Skip to content

Skip to table of contents

CIIN BWAAL CYA KULONG CYA 6

I Biny Bileeleeb Bibl Habitaatal Mwiiney?

I Biny Bileeleeb Bibl Habitaatal Mwiiney?

“Fund bilengel may moos manakwambambil aam.”—JER. 30:2.

MUSAMBW A 96 Mukanda wa Nzambi ntshiuma

KADYOOSH a

1. Bwabiny udy ni dyanyish bwa Bibl?

 TUDY ni dyanyish divul bwa Bibl udy Yehow Mawej mwiitwaakish! Mu Bibl mudy mibel ya meej yidy mwa kwiitwambulwiish bwa kumanyik citudy mwa kulong hatuheehet myand. I mwiitwaakish cikwaabw kutakamin kulengel kweeh bwa mafuk maciiyiiy. Bwaal bukwaabw budy ni buseeb buvul budy neey, Yehow i mukal mudimw ni Bibl bwa kwiituleej mishind yivul ya buumuut bwindiy. Hatulaalangil ha biikadil bindiy bilengel byeeh, biituteeteng bikasakan ku micim ni biitusaasak bwiitut kufweej habwiih ni Mawej iitut hakwiikal mu bulund bulengel nend.—Mis. 25:14.

2. Teel mishind yishil-shilangan yaakady Yehow mwiileej kudy baat?

2 Yehow i mukat bwa baat bamumanyik. Kal-kal, waakady mwiileej kudy baat ku dyambulwiish dya bilot, dya myand yital bu mu cilot, ni waakady utum banjel bwa kutwaalobw musah indiy kudy baat bakwaabw. (Kub. 12:6; Yil. 10:3, 4) Bab biikal kabay bafund bilot, myand yital bu mu bilot, eecy misah yaakady naay banjel bwa kwambil baat, twaakady mwa kumanyik myand eey eeny? Ki bwabingany Yehow wambiil baat bwa ‘kufund’ may mindiy maakadyey mukat bwa tumanyik. (Jer. 30:2) Bwaal “Mawej i kalombol muwaakan, may mindiy i ma biin-biin,” Bikaam twiikal batwiishibw neey mushind indiy a kwiisamb neet i mulengel weeh ni wiiyiiy kwiitwambulwiish.—Mis. 18:30, NWT.

3. I biny bilongel Yehow bwa kulamobw Bibl? (Yeshaay 40:8)

3 Yeshaay 40:8. Diiy dya Mawej ditwaadil buludik bwa meej kudy baan-balum ni baan-bakaj ba lulamat mukacy mwa mivw binun ni binun. Mushind kaay? Kuunyim kwa byoos, bafundil Diiy dya Mawej ha biit byaakady kabiy mwa kubol ni kukaady kuhit mivw yivul, nook kakwiinoh bend mikand ya ku butambwiil yitudy bamanyik yidyok leeloow. Ki Yehow ulongel bwa neey baat batentul may mindiy majilang. Ning mwaakady baakady bimatentul kabay baat bawaakan, baakady bimatentul ni meej moos. Habitaatal mifund ya ciin Ebreh, cileejel, umw a ku baat baakady bamanyik mukand ufundil neey: “Tudy batwiishibw neey kakwiish mukand mukwaabw a kal utentwiilobw ni bujaalal boos teng bu wiinoow.” Nook ning mufundilobw Bibl ha biit biboobol kukaady mafuk mavul, ni ning mwaakady baat bamutentwiil kabay bawaakan, tudy batwiishibw neey may ma mu Bibl matubaabal leeloow mady ni meej ma Mwiiney, Yehow.

4. I biny bitwiiyiiy kwiisambil mu ciin bwaal eecy?

4 Yehow i Humb a “bukish bosoolol ni kuh koos kulengel.” (Jak 1:17) Bibl i cya bukish cilengel cyeeh cidy Yehow mwiitwaakish. Cya bukish citwambambil bwaal kaahand habitaatal udy mwiitwaakishecy—mudyey mwiitumanyik bilengel ni mumanyik bitukaakaam. I bya mushind aakaabumw habitaatal Mawej udy mwiitwakish Bibl. Hatukookontonon cya bukish eecy, twiiyiiy kuhet malongweesh mavul habitaatal Yehow. Tuloolong bwa kumanyik mushind udyey mwiitumanyik bilengel ni cikwaabw bwa biit bitukaakaam. Mu ciin bwaal eecy, twiiyiiy kwiisambil ha mushind udy Bibl uleej biikadil bisat bidy naaby Yehow: meej mindiy, buwaakan bwindiy, ni lukat lwindiy. Tukontononaay mishind yileeleej neey Mawej udy ni meej.

BIBL ULEELEEJ MEEJ MADY NAAM MAWEJ

5. Teel mushind udy Bibl uleej meej mady naam Mawej?

5 Yehow i mumanyik neey tukaakaam mibel yindiy ya meej. Ni Bibl cya bukish cindiy, i mwiiwul teh ni meej mindiy. Mibel ya mu Bibl yambambulwiish baat. Bibl ufuufutulul shikacil a muut. Hafundil Moyiz mikand ya kuuhal ya mu Bibl, wambiil biin Izaleel, baat ba Mawej neey: “May aam kamiishoh bend may ma bituh-bituh. Ki madyok bwiinun kwiikal ni buumy.” (Mmu. 32:47) Aab bakooyedyeel may aam baakady mwa kwiikal ni musangal mu shikacil. (Mus. 1:2, 3) Ning mufundilobw Diiy dya Mawej kukaady mivul yivul, dicidy teng ni bukash leeloow bwa kufutulul shikacil a muut. Cileejel, mu jw.org, ha cyaab cya neey: “Bibl ufufutulul shikacil a baat,” wiiyiiy kuhet bileejel bya mu shikacil bya biin-biin bihit ha 50 bileeleej mudy Bibl mufutulul shikacil aabab ni bileeleej mudy Diiy dya Mawej diikal ni bukash ni ‘diikaakal mudimw kudy bidiitaatabij’ leeloow.—1 Tes. 2:13.

6. Bwabiny tuleeleeb neey kakwiishoh bend mukand mukwaabw utudy mwa kufwanyikij ni Bibl?

6 Kakwiishoh bend mukand mukwaabw udy mwa kweeleken ni Bibl, Diiy dya Mawej. Bwabiny tuleeleeb nook? Bwaal Mwiin mukand oow, i Yehow Mawej, wa bukash buvul, udyok buyiil, ni kakwiishoh bend muut udy ni meej mavul teng bu yiy. Kudy mikand yikwaabw yidy baat batungunuk ni kubal ning hady baakady biiyifund biikal baman kufw, ki mibel yidy mu mikand eey kayidyaakaloh bend ni buseeb hahiihit mafuk. Ki cikwaabw may matam ma meej mady mu Bibl mady ni buseeb buyiil; i mambulwiish baat ba mu biisang byoos. Hatubaabal mukand mujilang oow ni tulangiloh ha myand yituloolongomw, Mawej Mwiiney ukaakal mudimw ni spirit indiy udy ni bukash buvul bwa kwiitwambulwiish bwiitut kutal mutudy mwa kukooyel mibel yidy mu Bibl mu shikacil iitut. (Mus. 119:27; Mal. 3:16; Ebr. 4:12) Cya biin, Mwiin Bibl udyok ni i mukat menmen bwa kukwambulwiish. Kumanyik nook, kwiitusaasak bwa kumubal ha ciibidil!

I mushind kaay udy Bibl muteek baat ba Yehow mu kaacyumw, ba kal ni ba leel? (Tal cikos cya 7-8)

7. I mushind kaay waakady Bibl mukongakaj baat ba Mawej ba ha kal hakwiibateek mu kaacyumw?

7 Kudy bwaal bukwaabw buleeleej neey Bibl udy ni meej ma Mawej. I bwaal wambambulwiish baat ba Yehow bwa kwiikal mu kaacyumw. Hatweelel biin Izaleel mu Bulab Bulay, baakady bashikacil ha byaab bishil-shilangan. Bamw bashaadil bamulob a misany, bakwaabw baakady bamun nyam, ni bakwaabw baakady badim madimy. Biin Izaleel baakady bashikacil ha cyaab kaahand kabaakadyoh bend biitacish bwa kutabaleel baan baabw biin Izaleel baakady bashikacil ha byaab bikwaabw bya mu cibunj. Ki Yehow waakady mulongolol myand bwa biin Izaleel biikal bikongankeen misang yishil-shilangan bwa kumvwobw Diiy dindiy difundishiley dyaakadyobw babal ni bumvwiij. (Mmu. 31:10-13; Neh. 8:2, 8, 18) Lang ket mumvwiil mwiin Izaleel hafikilobw mu Yeruzalem ni hatadiley misang yikwaabw baat miliyo ba ku balund nend ba ha byaab bishil-shilangan! Mu mushind oow, Yehow wiibambulwiishil bwa kwiikalobw mu kaacyumw. Hahitil mafuk, balongel cisumbw cya biin Krist, mu cisumbw cilongekel aacy, mwaakady baan-balum ni baan-bakaj baakady biisamb bileebel bishil-shilangan, bamw ba kudyobw baakady baat batam baakadyobw baneemek bikasakan, bakwaabw baakady biin kwiihweekesh, bamw ba kudyobw baakady ba het ni bakwaabw baakady balam-lam. Ki bu mudyobw boos bakat may ma Mawej, bady mwa kuhambidil Mawej a biin-biin mu kaacyumw. Aab bashaadil biin kwiitabij baakady mwa kumvw diiy dya Mawej teng ku dyambulwiish dya baan baabw biin Krist ni haakadyobw mwa kwiikongakeen haakaabumw.—Yil. 2:42; 8:30, 31.

8. I mushind kaay udy Bibl mukong baat ba Mawej leeloow hakwiibateek mu kaacyumw?

8 Mawej iitut udy ni meej ucituutungunuk ni kulongweesh ni kukong baat bindiy mu kaacyumw teng mudy Bibl uleej. I yiy wituloolongolweel byaakudy bya mu spirit bitusasangej bikasakan. Tudyaakal ni ciibidil cya kwiikong haakaabumw mu bisangil biit bya cisumbw, mu wiil, ni mu bihwiil bwa kumvw diiy dya Mawej didyobw babal, bidyumvwiij, ni twiisambiloh. Nook, Bibl uleeleej mudimw a buseeb udy mu kiihacil ka Yehow i ka neey bahambidil bindiy “bamuhahambidil ditang-tang ditalangan ni ditang-tang dikwaabw.”—Sef. 3:9, NWT.

9. I ciikadil kaay cya buseeb cidy mwa kwiitwambulwiish bwa kumvw myand ya mu Bibl? (Luuk 10:21)

9 Tukontononaay cijaadik cikwaabw cileeleej meej mady naam Yehow. I mufundish Bibl mu bituh bivul mu mushind udy baat mwa kumvw bilengel, teng kudy babaabal biin kwiihweewekesh. (Bal Luuk 10:21.) Baat ba ha byaab byoos babaabal Bibl. Mumanyik mukwaabw a myand ya mu Bibl uleebel neey: “Baat bavul babaabal Bibl bishilangan ni mubaabalobw mikand yikwaabw, ni bamubaabal ni meej moos bishilangan ni mikand yikwaabw.” Ki teng biin kwiihweekesh ki bady mwa kumvw bilengel ni kukooyel myand ya mu Bibl.—2 Kor. 3:15, 16.

10. I mushind kaay mukwaabw udy Bibl uleej meej mady naam Yehow?

10 Tuloolong bwa kujingunun meej ma Yehow mady mu Bibl mu mushind mukwaabw. Yehow ukaakal mudimw ni may mindiy mafundish kiin teng bwa kwiitulongweesh hatudy mu cisumbw, ki cikwaabw bwa kwiitulongweesh ni bwa kukashish woos wa kutudy ku micim. Hatubaabal Diiy dya Mawej, tudy mwa kutal mudy Yehow utabaleel muut woos wa kutudy. (Ye. 30:21) Hawuheehet lutat, i misang buuny kaay yiwukaady muhet dyambulwiish mu Bibl ni ubadilok verseh umweekel neey bamufundil teng bwiibuh eeny? Ing, Bibl wambambulwiish miliyo ya baat. I mushind kaay udy myand yidyomw yidyobw balongolol yihetangan teng ni biwukaakaam? Bwaal Mwiin Bibl i yiy kaayend udy ni meej mavul menmen mu diiwul ni ha bulab.—2 Tim. 3:16, 17.

BIBL ULEELEJ NEEY YEHOW I MUWAAKAN

11. I mushind udy Mawej muleej neey kiishoh bend ni kabow haakadyobw bafund Bibl?

11 Buwaakan i ciikadil cikwaabw cidy naacy Yehow. (Mmu. 32:4) Muut udy muwaakan kadyaakaloh bend cikwaabw ni kabow, ni Yehow kiinoh bend ni kabow. (Yil. 10:34, 35; Rom 2:11) Tudy mwa kutal neey kiin ni kabow bwa mushind udyey mufundish Bibl mu bileebel byaakady baat bavul bumvw ciisang aacy. Mikand 39 ya kuuhal i biiyifund menmen mu ciin Ebreh, cileebel cyaakady ciheehel bwa kumvw kudy baat ba Mawej ba ciisang aacy. Ki, mu siyekel a kuuhal B.B., baat bavul baakady biisamb ciin Krek, nook bafundil menmen mikand 27 ya bulekel mu cileebel eecy. Yehow kaakadyoh bend mwangat diihangadik dya neey bafund Diiy dindiy teng mu cileebel cyaakaabumw. Leeloow, kudy baat habwiih ni miliyaar mwandamukul ha bulab biisaasamb bileebel bivul. I mushind kaay udy baat bavul menmen bafik kukulong myand habitaatal Yehow?

12. I mushind kaay udy may mady mu Danyel 12:4 makumban mu mafuk ma bulekel aam?

12 Ku dyambulwiish dya muprofet Danyel, Yehow i mulay neey mu mafuk ma bulekel, “diimany dya biin-biin” “diiyiiy kuvul” ni baat bavul biiyiiy kwiidyumvw. (Bal Danyel 12:4, NWT.) Mushind udy mwambulwiish baat bavul bwa kumvwobw Bibl, bwaal i bamwaalabul ni baalabwiil mikand yikwaabw yumvumvwiij myand yidyomw, ni i bamuhatul ni i bamwaakish baat bavul. Bibl i mukand udyobw baalabul bikasakan ni udyobw baakish baat bavul ha bulab. Bibl yikwaabw yidyobw baalabul kudy byaah bya bendend mushing yidyaakal misang yikwaabw ni mushing mukasakan menmen bwa baat kulandobw. Baat ba Yehow i baalabul bikasakan Diiy dya Mawej, cituh cya Bibl eecy Bibl mutuutul, mu bileebel bihit ha 240, ni muut woos udy mwa kuhet windiy kay mwa kufucil makut. Bu cihet, baat ba bis byoos bendend ni kulong habitaatal “Musah Mulengel a Bukaleng” kuuhal kwa Bukaleng kwiiyebw. (Mat. 24:14) Mawej iitut a buwaakan i mukat kwaakish baat bavul mushind udyobw mwa kumumanyik hakubal Diiy dindiy. I bwaal i mwiitukat boos bikasakan.

BIBL ULEELEEJ NEEY MAWEJ I MWIITUKAT

13. Bwabiny tudy mwa kuleeb neey Bibl uleeleej lukat ludy naal Yehow? (Jah 21:25)

13 Bibl utwaatwaadij cijaadik cya lukat ludy lwiikal ciikadil cilengel cyeeh cya Mwiiney. (1 Jah 4:8) Tukontononaay myand yidy Yehow mufundish mu Bibl ni yidyey kay mufundish. I mwiitwaakish teng myand yitukaakaam bwiitut kudy bulund nend, bwa kufikish ku shikacil a musangal leeloow, ni bwa kuhet buumy bwa mwendelel. Ki, i bwaal Yehow i mwiitukat, kiin mwiitwaakish myand yikavul menmen yitukiish tukaam bwiitut kumukadil mudimw.—Bal Jah 21:25.

14. I mushind mukwaabw kaay udy myand ya mu Bibl yijaadik neey Mawej i mwiitukat?

14 Yehow i mwiituleej cikwaabw mudyey mwiitukat hakwiisamb nend mu mushind utukeekeemesh. Mu Bibl, kiin mwiitwaakishoh bend mulong-long a mikenj utudy mwa kulond, hakwiitwambil biin-biin eecy citudy katuy mwa kulong mu mishind yoos yitaatal shikacil iitut. Ha mut a kulong nook, ukaakal mudimw ni myand ya biin-biin yidy baat balong mu shikacil, may ma buprofet matwaatwaal musangal ni mibel ya meej yidy mwa kwiitwambulwish bwa kwangat mahangadik malengel. Mu mishind eey, Diiy dya Mawej ditusaasak bwa kumukat ni kumukooyel ni mucim iitut woos.

Bwabiny bikaam tulangil ha mushind waakady Yehow mulongel biin mudimw bindiy ba kal myand? (Tal cikos cya 15)

15. a) I mushind kaay udy Bibl uleej neey Yehow utaatabaleel aab babaabal Diiy dindiy? b) Ha cifwaatul, sangikaj, mwiin-kweet sand mwaan-mulum, ni mwiin-kweet mwaan-mukaj ukaady muut mukuluuh balaalangil ha baat kaay ba mu Bibl? (Kbwa. 39:1, 10-12; 2 Bak. 5:1-3; Luuk 2:25-38)

15 Bibl uleeleej neey Yehow wiitutaatabaleel bikasakan. Mushind kaay? Diiy dindiy i diwul teh ni miisamb yileeleej mudy muut wiiyumvw. Tudy mwa kumvw mwaakady mwiiyumvw baat badyobw bateel mu Bibl bwaal baakady ‘baat bu mutudyoomw.’ (Jak 5:17) Bwaal bwa buseeb buvul budy neey, hakutal mwaakadyey ulongel baat myand teng bu beetut, tudy ni mushind a kumvw bilengel menmen neey “Mawej [Yehow] udy ni lus luvul ni mucim mutook.”—Jak 5:11.

16. I biny bituloolongel habitaatal Yehow hatubabal mu Bibl bwa baat balongel bibiih? (Yeshaay 55:7)

16 Bibl wiituleeleej lukat lwa Yehow mu mushind mukwaabw. Diiy dya Mawej ditujaajaadikil neey kakwiitulekoh bend hatuloolong bilem. Biin Izaleel balongel Yehow mpeekat misang ni misang; cikwaabw, haakadyobw biifwiij naay ni mucim aakaabumw, Mawej wiibafwiidil lus. (Bal Yeshaay 55:7.) Biin Krist ba mu siyekel a kuuhal baakady bamanyik byaabw neey Mawej waakady mwiibakat menmen. Ku dyambulwiish dya spirit mujilang, mupostol Pool wambiil biin Krist nend bwa ‘kufwiilobw lus ni kukashish ku micim’ muut ulongel mpekaat mutam ki waakady mwaalabul micim yindiy. (2 Kor. 2:6, 7; 1 Kor. 5:1-5 ) Nook, cya kumanyik cidy neey Yehow kalekeloh bend baat bindiy baakady bamuhambidil teng bwaal neey balongel bilem! Hamut a kulong nook, wiibambulwiishil ni lukat, waakady wiibabel, ni wiibabiikeen bwa kwiikalobw cikwaabw balund bindiy. I mulay bwa kulong bya mushind aakaabumw ni aab boos balaalabul micim yaabab leeloow.—Jak 4:8-10.

LAM ‘CYA BUKISH CILENGEL’ CYA MU DIIY DYA MAWEJ

17. Bwabiny tuleeleeb neey Bibl i cya bukish cya habwaah menmen?

17 Yehow i mwiitwaakish cya bukish cilengel cyeeh. Bwabiny Diiy dindiy i dya habwaah menmen? Teng mutubaman kulong, Bibl uleeleej meej mady naam Yehow, buwaakan bwindiy, ni lukat lwindiy. Mukand oow uleeleej neey Yehow i mukat bwa tumumanyik. I mukat bwa tushaal balund bindiy.

18. I mushind kaay utudy mwa kuleej neey tudy ni dyanyish kudy Yehow bwa Bibl ‘cya bukish cilengel eecy?’

18 Katwiin bakat kuvulaminoh bend neey Diiy dya Mawej i ‘cya bukish cilengel.’ (Jak 1:17) Tutungunukaay ni kuleej dyanyish bwa cya bukish eecy. Tudy mwa kulong nook hakusambil, hakubal Diiy dindiy dijilang ni hakulangiloh. Hatuloolong nook, tudy mwa kwiikal batwiishibw neey Mwiiney udy ku muut kwa biit byoos wiiyiiy kwiitufiil kis bwa kwiikashishomw kwiitut ni ‘twiiyiiy kumanyik bilengel Mawej.’—Tus. 2:5.

MUSAMBW A 98 Mifundu mmifundisha ku nyuma wa Nzambi

a Bibl wiitwambambulwiish bwa kufweej habwiiy ni Yehow. I biny bitudy mwa kulong mu mukand mujilang oow habitaatal meej ma Mawej, buwaakan bwindiy, ni lukat lwindiy? Hatuloolong myand eey, yidy mwa kwiitwambulwiish bwiitut kwanyish bikasakan Bibl Diiy dya Mawej ni bwa kumanyik neey Bibl udy biin-biin cya bukish cya kudy Taat iitut udy mu diiwul.