1. I bwaal kaay bukasakan buhetel Davih?

 DAVIH waakady uy lubil bwa kukuuley buumy bwindiy. Sawul, mukaleng a bukash wa mu Izaleel, waakady mwiihang bwa kumuzuh. Haakady Davih ukaam bya kudy, wiimanyinok mu cibunj cya Nob, mwiin aamw ulombelok mikat yitaan. (1 Sam. 21:1, 3, NWT) Kuunyim, yiy ni baat bindiy bayiil kasokot mu cihak. (1 Sam. 22:1) Davih uhicil ni bwaal oobw bicy?

2. I mushind kaay waakady Sawul mwiiteek kaayend mu buhund? (1 Samweel 23:16, 17)

² Sawul waakady ni mukaw muvul bwaal baat baakady bakat Davih bikasakan ni bamutumbish bu mwaakadyey mucimun diivit. Sawul waakady mumanyik cikwaabw neey bu mwaakadyey mukufabeel Yehow, Yehow waakady mwa kumulek ni kusunguley Davih bwa kushaaley mukaleng a Izaleel. (Bal 1 Samweel 23:16, 17.) Cikwaabw, bu mwaakadyey mukaleng a Izaleel, Sawul waakady ni cisumbw citam cya basalaay ni baat bavul baakady bamwambulwiish, nook byaakady bikaam Davih ay lubil bwa kukuuley buumy bwindiy. Sawul waakady ulangok biin-biin neey: waakady mwa kulwiish bwaal bwaakady Mawej muhangadik bwa Davih kushaaley mukaleng bwa kaay bwa kumban eeny? (Ye. 55:11) Bibl kiin muleeboh bend bwaal oobw, ki tudy bamanyik bwaal bumw: Sawul waakady mwiiteek yiy kaayend mu buhund. Baat balwiilwiish Mawej biiyiiy kukaakal!

3. I mushind kaay umvwiil Davih bwa bwaal bwaakadyey mutwiilanganey naabw oobw?

³ Davih waakady mwiin kwiihweekesh. Kaakady mwiisungul bwa kushaal mukaleng a Izaleel. Yehow ki waakady mumusungul bwa kushaaley mukaleng. (1 Sam. 16:1, 12, 13) Sawul waakady mukin Davih bikasakan menmen. Ki Davih kaleebeloh bend bibiih bwa Yehow ning mwaakadyey mu buhund; Davih kaakadyoh bend  wiidyabakeen ning mwaakadyey ni byaakudy bikeeh ni mwaakadyey ukasokot mu cihak. Bimweek neey, cyaab cyaakadyey mukasokotel ki cyaakadyey musakil musambw mulengel wa kutumbish nend Mawej kuteekelok ni may ma mu mufund a ku muvw iitut aam: “Baat bakaakaam Yehow, kabiish bakaakal ciit cilengel ning cyaakaabumw.”​—Mis. 34:10, NWT.

4. I majooj kaay matwiiyiiy kwaalabul, ni i bwabiny mady ni buseeb?

⁴ Leeloow biin mudimw ba Yehow bavul kabiin ni byaakudy bivul eecy biit bikwaabw bidyobw bakaam bwa kwiikalobw ni buumy. * Bwaal oobw i bumweek bwa biin-biin nang-nang mu cihuh cidy cishaal eecy cidy cilongek ha bulab butuutul. Bu mutwendend ni kufweej ku “mal mii-miin matukanjil kutaloh” myand yiiyiiy kunyanguk menmen. (Mat. 24:21) Ni myand eey mu meej, twaalabulay aak majooj manaay: I biny bileeleej neey: Davih ‘kaakady mukaakal ciit cilengel ning cyaakaabumw’? Bwabiny bikaam tusangal ni bitudy naaby? Bwabiny bikaam tuteekel Yehow micim neey: wiiyiiy kwiitulam? Ni i mumushind kaay utudy mwa kwiilongolol teng kaabaak bwa myand yikal mwa kwiiy?

5-6. I mushind kaay udy mukand a Misambw 23:1-6 wiitwambulwiish bwa kumanyik cyaakady Davih mumvwiij haleebeley neey: biin mudimw ba Mawej “kabiish bakaakal ciit cilengel ning cyaakaabumw”?

⁵ Davih waakady ukaam kuleeb biny haleebeley neey: biin mudimw ba Mawej ‘kabiish bakaakal ciit cilengel ning cyaakaabumw‘? Tudy mwa kuhet lungeny oolw hakukontonon may maakaabumw matusaasangan mu Misambw 23. (Bal Misambw 23:1-6.) Davih utwaatwaadij musambw oow ni may aam: “Mawej i mulamy aam, ciish mubul ciit ning cyaakaabumw.” Mu may makwaabw ma musambw oow, Davih uteeteel myand yikwaabw yidy ni buseeb buyiil​—biin-biin musangal a mu spirit muvul hadyey mwiitab Yehow bu mulamy indiy. Yehow ‘umuloolombol njil mulengel,’ ni wambambulwiish Davih bwa ashaal mumulamat mu biisang bilengel ni mu biisang bya makab. Davih i mumanyik neey udy ni buumy bu mudy Yehow ‘umulaadik ha bisoos batalal  bwa kwiihweej’ cyaab ciniikal mwa kushikat mwiilekelel. Ciisang aacy, waakady mwa kukooyel bu mwaakadyey uhicil “mu cibat-bat cya lufw,” ni waakady mwa kutwiilangan ni balwiish. Bu mwaakady Yehow Mulamy indiy, Davih kaakady mwa ‘kuciin bwaal bubiih ning bwaakaabumw.’

⁶ Nook, tuheehet dyaalabul ku dijooj diitut dya neey: i mu mushind kaay udy Davih kay ‘mukaakal ciit cilengel ning cyaakaabumw’? Mu myand ya mu spirit, kaakadyoh bend mukaakal ciit cyaakadyey ukaam. Musangal indiy kaakadyoh bend waalukil ku biit byaakadyey naaby. Davih waakady ni musangal bwa biit byaakady Yehow umwaakish. Myand yaakady ni buseeb buvul kudyey i diifut dya kudy Mawej ni bulamy bwindiy.

7. Bilondeshel mukand a Luuk 21:20-24, i lutat kaay lwaakady biin Krist ba mu siyekel a kuuhal baakady bashikacil mu Yuudeh bahet?

⁷ Kuhicil ku may maleebel Davih tudy mwa kutal bwabiny bidy ni buseeb bwa kulek kwangat ni buseeb buvul biit bya ku nyeet bitudy naaby. Ni tut byeet tudy mwa kusangal ni biit bya ku nyeet bitudy naaby, ki katwiin mwa kwiibyangat ni buseeb buvul mu shikacil iitut. I bwaal bwa biin-biin bwaakady biin Krist ba mu siyekel a kuuhal baakady bashikacil mu Yuudeh mwa kumvw. (Bal Luuk 21:20-24.) Yeez waakady mwiibadimwiish bwa ciisang cyaakadyobw mwa kutal Yerusalem “bamujingomw kudy basalaay.” Haakady bwaal oobw mwa kulongek, baakady mwa ‘kuy lubil mu milund.’ Kuy kwa lubil ook, kwaakady mwa kwiibakuuloh, ki baakady mwa kushiy biit bivul. Kukaady kuhit mivw yikeeh, Cibumb cya Muteetekel cileebel neey: “Baakady bashiy madimy ni mazubw maabab, ni kabaakadyoh bend bangat biit bya mu nzubw byaakadyobw naaby. Bu mwaakadyobw bateekel Yehow micim, bamanyik neey: wiiyiiy kwiibalam ni kwiibambulwiish, bateekel kuhambidil kwindiy ha cyaab cya kuuhal mu myand yoos yaakadyobw balong.”

8. I dilongweesh kaay dya buseeb ditudy mwa kuhetel ku cyaakady cifikil biin Krist ba mu siyekel a kuuhal baakady bashikacil mu Yuudeh?

⁸ I dilongweesh kaay dya buseeb dituheehetel kucyaakady cifikil biin Krist ba mu siyekel a kuuhal baakady bashikacil mu Yuudeh? Cibumb cya Muteetekel citubateel iinah cyaakady cileeb neey: “Mu mafuk ma ciiyiiy tudy mwa kutwiilangan ni makab; miikal mwa kulong bwa tuleej buseeb butwangangat naabw bihak, i biby bidy ni buseeb eecy i lulamat lwiitut kudy Mawej lwiikal mwa kulong bwa biitukuloh eeny? Biin-biin, kuy kwiitut kwa lubil kuloolomb kutaatameen makab, ni kwiitwaaloh bwa kwambulwiish bakwaabw. Biiyiiy kwiitulomb bwa twiikal teng habwiih bwa kulong cyoos cidy ni buseeb, teng mulongel biin Krist ba mu siyekel a kuuhal bayiil lubil baluk mu Yuudeh.” *

9. Mubel waakady mupostol Pool mukashish nend biin Ebreh ukwaakwambulwiish byeeb bicy?

⁹ Udy mwa kulangil ha lutat lwaakady naalw biin Krist bayiil lubil aab, ha kushiy biit habwiih ni byoos ni kutwaadijobw shikacil muhyaamuhy eeny? Byaakady bikaam bwa biikal ni diitabij dikasakan kudy Yehow bwa kwiibakumbajiley biit byaakadyobw bakaam. Ki kwaakady teng bwaal kaahand bwaakady mwa kwiibambulwiish. Mivw yitaan kuuhal kwa biin Room kujingobw Yeruzalem, mupostol Pool waakishil biin Ebreh mibel ya buseeb, uleebel nook: “Kanwiikal bend ni lwiis lwa fwalang, ki sangalaay bwa binudy naaby, bwaal Mawej uleebel ney: ‘Ciishoh bend mukuvulamin, ni ciishoh bend nakushiy ning bicy.’ Ki bwaabingany tudy mwa kujaadik ni micim mund yikasakan ney: ‘Mawej i yiy uukwaakwanjok mim, ciishoh bend ni cinaciiciin. Cidy muut mwa kuulongeley i cingany?’” (Ebr. 13:5, 6) Biin-biin byaakady biheehel bwa baat baakady bakooyel mubel a Pool bwa kwiibidilanganobw ni shikacil muheehel ha cyaab cyaabab cihyaacihy. Baakady batwiishibw neey: Yehow wiiyiiy kwiibambulwiish  ni biit biikalobw naaby dikeng. May ma Pool aam mitujaajaadikil neey: tudy mwa kuteekel byeet Yehow micim teng mulongelobw.

10. I bwaal kaay bwaakady Pool “mumanyik” budyey wiitwambil?

¹⁰ Pool ubelel Timoteh ni mubel aakaabumw oow, ni mubel oow udy mwa kwiitwambulwiish ni tut leeloow. Ufundil neey: “Naak, bitwiikal ni bya tut kudy ni bya tut kuvwaal, biinaaby i biwaakan.” (1 Tim. 6:8) Eeby bileeleejok neey: katwiish mwa kusangelok byaakudy bilengel, kwiikalok ni nzubw wa kulaal mulengel, eecy kusumbok bizang bihyaamuhy bitudy mwa kuvwaal eeny? Pool kaakadyoh bend ukaam kuleeb naak. Pool uleeleeb neey: bikaam twiikal ni musangal ni biit bitudy naaby. (Fili. 4:12) Ki cyaakady Pool “mumanyik.” Bihak biitut bya buseeb buvul i bulund bwiitut ni Mawej, kakwiin ciit cikwaabw cidy cihitok bulund bwiitut ni Mawej.​—Hab. 3:17, 18.

11. I dilongweesh kaay ditaatal kusangal ni bitudy naaby bitudy balongel ku may ma Moyiz maambiley biin Izalee?

¹¹ Kudy mwa kwiikal kushilangan hakacy a mushind utulaalang ni udy Yehow ulang bwa bitukakaam. Tukontononaay cyaakady Moyiz mwambil biin Izaleel kuunyim kwaabab baman kulong mivw 40 mu cyanganyik: “Ni Mawej, Mawej iinun i mwiinufiil kis mu myand yiinun yoos yinwaakady balong, ni wiinulamin bilengel mafuk moos manwaakady balaal mu cyanganyik eecy citam. Mund mwa mivw makumy manaay, waakady neen ni kanwaakadyoh bend babul ciit ning cyaakaabumw.” (Mmu. 2:7) Mu mivw 40 aamw, Yehow waakishil biin Izaleel maan maa kudyobw. Bizang​—byaabab byaakadyobw balukobw naaby  mu Ejipit​—kabyaakadyoh bend bisusik. (Mmu. 8:3, 4) Bakwaabw baakady mwa kutal neey: byaakudy eeby kabyaakady bikumban, Moyiz waakady muvulwiij biin Izaleel neey: baakady ni byoos byaakadyobw bakaam. Yehow wiiyiiy kwiikal ni musangal tut tusangal ni biit bitudy naaby​—bwa kwanyish byaakudy bitudy naaby, twiibital bu dibenesh, ni tumufwiijok bwa bidyey mwiitwaakish.

12. I biny bileeleej neey: Davih waakady mweeyeleel Yehow hamut a kwiiyeeleleeley kaayend?

¹² Davih waakady mumanyik neey Yehow udy ni lulamat ni ulaalam bikasakan baat bady bamukat. Ning mwaakady buumy bwindiy mu buhund ciisang cyaakadyey usak Musambw 34, ni mees ma diitabij Davih utadil neey: “Waakutum a Mawej” imwiiman kalumb-lumb “mulam aab baneeneemek” Mawej. (Mus. 34:7, NWT) Misang yikwaabw Davih waakady ufwanyikij waakutum Yehow ni musalaay waakady mushikat ha cyaab, mwiikalok teng bwa kudimwiij bakwaabw bwa mulwiish wiiyiiy. Ni yiy mwiin waakady ni bukash bwa kuley diivit ni Yehow waakady mumulay bukaleng, Davih kaakadyoh bend mweeyeleel ndund a toony waakadyey nend eecy mweel a diiy bwa kucimuney mulwiish. (1 Sam. 16:13; 24:12) Davih waakady muteekel Mawej micim, mutakamin neey: Mwanjel a Yehow ‘ulaalam aab baneeneemek Mawej.’ Biin-biin, leeloow katwiish tutekemenoh bend neey: cishim cilongek cileeleej neey: i bitulam. Ki tudy bamanyik neey: muut woos udy muteekel Yehow micim kakukengoh bend buyiil.

13. Ciisang ciikal Kok wa mu malab ma Makok utwaadij kwiitulwiish, bwabiny twiiy kumweek bu baat bady kabay ni bukash? ki bwabiny katwaakuciinoh bend? (Tal cifwaatul cya ha cizubw.)

¹³ Mu mafuk makeeh kuuhal ook, biiyiiy kwiituteet bwa mutudy bateekel Yehow wiitulaalam micim. Iikal Kook wa ku malab ma Makok, biis biikong bwa kulwiish baat ba Mawej, buumy bwiitut bwiiyiiy kumweek bu bwiikal mu buhund. Citwiiyiiy kukaam diib aady i kwiikal batwiishibw neey: Yehow udy ni bukash ni wiiyiiy kwiitukuloh. Ku mees kwa bis bya baat, twiiyiiy kumweek bu mikook yidy kayiy ni bukash ni kakuy muut wa kwiitulam. (Eze 38:10-12) Katwaakwiikaloh bend ni bya kul naaby diivit ni katwaah kutweeloh bend mu diivit. Bis bya baan ba baat biiyiiy kwiitutal bu baat ba kulwiishobw biheehel. Kabakutaloh bend myand yitutaatal ni mees ma diitabij​—Banjel ba mu diiwul biikal mwa kunyinguluk baat ba Mawej, biikal habwiih bwa kwiitulam. I mushind kaay wiikal biis bya baat mwa kwiibatal? Kabiishoh bend ni mees ma mu spirit. Biiyiiy kukem bikasakan iikal bilwiil bya mu diiwul mwa kwiiy kwiitulwiil diivit!​—Yil. 19:11, 14, 15.

14. I myand kaay yitudy mwa kulong teng kaabaak bwa kwiilongolol ku mafuk maciiyiiy kuuhal?

¹⁴ I biny bitudy mwa kulong kaabaak bwa kwiilongolol ku myand yitwiikal mwa kutwiilangan naay kuuhal ook? Bwaal bwa kuuhal, bikaam tutal mushind ututaatal bihak, bwaal diifuk dikwaabw kabyaakwiikaloh bend ni buseeb. Cikwaabw, bikaam tusangeel biit bitudy naaby ni twiikal ni musangal muvul bwa bulund butudy bady ni Yehow. Hatwendend ni kumanyik bilengel Mawej iitut, twiiyiiy kwiikal batwiishibw menmen bwa bukash budyey naabw bwa kwiitulam ciisang ciikal Kok wa ku malab ma Makok mwa kwiitulwiish.

15. I myand kaay yitadil Davih hacyaakadyey saand yidy yimulongweesh neey: Yehow kaakady mwa kumulekoh bend?

¹⁵ Tukontonon bwaal bukwaabw bwaakady bwambulwiish Davih ni budy mwa kwiitwambulwiish bwa kwiilongolol ku makab matwiiyiiy kutwiilangan naam. Davih uleebel nook: “Labulaay nutal mudy Mawej mulengel; wa mwaaby i muut usoosokot kudyey!” (Mis. 34:8, NWT) May aam Mumvumvwiij bwabiny Davih waakady mumanyik neey: teng Yehow kiwaakadyey mwa kweeyeleel.  Davih waakady mweeyeleel teng Yehow, ni Mawej indiy kaakady mumulek. Hacyaakady Davih saand, ulwiily diivit ni Koleyaat muut mutam muleeh weeh mwiin Filisiteh ni kumwambiley neey: uw cilobw cya makand kunaany mat “Leeloow mwiin, Mawej ukutwaatwaal mu bikam byaam.” (1 Sam. 17:46) Kuunyim kwa mafuk, haakady Davih ukal mudimw mu cihang cya mukaleng Sawul, Sawul, waakady ukaam mishind yivul ya kumuzuh. Ki ‘Mawej waakady ni’ Davih. (1 Sam. 18:12) Bu mwaakady Davih mutal mwaakady Yehow mu mwambulwiish hakal, Davih waakady mumanyik neey: waakady mwa kweeyeleel teng Yehow mu makab maakadyey mwa kutwiilangan naam.

16. I myand kaay yitudy mwa kulong bwa ‘kulabul’ bulengel bwa Yehow?

¹⁶ Tut tulond bikasakan mibel ya Yehow leeloow, twiiyiiy kumuteekel micim bwa bukash budyey naabw bwa kwiiy kwiitukuloh mafuk maciiyiiy. Biituloolomb bwiitut kwiikal ni diitabij ni lukat bwa kuteekel Yehow micim, hatuloolomb fumw iitut a mudimw bwa iitushilok diib ditudy mwa kutweelok mu bisangil eecy mu cihwiil, eecy bwa kumulombok bwiitut kulongololok program ni kihacil kiitut kuhet mushind a kutweel mu bisangil biitut byoos ni kuhitij diib divul mu mudimw a bukajaady. Biby bilongek neey: fumw iitut a mudimw balek kulomb kwiitut ni tubajimbaj mudy. Tudyok ni diitabij dya neey: Yehow kaakwiituvulaminoh bend ni wiikaakal teng wiitukumbajil biit bitukaakaam eeny? (Ebr. 13:5) Baat bavul bady mu mudimw a ku diib ni ku diib bady mwa kwiitulondel myand yileeleej mwaakady Yehow mwiibambulwiish diib dyaakadyobw bamulonb byaakadyobw bakaam. Yehow uwaawaakany milay yindiy.

17. Mufund a ku muvw a 2022 uleeleeb biny, ni i bwabiny i mufik mu ciisang cikumban?

¹⁷ Tut ni Yehow katwiishoh bend ni kabingil kakuciin bwaal ning bwaakaabumw budy mwa kwiitufikil mu mafuk maciiyiiy. Mawej iitut kaakwiitulekoh bend, tut tutungunuk ni kuteek myand ya mu spirit ha cyaab cya kuuhal mu shikacil iitut. Bwa kwiituvulwiij bwiitut kwiilongolol kaabaak bwa makab miikal mwa kwiitufikil mafuk ma ciiyiiy tudy mwa kuteekel Yehow micim neey: kakwiituvulaminoh bend, biin mu Kasumbw Kaludik iibanoonoh Musambw 34:10 bu mufund iitut a kumuvw bwa 2022: “Baat bakaakaam Yehow kabiish bakaakal ciit cilengel ning cyaakaabumw.”