Skip to content

Skip to table of contents

CIIN BWAAL CYA KULONG CYA 44

Lukat lwa Bulamat lwa Yehow Ludy ni Dyumvwiij Kaay Kuwudy?

Lukat lwa Bulamat lwa Yehow Ludy ni Dyumvwiij Kaay Kuwudy?

“Lukat lwa bulamat lwa [Yehow] i lwa buyiil.”​—Mus. 136:1, NWT

MUSAMBW A 108 Dinanga dia Nzambi dia lulamatu

KADYOOSH *

1. I biny bidy Yehow wiitwambil bwa kulong?

LUKAT lwa bulamat ludy ni buseeb buvul ku mees kwa Yehow (Osh 6:6) Uloolomb biin mudimw bindiy bwa kwangat cikadil eecy ni buseeb buvul. Ku dyambulwiish dya muprofet Mikah, Mawej iitut wiitwambambiil bwa “kukat lukat lwa bulamat.” (Mik. 6:8, dim. NWT) Ki kuuhal kwiitut kulong bwaal oobw, bikaam twanj tumanyik cidy lukat lwa bulamat lumvwiij.

2. Lukat lwa bulamat lumvumvwiij biny?

2 Lukat lwa bulamat lumvumvwiij biny? Cyambil “lukat lwa bulamat” twiicisaasangan mu Bible Nkudimuinu wa Bulongolodi Bupiabupia misang yihit ha 230. Cyumvumvwiij biny? Bilondeshel “Dyumvwiij dya myaak ya mu Bibl” yidyobw baalabul, cileeleej “lukat ludy muut uhet hadyey wiitwaal, mucim mutook, lulamat, ni kulamat bikasakan. Badyaakal teng biluteel bwa lukat ludy Mawej mukat naalw baat, ki cikwaabw, i lukat ludyaakal baat baleejangan.” Yehow i cileejel cilengel cyeeh bwa kuleej bakwaabw lukat lwa bulamat. Mu ciin bwaal eecy, twiiyiiy kwiisambil ha mushind udy Yehow uleej baat lukat lwa bulamat. Mu ciin bwaal ciloolond twiiyiiy kwiisambil ha mushind utudy tut biin mudimw ba Mawej mwa kwiidikij Yehow ha kuleejangan lukat lwa bulamat muut ni mukwaabw.

YEHOW I “MWIIWUL TEH NI LUKAT LWA BULAMAT”

3. I mushind kaay waakady Yehow muleej Moyiz cidyey?

3 Mafuk makeeh haanyim ha biin Izaleel baman kwaaluk mu Ejipit, Yehow wiileejel kudy Moyiz hamwambiley diijin dindiy ni bikadil bindiy. Uleebel neey: “Yehow, Yehow, nady Mawej ufwiifwiilangan lus, udy micim yimwiit mund bwa mal mamoomon baat, wa ciineng mu kumvw kwa cinj, i mwiiwul teh ni lukat lwa bulamat ni myand ya biin-biin, uleeleej lukat lwa bulamat kudy baat binun ni binun, uvuuvulaminok bilem bya baat, kuzuh kwa mikenj ni mpekaat.” (Cim. 34:6, 7, NWT) Mu may malengel mataatal biikadil bindiy madyobw baleej aam, Yehow uleejel Moyiz ciikadil cindiy cya habwaah habitaatal lukat lwindiy lwa bulamat. Lukat lwa bulamat lumvumvwiij biny?

4-5. a) I mushind kaay waakady Yehow muleej Moyiz cidyey? b) I majooj kaay matwiiyiiy kwaalabul?

4 Yehow kaakady mwiileej teng mudyey ni lukat lwa bulamat, ki waakady muleej cikwaabw mudyey ‘mwiiwul teh ni lukat lwa bulamat.’ Dyumvwiij eedy i bidileej mu Bibl misang yihit ha isambombw. (Kkb. 14:18; Neh. 9:17; Mis. 86:15; 103:8; Yowel 2:13; Jonas 4:2) Misang yoos yidyobw baleeb bwa ciikadil eecy, baleeleeb bwa Yehow, kabiin baleeboh bend bwa baat. Kabiin bileejok neey teng Yehow kaayend ki udy ni ciikadil eecy cya lukat lwa bulamat eeny? Biin-biin, lukat lwa bulamat eelw ludy ni buseeb ku mees kwindiy. * Ki bwabiny Mukaleng Davih ukemen ni uleebel neey: “ Yehow, lukat lwiibuh lwa bulamat i luy lukat teng ni mwiiwul . . . A Mawej, lukat lwiibuh lwa bulamat ludy ni buseeb buvul! Baat ibiihweejel mu civweebel cya mapaapakat miibuh.” (Mis. 36:5, 7, NWT) Teng bu Davih, tusaasangalok bikasakan bwa lukat lwa bulamat ludy naalw Mawej eeny?

5 Bwiitut kumvw bilengel cidy lukat lwa bulamat lumvwiij, twaalabulayaak majooj mabidy aam: I bangany bady Yehow uleej lukat lwindiy lwa bulamat? Ni i mushind kaay udy lukat oolw mwa kwiitwambulwiish?

I BANGANY BADY YEHOW ULEEJ LUKAT LWINDIY LWA BULAMAT?

6. I bangany bady Yehow uleej lukat lwindiy lwa bulamat?

6 I bangany bady Yehow uleej lukat lwindiy lwa bulamat? Bibl uleeleej neey: tudy mwa kukat myand yivul, bu mudy: “kudim,” “maal ni kudy hasheem,” “mibel,” “kumanyik myand,” “meej”​—ki bidyobw bateelok. (2 Cif. 26:10; Tus. 12:1; 21:17; 29:3) Nook, lukat lwa bulamat kabiin biluleejoh bend biit; ki biluleeleej teng baat. Ki Yehow kiin uleejoh bend muut woos lukat lwa bulamat oolw, ki wiiluleeleej teng baat bady bady nend bulund bulengel. Mawej iitut kiin ulekeleloh bend balund bindiy. I mwiibalongolweel myand yilengel, ni kakwiibalekoh bend.

Yehow uloolongel baat boos myand yivul, ning kudy aab bady kabay bamuhambidil (Tal cikos cya 7) *

7. I mushind kaay udy Yehow muleej neey: i mukat baat boos?

7 Yehow i mukat baat boos. Yeez wambiil Nikodem neey: “Bwaal Mawej ukacil bikasakan baat ba ha bulab, umb wiibakish Mwaan indiy a diimung, bwa ney muut woos umwiitaatabij kafw bend, ki iikal ni buumy bwa mwendelel.”​—Jah 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

Bilondeshel may maleeb kudy Mukaleng Davih ni muprofet Danyel, Yehow uleeleej bady bamumanyik, bamuciiciin, bakookoyel ku may mindiy lukat lwindiy lwa bulamat (Tal cikos cya 8-9)

8-9. a) Bwabiny Yehow uleeleej biin mudimw bindiy lukat lwa bulamat? b) I biny bitwiiyiiy kukontonon?

8 Teng mudyeby bileej mu bikos bishaal eeby, Yehow uleeleej teng​—biin mudimw bindiy badyey mudy naab bulund busheem lukat lwindiy lwa bulamat. Ciin eecy i cijaadik cya biin-biin cya may malengel maleejel Mukaleng Davih ni muprofet Danyel. Cileejel, Davih uleebel neey: “Lamin aab bady bakumanyik lukat lwiibuh lwa bulamat.” “Ki lukat lwa bulamat lwa Mawej [Yehow] lwaakadyok ni ludyok teng buyiil bwa baat bamuciiciin.” Ni Danyel uleebel byend neey: ‘A [Yehow] Mawej, Mawej mutam ni Cilobw cya makand [uleeleej] bady bakukat ni bakookooyel may miibuh lukat lwiibuh lwa bulamat.’ (Mis. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Bilondeshel may mafundish ku spirit mujilang aam, Yehow uleeleej biin mudimw bindiy lukat lwa bulamat bwaal i bamumanyik, bamuciiciin, i bamukat, ni bakookooyel may mindiy. Yehow uleeleej lukat lwa bulamat oolw teng kudy bamukaakadil mudimw mu mushind mulengel.

9 Kuuhal kwiitut kutang kukadil Yehow mudimw, tutadil neey: waakady mwiitukat bu mudyey mukat baat boos. (Mis. 104:14) Nook, mutudy bahambidil bindiy, wiituleeleej byeet lukat lwindiy lwa bulamat. Biin-biin, Yehow ujaajaadikil biin mudimw bindiy neey: ‘Ki lukat lwa bulamat lunady naalw bwiibuh kalwiishoh bend lwiiy lwaalabukoh bend.’ (Ye. 54:10) Biin-biin, teng mumanyikil Davih neey: “Yehow wiiyiiy kulongel muut udy mumulamat myand mu mushind a habwaah.” (Mis. 4:3, NWT) Bikaam tulong biny bwa mushind udy Yehow wiitulongel myand mu mushind a habwaah oow? Mumb a misambw uleejel neey: “Muut udy ni meej wiiyiiy kukooyel ku myand eey ni wiiyiiy kukontonon ni meej bilong bya Yehow bya lukat lwa bulamat.” (Mis. 107:43, NWT) Ni mubel oow mufundish ku spirit mujilang mu meej, twiisambilayaak ha myand yisat bwa kutal musangal uhehet biin mudimw ba Yehow ku myand yindiy ya lukat lwa bulamat.

I MUSHIND KAAY UDY LUKAT LWA BULAMAT LWA YEHOW LWIITWAMBULWIISH?

Yehow ubeebenesh cikwaabw baat bamuhahambidil (Tal cikos cya 10-16) *

10. I mushind kaay udyeby mwa kwiitwambulwiish hatumamanyik neey: lukat lwa bulamat lwa Yehow i lwa buyiil? (Misambw 31:7)

10 Lukat lwa bulamat lwa Mawej ludyok buyiil. Ciikadil cya buseeb eecy cya lukat lwa bulamat, i bicileej misang 26 mu mukand a Misambw 136. Mu verseh wa butambwiil, yoow tubal nook: “Fwiijaayok Yehow, bwaal i mulengel myand, lukat lwindiy lwa bulamat i lwa buyiil.” (Mis. 136:1, NWT) Mu verseh woos, ha kutwaadij mu verseh 2 teng ni wa 26, tusaasanganomw may aam: ‘bwaal lukat lwindiy lwa bulamat i lwa buyiil!’ Teng mutubaman kubal mu verseh yishaal eey ya musambw oow, katwiin mwa kwambulwiish, ki tukeekem bikasakan bwa mishind yivul yidy Yehow uleej lukat lwindiy lwa bulamat lukiish ni bulekel. May madyobw bambulul aam, ma neey: ‘bwaal lukat lwindiy lwa bulamat i lwa buyiil’ miitujaajadikil neey: lukat lwa Mawej ludyey uleej baat bindiy, kalwiish lushiituluk. Bitukaakashish bwa kumanyik neey: Yehow kiish ulekoh bend kukat biin mudimw bindiy! Hamut a kulong nook, Yehow ulaalamat baat bamukaakadil mudimw ni udyaady naabw bulund busheem, amanaman mu biisang bya makab. Musangal utudy mwa kuhet: Kumanyik neey: Yehow udyaady neet bulund, kwiitwaakakish musangal ni bukash butukaakaam bwa kuhit bilengel ni makab matumoomon ni bwa kutungunuk ni kwendel mu njil wiitufiifiikij ku buumy.​—Bal Misambw 31:7.

11. Bilondeshel Misambw 86:5, i ciikadil kaay cisaasak Yehow bwa kufwiil baat lus?

11 Lukat lwa bulamat lwa Mawej lumusaasak bwa kufwiiley baat lus. Hady Yehow utal mulong a mpekaat udy mwaalabul mucim ni ulek kulong mpekaat, lukat lwa bulamat lumusaasak bwa kumufwiil lus. Mumb a misambw Davih uleebel bwa Yehow neey: “Kiish ubal bibiih biitut, kiish wiitumweesh mal bwa myand yiitut yibiih.” (Mis. 103:8-11) Davih waakady mumanyik mudy mucim a mund wiit bwa mpekaat mutam mulong. Ki wiiyil kumanyik cikwaabw neey: Yehow “ufwiifwiilangan lus.” I cikadil kaay cisasak Yehow bwa kufwiilangan lus? Dyaalabul didy mu mukand a Misambw 86:5. (Bal.) Ing, teng muleebel Davih mu diisambil, Yehow ufwiifwiil baat lus, bwaal i mwiiwul teh ni lukat lwa bulamat bwa boos bamubiibiikan.

12-13. Tut biikal twiilumbulwiish bwa bilem bitulongel ha kal, i biny bidy mwa kwiitwambulwiish?

12 Hatuloolong mpekaat, tudyaakal​—tumvw bibiih​—menmen. Ciikadil eecy cidy mwa kwitwambulwiish bwiitut kulomb lus ni kulek myand yibiih. Biin mudimw ba Mawej bakwaabw, biiluulumbulwiish bikasakan bwa bilem bilongelobw ha kal. Biiluulumbulwiish ni balang neey: Yehow kakwiibafwiiloh bend lus​—ning mukaadyobw baalabul micim yaabab ni balek myand yibiih. Iikaleby neey Wiiyumvumvw naak, kulong bwa kumanyik lukat lwa Mawej bwa mushind udyey uleej biin mudimw bindiy lukat lwa bulamat, kwiiyiiy kukwambulwiish.

13 Musangal utudy mwa kuhet: Ning mutudy bamulong a mpekaat, tudy mwa kwiikal ni musangal a kukadil Yehow mudimw ni mucim a mund mutook. Bidy naak bwaal “mash ma Mwaan indiy Yeez miiteeteel bubiih bwiitut boos.” (1 Jah 1:7) Uw mwiikal mukooyel mu mabok bwa bwaal bubiih buwudy mulong, vuluk neey: Yehow i mukat kufwiil mulong a mpekaat waalaalabul micim yindiy lus. Manyik kuhetangan kudy Davih muleej hakacy a lukat lwa bulamat ni kufwiilangan lus. Ufundil neey: “Lukat lwindiy [lukat lwa bulamat] ludyey naalw bwa baat bamuciiciin, i lutam lwiilwiin lweeh, bu kutam kudy hakacy ha diiwul ni bulab. I mufweeej bibiih biitut kuleeh neet, bu mudy kuhahatukil diib kwiikal kuleeh ni kutweetweelel diib.” (Mis. 103:11, 12) Biin-biin, Yehow “ufwiifwiilangan lus luvul.”​—Ye. 55:7.

14. I mushind kaay waakady Davih muleej mudy lukat lwa bulamat lwa Yehow lwiitulam?

14 Lukat lwa bulamat lwa Mawej lwiitulaalam mu myand ya mu spirit. Davih wambiil Yehow mu diisambil neey: “Udy cisokotel cyaam, uulaalam uuyeehul ku mal, niiyiiy kuteekoh bilabul bwa kulam kwiibuh kuwudy muulam. . . . Mawej ubwiibwiikil lukat lwindiy [lukat lwindiy lwa bulamat] teng oow udy micim yindiy yiteek kudyey.” (Mis. 32:7, 10) Teng mwaakady biman binyungulukil bimeng bya kal bwa kulam baat baakadyomw, ki mudy bilong bya lukat lwa bulamat bya Yehow bitulam mu spirit ku buhund budy mwa kunyang mucim iitut mutook. Nook, lukat lwa bulamat lwa Yehow lwiitusaasak bwiitut kufweej kudyey.​—Jer. 31:3.

15. I kufwanakan kaay kudy hakacy a lukat lwa bulamat lwa Yehow ni cisokotel ni bukash?

15 Davih ukadil mudimw ni cileejel cikwaabw cya kufwanyikij naacy mushind udy baat bakaam bwa Mawej ibalam. Ufundil neey: “Bwaal Mawej i cisokotel cyaam cikasakan, Mawej uuleeleej lukat lwa bulamat.” Davih uleebel cikwaabw bwa Yehow neey: “Yiy i lukat lwaam lwa bulamat, ni cyaab cyaam cya kusokotel, ulaalam ni bukash bwindiy, uukuuloh, i ngabw a mim, ni yiy i cyaab cinasoosokotel.” (Mis. 59:17; 144:2, NWT) Bwabiny Davih ufwanyikijil lukat lwa bulamat lwa Yehow ni cisokotel ni bukash? Ning cyaab cyoos citudy, teng mutudy biin mudimw bindiy, Yehow wiiyiiy kwiitulam ha kwiitwaakish bukash butukaakaam bwiitut kulam bulund bulengel nend. Mu Musambw 91 mudy cijaadik cikwaabw cya mushind aakaabumw. Ufundil musambw oow “wambambil Mawej neey: ‘Udy cisokotel cyaam, uulaalam ni bukash boos.’”(Mus. 91:1-3, 9, 14) Moyiz ukadil mudimw ni kufwanyikij kwaakaabumw ook habitaatal cisokotel. (Mis. 90:1) Cikwaabw, mafuk makeeh kuuhal kwa kufwey, Moyiz utumin meej ma baat ku bwaal bwaakady mwa kwiibakashish. Yiy kufundey neey: “Koos ni koos ook, yiy [Mawej] i cicy cyaab ciibuh kusokotel; koos ni koos ook, i bakulamok kudy diikand dindiy dya buyiil.” (Mmu. 33:27) I biny bidy cyambil “koos ni koos ook, i bakulamok kudy diikand dindiy dya buyiil” citwambil habitaatal Yehow?

16. I mu mishinsd kaay yibidy yidy Yehow wiitwambulwiish? (Misambw 136:23)

16 Hatuteetekel Yehow micim neey: wiiyiiy kwiitulam, katwaakuciinoh bend ciit ning cyaakaabumw. Ki, biisang bikwaabw tudy mwa kwiiyumvw bakooyel mu mabok, katuy ni mushind a kuleek kwiiyumvw nook. Mu biisang bya nook, i biny biikal Yehow mwa kwiitulongel? (Bal Misambw 136:23.) Wiiyiiy kwiitulamok ni diikand dindiy, wiitwangat, wiitwambulwiish bwiitut kukasakan teng micim. (Mis. 28:9; 94:18) Musangal utudy mwa kuhet: Kumanyik neey: tudy mwa kweeyelel teng dyambulwiish dya Mawej, kwiitwambambulwiish bwa kumanyik neey: wiiyiiy kwiitufiil kis mu mishind yibidy. Mushind a kuuhal, tudy ni cyaab cya kusokotel cyaab cyoos citudy. Mushind mwiibidy, Taat iitut udy mwiitukat udy mu diiwul wiitutaatacil bikasakan.

TUDY MWA KWIIKAL BATWIISHIBW NEEY: MAWEJ UTUUTUNGUNUK TENG NI KWIITULEEJ LUKAT LWA BULAMAT

17. I biny bitudy mwa kutakamin bwa lukat lwa bulamat ludy naalw Mawej? (Misambw 33:18-22)

17 Teng mutudy baman kwiibital, tut biikal kuuhal kwa makab, twiikal batwiishibw neey: Yehow wiiyiiy kwiitwambulwiish bwiitut kutungunuk ni kulam mucim mutook. (2 Kor. 4:7-9) Muprofet Jeremih uleebel neey: “I bwa lukat lwa bulamat lwa Yehow butudy katuy bafik ku bulekel bwiitut, bwaal lus lwindiy kalwiishoh bend ni bulekel.” (Kudil. 3:22, NWT) Tudy mwa kwiikal batwiishibw neey: Yehow utuutungunuk teng ni kwiituleej lukat lwindiy lwa bulamat, ki bwabiny mumb a misambw wiitujaajaadikil neey: ‘Ki diis dya Mawej i dital aab bamuneeneemek, i dital aab bady batakamin ku lukat lwindiy lwa bulamat.’​—Bal Misambw 33:18-22.

18-19. a) I biny bitudy mwa kulam mu meej? b) I biny bitwiiyiiy kutal mu ciin bwaal ciloolond?

18 I biny bitudy mwa kulam mu meej? Kuuhal kwiitut kutwaadij kukadil Yehow mudimw, waakady mwiitukat bu mudyey mukat baat boos. Ki bu mutudy bahambidil bindiy, tuheehet cikwaabw musangal waalalukil ku lukat lwindiy lwa bulamat. Bu mudyey ni lukat oolw, Yehow wiitwakaakidil ni wiitulam. Wiikaakal teng utungunuk ni kwiitufweej kudyey ni wiiy kukumbaj myand yidyey mwiitulongolweel. I mukat bwa tushaal baan bindiy buyiil! (Mis. 46:1, 2, 7) Nook, ning tut mwa kuhet makab ma mushind kaay, Yehow wiiyiiy kwiitwaakish bukash butukaakaam bwiitut kulam mucim iitut mutook.

19 Tudy batal mudy Yehow uleej biin mudimw bindiy lukat lwindiy lwa bulamat. Nook, wiituloolomb byeet bwiitut kuleejangan lukat lwa bulamat muut ni mukwaabw. I mushind kaay utudy mwa kulong naak? Ciin bwaal ciloolond ciiyiiy kwaalabul dijooj dya buseeb eedy.

MUSAMBW A 136 “Difutu dikumbane “ dia kudi Yehowa

^ mus. 5 Lukat lwa bulamat lumvumvwiij biny? I bangany bady Yehow uleej lukat lwindiy lwa bulamat, ni i mushind kaay udy lukat oolw mwa kwiibambulwiish? Twiiyiiy kuhet maalabul ku majooj aam mu biin bwaal bibidy bya kuuhal mutwiikal mwa kwiisambil ha cikadil cya buseeb eecy.

^ mus. 4 Meej ma neey: Yehow i mwiiwul teh ni lukat lwa bulamat i bimaleej mu verseh yikwaabw ya mu Bibl.​—Tal Nehemih 13:22; Misambw 69:13; 106:7; ni mu mukand a Kudilakan 3:32, NWT.

^ mus. 54 DYUMVWIIJ DYA BIFWAATUL: Yehow i mukat baat boos, kuteekelok ni biin mudimw bindiy. Kudy tusumbw tukwaabw twa baat tudy ni bimanyin bileeleej neey: Yehow i mukat baat. Bwaal budy ni buseeb buvul i bwa neey: i mwiitwaakish Mwaan indiy Yeez bwa kwiitufwiiley.

^ mus. 62 DYUMVWIIJ DYA BIFWAATUL: Boos bashaashaal biin mudimw ba Yehow ni biitabij mulambw a Yeez wa cya kukuuloh naacy baat, Mawej wiiyiiy kwiibakat mu mushind a habwaah. Mawej Yehow i mukat baat boos, ki uleeleej teng biin mudimw bindiy lukat lwindiy lwa bulamat. Bileejel bya lukat lwindiy lwa bulamat oolw, i bibileej ha bifwaatul eecy mu bimanyin kahand.