӧ әʹрд хут нава 6 рʹожед 24 сьһʹәти, һатийә әʹфьрандьне (Дәстпебун 1:1; 2:4).

 Һьнә теорийа, кӧ һʹәсаб дькьн ча теорийед зандарийе, бь рʹасти избаткьри ниньн у һьнә зандаред нав у дәнг жи тʹәви ԝан теорийа ԛайил ниньн. Мәсәлә, тʹәбийәта мә әшкәрә дькә кӧ һәр тьшт бь билани һатийә әʹфьрандьне, у әм жи пьштгьрийа ньһерʹандьна зандаред биоложийайе, кʹимиста, у зандаред майин дькьн, йед кӧ дьбежьн ԝәки организмед сах нькарьбун бьһатана дьне бь сайа мутасийайе у бьжартьна тʹәбийәти.