Skip to content

Skip to table of contents

Majooj ma babaabal

Majooj ma babaabal

Biin Izaleel baakadyok ni bimw byaakudy mu cyanganyik hakufulok man ni toony eeny?

Man maakady cyaakudy citam cya biin Izaleel cidiilobw mu cyanganyik mukacy mwa mivw 40. (Cim. 16:35) Yehow wiibakishil cikwaabw toony twa tulumbw misang yibidy. (Cim. 16:12, 13; Kub. 11:31) Ki, biin Izaleel baakady ni byaakudy bya mishind yikwaabw bikwaabw bikeeh.

Cileejel, misang yikwaabw Yehow ulombweel cis cindiy ha “cyaab cyaakadyobw mwa kwaas kushikat bilengel” cyaakady cyaab ciibakishiley bwa kwiibambulwiish ni biit byaakadyobw bakaam. (Kub. 10:33) Cimw cya ku byaab eeby baakady biicibiikan neey Elim, “kwiinaak kwaakady majib ma mwanz dikumy ni mabidy ni mabw ma ngaj makumy cisambwiibidy”—biin-biin mabw ma kaakind maakady mwa kwiikalok. (Cim. 15:27) Mu mukand a Plants of the Bible baleeleejomw neey diibw dya kaakind, “i bidisangan ha byaab bivul, . . . i mutond mutam waakady uhetesh baat byaakady mu cyanganyik, utwaatwaal byaakudy, diisaby, ni cyaab cya kwiiweejel kudy miliyo yivul ya baat.”

Biin Izaleel bady mwa kwiikal cikwaabw biiweejel ku diijib ditam dibiibiikanobw leel oow neey Feiran, didy mu Wadi Feiran. a Mukand a Discovering the World of the Bible uleeleeb neey: Diijib dya Wadi eedy, eecy cibat-bat dya diijib eecy, “cidy ni bul bwa kilometel 130 ni i dimw dya ku majib didy dileeh menmen, dilengel menmen, ni dyaakady dilengel ku majib maakady mu Sinaay,” Baleeleeb cikwaabw mu mukand oow neey: “Muut yiy mulong lwend lwa kilometel 45 ha cyaab cidy cibat-bat cya diijib eecy cisambakeen ni kaabuk-koony, wiiiyiiy kufik ku diijib dya Feiran. Diijib eedy didy ni metel bu 610 ha mut a mwanz ni diikal ni bul bwa 4, 8 kilometel. Mudy mabw ma ngaj mavul ni malengel menmen, ni ii bafwanyikij cyaab eecy ni budimy bwa Eden. Mukacy mwa mivw yivul, baat bavul i bay ha cyaab eecy bwa buuny bwa mabw ma kaakind maakady ha cyaab aacy.”

Mabw ma kaakind mu diijib dya Feiran

Hahatukilobw mu Ejipit, biin Izaleel bangacil misung yaabab ya mikat, ni bibakudy bwa kusohelomw mikat, ni tet kaahand yikumban ni diisaby. Cya biin, biit eeby kabyaakadyoh bend mwa kwiiy kulong mafuk mavul. Baat bayiil cikwaabw ni “bisumbw bivul bya mikook, bya mbuj ni bya ngomb.” (Cim. 12:​34-39) Bwa shikacil mukasakan waakady mu cyanganyik, nook, nyam yivul yaakady mwa kwiiy kukeeh. Yimw yaakady mwa kwiikal byaakudy bya biin Izaleel; yikwaabw baakady mwa kwiiyitwaal bu mulambw, ni cikwaabw kudy baamawej ba makos. b (Yil. 7:39-43) Cikwaabw, biin Izaleel baakady bamun nyam yikwaabw, teng mudyobw bibileej mu may ma Yehow mambiiley biin Izaleel bwa diitabij dyaabab dikeeh neey: “Baan biinun biiyiiy kwiikal batw ook ni ook [ biiyiiy kwiikal balamy ba mikook] mu cyanganyik mund mwa mivw makumy manaay.” (Kub. 14:33) Nook, byaakady biheehel bwa nyam yaababab kwiibahetesh mabeel ni misang yikwaabw nyiny, ki byaakady bikeeh bwa kudiishobw baat bat bu ku miliyo 3, mukacy mwa mivw 40. c

I kweeh kwaakady nyam mwa kuhet byaakudy ni mwanz? d Ciisang aacy, kwaakady mvul waakady mwa kutohel ha cyaab aacy ni cikwaabw bisoos bivul byaakady mwa kubadik mu cyanganyik. Mukand a Études perspicaces, Volume 1, uleeleej neey: kukaady mivw yihit ha 3 500, “kwaakady mwanz muvul mu cyanganyik cya Arabie cyaab cyaakady biin Izaleel bashikacil ni i bishilangan ni leel oow. Tudy bamanyik naak bwaal kudy bibat-bat bivul byondok ni byumw, byaab byaakady misul ya mwanz yihitil, bitwaatwaal cijaadik cya neey misang yikwaabw ha kal mvul yaakady yitohok ni mwanz ulong tusul twa mwanz.” Ning naak, mu cyanganyik i cyaab cyaakady kaciy ni bufuk ni cyaakady cilong mooy bwa kushikatomw. (Mmu. 8:14-16) Bu Yehow kay mwaakish biin Izaleel ni nyam yaabab mwanz mu cishim cilongeley biin-biin, baakady mwa kufw boos ni nyam yabab.—Cim. 15:22-25; 17:1-6; Kub. 20:2, 11.

Moyiz wambiil biin Izaleel neey: Yehow waakady mwa kwiibadiish ni man bwa ’kwiibaleej ney muut kiishoh bend ni buumy teng bwa mukat kaayend, ki bwa diiy dyoos dihaahatuk mukan mwa Yehow.”—Mmu. 8:3.

a Tal ciin bwaal cya mu Cibumbw cya Muteetekel cya 1/5/1992, diib. 24-25 (mu Franseh).

b Mu Bibl baleeleej misang yibidy bwa ciisang cyaakadyobw balambul Yehow nyam mu cyanganyik. Musang a kuuhal i ciisang cyaakadyobw bateek balambul ba milambw baakadyobw bomekel mudimw aaw; musang mwiibidy i ciisang cyaakadyobw balong musangal a paasak. Myand yibidy eey yilongekel mu muvw a 1512 K.K.Y., muvw mwiibidy wa kuhatuk kwa cis cya Izaleel mu Ejipit.—Lev. 8:14–9:24; Kub. 9:1-5.

c Mafuk ma habwiih ni ku bulekel kwa mivw 40 yilongelobw mu cyanganyik, biin Izaleel bangacil binun kam ni kam bya nyam bu biit binoon mu diivit. (Kub. 31:32-34) Ning naak, batungunukil ni kudy man teng ni hatweelelelobw mu Bulab Bulay.—Joz. 5:10-12.

d Kakwiinoh bend cileeleej neey nyam byaay yaakady yidy man, bwaal Yehow waakady mwambil baat bwa kwangat man bilondeshel buuny bwaakady muut woos mukat bwa kudy ni kaleebeloh bend bwa nyam.—Cim. 16:15, 16.