Skip to content

Skip to table of contents

CIIN-BWAAL CYA KULONG CYA 22

MUSAMBW A 127 Mushindu undi ne bua kuikala

Mushind a kuseeselangan ufiifikij kukwangat dihangadik dya meej

Mushind a kuseeselangan ufiifikij kukwangat dihangadik dya meej

“Kulengel kwiinun kwiikal kwa mu micim . . . kudy kwiikal ni buseeb.”1 PY. 3:4.

BWAAL BUTAM

Cidy baat baseeseeselangan mwa kulong bwa kwangatobw dihangadik dya meej, ni cidy baat bakwaabw ba mu cisumbw mwa kulong bwa kwiibambalwiish

1-2. I biny bidy bamw balang habitaatal kuseeselangan?

 KUSEESELANGAN kudy mwa kwiikal ciisang cya musangal. Nun nuseeselangan, nukaakaam bwa myand yiinun yihit bilengel. Bwa bavul, i ciisang cya musangal. Tsion, a mwiin-kweet mwaan-mukaj wa mu Etiyopih uleeleeb ney: “cyumw cya ku biisang bya musangal iimwiin weeh mu shikacil aam i hatucyaakady tuseeselangan. Twaakady twiisamb myand ya buseeb ni twaakady teng tusek. Nakaady ni musangal hanamanyikil ney, nahetel muut unaakady mukat yiy byend muukat.”

2 Mwiin-kweet Alessio wa mu Pays-Bas, uleeleeb ney: “Byaakady biilong musangal hanaakady nend ni kumanyik mukaj aam hatucyaakady tuseeselangan. Ki mu kuseeselangan kwiitut mwaakadyok yimw tat.” Mu ciin-bwaal eecy, twiiyiiy kwiisambil ha yimw tat yikasakan ni mamw may matam ma mu Bibl mady mwa kwambulwiish baat baseeseeselangan bwa kwangatobw mahangadik malengel. Twiiyiiy cikwaabw kutal mudy baat bakwaabw ba mu cisumbw mwa kwambulwiish baat baciseeseeselangan.

KIIHACIL KA KUSEESELANGAN

3. Bilondeshel Tusumw 20:25, kuseeselangan kudy ni kiihacil kaay?

3 Ning mudy kuseeselangan mwa kwiikal ciisang cya musangal, cidy kabidy ciisang dya buseeb cidy mwa kwiitufikij ku maluw. Hady biin maluw bamonangan, badyaakal biicih kuuhal kwa Yehow bwa kukatangan ni kuneemekangan mu mafuk maababw moos ma buumy. Kuuhal kwiitut kwiicih, bikaam tukontonon myand bilengel menmen. (Bal Tusumw 20:25.) Ki mudyeby bwa muciih a maluw. Kuseeselangan kwambambulwiish bakaakaam kutweel mu maluw bwa kumanyikanganobw ni kwangat dihangadik dya meej. Misang yikwaabw dihangadik eedy i dyaababw kutweel mu maluw eecy dya kwiimanyik kuseeselangan. Baat baseeseeselangan babw biimanyik kuseeselangan, kabiish byumvwiij ney i balong bwaal bubiih. Hamut ha naak, manyik ney kuseeselangan i kwiibambulwiish bwa kwangatobw dihangadik dilengel.

4. Bwabiny bikaam twiikal tutal kuseeselangan mu mushind mulengel?

4 Bwabiny i bilengel bwiitut kutal kuseeselangan mu mushind mulengel? Hady bajik biikal ni mushind mulengel a kutal myand, kabiish mwa kuseeselangan ni meej ma kulek kutweel mu maluw. Kiish teng bajik bady mwa kutal myand mu mushind oow, bikaam tut boos tumanyik kiihacil ka kuseeselangan. Cileejel, bakwaabw balaalang ney hady baat baseeselangan bikaam batweel teng mu maluw. I mushind kaay udy bwaal oobw buteng biin Krist bajik? Melissa, ucidy mujik wa mu Etas-unis uleeleeb ney: “hady baat baseeselangan, bamw Baatemw balaalang ney bafik teng kukumonangan. Bu ciihet, bakwabw bakaciiciin bwa kulekanganobw ning babw batal ney biiyiiy kwiibakasakeen mu maluw. Bakwaabw bakaciiciin bwa kwendakan ni baat badyobw baseeselangan naabw bwaal bidy mwa kwiibaleetel myand yivul.”

LONGANGANAAY NI MANYIKANGANAAY BILENGEL

5-6. Bilondeshel 1 Pyeel. 3:4 bikaam baat baseeseeselangan bamanyik biny habitaatal umw ni mukwaabw?

5 Nun nuseeselangan, i biny biikal mwa kwiinwambulwiish bwa kuhangadik bwiinun kutweel mu maluw eecy kulek? Manyikanganaay ni bilengel. Udy mwa kwiikal mumanyik yimw myand habitaatal muut kaahand kuuhal kwiinun kutang kuseeselangan. Ki kaabaak udy ni mushind a kumanyik “muut musokot wa mu micim.” (Bal 1 Pyeel 3:4, NWT.) Hanuciseeseeselangan, bikaam kulong bikasakan bulund bwindiy ni Yehow, buumuut bwindiy ni mushind indiy a kulang. Hady mafuk mend mavul bikaam wiikal mukumban bwa kwaalaabul majooj aam: Muut oow wiiyiiy kwiikal mwiin-maluw naany mulengel eeny?’ (Tus. 31:26, 27, 30; Ef. 5:33; 1 Tim. 5:8) ‘Nady mwa kumukat ni kutum meej kubidyey ukaam ni yiiy bend udy mwa kuukat ni kutum meej ku binakaakaam eeny?’ Bikaakaalok biheehel bwiitut boos kuvulaminok bilem bya mukwaabw eeny? b (Rom 3:23) Bu munuloolongangan, manyik ney cidy ni buseeb buvul, kiish bwaal nuheeheetangan ku myand yivul ki i cya kumanyik ning nudy mwa kwiibidilangan ni bidy woos wa kunudy mukat ni bidyey kay mukat.

6 Bikaam umanyik biny bikwaabw habitaatal muut unuseeseeselangan nend? Kuuhal kwiibuh kukat muut bikasakan, bikaam nwiisambil a myand ya buseeb bu mudy, yiikaley mwa kulong mu mafuk maciiyiiy. Ki tudy mwa kuleeb bicy bwa myand bu mudy, makand mindiy ma yeet, mushind udyey uhet diikut eecy myand yikasakan yaakady yimufikil ha kal? Kabiish bikaam teng ney nwiisambil ha myand yoos ku butambwiil bwa kuseeselangan. (Fwanyikij ni Jah 16:12.) Uw mutal ney diib kadiish dyanj kukumban bwa kwalaabul ku mamw majooj makutaatal teng uw kaayeeb ambil muut bwa iikal mumanyik. Ki hady mafuk mahit, bikaam muut aaw amanyik myand aay bwa kwangatey dihangadik dilengel. Nook hady diib diwaan, mwambiley ni bujaalal boos.

7. Baat baseeseeselangan bady mwa kumanyikangan bicy? (Tal kazubw ka ney “Kuseeselangan ni muut udy mushikacil kuleeh.”) (Tal cikwaabw bifwaatul.)

7 Udy mwa kumanyik cidy muut menmen bicy? Umw wa ku mishind yilengel i kwiikal kwiisamb biilekelel ni bujaalal boos, kujoojangan ni kukunangan mat. (Tus. 20:5; Jak 1:19) Nun nulongel myand bu mudy, kudy, kwendankan ni kudiil baat musah hamw, bidy mwa kwiikal biheehel bwiinun kwiikal nwiisamb. Udy mwa kumanyik cikwaabw muut bilengel hanuhiihicich nend diib ni balund neeb eecy biin mu cisak ciinun. Cikwaabw long program wa myand yiikal mwa kukuleej muloolongey myand mu shikacil kaahand eecy hadyey ni baat bashiil-shiilangan. Tal cilongel Aschwin wa mu Pays-Bas. Uleeleeb bwa kuseeselangan ni Alicia ney: “twaakady tukaam midimw yaakady mwa kwiitwambulwiish bwiitut kumanyikangan bilengel. Yaakady midimw yiheehel, bu mudy: kwiihik eecy kulong midimw ya ku cibel hamw. Hatwaakady tulong midimw eey, tutadil mwaab waakady muut woos mukasakeen eecy mukooyel.”

Nun biikal nulongel midimw kaahand haamw nwend nwiisamb, nwiiyiiy kumanyikangan bilengel. (Tal cikos cya 7-8)


8. I biny bidy baat baseeseeselangan mwa kuhet bab biikal balongel myand ya mu spirit hamw?

8 Nudy cikwaabw mwa kumanyikangan bilengel, nun nulongel myand ya mu spirit hamw. Nun batweel mu maluw, bikaam nwiikal ni diib dya kulong kuhambidil kwiinun kwa mu cisak bwa Mawej iikal ni cyaab mu maluw miinun. (Mul. 4:12) Bwabiny kanwiish mwa kwiikal ni program wa kwiilongel hamw teng, hanuciseeseeselangan aah? Cyaabiin, baat baciseeseeselangan kabiish banj kwiikal mu cisak ni mwiin-kwet mwaan-mulum kiish mwanj kwiikal ku mut kwa mwiin-kweet mwaan-mukaj. Ki, hanuloolongel myand ya mu spirit hamw, nwiiyiiy numanyik buumuut bwa mu spirit bwa muut woos. Max ni Laysa biin maluw ba mu Etas-Unis i bahet bwaal bukwaabw bulengel. Max uleeleeb ney: “ku butambwiil kwa kuseeselangan, tutangil kulong mikand yileeleeb bwa kwendakan, maluw ni shikacil wa biin maluw. Ku dyambulwiish dya kwiilongel mikand eey, tuhetel mushind iitut kwiisamb habitaatal myand yivul ya buseeb yaakady yiitukasakeen bwa kwiisamb.”

MYAND YIKWAABW YINUDY MWA KUKONTONON

9. Bikaam baat baseeseeselangan batal myand kaay bwa kwambilobw muut ney baseeseeselangan?

9 I ngany unudy mwa kwambiloh myand ya kuseeselangan kwiinun? I nun kaayeen bady mwa kuhangadik. Kuuhal kwiinun kutang kuseeselangan, nudy mwa kulongolol buuny bwa baat biinun kwambiloh bwaal oobw. (Tus. 17:27) Nun balong nook, nwiiyiiy kweehuk mitooy ya baat eecy majooj makiish ni buseeb. Ki, nun kanuy bambiloh muut, nudy mwa kutang kwiikosokel bwa baat bakwaabw kabamanyik. Ki kwiikal kaayeen kudy mwa kwiinufikij kukulong bwaal bubiih. Biikaakal bilengel nun bambilok baat bady mwa kwiinubelok eecy kwiinwambulwiish mu mushind mukwaabw. (Tus. 15:22) Cileejel, nudy mwa kwambil bamw biin mu cisak ciinun eecy balund neen bashimat ni bakul ba mu cisumbw.

10. Bilondeshel Tusumw 22:3, i biny bidy baat baseeseeselangan mwa kulong bwa kutungunukobw ni kulong myand yisaasangej Yehow?

10 I mushind kaay unudy mwa kutungunuk ni kulong myand yisaasangej Yehow mu kuseeselangan kwiinun? Hady lukat lwiinun luvul, nwiiyiiy kwiiyumvw teng bwa kwiikal habwiih umw ni mukwaabw. I biny bidy mwa kwiinwambulwiish bwiinun kutungunuk ni kushaal bakezuk mu biikadil? (1 Kor. 6:18) Kweehuk miisamb yoonyek, kweehuk kwiikal teng babidy, ni kun maal kuhitish. (Ef. 5:3) Myand eey yidy mwa kukashish lungeny lwiinun lwa kusangej nyeet ni nwiiyumvw kanuciiy bakumban bwa kulong cidy ciwaakan. Bwabiny kanwiish mwa kwiikalok ni ciibidil cya kwiisambil a myand yinudy mwa kulong bwa kutungunuk ni kuseeselangan mu mushind mulengel? (Bal Tusumw 22:3.) Tal cyambulwiishil Dawit ni Almaz ba mu Etiyopih. Baleeleeb ney: “twaakady tuhitish diib hamw ha byaab byaakady baat bavul eecy ni balund neet bakwaabw. Katwaakadyoh bend tushikat ha kaayeet mu mashiny eecy mu nzubw. Cyaabiin, twaakady tweehuk myand yaakady mwa kwiituteek mu diiteet.

11. I myand kaay yidy baat baseeseeselangan mwa kumanyik hadyobw bakaam kuleejangan mudyobw bakatangan?

11 Hady lukat lwiinun luvul, nudy mwa kuleejangan lukat lwiinun mu mishind kaahand. Ki, hady diijing dya kushaal bu mulum ni mukaj dikasakan biikaakal bikasakan bwiinun kwangat dihangadik dilengel. (Mmk. 1:2; 2:6) Bidy mwa kwiikal biheehel bwiinun kuleejangan lukat ni kahitish biinufikiij ni kukulong bwaal bubiih. (Tus. 6:27) Nook, teng hanucitaatang kuseeselangan, yiisambaay bwa mikal yinudy mwa kwiiteekel, yiheehetangan ni may matam ma mu Bibl. c (1 Tes. 4:3-7) Iyiihangujaay ney: ‘I mushind kaay wiikal baat ba ha cyaab citudy mwa kutal mushind utuleelejangan mutudy bakatangan? Myand yituloolong eey yidy mwa kwiitusak ku meej ma cyendend eeny?’

12. I biny bidy baat baseeseeselangan mwa kwiikal bamanyik habitaatal bilumbw mu kuseeselangan kwaababw?

12 I mushind kaay unudy mwa kuman bilumbw? I biny binudy mwa kulong nun biikal kanuy numvwangan diib dyoos? Myand eey yileelejok ney kanwiish bakumbanyinangan eeny? Kabiishoh bend naak; biin maluw boos kabadyaakuhetangan misang yikwaabw. Maluw makasakan i malong kudy baat babidy biikaakashishomw bwa kulek kulong myand yiloolong bwa kabiikal bahetangan. Nook mushind unumaaman bilumbw kaabaak udy mwa kuleej ning maluw miinun miikaakal malengel. Iyiihangujaay ney ‘Tudy mwa kwiisambok myand batuukij mu diis ni kaneemw eeny? Twiitaatabok bilem biitut ni twiikashishomw bwa kwiibilek eeny? Tudyok habwiih bwa kwiitab lungeny lwa mukwaabw, kulomb lus, ni kufwiilanganok lus eeny?’ (Ef. 4:31, 32) Ning naak, nun biikal nusoomakan diib dyoos hanuciseeseeselangan, shikacil kakulengeloh bend nun batweel mu maluw. Uw mutal ney muut aaw kiish mukumban bwiibuh, nun bangat dihangadik dya kwiimanyik, diikaakal dihangadik dilengel bwiinun boos babidy. d

13. I myand kaay yidy mwa kwambulwiish baat baseeseeselangan bwa kumanyikobw buuny bwa mafuk madyobw mwa kulong mu kuseeselangan kwaababw?

13 Bikaam kuseeselangan kwiinun kulong mafuk buuny kaay? Mahangadik ma lwang-lwang madyaakal ni bihet bibiih. (Tus. 21:5) Nook bikaam nuseeselangan mu ciisang cikumban bwiinun kumanyikangan bilengel. Kabiish bikaam kuleehesh bituh ciisang eecy hadyok kakuy bwaal bwa ndool. Bibl uleeleeb ney: “Kutakamin kudy kakuy ni bihet kubeebeedyesh micim.” (Tus. 13:12) Cikwaabw, hanuhiihicish diib hamw ciisang cileeh mukuseeselangan, bidy mwa kwiinukasakeen bwa kweehuk diiteet dya kwend masandy. (1 Kor. 7:9) Ha mut ha kwiimanyin ha buuny bwa mafuk manuseeseeselangan, nudy mwa kwiiyihanguj ney, ‘I biny bikwaabw binaakaakaam kumanyik kudy muut oow kuuhal kwa mim kwangat dihangadik?’

I MUSHIND KAAY UDY BAAT BAKWAABW MWA KWAMBULWIISH BAAT BASEESEESELANGAN?

14. I mushind kaay udy baat bakwaabw mwa kwambulwiish baat baseeseeselangan? (Tal cikwaabw cifwaaatul.)

14 Tut bamanyikok baat baseeseeselangan, tudy mwa kwiibambulwiish bicy? Tudy mwa kwiibabiikan bwa kudyok naab, kutweelobw neet mu kuhambidil kwa mu cisak, eecy kuhitij naab diib. (Rom 12:13) Diib dya nook, bady mwa kumanyikangan bilengel. Bakaakaamok lufwalang lwa kufutobw njil eecy cyaab cya kwiisambilobw ha bul eeny? Biby naak, katwiish mwa kwiibambulwiishok eeny? (Kal. 6:10) Alicia, utubaaman kuteel uvuuvuluk cyaakady yiy ni Aschwin banyish. Uleeleeb ney: “Tumvwiil musangal iimwiin haakady biin-kweet biitwambil ney twiikal tukiibatal hatukaakaam cyaab cya kwiisambil katuy ha kaayeet.” Baat baseeseeselangan bab bakulomb bwiibuh kuy kiibatwaalok, tal bwaal aabw bu mushind a kwambulwiish balund neeb aab. Dimuk bwa kaay wiibashiy bab kaayaabw, ki bikaam wiikal ni kujingunun bwa kwiibashiloh diib didyobw mwa kwiisamb myand yaababw.—Fili. 2:4.

Tut bamanyik baat baseeseeselangan, bikaam tukaam mishind ya kwiibambulwiish. (Tal cikos cya 14-15)


15. Bilondeshel Tusumw 12:18, i biny bikwaabw bidy balund mwa kulong bwa kwambulwiish baat baseeseeselangan

15 Tudy mwa kwambulwiish baat baseeseeselangan ku bituleeleeb eecy bitudy katuy tuleeb. Misang yikwaabw bikaam twiikal twiikand. (Bal Tusumw 12:18.) Cileejel, micim yidy mwa kwiikal yiituzuk mund bwa kwambil baat bakwaabw ney ba kaahand bakaady batwaadij kuseeselangan, bikaam kulek baat baseeseeselangan baleeb kaayaabw. Bikaam tulek malub bwa baat baseeseeselangan eecy kuleeb bibiih bwa myand yibataatal. (Tus. 20:19; Rom 14:10; 1 Tes. 4:11) Cikwaabw kabiish bikaam kuleeb myand eecy kujooj baat baciseeseeselangan bwa kwiibasak lwang-lwang bwa kutweel mu maluw. Elise ni mbaayend bavuuvuluk baleeb ney: “Byaakady biitutond bikasakan haakady baat bakwaabw bitujooj bwa citwaakady balongolol bwa maluw miitut atucyaakady tut biin katuy banj kwiisambiloh.”

16. Bikaam tulong biny hady baat baseeseeselangan balekangan?

16 I biny bitudy mwa kulong hady baat baseeseeselangan bangat dihangadik dya kulekangan? Kabiish bikaam bwa kutweelakan mu myand yaababw eecy kuleeb bibiih bwa umw wa kudyobw. (1 Py. 4:15) Lea uleeleeb ney: “ Numvwiil baat baleeb bwa cyaakady cilong bwa mim kulekangan ni mwiin-kweet mwaan-mulum waakady useesel. Byaakady biitah bikasakan ku micim.” Teng mutubiibital, hady baat babidy bangat dihangadik dya kulek kuseeselangan kabiish bikaam tuleeb ney i balong bibiih. Civul, byumvumvwiij ney kuseeselangan kwaababw i kukumbaj kiihacil ka kukw, ka kwiibambulwiish bwa kwangat dihangadik dilengel. Ki dihangadik eedy didy mwa kwiibiit ku micim ni muut woos wiiyumvw kaayend. Nook bikaam tukaam mishind ya kwiibambulwiish.—Tus. 17:17.

17. Bikaam baat baseeseeselangan batununguk ni kulong biny?

17 Teng mutubiibital, mu kuseeselangan mudy makab, ni musangal. Jessica uvuuvuluk uleeb ney: “Biin-biin kuseeselangan kwaakady mudimw muvul. Naakady ni musangal bu twaakady bakal mudimw ni diib diitut ni makand miitut bwa kumanyikangan.” Nun biikal nuseeselangan tungunukaay ni kwiikashishomw bwa kumanyikangan bilengel. Nun balong nook kuseeselangan kwiinun kwiikaakal kulengel—kwiiyiiy kwiinwambulwiish nun boos babidy bwa kwangat dihangadik dya meej.

MUSAMBW A 49 Tusankishe muoyo wa Yehowa

a Majin makwaabw i mashiitulul.

c Kuteng bituh bya lulel bya muut mukwaabw i kwend masandy, ni bakul ba mu cisumbw bady mwa kulumbulwiish muut uloolong nook. Kutengangan ku mabel kwiisamb misambw ya busenj ku telefon eecy kutuminangan mesaj miikal ni myand ya busenj, kudy mwa kulong bwa balumbulwiish muut bilondeshel cidy cimusak bwa kulong naak.

d Bwa kumanyik myand yikwaabw, tal “Majooj ma babaabalmu Cibumb cya Muteetekel cya 15/8/1999, mu Tshiluba