Skip to content

Skip to table of contents

CIIN BWAAL CYA KULONG CYA 7

Long bwa Kumanyik Myand Yivul Hawubaabal Bibl

Long bwa Kumanyik Myand Yivul Hawubaabal Bibl

“Ciwudy mukwaatomw i cingany hawumubaabal?”—LUUK 10:26.

MUSAMBW 97 Tudi ne muoyo bua Diyi dia Nzambi

KADYOOSH a

1. I biny bileeleej neey verseh ya mu Bibl yaakady ni buseeb buvul kudy Yeez?

 LANG ket bu neey: Waakady ukun mat ku byaakady Yeez wend ulongweesh. Waakady uteel misang yivul Mifund Yijilang ni byaakadyey uteel waakady naaby teng mu muut! Utadiil may ma kuuhal mufundilobw kuunyim kwa baatiisumw windiy ni mu makwaabw ma mu may mindiy ma bulekel kuuhal kwa kufwey, Yeez waakady uteel teng verseh ya mu Bibl. b (Mmu. 8:3; Mis. 31:5; Luuk 4:4; 23:46, NWT) Ni mu mivw yisat ni cituh hakacy ha myand eey, Yeez waakady ni ciibidil cya kubal kuuhal kwa baat ni waakady uteel verseh ya mu Bibl ni wiibuvwiij.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luuk 4:16-20.

Ku dyambulwiish dya shikacil indiy, Yeez uleejel neey waakady mukat Diiy dya Mawej ni uleejel lukat lwindiy mu bilong bindiy byaakady byumvwangan ni byaakadyobw bafund mu Diiy dya Mawej (Tal cikos cya 2)

2. Hacyaakady Yeez wend ni kukuuluh, i biny bimwambulwiishil bwa kumanyikey bilengel mifund yijilang? (Tal cifwaatul cya ha cizubw.)

2 Mivw kuuhal kwa Yeez kutangey mudimw indiy a bukajaady, waakady ubal ni umvw Diiy dya Mawej misang yivul. Ku cibel kwaababw, waakady umvw Mariy ni Yozeefw bateel teng mifund yijilang diifuk dyoos mu miisamb yaababw ya mu cisak. c (Mmu. 6:6, 7) Tudy mwaakwiikal batwiishiibw neey, Yeez waakady uy mu nzubw a kukongakeen mu diifuk dya Sabaat dyoos ni cisak cyaababw. (Luuk 4:16) Hakadyobw bafikomw, Yeez waakady ukun mat bikasakan ku mifund yaakadyobw babalomw. Mu cisang cikwaabw, Yeez ulongel bwa kukabaley mifund yijilang yaakadyey mumanyik. Bu cihet, Yeez kiyiloh bend teng kumanyik mifund yijilang bilengel ki cikwaabw wiiyil kwiiyikat ni yimwambulwiishil bwa kwiikaley ulong myand yaakady yihetangan ni mifund eey. Cileejel, vuluk bwaal bulongekel mu Tempel hacyaakady bituh ni mivw 12. Balongweesh baakady bamanyik may ma Moyiz bilengel menmen “baakady bakem bwa meej maakadyey [Yeez] wiibaalabul naam.”—Luuk 2:46, 47, 52.

3. I biny bitwiiyiiy kukontonon mu ciin bwaal eecy?

3 Tut byeet tudy mwa kumanyik ni kukat Diiy dya Mawej tut biikal ni ciibidil cya kubal Diiy dya Mawej. Nook, i mushind kaay utudy mwa kumanyik myand yivul hatubaabal? Tudy mwa kuhet dilongweesh ku cyaakady Yeez wambil aab baakady bamanyik mikenj, kwaakady balongweesh ba may ma Mawej maheelobw Moyiz, Bafarizey, ni Basaduseyeh. Baafumw ba bitendeleel aab badyaakal civul babal Diiy dya Mawej ki bakaakeel bwa kumvw bilengel byaakadyobw babal. Yeez uleejel mishind yisat yaakady baat aab ni bwa kulong bwa kumanyikobw myand yivul ya mu Diiy dya Mawej. May mimbambiley miiyiiy kwiitwambulwiish bwiitut kwiikal ni bukash 1) bwa kumvw bitubaabal, 2) bwa kuhet bihak bya mu spirit, ni 3) bwa kulong bwa Diiy dya Mawej ditushintulul.

BAL NI KIIHACIL KA KUMVW

4. I mushind kaay udy Luuk 10:25-29 wiitulongweesh habitaatal kubal kwa Diiy dya Mawej?

4 Tudy bakat bwa kumvw dyumvwiij dya biitubaabal mu Diiy dya Mawej. Cikwaabw, misang yikwaabw kubal kwiitut kakwiin teng mwa kwiitwambulwiish menmen. Cileejel, tukontonon mwiisamb a Yeez ni “mulongweesh a may ma Mawej mukwaabw.” (Bal Luuk 10:25-29.) Haakady muut aaw mumwiihanguj bwa cyaakadyey ukaam kulong bwa kuhet buumy bwa mwendelel, Yeez umwambulwiishil bwa kuhetey dyaalabul mu Diiy dya Mawej. Yeez umwiihangujil neey: “Mu mukand a may ma Mawej maheeley Moyiz i bafundomw ney? Ciwudy mukwaatomoh i cingany hawumubaabal?” Muut aaw waakady mwa kutwaal dyaalabul dilengel hakuteel mifund yijilang habitaatal kukat Mawej ni muut neet. (Lev. 19:18; Mmu. 6:5) Ki hamujoojeley cikwaabw neey: “Ki mukweet naabw i ngany?” Muut oow uleejel neey kaakadyoh bend mumvw dyumvwiij dya biin-biin dya myand yaakadyey mubal. Bu cihet, kaakadyoh bend mumanyik mwaakadyey mwa kukooyel may ma Mawej aam mu shikacil indiy.

Tudy mwa kulong bwa kwiikal kumvw bitubaabal

5. Kusambil ni kubal bikeeh-bikeeh bidy mwa kwiitwambulwiish bwiitut kumvw bitubabal bicy?

5 Tudy mwa kumvw Diiy dya Mawej bilengel hakwiikal ni biibidil bilengel bya kwiibadiil. Iikal usambil kuuhal kwa kutwaadij kubal. Tukaakaam dyambulwiish dya Yehow bwiitut kumvw Diiy dindiy, nook tudy mwa kumulomb bwa iitwambulwiish ni spirit mujilang indiy bwiitut kutum meej habitubaabal. Cikwaabw iikal ubal bikeeh bikeeh. Kulong nook kwiiyiiy kukwambulwiish bwiibuh kumvw biwendend ni kubal. Bidy mwa kwambulwiish uw ubal ni diiy dikasakan eecy uw ubal ni wend ulondesh may makwaat ma mu Bibl. Kulong nook kudy mwa kukwambulwiish bwa kumvw, bwa kuvuluk ni bwa kumanyik myand yivul yiwubabal mu Diiy dya Mawej. (Joz. 1:8) Hawumaaman kubal, sambil cikwaabw bwa kufwiijok Yehow bwa Diiy dindiy cya bukish cidyey mwiitwaakish ni bwiibuh kumulomb dyambulwiish bwiibuh kukooyel biwudy mubal.

Bwabiny kufund myand ya buseeb kudy mwa kukwambulwiish bwiibuh kumvw ni kuvuluk biwudy mubal? (Tal cikos cya 6)

6. Bwabiny kwiiyihanguj ni kufundok myand ya buseeb kudy mwa kukwambulwiish diib diwubaabal? (Tal cikwaabw cifwaatul.)

6 Kudy myand yibidy yidy mwa kukwambulwiish bwiibuh kumvw Bibl bilengel. Iikal wiiyihanguj habitaatal biwubaabal. Baleeleeb inaah bwa bangany menmen, iyihanguj neey: ‘I baat kaay badyobw baleebomw menmen? I ngany uleeleeb? Wambambil ngany, ni bwabiny? I kweeh ni diib kaay didy bwaal oobw bulongek?’ Majooj ma nook miiyiiy kukwambulwiish bwa kulangiloh ni bwiibuh kulond ngeny yitam ya mu biwudy mubal. Cikwaabw, iikal ufundok myand ya buseeb mu may makeeh hawubaabal. Hawufuufund biwudy mubal, ni uw ulangiloh bikasakan, ni kulong nook kwiiyiiy kukwambulwiish bwiibuh kwiibyumvw bilengel menmen. Kufund kukwaakwambulwiish cikwaabw bwiibuh kuvuluk biwudy mubal. Udy mwa kufund majooj, fund myand yiwudy muhet mu kujoojolol kwiibuh, angat myand yitam mu may makeeh, fund myand mu mushind uwudy mwa kukal mudimw ni biwudy mubal, eecy fund bituh mushind uwudy mumvw bwa biwudy mubal. Udy mwa kutal neey myand yiwufuufund aay yidy mwa kukwambulwiish bwiibuh kutal diiy dya Mawej bu musah indiy kaayend udyey mufundish bwiibuh.

7. Bikaam twiikal ni ciikadil kaay hatubaabal, ni bwabiny? (Matewus 24:15)

7 Yeez uleejel ciikadil cya buseeb citudy mwa kwiikal naacy bwiitut kumvw bitubaabal mu Diiy dya Mawej i kujingunun kwa myand. (Bal Matewus 24:15.) Kujingunun kwa myand i biny? I bukash bwa kumvw mudy lungeny luhetangan ni lukwaabw ni mudyelw lushilangan ni lukwaabw ni bwa kumvw biin-biin cidyobw kabay baleeb. Cikwaabw, Yeez uleejel neey, bikaam twiikal ni kujingunun kwa myand bwa kumanyik myand yiloolongek yileeleej mudy may ma buprofet mend ni kukumban. Tukaakaam cikwaabw bwa kwiikal ni ciikadil eecy ni kiihacil ka kumanyik myand yivul ya mu byoos bitubabal mu Bibl.

8. I mushind kaay utudy mwa kubal ni kujingunun?

8 Yehow i mwaakish biin mudimw bindiy kujingunun kwa myand. Nook iikal umusambil, ni umulomb bwa akwambulwiish bwiibuh kwiikal ni ciikadil eecy. (Tus. 2:6) I mushind kaay uwudy mwa kulong myand yumvumvwangan ni diisambil diibuh? Kat bwa kumvw bilengel biwubaabal, ni tal mudyeby bihetangan ni myand yikwaabw yiwudy mumanyik. Bwa kukwambulwiish kat bwiibuh kulong Bibl, bwaal udy mwa kukwambulwiish bwa kulong nook. Cileejel, udy mwa kukal mudimw ni Guide de recherches des Témoins de Jéhovah. Mikand ya kulong naay eey yiiyiiy kukwambulwiish bwiibuh kujingunun dyumvwiij dya verseh a mu Bibl ni mushind uwudy mwa kumukooyel mu shikacil iibuh. (Ebr. 5:14) Hawubaabal ni kujingunun, mushind iibuh a kumvw verseh ya mu Bibl wiiyiiy kukasakan.

BAL NI KIIHACIL KA KUHET BIHAK BYA MU SPIRIT

9. I bwaal kaay bwa buseeb bwa mu Diiy dya Mawej bwaakady Basaduseyeh balek?

9 Basaduseyeh baakady biibidilangan menmen ni myand ya mu mikand yitan ya kuuhal ya Ciin Ebreh, ki kaabakadyoh bend biitab myand ya biin-biin ya buseeb yaakady mu mikand aay, yifundish ku spirit mujilang. Cileejel, tukontonon mwaakady Yeez waalabul haakadyobw bamwiihanguj kudy mwiin Saduseyeh habitaatal kusanguk kwa baat ku lufw. Wiibihangujil neey: “Kanwanjil kwiicibal mu Mikand ya Moyiz, ha cyaab cidyey muleeb bwa diifuuk dyaakady dilakuk mudil eeny? Mawej wambil Moyiz ney: Mim nady Mawej a Abraham, Mawej a Izak, ni Mawej a Jakobw.” (Mark 12:18, 26) Ning mwaakady Basaduseyeh babal biin-biin verseh oow misang yivul, kwiihanguj kwa Yeez kuleejel neey kabaakady bangat ni buseeb bwaal bwa biin-biin buleeleeb Bibl habitaatal kusanguk kwa baat.—Mark 12:27; Luuk 20:38. d

10. I biny bitudy mwa kudimukil hatubaabal?

10 I dilongweesh kaay bwiitut? Hatubaabal, bikaam twiikal ni budimw bwa kumanyik cidy verseh aaw eecy cidy bwaal bwa mu Bibl aabw mwa kwiitulongweesh. Katwiin bakat kumvw teng malongweesh mashimat ki cikwaabw tudy bakat kuy menmen mu bondok bwa myand ni bwiitut kumvw bilengel may matam madyomw.

11. Mu dyumvwangan ni 2 Timoteh 3:16, 17, i mushind kaay uwudy mwa kuhet bihak bidy mu Diiy dya Mawej?

11 I mushind kaay uwudy mwa kuhet bihak bya mu spirit hawubaabal Bibl? Tukontononaay cileeleeb 2 Timoteh 3:16, 17. (Bal.) Verseh oow uleeleeb neey: mukand a Mawej oow woos i . . . Ni muwaakan” bwa 1) kulongweesh nend, 2) bwa kuman miland, 3) bwa kuful myand yibiih mu baat [bwa kubel], ni 4) bwa kulongweesh mwa kushikat bilengel ni baat. Udy mwa kuhet mabenesh manaay aam ning mu mikand ya mu Bibl yiwudyaakal kuy ni ciibidil cya kubal. Kontonon bwaal budyobw balond bwiibuh kutal mudyobw bukulongweesh habitaatal Yehow, habitaatal myand yidyey mulongolol, eecy habitaatal may matam ma Mawej. Kontonon dyambulwiish diwuheehet bwa kuman miland. Long nook bwa kutal mudy verseh yikwambulwiish bwa kumanyik eecy bwa kulek meej mabiih ni bwiibuh kushaal ni lulamat kudy Yehow. Kontonon mudyobw mwa kukal mudimw ni verseh bwa kubel muut bwa meej mindiy mabiih, misang yikwaabw bwa bwaal kaahand budy muut muhet mu mudimw a bukajaady. Ni bwa kukaam verseh ya kubel naay yidy mwa kukulongweesh bwiibuh kwiikal ni ciibidil cya kutal myand teng bu Yehow. Uw mulam myand yinaay ya buseeb eey mu meej, wiiyiiy kuhet bihak bya mu spirit bidy mwa kukwambulwiish bwa kumanyik myand yivul hawubaabal Bibl.

LONG BWA KUBAL KWIIBUH KWA BIBL KUKUSHINTULUL

12. Bwabiny Yeez wambiil Bafarizey neey: ‘Kanwanjil a kubal eeny?’

12 Yeez wiibambiil neey: ‘Kanwanjil a kubal eeny?’ Bwa kuleej neey Bafarizey baakady batal bibiih myand yaakadyobw babal mu mifund yijilang. (Mat. 12:1-7) e Ciisang aacy, Bafarizey baleebel neey Yeez kaakadyoh bend muneemek diifuk dya Sabaat. Bu dyaalabul, Yeez uteelel bileejel bibidy bya mu diiy dya Mawej ni uteelel verseh wa mu Osheyah bwa kuleej neey Bafarizey kabaakady bumvw bilengel mukenj waakady uleeb bwa diifuk dya Sabaat ni bakaakeel bwa kulongelobw bakwaabw myand ni lus. Bwabiny baat aab kabaakadyoh bend baalabuk bwa byaakadyobw babal mu Diiy dya Mawej? Bwaal baakady biidibal ni meej ma kutobolol myand yikwaabw ni biikal ni kwiiyumb kwa mwiiwul. Meej maabab maakady miibakaakeesh bwa balek kumvw byaakadyobw babal.—Mat. 23:23; Jah 5:39, 40.

13. Bikaam twiikal tubal Bibl bicy, ni bwabiny?

13 Dilongweesh dituheehetel ku may ma Yeez didy neey bikaam twiikal ni tubal Diiy ni meej malengel. Hakulek kufwaanok Bafarizey, bikaam twiikal ni kwiihweekesh ni twiikal bakat bwa kulong ni mucim aakaabumw. Bikaam ‘twiitabijaay diiy didy Mawej mukun mu micim yiitut biikal biihweekej.’ (Jak 1:21) tut biikal ni kwiihweekesh, twiiyiiy kulong bwa diiy dya Mawej dyaas mij mu micim yiitut. Teng tut balek meej ma kutobolol eecy ma kwiiyumb mwiiwul bwa Bibl itushintulul bwa twiikal ni lus, kwiikal ni micim yitwiit mund bwa bakwaabw, ni bwiitut kwiikal cikwaabw ni lus.

I mushind kaay utudy mwa kwiikal bajaadik ning tudy biitab bwa Diiy dya Mawej diitwaalabul? (Tal cikos cya 14) f

14. I mushind kaay utudy mwa kwiikal bamanyik neey tudy biitab bwa Bibl iitwaalabul? (Tal cikwaabw bifwaatul.)

14 Mushind utuloolongel bakwaabw myand udy mwa kuleej ning tudy biitab bwa diiy dya Mawej diitwaalabul. Bafarizey balekeel kulong bwa diiy dya Mawej diteng micim yaabab, ni bu cihet ‘kabaakady mwa kufwiij naay bakiish ni bwaal.’ (Mat. 12:7) Bya mushind aakaabumw, mushind ututaatal ni tulongel bakwaabw myand uleeleej ning tudy biitab bwa diiy dya Mawej diitwaalabul. Cileejel, tudyaakalok tutalok myand yilengel yidy bakwaabw balong eeny, eecy tudyaakal tuleeb teng bwa bibiih byaabab? Tudyok ni lus ni tudyok bakat kufwiilanganok lus, eecy tutotobolol teng bakwaabw ni biibafulwiil mund hadyobw biitulongel bibiih eeny? Maalabul miitut ku majooj aam mady mwa kuleej ning tudy biitab bwa diiy dya Mawej dyaalabul meej miitut, mushind wiitwiiyumvumvw, ni bilong biitut.—1 Tim. 4:12, 15; Ebr. 4:12.

KUBAL KWA DIIY DYA MAWEJ KWIITUHEEHETESH MUSANGAL

15. Yeez waakady utal Diiy dya Mawej bicy?

15 Yeez waakady Diiy dya Mawej, ni myand yaakadyey ukaam kulong biiyileejel bilondeshel may ma buprofet matusaasangan mu Misambw 40:8 (NWT) neey: “A Mawej aam, nakaam kulong teng biwudy mukat, may miibuh mawudy mumb mady mund mwa mucim aam.” Bu mwaakady Yeez mukat Diiy dya Mawej, waakady ni musangal ni utungunukil ni kukadil Yehow mudimw. Tudy mwa kwiikal byeet ni musangal tut tulong Diiy dya Mawej ni tulong bwa kwiidikat.—Mus. 1:1-3.

16. I biny biwudy mwa kulong bwa kumanyik myand yivul hawubaabal diiy dya Mawej? (Tal kazubw ka neey: “ May ma Yeez Mady mwa Kukwambulwiish Bwiibuh Kumvw Biwubaabal.”)

16 Mu dyumvwangan ni may ma Yeez ni cileejel cindiy, tukatayok bwa kulengej mushind iitut a kubal Bibl. Tudy mwa kumvw bilengel cileeleeb verseh ya mu Bibl hatusaasambil, hatubaabal bikeeh-bikeeh, hatwiihahanguj, ni tufund myand yidy ni buseeb. Bikaam twiikal ni kujingunun kwa myand hakukontonon ni meej biitubaabal hatukaakaam dyambulwiish mu mikand yiitut yumvumvwiij myand ya mu Bibl. Tudy mwa kulong bwa kukal mudimw bilengel ni Bibl, ning bwa verseh yitudy katuy biibidilangan naay menmen, ni hakukaam bihak bya mu spirit mu myand aay. Ni tudy mwa kulek Diiy dya Mawej diitwaalabul hatwiikaakashishomw bwa kwiidibal mu mushind mulengel. Hatwiikaakashishomw bwa kulong myand eey, twiiyiiy kumanyik myand yivul hatubabal ni twiiyiiy kufweej habwiih menmen ni Yehow.—Mus. 119:17, 18; Jak 4:8.

MUSAMBW A 95 Butoke budi buenda anu buvula

a Tut boos bahahambidil Yehow twiikaakashishomw bwa kubal Diiy dindiy diifuk dyoos. Baat bakwaabw bavul babaabal cikwaabw Bibl; ni kabiin bumvw menmen bidyobw babal. I cya biin-biin ni bwa baat bakwaabw ba mu cisang cya Yeez. Hatukookontonon cyaakady Yeez muleeb bwa baat babaabal Diiy dya Mawej, twiiyiiy kuhetelok malongweesh mady mwa kwiitwaambulwiish bwa kumanyik myand yivul hatubabal Bibl.

b Ciisang ciheteley baatiisumw ni cimushingilobw diisaby kudyambulwiish dya spirit mujilang, Yeez uvulukil cikwaabw biin-biin kwiikalok kwindiy kwa mu diiwul.—Mat. 3:16.

c Mariy waakady uleeb myand ni mumanyik cidy Diiy dya Mawej dileeb. (Luuk 1:46-55) Misang yikwaabw, Yozeefw ni Mariy kabaakady ni makut makumban bwa kusumb kaayaabw mivung yaakady ni may ma Mawej. Baakady ni bwa kukun mat ni meej moos ku Diiy dya Mawej dyaakadyobw babal mu nzubw waakady biin Yuud bikongakeen bwa kusambil ni kiihacil ka kwiiy kuvuluk byaakadyobw bumvw kuunyim kwa mafuk.

d Tal ciin bwaal cya neey: Semena pabuipi ne Nzambi—“Udi Nzambi wa badi ne muoyo” mu Cibumb cya Muteetekel cya 1/2/2013.

e Tal cikwaabw Matewus 19:4-6, mwiinoomw Yeez wiihangujil Bafarizey dijooj dyaakaabumw aady neey: “Kanwiish babal cileeleeb mukand a Mawej eeny?” Ning mubadilobw myand habitaatal muhangilobw biit, baakady balengulul cidy Diiy dya Mawej dilongweesh habitaatal mushind udy Mawej utal maluw.

f DYUMVWIIJ DYA BIFWAATUL: Mu cisangil ku Nzubw a Bukaleng, mwiin-kweet wambambulwiish ku bisanj bwa biit bikwaat ni video, uloolong bilem bivul. Cikwaabw kuunyim kwa cisangil, biin-kweet bamufwiifwiijok hamut a kutal teng bilem bindiy.