Skip to content

Skip to table of contents

CIIN BWAAL CYA KULONG CYA 7

“Umvw Miisamb ya Biin Meej”

“Umvw Miisamb ya Biin Meej”

“Kun mat umvw miisamb ya biin meej.”​—TUS. 22:17.

MUSAMBW A 123 Tukokele bulongolodi bua Nzambi ne lulamatu

KADYOOSH *

1. Bwabiny badyaakal biitubel, ni bwabiny tut boos tukaakaam bwa biikal biitubel?

TUT boos tudyaakal teng tukaam mibel. Kudy myand yikwaabw, yikaakaam bwa tulombok mubel kudy muut utuneeneemek. Mu myand yikwaabw, mwiin-kweet mwaan-mulum wiitaatacish bikasakan bwiitut udy mwa kwiitwambil ning tukaady habwiih bwa kulong “myand yibiih”​—tuleeb neey: bwaal bukwaabw budy mwa kwiitwaakish kaakunying. (Kal. 6:1) Ku bulekel kwa byoos, bady mwa kwiitubel mu mushind uleeleej neey: i dinyook didyobw biitwaakish bwa cilem citam citudy balong. Ning mubel mwiikal wa bicy, bikaam tumumvw ni tumukooyel. Tut balong nook, i bilengel, bwaal kukooyel mubel kudy mwa kukuuloh buumy bwiitut!​—Tus. 6:23.

2. Bilondeshel Tusumw 12:15, bwabiny bikaam twiikal tumvw mibel?

2 May ma ciin bwaal ciitut eecy miitukaakashish bwa ‘kumvw miisamb ya biin meej.’ (Tus. 22:17) Kakwiin muut udy mumanyik myand yoos; kudy teng muut udy ni diimany divul eecy udy mumanyik myand yivul mwiituhitok. (Bal Tusumw 12:15) Nook, kumvw mibel yidyobw biitwaakish i cimanyin cya kwiihweekesh. Kulong nook kuleeleej neey: tudy bamanyik mikal yiitut; Tutaatal neey: i bilengel biitwambulwiish bwiitut kukumbaj biihacil biitut. Mukaleng a meej Salomon ufundil ku dyambulwiish dya spirit mujilang neey: “Teng waakalombok meej kudy baat bubw bwaalongek [bwa kulong bwaal “teng waalombok meej kudy baat,”].”​—Tus. 15:22.

I mubel kaay wa ku mishind yibidy eey uwutaatal mukasakan bwa kumwiitab? (Tal cikos 3-4)

3. Bady mwa kwiitubel mushind kaay?

3 Bady mwa kwiitubel buludy-ludy eecy mu mushind udy kay buludy-ludy. Mubel udyobw biitwaakish mu mushind ukiish buludy-ludy umvumvwiij biny bwiitut? Tudy mwa kubal bwaal kahand mu Bibl eecy mu mukand wa ku mikand yitudy naay, hatulaalangiloh tudy mwa kwaalabul mushind iitut a kulang ni wa kulong myand. (Ebr. 4:12) Ki mubel utuleeleeb neey: ukiish buludy-ludy. Mubel wa buludy-ludy i mubel kaay? Mukul eecy mwiin-kweet mukuluuh mu diitabij udy mwa kwiitwambil bwaal butudy mwa kulongolol. Ki mubel utuleeleeb neey: wa bululy-ludy. Hiikal muut mukatok kwiitwaakish mubel a mu Bibl, bikaam tumufwiijok ha kumvw myand yikaakaamey kwiitwambil ni hatwiikaakashishomw bwa kwiiyikooyel.

4. Bilondeshel mukand a Muleej 7:9, I biny bitudy katuy mwa kulong hadyobw biitubel?

4 Biin-biin, bidy mwa kwiitukasakeen bwa kwiitab mubel udyobw biitwaakish buludy-ludy. Misang yikwaabw tudy mwa kumvw bibiih. Bwabiny? Ning mutudy bamanyik neey: tudy baat bakiish bawaakan, bidy mwa kwiitukasakeen bwa kwiitab mubel hady muut mukwaabw wiitwambil bwaal bubiih butudy balong. (Bal Muleej 7:9.) Tudy mwa kutwaadij kwiibingish. Tudy mwa kwiihanguj mutwaal a mubel bwa kumanyik cidy cimusak eecy bwa kwiitwambil bubiih budyey mutal kutudy bwa mubel udyey mutwaal. Tudy mwa kutwaadij kulumbulwiish cikwaabw mutwaal a mubel oow, hakutal neey: yiy ki udy ni cilem, ni tuleeb neey: ‘Waakadyok ni kabingil bwa kuubelok eeny? Udy byend ni bilem bidyey ulong!’ Kaman aa kaman, tut katuy twiitab mubel udyobw biitwaakish, tudy mwa kumulek eecy tudy mwa kulomb muut mukwaabw bwa iitubel bwaal tudy batakamin neey: biikaley mwa kwiitwambil i bitwiikal bakat bwa kumvw.

5. I biny bitwiiyiiy kukontonon mu ciin bwaal eecy?

5 Mu ciin bwaal eecy, twiiyiiy kukontonon bileejel bya mu Bibl bya baat balekeel kwiitab mibel ni aab biitabil mibel. Twiiyiiy kutal cikwaabw bidy mwa kwiitwambulwiish bwiitut kwiitab mubel ni musangal utudy mwa kuhetelok.

BALEKEEL MIBEL

6. I biny bitudy mwa kulongel ku cyaakady Mukaleng Robowaam mulong haakadyobw bamubel?

6 Tunkontononaay cileejel cya Robowaam. Hiiyiley mukaleng a Izaleel, baat bindiy biiyil kudyey bwa kumulombok bwaal. Bamulombel bwa kwiibaheehejeley bujit bwaakady taat indiy, Salomon mwiibateekel. Robowaam, ulongel ciit cya meej hakwiihangujey baat bakuluuh ba mu Izaleel bwa kutal mwaakadyey mwa kwaalabul baat. Baat bakuluuh baakady babel mukaleng neey: yiy mwiikal mulong cyaakady baat bamulomb, baakady teng mwa kumwambulwiish. (1 Bak 12:3-7) Bimweekel neey: Robowaam kaakadyoh bend mumvw bilengel mubel umwaakishilobw, nook, wiihangujil baat baakadyey mukuluuhil naabw haakaabumw. Baat aab baakady misang yikwaabw ni mivw yihit ha 40, nook, baakady bamanyik myand yivul ya mu shikacil. (2 Cif. 12:13) Ki bwa musang oow, baakishil Robowaam mubel mubiih. Bamubelel bwa kuteekeley baat bujit. (1 Bak 12:8-12) Kuuhal kwa myand yibidy eey, Robowaam waakady mwa kulomb dyambulwiish kudy Yehow mu diisambil bwa kumanyikey mubel waakadyey mwa kulond. Hamut a kulongey nook, ukacil bwa kulond mubel waakadyey mukat ni ukunyin mat ku byaakady baasangwiilum baleeb. Bihet byaakady bibiih menmen bwa Robowaam ni bwa biin Izaleel. Bwiitut, mubel utuheehet kiin mwa kwiikal teng utudy bakat bwa kumvw. Cikwaabw, yiy mwiikal mwangacil mu Diiy dya Mawej, bikaam tumwiitab.

7. Cileejel cya mukaleng Oziyas cituloolongweesh biny?

7 Mukaleng Oziyas ulekel kwiitab mubel. Utweelel teng mund mwa tempel a Yehow waakooshel bufw ha cilambwiil cya manansh. Balambul ba milambw ba Yehow bamwambiil neey: “Kabwiishoh bend bwaal bwiibuh bwa kooshel Mawej manansh, i bwaal bwa balambul ba milambw ya Mawej.” Oziyas ulongel biny? Bu yiy mwiikal mwiitab mubel ni kwiihweekesh koos ni muhatuk musang umw mu tempel, Yehow waakady mwa kumufwiil lus. Hamut a kulongey nook, ‘Oziyas . . . Umvwiil cinj.’ Bwabiny ulekel kwiitab mubel? Waakady mutal neey: bu mwaakadyey mukaleng, waakady mwa kulong cyoos cyaakadyey mukat kulong. Ki Yehow kaakadyoh bend mukat naak. Bu mulongeley bwaal bwaakadyobw kabay bamwiitabil bwa kulong, Oziyas uhetel lubel lwa nyaw ni usheel “mwiin lubel lwa nyaw teng ni mufwiiley.” (2 Cif. 26:16-21) Cileejel cya Oziyas cituloolongweesh neey: ning tut biikal baat ba bicy, tut tulek mibel yidyobw biitwaakish yishimatil mu Bibl, Yehow kakwiitwanyishoh bend.

BIITABIL MIBEL

8. I biny bilongel Yoobw haakadyobw bamubel?

8 Bishilangan ni bileejel bitaatal kudimush bitubiisambil eeby, Bibl udy ni bileejel bilengel bya baat baakady Yehow mufiil kis. Tukontononaay cileejel cya Yoobw. Waakady mukat Mawej ni waakady mukat kumusangeej, kaakadyoh bend muwaakan. Mu ciisang cyaakadyey ni makab mavul, utwaadijil kutal myand mu mushind mubiih. Bu cihet, uhetel musang umw mubel kudy Elihuh ni kudy Yehow. Yoobw ulongel biny? Wiitabil mubel ni kwiihweekesh koos. Uleebel neey: “Naakady mwiisamb a myand yitam yihit makand, cyaakadyoh bend mumvwomw ciit . . . Ki bwabingany niifwiifwiish naay niilengej, niihweehweekesh nakashikat mu luvumby ni mu but.” Yehow waakady mufiidil Yoobw kis, bwaal waakady mwiin kwiihweekesh.​—Yoobw 42:3-6, 12-17.

9. Moyiz ulongel biny haakadyobw bamubel ni bwabiny i cileejel cilengel kutudy?

9 Moyiz i cileejel cilengel cya muut wiitabil mubel kuunyim kwa yiy muman kulong cilem citam. Musang mukwaabw, ufulwiil mund ni kakiishiloh bend Yehow lutumb. Bwa bwaal oobw, Moyiz ujimbajil dyaakatook dya kutweeley mu Bulab Bulay. (Kubal kwa Baat 20:1-13) Haakady Moyiz mwiihanguj Yehow bwa kutalululey dihangadik dindiy eedy, Yehow umwambiil neey: “Kubaah! Lek ni kuuyambil yiin myand aay.” (Mmu. 3:23-27) Moyiz kaakadyoh bend mufulul mund. Hamut a kulongey nook, wiitabil dihangadik dya Yehow, ni Yehow utungunukil ni kukal nend mudimw bwa kulomboley biin Izaleel. (Mmu. 4:1) Yoobw ni Moyiz i bileejel bilengel biitut kwiidikij habitaatal kwiitab mibel. Yoobw waakady mushiitulul mushind indiy a kutal myand; ni kaakadyoh bend mwiibingish naay. Moyiz uleejel neey: waakady wiitab mibel ya Yehow hakushaaley ni lulamat ning kuunyim kwa yiy muman kujimbaj dyaakatook dyaakadyey naady, bwaal bwaakady ni buseeb buvul kudyey.

10. a) Bilondeshel Tusumw 4:10-13 i myand kaay yilengel yidy muut uhet hadyey wiitab mibel? b) I baat kaay bady biitab mibel ni meej malengel?

10 Twiiyiiy kuhet myand yilengel hatwiidiidikij cileejel cishiy kudy biin lulamat aab: Yoobw ni Moyiz. (Bal Tusumw 4:10-13.) Biin-kweet baan-balum ni baan-bakaj bavul iibiibidikij byaabw hakwiitab mibel. Tutalaay cileejel cya mwiin-kweet Emmanuel, udy mushikacil mu cibunj cya Kong, uleeleeb bwa mubel uheteley neey: “Biin-kweet bakuluuh mu diitabij ba mu cisumbw cinaakady, batadil neey: bulund bwa mim ni Yehow bwaakady mu buwund, ni bayambulwiishil ni mibel. Naakady mukooyel mibel yaakadyobw bayaakish, ni yaakady iyambulwiish bwa mim kuleek myand yaakady mwa kukaamin makab.” * Megan seb’aa njil wa mu Kanadah uleeleeb bwa mibel neey: “Kayaakady teng myand yinaakady mukat kumvw, ki yaakady myand yinaakady nakaam kumvw.” Ni Marko mwiin-kweet mwaan-mulum wa mu Croatie uleeleeb neey: “Najimbajil mudimw, ki hanalaalangil ha bwaal aabw, nataatal neey: mibel yidyobw bayaakish i yiyaambulwiish bwa mim kudy cikwaabw bulund ni Yehow.”

11. I biny bileebel Mwiin-kweet Karl Klein habitaatal kwiitab mibel?

11 Cileejel cikwaabw cya muut uhetel musangal hakwiitab kwa mibel i Mwiin-kweet Karl Klein, waakady ukal mudimw mu Kasumbw Kaludik. Mu myand yindiy yilong mu shikacil, Mwiin-kweet Klein uleeleeb neey: ciisang cikwaabw uhetel mubel mutam umwaakishilobw kudy Joseph Rutherford. Rutherford, i muut waakady ni bulund bukasakan ni Yehow. Mwiin-kweet Klein uleeleeb neey: hamwaakishilobw kuuhal-a-hal mubel umvwiil bibiih. Uleebel neey: “Diifuk dilondel [Mwiin-kweet Rutherford] waakady muutal, ni uleebel ni musangal neey: ‘Karl mooy aaw!’ Ki bumunacyaakady ni kaakunying, niitabil mooy indiy oow mu matam. Uleebel neey: ‘Karl, waamanyik! Dyabol ukaakaam ku kukwaat mu butey bwindiy!’ Umvwiil bibiih, ni waalabwiil neey: ‘Eeh, kakwiin bwaal, a Mwiin-kweet Rutherford.’ Ki waakady mumanyik neey: naakady mumumvwiil bibiih, ‘ki bwabiny waakady wambulul teng kwambulul mubel indiy oow. Nady mukumvw bilengel. Ki wamanyik Dyabol ukaakaam kukukwaat mu butey.’ Uleebel cya biin! Hatutuutungunuk ni kulamin mwiin-kweet bwaal mund, nang-nang bwa kumwambil bwaal kahand butudy ni kabingil ka kumwambil . . . , katulongaay twaashiil Dyabol cyaab.” * (Ef. 4:25-27) Mwiin-kweet Klein wiitabil mubel a Mwiin-kweet Rutherford, ni bashaadil balund ba menmen.

I BINY BIDY MWA KWIITWAMBULWIISH BWA KWIITAB MIBEL?

12. I mushind kaay udy kwiihweekesh mwa kwiitwambulwiish bwa kwiitab mubel? (Misambw 141:5)

12 I biny bidy mwa kwiitwambulwiish bwa kwiitab mibel? Bikaam twiikal biin kwiihweekesh hakuvuluk neey: tudy biin-biin baat bakiish bawaakan ni misang yikwaabw tudy mwa kushaal baabiluby. Teng mutubiibilong mu bikos bitubaman kwiisambil eeby, Yoobw waakady utal myand mu mushind mubiih. Ki hahitil mafuk, waakady mushiitulul mushind indiy a kulang, ni Yehow waakady mu mufiil kis bwa bwaal oobw. Bwabiny? Bwaal waakady mwiin kwiihweekesh. Uleejel mwaakadyey ni kwiihweekesh hakwiitabey mubel waakady Elihuh mumwaakish, ning mwaakady Elihuh mwiikal mutofw kudyey. (Yoobw 32:6, 7) Kwiihweekesh kudy mwa kwiitwambulwiish cikwaabw bwa kwiitab mubel, udyobw bitwaakish ning hatutaatal neey: kiin mwiitukumbanyin eecy muut wiitwaakakishey i mutofw kutudy. Mukul mukwaabw wa mu Kanadah uleeleeb neey: “Bu mutudy katuy mwa kwiital kayeet hady bakwaabw biitutal, i mushind kaay utudy mwa kuy kuuhal hiikal muut kay wiitubel?” I ngany wa kutudy udy kaay ukaam kuy kuuhal hakwiikal ni diimum dya mu spirit ni kwiikal mulongweesh mulengel mu mudimw a kudil baat musah?​—Bal Misambw 141:5.

13. Tudy mwa kutal bicy mubel udyobw biitwaakish?

13 Tal mubel bu lukat ludy Mawej ukuleej. Yehow ukaakaam cidy cilengel kutudy. (Tus. 4:20-22) Hadyey wiitubel ku dyambulwiish dya Diiy dindiy, dya mukand umvumvwiij myand ya mu Bibl, eecy ku dyambulwiish dya mwiin kweet mukuluuh mu diitabij, i mushind wiituleeleejey lukat lwindiy. “Mawej wiitubeebel bwa musangal iitut,” ki muleeleeb mukand a Biin Ebreh 12:9, 10.

14. Bab biitubel biikaam twiimanyin ha biny?

14 Tum meej ku mubel udyobw bakwaakish, ki kwiimanyinoh bend ha mushind udyobw bamutwaal. Misang yikwaabw, tudy mwa kwiiyumvw neey: mubel waakadyobw bitwaakish kaakadyoh bend mutwaal mu mushind mulengel. Biin-biin, bikaam muut woos utwaatwaal mubel, hamutwaal mu mushind mulengel udy muut mwa kwiitab. * (Kal. 6:1) Ki tut biikal bamw ba ku baat badyobw babel, bikaam tulongel ku mubel oow​—tut batal neey: i bitwaakishey mu mushind mulengel. Tudy mwa kwiiyihanguj neey: ‘ning iikaleby neey: ciin mukat mushind udyobw bayaakish nend mubel, kudyok bwaal bunady mwa kulongelok eeny? Nady mwa kuvulaminok bilem bya muut udy muyakish mubel oow ni kulongelok ku mubel udyey muyaakish eeny?’ Biikaakal bya meej bwiitut kuhet mushind utudy mwa kuhetel musangal ku mubel woos udyobw bitwaakish.​—Tus. 15:31.

LOMB MUBEL NI WIIYIIY KUHETELOK MUSANGAL

15. Bwabiny bikaam twiikal tulomb mibel?

15 Bibl wiitwambambil bwiitut kulomb mubel. Tusumw 13:10 uleeleeb neey: “Meej mady kudy aab biitaatab mibel.” Bwaal oobw i bwa biin-biin! Baat baloolomb mibel hamut a kwindil teng iikal muut mwa kwiiy kwiibambil badyaakal teng bay kuuhal menmen mu myand ya mu spirit, bishilangan ni aab bady kabay balomb mibel. Nook, angat diihangadik dya kwiikal kulomb mibel.

Bwabiny mwiin-kweet mwaan-mukaj ucidy sand uloolomb mubel kudy mwiin-kweet mwaan-mukaj mukwaabw udy mukuluuh mu diitabij? (Tal cikos 16)

16. I mu myand kaay yituloolomb bwiitut kulomb mibel?

16 I diib kaay ditudy mwa kulomb mibel kudy biin Krist neet? Tukontononaay yumw mishind. 1) Mwiin-kweet mwaan-mukaj uloolomb kajaady mushimat bwa kumutwaaley ku dilong dya Bibl, ni hahicil mafuk umulombel mibel bwa mushind waakadyey mwa kulengej mishind ya kulongweesh naay. 2) Mwiin-kweet mwaan-mukaj ucidy mujik ukaakaam kusumb bizang, nook, uloolomb meej kudy mwiin-kweet mwaan-mukaj ukaady mushimat bwa kusunguley bizang bilengel. 3) Mwiin-kweet mwaan-mulum i bamwaakish mwiisamb a hatook wa kulongey bwa musang indiy a kuuhal. Uloolomb mwiin-kweet mulong a miisamb bwa kumukuneey mat ni meej haloolongey mwiisamb indiy ni umuloolomb mibel bwa mushind udyey mwa kulengej mwiisamb hamuloolongey. Ning mwiin-kweet mwaan-mulum ukaady mulong-longoh miisamb mukacy mwa mivw yivul, uloolong bilengel hadyey wiihangujok balong ba miisamb bakwaabw bashimat bwa kumwambilobw bidyobw batal haloolongey mwiisamb ni bwa kukooyeley bidyobw bamwambil.

17. I biny bitudy mwa kuhet tut tumvw mibel?

17 Mu mbing eecy mu suuny yiloolond, tut boos twiiyiiy kuhet mibel,​—mubel a buludy-ludy eecy mubel ukiish buludy-ludy. Biby biikal naak, vuluk malongweesh matubahet mu ciin bwaal eecy. Iikal ni kwiihweekesh. Tum meej ku mubel udyobw bakwaakish, ki kwiimanyinoh bend hamushind udyobw bakwaakishey. Ni iikal ukooyel mubel udyobw bakwaakish. Kakwiin muut wa kutudy ning waakaabumw udyobw balel musang umw mwiikal ni meej. Ki ‘hatumvumvw mibel, ni twiitab malongweesh,’ Diiy dya Mawej diitulaalay neey: ‘twiiyiiy kwiikal ni meej.’​—Tus. 19:20.

MUSAMBW A 124 Bikale anu ne lulamatu

^ mus. 5 Baat ba Yehow i bamanyik buseeb bwa kumvw mibel ya mu Bibl ni kwiiyikooyel. Ki, kabiin teng biheehel bwa kwiiyiitab ni kwiiyikooyel. Bwabiny bidy naak? Ni i biny bidy mwa kwiitwambulwiish bwa kuhet myand yilengel ku mubel udyobw biitwaakish?

^ mus. 10 Majin makwaabw i mashiitulul.

^ mus. 11 Tal Cibumb cya Muteetekel, cya 1/05/1985, diib. 20-27. Mu (Franseh)

^ mus. 14 Mu ciin bwaal ciloolond, twiiyiiy kwiisambil ha mushind uleeleeb bwa budimw budy mwa kwiikal naabw baat batwaatwaal mubel.