Skip to content

Skip to table of contents

CIIN-BWAAL CYA KULONG CYA 18

MUSAMBW A 1 Ngikadilu ya Yehowa

Teekel “Zuj a bulab butuutul” udy ni lus micim!

Teekel “Zuj a bulab butuutul” udy ni lus micim!

“Kabiish bilengel bwa ney Zuj a bulab butuutul iikal kay uneemek kulumbulwiish kuwaakan kwa myand”KBWA. 18:25.

BWAAL BUTAM

Bwiitut kumvw bilengel cidy lus ni buwaakan bya Yehow habitaatal kusanguk kwa baat bakiish bawaakan.

1. I diilongweesh kaay dikaakashish ku micim dyaakady Yehow mulongweesh Abraham?

 WAAKADY mwiisamb waakady Abraham kay mwa kuvulamin. Yehow wambiil Abraham kuhicil kudy mwanjel ney waakady uy bwa koosh cibunj cya Sodom ni cya Komoor. Bihiciil muut mwiin diitabij oow mut. Nook umwiihangujiil ney: “Biin-biin uyaay ukazuhilok muut mubing haakaabumw ni muut mufw naay eeny? . . . Kabiish bilengel bwa ney Zuj a bulab butuutul iikal kay uneemek kulumbulwiish kuwaakan kwa myand.” Ni kutuukij koos, Yehow ulongweeshel mulund nend oow diilongweesh didy mwa kwiitukashish ni kwiitwambulwiish tut boos dya ney: Mawej kiish wiiy ubutul baat bawaakan.—Kbwa. 18:23-33

2. I biny biitujaajaadikil ney Yehow uluulumbulwiish baat ni buwaakan ni lus?

2 I mushind kaay utudy bamanyik ney Yehow uluulumbulwiish baat teng ni buwaakan ni wiibaleej lus? Bwaal tudy bamanyik ney ‘Yehow utaatal mu micim’ ya baat. (1 Sam. 16:7) Biin-biin i mumanyik “micim ya baat boos” (1 Bak. 8:39; 1 Cif. 28:9) I bwaal bwa biin-biin bwiitukeekemesh. Kulumbulwiish kwa Yehow kwiituhiihicil mut. Mupostol Pool uleebel bwa Yehow Mawej ney: “Katwiish mwa kujingunun kulumbulwiish kwindiy!”—Rom 11:33, NWT

3-4. I majooj kaay matudy mwa kwiiyihanguj misang yikwaabw, ni bilondeshel Jah 5:28, 29, i biny bitwiikal mwa kukontonon mu ciin-bwaal eecy?

3 Ning mutudy bamanyik ney Yehow udy ni kulumbulwiish kuwaakan, tudy mwa kwiikal ni majooj ma bwiin maakady naam Abraham. Tudy mwa kwiiyihanguj majooj bu mudy: ‘bidy mwa kulongek bwa baat baakady Yehow mubutul mu Sodom ni Komoor kuhetululobw buumy eeny? Bamw ba kudyobw bady mwa kwiiy kusangukok mu “kusanguk kwa . . . baat bakiish bawaakan” eeny?’—Yil. 24:15, NWT

4 Tutalaay myand yitudy bamanyik habitaatal kusanguk kwa baat. Mafuk mashaal aam tuhetel butook habitaatal “kusanguk bwa buumy” ni “kusanguk kwa dilumbulwiish.” a (Bal Jah 5:28, 29, NWT.) Butook oobw, i bulong bwiitut kulongolol ngumvwiil yikwaabw yitwiikal mwa kwiisambil mu ciin-bwaal eecy ni ciloolond. Habitaatal kulumbulwiish kuwaakan kwa Yehow, twiiyiiy kukontonon cya kuuhal bitudy katuy bamanyik, ni bitudy bamanyik.

BITUDY KATUY BAMANYIK

5. Ha kal, i biny byaakady mikand yiitut yileeb habitaatal baat baakady Yehow mubutul mu Sodom ni mu Komoor?

5 Ha kal, mikand yiitut yaakady yileeb ha cyaakady mwa kufikil baat baakady Yehow utal ney kabiish bawaakan. Twaakady tuleeb ney, baat bu mudy ba mu Sodom ni mu Komoor kabiish ni kutakamin kwa kusanguk ku lufw mafuk maciiyiiy. Ki kuunyim kwiitut baman kulong bilengel ni basambil bikasakan bwa bwaal oobw, tutadil ney katwiish mwa kuleeb naak ni kutwiishiibw koos. Bwabiny?

6. Twaal byumw bileejel bya mwaakady Yehow mulumbulwiish baat bakiish bawaakan, ni i biny bitudy katuy bamanyik?

6 Tutalaay myand yitaatal bwaal oobw. Mu Bibl mudy miisamb yivul yiituleeleej mwaakady Yehow mulumbulwiish baat bakiish bawaakan. Cileejel, Yehow ubutwiil baat boos ni mvul a muvumby kufulok teng Noweh ni cisak cindiy. Cikwaabw ukadil mudimw ni biin Izaleel bwa kubutulobw bis mwandamuteket bya baat baakady bashikat mu bulab bulay, ni utumin mwanjel aakaabumw waazuh basalaay 185 000 ba biin Asirih mu bufuk bwaakaabumw. (Kbwa. 7:23; Mmu. 7:1-3; Ye. 37:36, 37) Mu miisamb eey, Bibl wiitwambambilok hatook neey Yehow wangacil dihangadik dya ney baat aab i baman kufw buyiil ni kiish wiiy wiibasangul eeny? Waakweeh kabiish naak. Bwabiny tudy mwa kuleeb naak?

7. I biny bitudy katuy bamanyik habitaatal baat babutwiilobw mu mvul a muvumby eecy bazuhilobw kudy biin Izaleel mu Kanaan? (Tal cya ha cizubw.)

7 Katwiish bamanyik mwaakady Yehow mulumbulwiish muut woos; ni katwiish bamanyik kabidy ning baat bazuhilobw aab bahetel mushind a kumanyik Yehow ni kwaalabul micim. Habitaatal ciisang cya mvul a muvumby, Bibl uleeleeb bwa Noweh ney waakady “mulongweesh a myand yiwaakan.” (2 Py. 2:5, NWT) Ki kiish uleeb ney haakadyey wiibak bwaat butam, uhetel mushind a kudiil muut woos ha bulab waakady mvul a muvumby mwa kubutul musah. Bya mushind aakaabumw, bwa bis bya biin Kanaan, katwiish bamanyik ning baat boos babiih aab baakady ni mushind a kumanyik Yehow ni kushiitulul biikadil byaababw.

Noweh ni cisak cindiy baloolong bwaat butam. Katwiish bamanyik ning Noweh ulongolweel kampany ka kudiil baat ba ha bulab butuutul musah bwa kwiibambil bwa nvul a muvumby waakady mwa kutoh ciisang cyaakadyobw balong bwaat. (Tal cikos cya 7)


8. I biny bitudy katuy bamanyik habitaatal baat ba mu Sodom ni mu Komoor?

8 Tudy mwa kuleeb bicy bwa biin mu Sodom ni biin mu Komoor? Muut muwaakan, dindiy Loot, waakady mushikat mukacy mwaababw. Ki tudy bamanyikok ney Loot waakady mudiil woos wa kudyobw musah eeny? Waakweeh. Biin-biin baakady baat babiih, ki bab boos baakady bamanyikok cidy cilengel ni cidy cibiih eeny? Vuluk ney cisumbw cya baan-balum ba mu cibunj eecy cikaamin kwend masandy ni beeny baakady biiy kwa Loot. Bibl uleeleeb ney cisumbw cyaakady ni baat “kutangil teng ku baasangwiilum ni ku banun.” (Kbwa. 19:4; 2 Py. 2:7) Tudy bamanyikok ney Yehow Mawej a lus wangacil dihangadik dya ney ning waakaabumw wa kudyobw kaakady mwa kwiiy kusanguk eeny? Yehow waakady mujaadikil Abraham ney mu cibunj aamw kamwaakadyoh bend baat bawaakan bat ku diikumy. (Kbwa. 18:32) Baakady baat bakiish bawaakan ni Yehow waakady ni kabingil ka kwiibazuhey bwa bilong bya babw. Tudy mwa kuleeb ney ning waakaabumw wa kudyobw kaakwiiy kusanguk mu “kusanguk kwa . . . baat bakiish bawaakan” eeny? Waakweeh, katwiish mwa kuleeb ni kutwiishiibw koos naak!

9. I biny bitudy katuy bamanyik habitaatal Salomon?

9 Mu Bibl mudy cikwaabw miisamb ya baat baakady bawaakan biiyil baat bakiish bawaakan. Tudy ni cileejel cya Mukaleng Salomon. Waakady mumanyik Yehow ni mumanyik mushind a kumuhambidil ni Yehow umubeneshel bikasakan, ki kuunyim utangil kuhambidil baamawej ba makos. Biineeby bifulujil Yehow mund bikasakan, ni cis cya Izaleel cikabil mukacy mwa mivw kam yivul bwa mpeekaat ya Salomon. Bibl uleeleeb ney hafwiil Salomon “bamujiikil haakaabumw ni baakaakend,” mukacy mwa baan-balum ba lulamat bu mudy Mukaleng Davih. (1 Bak. 11:5-9, 43; 2 Bak. 23:13) Ki mushind umujiikilobw oow, ujaajaadikok ney wiiyiiy kusanguk eeny? Bibl kiish uleeb naak. Bakwaabw bady mwa kulang meej ney “muut udy mufw i baman kumukuuloh ku myand yindiy yibiih.” (Rom 6:7) Ki biineeby kabiish bileej ney muut woos udy mufw wiiyiiy kusanguk, bilong bu ney hady muut ufw ubaahet cikwaabw buneem bwa kuhetululey buumy. Kusanguk kwa baat i cya bukish cya kudy Mawej a lukat. Usaasangul aab badyey mukat kwaakish mushind a kumukadil mudimw buyiil. (Yoobw 14:13, 14; Jah 6:44) Salomon wiiyiiy kuhetok cya bukish eecy eeny? Yehow i mumanyik dyaalabul, tut katwiish bamanyik. Citudy bamanyik i cya ney Yehow wiiyiiy kulong teng cidy ciwaakan.

BITUDY BAMANYIK

10. Bilondeshel Ezekiyel 33:11, Yehow umvumvw bicy bwa kubutul kwa baat? (Tal cikwaabw cifwaatul.)

10 Bal Ezekiyel 33:11. Yehow wiitwambambil mudyey wiiyumvw habitaatal kulumbulwiish kwa baat. Ku bukash bwa spirit mujilang, mupostol Pyeel uleebel may ma bwiin mafundil muprofet Ezekiyeel ney: “[Yehow] . . . kiishoh bend mukat bwa muut ning waakaabumw abutuk.” (2 Py. 3:9) May aam miitukaakashish ni tudy bamanyik ney Yehow kiish uzuk bwa kubutul baat musang aakaabumw. Udy ni lus luvul ni wiiluleeleej diib dyoos didyey mutal ney i bikumban bwa kulong nook.

Hady baat bakiish bawaakan basanguk, baat bavul bashiil-shiilangan biiyiiy kuhet mushind a kumanyik myand yivul habitaatal Yehow (Tal cikos cya 10)


11. I ngany wiikalobw kabay mwa kusangul, ni i mushind kaay utudy bamanyik naak?

11 I biny bitudy bamanyik habitaatal baat biikalobw kabay mwa kusangul? Bibl i muleeb bwa bileejel bikeeh. b Yeez uleebel ney Yuudas Iskariyot kaakwiiy kusanguk. (Mark 14:21; tal cikwaabw Jah 17:12 ni dimanyish dya mu nwtsty-F.) Yuudas waakady mulongeloh ku bukol bwa kulwiish Yehow Mawej ni mwaan Indiy. (Tal Mark 3:29 ni mamanyish ma mu nwtsty-F.) Bya mushind aakaabumw, Yeez uleebel bwa bamw baafumw ba bitendeleel baakady bamulwiish ney biiyiiy bafw kabay ni kutakamin kwa kusanguk. (Mat. 23:33) Mupostol Pool udimushil baat ney baat baloolong mpeekaat ku bukol ni balek kwaalabul micim, kabaakwiiyoh bend kusanguk.—Ebr. 6:4-8; 10:29.

12. I biny bitudy bamanyik habitaatal lus lwa Yehow? Twaal bileejel.

12 Ki i biny bitudy bamanyik habitaatal lus lwa Yehow? I mushind kaay udyey uleej ney “kiishoh bend mukat bwa muut ning waakaabumw abutuk”? Tukontononaay mushind uleejeley baat balongel mpeekaat yitam lus. Mukaleng Davih ulongel mpeekaat yitam bu mudy wa kuzuhangan ni wa kwend masandy. Kuunyim, Davih waalabwiil micim, ni Yehow umufwiidilok lus. (2 Sam. 12:1-13) Mukaleng Manaseh waakady muut mubiih menmen mukacy mwa mafuk mavul mindiy ma buumy. Yehow ufwiidil Manaseh lus bwaal wiifwiijil naay ni waalabul micim. (2 Cif. 33:9-16) Bileejel eeby biituvuuvulwiij ney Yehow ufwiifwiilangan lus hadyey mutal ney kudy kabingil ka kulong nook. Wiiyiiy kusangul baat ba nook bwaal baakady bajaadik ney balongel mpeekaat yitam ni baalabul micim.

13. a) Bwabiny Yehow ufwiidil biin Niniiv lus? b) Kuunyim Yeez uleebel biny habitaatal biin Niniiv?

13 Tut byeet, tudy bamanyik mwaakady Yehow mufwiil biin Niniiv lus. Mawej wambiil Jonas ney: “Myand yaababw yiloolongobw yibiih yibaahit kuukum ku mucim.” Ki haalabwiilobw micim bwa mpeekaat yaababw, Yehow wiibafwiidilok lus ni mucim aakaabumw. Waakady ni lus luvul kuhitok Jonas. Mawej uvulwiijil muprofet indiy waakady mufulul mund oow ney biin Niniiv baakady baat “bakiish bamanyik myand yidy mwa kwiibafikish ku musangal ni yidy mwa kwiibafikish ku mal.” (Jonas 1:1, 2; 3:10; 4:​9-11) Kuunyim Yeez ukadil mudimw ni cileejel eecy bwa kulongweesh habitaatal buwaakan ni lus bya Yehow. Yeez uleebel ney biin Niniiv balabwiil micim aab, biiyiiy “Kusanguk diifuk dya dilumbulwiish.”—Mat. 12:41, NWT.

14. “Kusanguk bwa dilumbulwiish” kwa biin Niniiv kumvumvwiij biny?

14 Haleeleebobw ney biin Niniiv biiyiiy “kusanguk mu diifuk dya dilumbulwiish,” byumvumvwiij biny? Yeez ulongweeshel bwa “kusanguk kwa dilumbulwiish” kwiiyiiy kulongek kuuhal ook. (Jah 5:29, NWT) Waakady uleeb bwa bukookesh bwindiy bwa mivw cinun mwiikal “baat bawaakan ni bakiish bawaakan” mwa kwiiy kusanguk. (Yil. 24:15, NWT) Bwa baat bakiish bawaakan, kwiikaakal “kusanguk kwa dilumbulwiish.” Yehow ni Yeez biiyiiy batal ni bakontonon bilong byaababw ni mushind udyobw bakooyel ku malongweesh ma Mawej miikalobw balong. Mwiin Niniiv wiikalobw mwa kusangul yiy mulek bwa kuhambidil Yehow, Yehow kaakwiiyoh bend kumwanyishil bwa kushaaley ni buumy. (Ye. 65:20) Ki boos basuusungul bwa kuhambidil Yehow ni lulamat, biiyiiy kuhet dyaakatook dya kwiikal ni buumy bwa mwendelel.—Dan. 12:2.

15. a) Bwabiny katwiish mwa kuleeb ney muut ning waakaabumw wa mu baat babutwiilobw mu Sodom ni mu Komoor kiish mwa kwiiy kusanguk? b) I mushind kaay utudy mwa kumvw may madyobw baleeb mu mukand a Yuud 7? (Tal kazubw ka ney “ I biny byaakady Yuud ukaam kuleeb?”)

15 Haakady Yeez uleeb bwa baat ba mu Sodom ni mu Komoor, uleebel ney biikaakal biheehel bwaababw “diifuk dya cidy” kuhitok bwa baat bamuleelek ni baleelek malongweesh mindiy. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luuk 10:12) Waakay ukaam kuleeb biny? Tudy mwa kuleeb ney hiinaah Yeez waakady muleeb mukahicish. Ki bimweemweek ney kabyaakadyoh bend naak ni kaakadyoh bend muhitij haakadyey uleeb bwa biin Niniiv. c Ki Yeez waakady mumvwiij cyaakadyey uleeb habitaatal baat ba mu sodom ni mu komoor. “Diifuk dya cidy” dileebeley hiinaah, i didy dyaakaabumw ni dyaakadyey uleeb haakadyey uleeb bwa biin Niniiv. Teng bu biin Niniiv, baat ba mu Sodom ni mu Komoor balongel byaabw myand yibiih. Ki biin Niniiv bahetel mushind a kwaalabulobw micim. Cikwaabw vuluk cyaakady Yeez muleeb bwa “kusanguk kwa dilumbulwiish.” Mwiiyiiy kwiikal aab “baakady balong myand yibiih.” (Jah 5:29, NWT) Bimweemweek ney misang yikwaabw baat ba mu Sodom ni mu Komoor bady mwa kwiikal ni bwaal bwa kutakamin. Bidy mwa kulongek misang yikwaabw bwa bamw baat bakeeh ba ku baat aab biiy basanguk, ni tudy mwa kuhet misang yikwaabw dyaakatook dya kwiibalongweesh myand habitaatal Yehow ni Yeez Krist.

16. Bilondeshel Jeremih 17:10, i biny bitudy bamanyik bwa mwiikal Yehow mwa kwangat dihangadik dya muut wiikaley mukat kusangul?

16 Bal Jeremih 17:10. Verseh wiitwambambulwiish bwiitut kuleeb mu cikos myand yitudy bamanyik neey, Teng Yehow kaayend kend ki ‘utaatal mund mwa micim ya muut, ukafik teng ni ha myand ya busok yidy mund mwiimwiin.’ Hiikal ciisang cya kusangul baat cikumban, wiiyiiy “kufut muut woos bilondeshel mudimw indiy.” Yehow wiiyiiy kulondolol myand yoos teng mudyey hiikaleby bikaam kulong nook, ki wiiyiiy kufwiil baat lus kuk kwiikal mushind a kulong naak. Nook, katwiish mwa kumb kuleeb ney muut kaahand kiish wiiy kusanguk, ki teng tut bajaadik bwaal oobw, bwaal Bibl i udy mwiibuleeb!

“ZUJ A BULAB BUTUUTUL” WIIYIIY “UNEEMEK KULUMBULWIISH KUWAAKAN KWA MYAND”

17. I biny biikal mwa kufikil baat bakaady bafw?

17 Kacy teng mwaakady Adam ni Eev balamat Sataan ni batombokel Yehow Mawej, baat miliyo ni miliyo i bafw. Mulwiish mutam wiikaley mwa kubutul i “lufw”! (1 Kor. 15:26) I biny biikal mwa kulongekel baat boos aab? Baat bakeeh 144 000 ba mukacy mwa biiyij ba lulamat ba Krist biiyiiy kusanguk bwa kwiikal ni buumy mu diiwul ni nyeet yikiish yifw. (Yis. 14:1) Cisumbw citam cya biin lulamat baan-balum ni baan-bakaj bady bakat Yehow biiyiiy kwiikal mu “kusanguk kwa . . . baat bawaakan,” ni biiyiiy kushikat ha bulab aah buyiil bab batungunuk ni kwiikal baat bawaakan mu Bukookesh bwa Krist bwa mivw cinun ni mu diiteet dya bulekel. (Dan. 12:13; Ebr. 12:1) Cikwaabw, mu Bukookesh bwa mivw cinun, “baat bakiish bawaakan”—ni aab balekel bwa kukadil Yehow mudimw eecy aab “balongel myand yibiih,”—biiyiiy kuhet mushind a kufutulul bilong byaababw ni kushaal baat ba lulamat. (Luuk 23:42, 43) Ki Baat babiih menmen baakady biiswiik bwa kutombokel Yehow ni kulek myand yidyey mulongolol, Yehow i mwangat dihangadik dya ney kabaakwiiyoh bend kusanguk.—Luuk 12:4, 5.

18-19. a) Bilondeshel Yeshaay 55:8, 9, bwabiny bikaam tuteekel mushind wiikal Yehow mwa kulumbulwiish baat bakaady bafw micim? b) I biny bitwiiyiiy kukontonon mu ciin-bwaal ciloolond?

18 Tudyok ni kabingil kalengel bwiitut kwiikal bajaadik ney hady Yehow ulumbulwiish baat udyaakal wangat teng mahangadik malengel eeny? Ing! Teng mwaakady Abraham mumvw bilengel, Yehow i muwaakan, udy ni meej mahit, cikwaabw i “Zuj a ha bulab butuutul” udy ni lus. I mulongweesh mwaan indiy ni mumwaakish mudimw woos wa kulumbulwiish. (Jah 5:22) Yehow ni Yeez i bamanyik myand yoos yidy mu micim mwa muut woos. (Mat. 9:4) Mu mishind yoos biiyiiy kulong teng “cidy ciwaakan”!

19 Twiikalaay biiswiik bwa kuteekel Yehow micim ni mahangadik mindiy moos. Tudy bamanyik ney tut katwiishoh bend bakumban bwa kulumbulwiish, ki yiy i mukumban! (Bal Yeshaay 55:8, 9.) Ki bwabiny tudy bateekel Yehow ni mwaan indiy micim bwa kulongobw midimw yoos ya kulumbulwiish. Cikwaabw tudy bamanyik ney Mukaleng iitut Yeez wiiyiiy kwiidikij buwaakan ni lus lwa Taat indiy tok-tok. (Ye. 11:3, 4) I biny bitudy mwa kuleeb bwa mushind wiikal Yehow ni Yeez mwa kulumbulwiish baat mu ciisang cya mal miimiin? I biny bitudy katuy bamanyik? Ni i biny bitudy bamanyik? Ciin-bwaal ciloolond ciiyiiy kwaalabul majooj aam.

MUSAMBW A 57 Tudi tuyisha bantu ba mishindu yonso

c Hyperbole: i mushind a kuleeb myand kuhicish ni ha mukenj ni kiihacil ka kuzanjik bwaal kaahand eecy kwiibuh lutumb lukahit. Ki Yeez kaakadyoh bend mukahicish bwa myand yaakadyey muleeb habitaatal biin Sodom ni biin Komoor bwaal yaakady ya biin-biin. Kacyaakadyoh bend hyperbole.