Skip to content

Skip to table of contents

CIIN BWAAL CYA KULONG CYA 42

Udyok ‘Mwiihang bwa kukooyeel’ eeny?

Udyok ‘Mwiihang bwa kukooyeel’ eeny?

“Ki meej malaalukil mwiiwul i . . . miihang bwa kukooyel.”—JAK. 3:17. NWT

MUSAMBW A 101 Tuenze mudimu popamue mu buobumue

KADYOOSH a

1. Bwabiny bidy mwa kwiikal bikasakan bwiitut kukooyel?

 BIKAADYOK bikukasakeen bwa kukooyel eeny? Ki cilongel Mukaleng Davih, uleebel neey: “Juul mund mwaam lungeny lwa kukukooyel.” (Mis. 51:12, NWT) Davih waakady mukat Yehow. Ning naak, kwaakady biisang byaakady Davih wiiyumvw kay mukumban bwa kukooyel, ning tut byeet tudy mwa kwiiyumvw naak. Bwabingany? Cya kuuhal, tudy bahyaan lungeny lwa kulek kukooyel. Ciibiidy, Sataan utuutungunuk ni kuteet bwa kwiitusak bwa kutombokel Yehow teng mulongeley. (2 Kor. 11:3) Ciisaat, i biitunyunguluk kudy biin mu bulongolody oobw bady kabay ni lungeny lwa kukooyel, ‘mwiin spirit mubiih oow, i yiy ukaakal mudimw kaabaak mund mwa baat baleelek ku diiy dya Mawej.’ (Efez. 2:2) Bikaam twiikashishomw bikasakan bwa kulwiish lungeny lwa kulong pekaat ni bwa kutantameen cikwaabw mishind yidy Dyaabol ni bulongolody oobw bakal naay mudimw bwa kwiitusak ku makand bwa kulek kukooyel. Bikaam twiikashishomw bwa kukooyel kudy Yehow ni kudy baat badyey mwaakish bukookesh.

2. Bilondeshil Jak 3:17, kwiikal ‘mwiihang bwa kukooyel’ kumvumvwiij biny?

2 Bal Jak 3:17. Muut ufundil ku bukash bwa spirit mujilang mukand a Jak uleebel neey, meej ma baat i “miihang bwa kukooyel.” Langil ha cidy bwaal oobw bumvwiij. Bikaam twiikal ni micim kwiiwul kwiiwul ni habwiih bwa kukooyel baat bady Yehow muteekel micim badyey mwaakish bukookesh kaahand. Biin-biin, Yehow kiishoh bend mutakamin bwiitut kukooyel muut wiitwambambil bwa kulek kukooyel ku may mindiy.—Myand yilongel Bapostol 4:18-20.

3. Bwabiny bidy ni buseeb kudy Yehow hatukookooyel kudy baat bady ni bukookesh?

3 Tudy mwa kulang neey, i biheehel bwa kukooyel Yehow hamut a kukooyel baat. Bwaal Yehow udyaakal utwaal buludik teng bulengel. (Mis. 19:7) Ki baat bady ni bukookesh kabiishoh bend bawaakan. Ning biby naak, Yehow i mwaakish baledy, baafumw ba mbul-matady ni bakul bukookesh kaahand. (Tus. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Py. 2:13, 14) Hatwiibakookooyel, biin-biin, tukookooyel Yehow. Tukontononay mutudy mwa kukooyel baat bady Yehow mwaakish bukookesh ning tut batal ney i bikasakan bwa kwiitab ni kulond buludik bwaab.

KOOYELAAY KUDY BALEDY BIINUN

4. Bwabiny baan bavul bakuukufwaabeel baledy baababw?

4 Baasand i banyunguluk kudy baat bady ni lungeny lwa “kukufwaabeel baataataababw ni baamaamaababw.” (2 Tim. 3:1, 2) Bwabiny bavul baakudyobw bakuukufwabal? Bakwaabw balaalang neey baledy baababw i biin myand ya muush muush. Baledy bakwaabw baloolong myand yileelekangan ni bidyobw bambil baan baababw bwa kulong ni baan baababw balaalang neey, baledy baababw i baat babiih. Bakwaabw balaalang neey, bu mudy myand ya ha bulab yishintuluk menmen, mibel ya baledy baababw kayiciin ni dyambulwiish eecy i yikasakan menmen. Uw mwiikal sand, wulaalangok byeeb mu mushind oow eeny? Bavul bataatal neey i bikasakan bwa kukooyel diiy dya Yehow dya neey: “Bujit bunudy naabw kuuhal kwa Mawej i bwiinun kukooyel balel biinun, bwaal kulong naak i kulengel.” (Efez 6:1) I biny bidy mwa kukukwanjok bwiibuh kulong naak?

5. I biny bileeleej neey Yeez waakady ukooyel baledy bindiy teng mudyeby biibileej mu Luuk 2:46-52?

5 Udy mwa kulongel bwa kukooyel ku cileejel cilengel cya—Yeez. (1 Py. 2:21-24) Waakady muut muwaakan ki waakady ni baledy bakiish bawaakan. Yeez waakady uneemek baledy bindiy ning mwaakadyobw ni bilem ning mwaakadyobw bamumvw bibiih ciisang aacy. (Cim. 20:12) Tal cilongekel hacyaakady Yeez ni mivw 12. (Bal Luuk 2:46-52.) Baledy bindiy bamushiil kuunyim mu Yeruzalem. Byaakady bikaam Yozeefw ni Mariy biikal batwiishiibw neey bady ni baan baababw boos mu njil kuunyim kwa cyaabil. Hahetel Yozeefw ni Mariy Yeez, Mariy umubelel bwa mwaakadyey mwiibayeelesh! Mu bwaal oobw, Yeez waakady mwa kuleeb neey baakady balong myand yikiish yilengel. Hamut a kulongey naak, waakady mwiibaakish dyaalabul dilengel ni kaneemw. Ki Yozeefw ni Mariy “kabaakadyoh bend bumvw may maakadyey wiibambil.” Ning naak, Yeez “waakady ukooyel ku may maababw.”

6-7. I biny bidy mwa kwambulwiish baasand bwa kukooyelobw baledy baababw?

6 Nun baasand,nudyaakalok numvw bibiih bwa kukooyel kudy baledy biinun hadyobw balong bilem eecy kabay biinumvw eeny? I biny bidy mwa kwiinwambulwiish? Cya kuuhal, langil ha mushind udyaakal Yehow umvw. Bibl uleeleeb neey hawukookooyel baledy biibuh, “I cicy cidy Mawej mukat.” (Kol. 3:20) Yehow i mumanyik neey misang yikwaabw baledy biibuh kabaakukumvwoh bend eecy, misang yikwaabw bady mwa kumb mikenj yikiish yiheehel bwa kukooyel. Ki uw musungul bwa kwiibakooyel, wiiyiiy kwiibasangeej.

7 Ciibiidy, lang mudy baledy biibuh biiyumvw. Uw ukooyel baledy biibuh, wiiyiiy kwiibaakish musangal ni biiyiiy bakuteekel micim. (Tus. 23:22-25) Wiiyiiy kufweej habwiih naabw. Mwiin-kweet wa mu cibunj cya Belgique dindiy Alexandre uleeleeb neey: “Hanatangil kukooyel bikasakan ku may ma baledy baamim, shikacil iitut ushintulukil. Twiiyil ni shikacil a musangal.” b Ciisaat, langil ha mushind udy kukooyel kwiibuh kwa kaabaak mwa kwiiy kukwambulwiish mafuk maciiyiiy. Paulo, udy mushikacil mu Brezil, uleeleeb ney, “Kulong bwa kukooyel baledy baam kuuyambulwiishil bwa kukooyel kudy Yehow ni kukooyel kudy baat bady ni bukookesh.” Diiy dya Mawej ditwaatwaal kabingil katam kady mwa kukusak bwa kukooyel kudy baledy biibuh. Dileeleeb neey: “Bwiibuh kwiikal ni musangal ni kulaal mafuk mavul ha bulab.”—Efez. 6:2, 3.

8. Bwabiny baasand bavul i basungul bwa kukooyelobw baledy baababw?

8 Baasand bavul i bahet musangal haakadyobw bakooyel. Luiza, udy mushikacil byend mu Brezil, uleeleeb neey, kuuhal byaakady bikasakan bwindiy kumvw bwabiny kaabaakady bamwiitabil bwa kwiikaley ni telefon bwa ciisang kaahand. Ni kuunyim ulangil neey, baat bavul ba mivw imw nend baakady ni telefon. Ki wiiyil kutal neey baledy bindiy baakady bamweehul ku buuhund. Uleeleeb kaabaak neey, haakadyey ukooyel baledy bindiy, kaakadyoh bend wiiyumvw bu mukaakal ciit kaahand bwaal mibel yaabab i yiy yaakadyey ukaam biin-biin. Elizabeth, mwiin-kweet mwaan mukaj sand wa mu Etats-unis waakady wiikaashishomw bwa kukooyel baledy bindiy. Uleeleeb neey: “Mim ciy mumvw bwabiny baledy baam i baayumbil mikenj kaahand, navuuvuluk ciisang cyaakady mikenj yaabab yiilam.” Monica, udy mushikacil mu Armenie, uleeleeb neey myand yindiy yidyaakal yend bilengel hadyaakaley ukooyel baledy bindiy kuhitok hadyaakaley wiibakufwabeel.

KOOYEL KUDY BAAFUMW BA MBUL-MATADY

9. Bwabiny baat bavul kabiish biitab bwa kukooyel ku mikenj ya mbul-matady?

9 Baat bavul biitaatab neey, bikaam twiikal ni mbul-matady ni bikaam tukooyel ku yimw mikenj yidy “bakaleng ba mbul-matady” biitumbil. (Rom. 13:1) Ki baat bamw aab beleelakan misang yikwaabw bwa kukooyel ku mikenj ya mbul-matady bwaal kabiish biyikat eecy bwaal biyitaatal bu kayiish yilengel. Tutalaay cileejel cya kufut kwa bitady. Mu cimw cibunj cya mu Mput, baat bavul balaalang neey, “kabiish bilengel bwa kufut bitady uw ulang neey bitady eeby kabiish bilengel.” Ki bwaabiny biin mu bibunj eeby badyaakal bafut an bitady bikeeh bidy mbul-matady wiibalomb bwa kufut.

I biny bituloolongel habitaatal kukooyel kwa Yozeefw ni Mariy? (Tal bikos 10-12) c

10. Bwabiny tukookooyel ku mikenj ya mbul-matady ning tut katuy biiyikat?

10 Bibl uleeleeb neey mbul-matady ya baan ba baat yikaakaamish makab i yilombol kudy Sataan ni yiiyiiy kubutuk mu kalung kakeeh oomw. (Mis. 110:5, 6; Mul. 8:9; Luuk 4:5, 6) Bibl wiitwambambil cikwaabw neey, “muut woos uleelek kwiitab diiy dya mukaleng, uleelek kulongolol kwa Mawej.” Bwa kaabaak Yehow i mwiitabil baafumw ba mbul-matady bwa kukookesh bwa myand yikal yilongek bilengel ni i mutakamin bwa twiibakooyel. Nook, bikaam ‘twiibakish byoos bidyobw bawaakanyin’, mu biit eeby mudy bitady, kaneemw, ni kwiibakooyel. (Rom 13:1-7) Tudy mwa kutal mukenj mukwaabw bu mubiih eecy mukasakan bwiitut kumukooyel. Ki tukookooyel Yehow ni wiitwambambil bwa kukooyel kudy baafumw aab hadyobw bitwambil bwa kulong myand yidy kayiy yilekangan ni mikenj yindiy.—Yil 5:29.

11-12. Teng mudyeby biibileej mu Luuk 2:1-6, i biny bilongel Yozeefw ni Mariy bwa kukooyelobw ku mukenj wa mbul-matady waakady mukasakan ni bihet kaay bihetelobw? (Tal cikwaabw bifwaatul.)

11 Tudy mwa kuhetel malongweesh ku cileejel cya Yozeefw ni Mariy, baakady habwiih bwa kukooyel kudy baafumw ba mbul-matady ning hakadyeby bikasakan bwa kulong nook. (Bal Luuk 2:1-6.) Haakady Mariy ni diifw dya suuny citem, mbul-matady umbiil mukenj waakady mukasakan menmen bwindiy ni bwa Yozeefw. Angus, waakady mukaleng a biin Rom utumin diiy bwa baat bakiifundish ku fiish ku misok yaabab. Yozeefw ni Mariy baakady ni bwa kulong lwend lwa kilometel 150 bahicil mu bulab bwa milund. Lwend oolw lwaakady lukasakan menmen, nang nang bwa Mariy. Biin maluw aab, baakady ni mooy bwa makand maababw ma nyeet ni bwa mwaan waakadyobw mwa kwiiy kulel. Ki i bingany byaakady mwa kulongek bu yiy mulelel mu njil? Bwaal waakady mwiimit mwaan waakady mwa kwiiy Mesih. Biin eeby byaakady bwa kwiibasakok bwa kulek kukooyel kudy mbul-matady eeny?

12 Yozeefw ni Mariy kabalekeeloh ciit ning cyaakaabumw ciibakaakeesh bwa kukooyelobw mukenj oow. Yehow ubeeneshel dihangadik dyaabab dya kukooyel. Mariy ufikil ku Betelem bilengel, kuleley mwaan mwiikal ni makand ma nyeet ni biineeby byambulwiishil bwa kuwaakany diiy dya buprofet dya mu Bibl!—Mik. 5:2.

13. I mushind kaay udy kukooyel kwiitut mwa kwambulwiish biin kweet?

13 Hatukookooyel baafumw ba mbul-matady, tuheehet musangal ni baat bakwaabw byaabw bamuheehet. Mu mushind kaay? Cya kuuhal, tweehehuk manyook maheehet aab baleelek kukooyel ku mikenj. (Rom. 13:4) Kukooyel kwiitut kudy mwa kusak baafumw ba mbul-matady bwa kutalobw Baatemw ba Yehow boos mu mushind mulengel. Cileejel, kukady mivw yivul mu Nigeria, basalaay batweelel mu Nzubw a Bukaleng haakady bisangil bya cisumbw bilongek bend bakaam baat boos baleelek kufut bitady. Munen a basalaay wambiil basalaay bindiy bwa kuhatukobw ni kuleebey neey: “Baatemw ba Yehow badyaakal teng bafut bitady.” Hawukookooyel ku mikenj, ulaalam lumw lulengel lwa baat ba Yehow—lumw ludy mwa kwambulwiish biin-kweet baan-balum ni baan-bakaj dikwaabw diifuk.—Mat. 5:16.

14. I biny byaakady byambulwiish mwiin-kweet mwaan-mukaj bwa kwiikaley ‘mwiihang bwa kukooyel’ kudy baafumw ba mbul-matady?

14 Nook misang yikwaabw kabiish bikaam kukooyel teng baafumw ba mbul-matady. Mwiin-kweet mwaan-mukaj wa mu Etats-Unis dindiy Joanna uleeleeb neey: “Byaakady biikasakeen bwa kukooyel bwaal bakabishil biin mu cisak ciitut bakwaabw kudy baafumw ba mbul-matady.” Ki Joanna waakady mwiikashishomw bwa kushintulul mushind indiy a kulang. Cya kuuhal, ulekeel kubal myand yidy baat bafund ha byaab biyaakal baat bavul bahetelangan ku internet yaakady mwa kumusak bwa kulang bibiih habitaatal baafumw ba mbul-matady. (Tus. 20:3) Ciibiidy, waakady musambil Yehow bwa amwambulwiish bwa kumuteekeley micim hamut a kutakamin bwa mbul-matady ya baan ba baat yishintuluk. (Mis. 9:​9, 10) Ciisaat, ubadil biin bwaal bya mu mikand yitut bileeleeb bwa kulek kutweelakan mu myand ya ha bulab. (Jah 17:16) Joanna uleeleeb kaabaakoow neey, bu muneeneemekey ni ukooyel baafumw ba mbul-matady, udy kaabaak ni micim yibatam mund ni musangal muvul.

KOOYEL BULOMBODY BWAALAALUKIL KUDY BULONGOLODY BWA YEHOW

15. I biny bidy mwa kwiitukasakeen bwa kulond buludik bwa kudy bulongolody bwa Yehow?

15 Yehow wiituloolomb neey: “Iitabaay ku may ma baakalombol biinun” bady mu cisumbw. (Eb. 13:17) Yeez i yiy mulombol iitut ni i muwaakan, ki biin-kweet badyey musungul bwa kulombol kabiishoh bend bawaakan. Bidy mwa kwiitukasakeen bwa kwiibakooyel amanaaman adyobw biitulomb bwa kulong bwaal butudy katuy bakat kulong. Mupostol Pyeel waakady mweelakan misang yikwaabw bwa kukooyel. Haakady mwanjel mumwambil bwa kudy nyam yaakady yoonyek bilondeshel may ma Mawej maheeley Moyiz, Pyeel ulekeel bwa kudy—kiin teng cikuuk cimw, ki bikuuk bisaat! (Yil 10:​9-16) Bwabiny ulekeel? Bwindiy, buludik buhyaabuhy oobw kabwaakadyoh bend bulengel. Waakady ulong myand mu mushind mushilangan ni wiinoow. Iikaleby neey byaakady bikasakeen Pyeel bwa kwiitab buludik bwa mwanjel muwaakan, kabiish mwa kwiitukemesh biby biitukasakeen bwa kukooyel ku buludik bwa baat bakiish bawaakan!

16. Bilondeshel Myand Yilongel Bapostol 21:23, 24, 26, ning mwakady mupostol Pool muhet buludik bwaakadyey utal bu bukiish bwa meej, i biny bilongeley?

16 Mupostol Pool waakady ‘mwiihang bwa kukooyel’ ning haakadyey uhet buludik bwaakadyey utal bu kabuy bwa meej. Biin Krist biin Yuud bumvwiil lumw habitaatal Pool—lumw lwa neey, waakady ulongweesh baat bwa “kabiitab bend may ma Mawej maheeley Moyiz” ni bwa balek kwiimaneemek. (Yil 21:21) Bakuluh ba mu Yeruzalem bambiil Pool bwa kwangatey baan balum banaay bwa kuy nabw ku tempel ni iitokesh bilondeshil bilel byaabab bwa kuleejey neey waakady ukooyel ku may ma Mawej maheeley Moyiz. Ki Pool waakady mumanyik neey Biin Krist kabiin muush mwa may ma Mawej maheeley Moyiz. Ni kalongeloh bend bwaal bubiih ning bwaakaabumw. Ning naak, Pool kaakadyoh bend mweelakan. “Uyiil ni biin baat aab. Haciilebw, balongel myand yoos ya kwiitookesh naay hanyeet.” (Bal Myand Yilongel Bapostol 21:23, 24, 26.) Kukooyel kwa Pool kuleetel kaacyumw.—Rom 14:19, 21.

17. I dilongweesh kaay diwuheehet ku myand yaakady Stephanie mulong?

17 Byaakady bikasakeen mwiin-kweet mwaan-mukaj Stephanie bwa kukooyel ku dihangadik dyaakady biin-kweet baakady balombol midimw ya bulongolody mu cibunj cyaabab bangat. Yiy ni mbaayend baakady ni musangal wa kukal mudimw mu kasumbw ka cileebel cya ku baabend. Biroh bya filiyal bimanyikil kasumbw aak, ni bahingijil biin maluw aab mu cisumbw cya cileebel cyaabab. Stephanie uleeleeb neey: “Numvwiil bibiih menmen. Cyaakadyoh bend mutwiishiibw neey cisumbw cya cileebel ciitut cyaakady cikaam baakajaady bavul.” Ning naak, wangacil dihangadik dya kwiitab bulombody buhyaabuhy oobw. Uleeleeb neey: “Ahicil mafuk, niiyil kutal neey dihangadik eedy dyaakady dya meej.” Uleeleeb cikwaabw neey: “Mu cisumbw ciitut cihyaacihy eecy, bavul bady kaayaabw baatemw mu cisak cyaababw. Nook tudy biiy biin mu cisak cyaababw ni twiibakaakashish. Naloolong Bibl ni mwiin-kweet mwaan-mukaj udy mutangulwiil kudiil baat musah mafuk mashaal aam. Ni kaabaak nakaady ni diib divul dya kwiilongel.” Uleeleeb cikwaabw neey: “Nady ni mucim a mund mutook bwaal nady mumanyik neey nady mulong cyoos cinaakady bwa kulong bwa kukooyel.”

18. Twiiyiiy tuhet biny tut tukooyel?

18 Tudy mwa kulong bwa kukooyel. Yeez ‘ulongel bwa kukooyel,’ kiin teng haakadyey mu biisang bilengel ki cikwaabw“ mu mal moos mamweeney.” (Ebr. 5:8) An bu Yeez, tuloolong bwa kukooyel nang-nang mu biisang bya makab. Cileejel, kubutambwiil bwa cihuh cya COVID-19 haakadyobw biitwambil bwa kulek kutweel mu bisangil ku nzubw a Bukaleng ni biimanyik mudimw iitut a kudiil baat musah ku nzubw ni ku nzubw, wiikashishilomw bwa kukooyel eeny? Nook, kukooyel kwiibuh kwaakady kukulam, ni kulongel bwa wiikal mu kaacyumw ni biin-kweet baan-balum ni baan-bakaj ni kwaakady kusangeej Yehow. Kaabaak tut boos tudy biilongolol bwa kukooyeel may ma kulond miikalobw mwa kwiitwaakish mu ciisang cya Mal ma kaful-kateek. Kukooyel kwiitut ku may aam kudy mwa kwiiy kwiitukuloh!—Yoobw 36:11.

19. Bwabiny udy mukat kukooyeel?

19 Tudy balong neey, kukooyel kudy mwa kwiituhetesh mabenesh mavul. Tudy basungul bwa kukooyel kuuhal-a-hal Yehow bwaal tudy bamukat ni tudy bakat kumusangeej. (1 Jah 5:3) Katwiinoh bend ni cya kufut Yehow bwa byoos bidyey mwiitulongel. (Mis. 116:12) Nook tudy mwa kumukooyel ni kukooyel aab boos biituloolombol. Tut tukooyel, tuleeleej mutudy biin meej. Ni meej masaasangeej mucim a Yehow.—Tus. 27:11.

MUSAMBW A 89 Teleja, utumikile, bua bakubeneshe

a Bu mutudy baat bakiish bawaakan, bidyaakal biitukasakeen tut boos misang yikwaabw bwa kukooyel, Ning hady muut wiitwaakaakish buludik mukumban bwa kulong nook. Mu ciin bwaal eecy twiiyiiy kwiisambil ha mabeenesh maheehet aab bakookooyel baledy baababw, “bakaleng ba mbul-matady,” ni biin-kweet baloolombol mu cisumbw cya biin Krist.

b Bwa kumanyik myand yivul habitaatal mushind uwudy mwa kwiisamb ni baledy biibuh bwa mikenj yidyobw bakumbil yiwutaatal yikasakan bwa kukooyel,tal mu jw.org ciin bwaal cya neey: “Comment communiquer avec mes parents?

c DYUMVWIIJ DYA CIFWAATUL: Yozeefw ni Mariy bakohedyeel ku may ma Kezar bwa kukiifundishobw ku Betelem. Leeloow biin Krist bakookooyel mukenj a kuland mikand ya kwendel naay mu njil, wa kufut bitady,ni balond mikenj ya makand ma nyeet yidy baafumw ba mbul-matady bumb.”