Skip to content

Skip to table of contents

CIIN BWAAL CYA KULONG CYA 34

longel ku may ma buprofet mady mu bibl

longel ku may ma buprofet mady mu bibl

“Ki baat ba meej biiyiiy kumvw myand yiiyiiy kulongek.”—DAN. 12:10.

MUSAMBW A 98 Mifundu mmifundisha ku nyuma wa Nzambri

KADYOOSH a

1. I biny bidy mwa kwiitwambulwiish bwiitut kutungunk ni kulong may ma buprofet mady mu Bibl?

 MWIIN-KWEET mukwaabw diijin dindiy Ben uleeleeb neey: “Nady mukat kulong may ma buprofet mady mu Bibl.” Udy mukatok byeeb teng bu yiy? Eecy ulaalangok neey may ma buprofet mady mu Bibl i makasakan menmen bwa kwiimumvw? Udy mwa kulang cikwaabw neey kulong may ma buprofet kudy mwa kwiikal kakuy ni buseeb. Ki, diib diwuloolong bikasakan bwa kumanyik bwabiny Yehow wiimafundil mu Diiy dindiy, udy mwa kushintulul meej miibuh.

2. I ha biny hatwiiyiiy kwiisambil bikasakan mu ciin bwaal eecy?

2 Mu ciin bwaal eecy, katwaakwiisambil teng ha kabingil kady ni bwa kwiitusak bwa kulong may ma buprofet mady mu Bibl ki cikwaabw mutudy ni bwa kwiimalong. Twiiyiiy kukontonon cikwaabw may mabidy ma buprofet mu mukand a Danyel bwa kutal mudy kwiimumvw mwa kwiitwambulwiish leel oow.

BWABINY KULONG MAY MA BUPROFET MADY MU BIBL?

3. Bikaam tulong biny tut tukaam kumvw may ma buprofet mady mu Bibl?

3 Bikaam kulomb dyambulwiish tut biikal tukaam bwa kumvw may ma buprofet mady mu Bibl. Twangat cileejel eecy. Lang ket neey wendend ni kwendakan ha cyaab kaahand ciwudy kuy mumanyik bilengel, ki mulund neeb unuloong nend lwend i mumanyik bilengel cyaab aacy. I mumanyik biin-biin cyaab ciwudy ni kuyaay njil woos. Biin-biin wiikaakal ni musangal hady mulund neeb mwiitab bwa kuy neeb ha cyaab aacy! Bya mushind aakaabumw, Yehow i mumanyik ciisang citudy ni bidy kuuhal kwiitut mu njil utudy. Nook bwa kumvw may ma buprofet mady mu Bibl, bikaam tulomb ni kwiihweekesh dyambulwiish kudy Yehow.—Dan. 2:28; 2 Pye. 1:19, 20.

Kulong kwa may ma buprofet mady mu Bibl kudy mwa kwiitwambulwiish bwiitut kwiilongolol ku myand yiikal mwa kwiiy kulongek (Tal cikos 4)

4. Bilondeshel Jeremih 29:11, bwabiny Yehow i mufundish may ma buprofet mu Bibl, Diiy dindiy? (Tal cikwaabw cifwaatul.)

4 Teng bu mulel woos mulengel udy ni lukat, Yehow i mukat bwa baan bindiy biikal ni shikacil a musangal mu mafuk miiyiiy. (Bal Jeremih 29:11.) Ki i bishilangan ni mwaan a muut woos udy mulel, bwaal Yehow udy ni bukash bwa kuleeb myand yiiyiiy ni bujaalal boos. Ufundishil may ma buprofet aam mu Diiy dindiy bwa tuhet mushind a kumanyik kal myand ya buseeb yiikal mwa kwiiy kulongek. (Ye. 46:10) May ma buprofet i bya bukish bya kudy Taat iitut a mu diiwul udy ni lukat. Ki i mushind kaay uwudy mwa kwiikal mutwiiishibw neey myand yidy Bibl muman kuleeb kal yiiyiiy kukumban biin-biin?

5. I biny bidy sand mwa kulongel ku cileejel cya mwiin-kweet Max?

5 Ku kalaas, baasand biitut badyaakal civul bashikat ni baat baneeneemekok eecy bakiish baneemek myand yidy mu Bibl. Maalabul maabab ni biikadil byaabab bidy mwa kulong bwa sand Temw aaw iikal ni miland kaahand mu meej. Tal bwaal bumanyikil mwiin-kweet mukwaabw diijin dindiy Max. Uleeleeb: “Hanacyaakady nalong, natwaadijil kulandul neey balel baam baakaady baalongweesh myand ya mu citendeleeI cya biin-biin ni baaleejel neey Bibl bamufundil ku dyambulwiish dya spirit a Mawej.” I biny bilongel balel bindiy? Uleeleeb neey: “Bihooyel bituh, ni cikwaabw nady mumanyik neey byaakady biibatond.” Balel ba Max baalabwiil majooj mindiy ku dyambulwiish dya Bibl. Max ulongel cikwaabw bwaal kaahand. Uleeleeb neey: “Nalongel may ma buprofet mady mu Bibl mim kaayaany,” “ni naakady ki naleebel ha myand yinalongel aay haakaabumw ni baasand bakwaabw.” I cihet ciheteley? Max uleeleeb neey: “Kuunyim, naakady mutwiishibw neey i mufundish ku dyambulwiish dya spirit a Mawej!”

6. I biny biwudy mwa kulong uw mwiikal ni miland, ni bwabiny?

6 Teng bu Max, uw mwiikal mutwaadij kwiikal ni miland bwa myand ya biin-biin yidy mu Bibl, kabiin bikaam ushaal wiilumbulwiish. Ki bikaam ulong bwaal kaahand habitaatal bwal aabw. Kwiikal ni miland kudy teng bu dyangamalond. Uw kuy mumanyik, manyik neey dyangamalond i ciit cidy mwa kudy ku bikeeh ku bikeeh ciit kaahand cidy ni buseeb buvul. Bwiibuh kuful “dyangamalond” udy mukwaat ku diitabij diibuh, bikaam wiiyihanguj neey: ‘Niitaatabok cileeleeb Bibl habitaatal mafuk miiyiiy eeny?’ Uw mwiikal kuy ni kutwiishibw, nook bikaam ulong may ma buprofet mady mu Bibl makaady maman kukumban. I mushind kaay uwudy mwa kulong naak?

MUSHIND A KULONG MAY MA BUPROFET MADY MU BIBL

Bwiitut kwiikal ni diitabij kudy Yehow teng bu Danyel, bikaam tulong ni kwiihweekesh may ma buprofet mady mu Bibl, hakulong bikasakan, ni kwiikal ni kabingil kalengel bwa kulong nook (Tal cikos cya 7)

7. Bilondeshel Danyel 12:10, i mushind kaay udy Danyel mushiy cileejel habitaatal mushind a kulong may ma buprofet? (Tal cikwaabw cifwaatul.)

7 Daniel i mwiitushiil cileejel cilengel habitaatal mushind a kulong may ma buprofet. Waakady ulong may ma buprofet ni kabingil kalengel, bwa kumanyik myand ya biin-biin. Cikwaabw Daniel waakady muut waakady wiihweekesh, waakady mumanyik neey Yehow waakady ni cya kwiiy kwambulwiish baat bady bamumanyik ni bakookoyel may mindiy bwa kumvwobw bilengel may ma buprofet. (Dan. 2:27, 28; bal Danyel 12:10.) Danyel uleejel mwaakadyey ni kwiihweekesh bwaal waakady weyeleel teng Yehow bwa kuhet dyambulwiish. (Dan. 2:18) Danyel waakady ulong cikwaabw ni meej moos. Waakady ukaam maalabul mu byaab bya mu Bibl byaakadyok ciisang aacy. (Jer. 25:11, 12; Dan. 9:2) I mushind kaay udy mwa kufwaanok Danyel?

8. Bwabiny bakwaabw baleelek kwiitab neey may ma buprofet mendend ni kukumban, bikaam tulong biny?

8 Kontonon tubingil tukusaasak bwa kulong may ma buprofet. Kulong kwiibuh habitaatal may ma buprofet i kukusak bwa kwiikal ni lukat luvul bwa kumanyik myand ya biin-biin eeny? Biby biikal neey bidy naak, manyik neey wiiyiiy kukwambulwish. (Jah 4:23, 24; 14:16, 17) Ki, bamw baat baloolong may ma buprofet mady mu Bibl bwa tubingil kaay tukwaabw? Bamw bady mwa kulong nook bwaal bakaakaam kujaadik neey Bibl kiinoh bend wa kudy Mawej. Mu mushind oow, balaalang neey Bibl yiy mwiikal kay wa kudy Mawej, bady mwa kwangat kaayaabw dihangadik dya kulong cidy cilengel ni kulek cidy cibiih. Ki, bikaam twiikal ni kabingil kalengel. Cikwaabw, ciikadil cilengel i bwaal bwa buseeb bwa kumvw may ma buprofet mady mu Bibl.

9. I ciikadil kaay citudy bwa kwiikal naacy bwiitut kumvw bilengel may ma buprofet mady mu Bibl? Umvwiij.

9 Iikal ni kwiihweekesh. Yehow i mulay bwa kwambulwiish baat biihweehweekesh. (Jak 4:6) Nook, bikaam twiikal tusambil bwiitut kuhet dyambulwiish Dindiy bwa kumvw bilengel may ma buprofet mady mu Bibl. Bikaam tumanyik cikwaabw neey tukaakaam dyambulwiish dya baat badyey momekel bujit bwa kwiitwaakish byaakudy bya mu spirit ha diib dilengel. (Luuk 12:42) Yehow i Mawej ukiish mukat dituut, ki bwabiny i bya meej bwa mudyey mwangat dihangadik dya kukal mudimw ni baat kaahand badyey momekel bujit bwa kwiitwambulwiish bwiitut kumvw bilengel myand ya biiin-biin yidy mu Diiy dindiy.—1 Kor. 14:33; Ef. 4:4-6.

10. I biny biwudy mulongel ku cileejel cya Esther?

10 Long bikasakan. Tal diiy dya buprofet diwudy mukat bwa kwanj kujoojolol bwa kumanyik. Ki cilongel mwiin-kweet mukwaabw Esther. Waakady mukat kumvw bilengel may ma buprofet maleebelobw kal bwa kwiiy kwa Mesih. Uleeleeb neey: “Hanacyaakady ni bidimw 15,” “natwaadijil kujoojolol myand bwa kujaadik neey may ma buprofet aam baakady biimafund nook kuuhal kwa ciisang cya Yeez.” Myand yilongeley hakubal habitaatal Kabuk-Koony kafw yimujaadikil neey yaakady ya biin-biin. Uleeleeb neey: “Yimw ya kudyey baakady biiyifund kuuhal kwa ciisang cya Krist,” “ki bwabiny myand yaakadyomw yaakady ni bwa kwiikal ya kudy Mawej.” Esther uleeleeb neey: “Naakady ni cya bwa kubal myand bikuuk bivul bwa kwiiyumvw bilengel.” Ki udy ni musangal bwa kwiikashishomw kwindiy. Kuunyim kwa yiy muman kubal bikasakan may ma buprofet ma mu Bibl mavul, uleeleeb neey: “Naakady mwa kwiijaadikil kaayaany myand yidy mu Bibl neey i ya biin-biin!”

11. I mushind kaay utudy mwa kuhet dyambulwiish bwiitut kujaadik tut kaayeet neey myand yidy mu Bibl i ya biin-biin?

11 Hatutaatal mudy mamw may ma buprofet mady mu Diiy dya Mawej maman ni kukumban, biitusaasak bwiitut kwiikal ni diitabij dikasakan kudy Yehow ni mu mushind udyey wend ni kwiitulombol. Cikwaabw, May ma buprofet mady mu Bibl miitwambambulwiish bwa kwiikal ni meej malengel bwa mafuk miiyiiy, ning tut tutwiilangan ni makab leeloow. Tukontononaay mu may makeeh may ma buprofet mabidy mafundil Danyel mendend ni kukumban leeloow. Tut bimumvw bilengel, twiiyiiy kwangat mahangadik ma meej.

BWABINY UKAAKAAM BWA KUMANYIK HABITAATAL MAKAS NI CYAAM BYA DIIM?

12. Bilondeshel Danyel 2:41-43, makas ma “cyaamw cya fer ni diim dyoosh mu mudil” byumvumvwiij biny?

12 Bal Danyel 2:41-43. Mu cilot cyaakady Danyel mumvwiij Mukaleng Nebukodonozor, makas ma luhing matadil mukaleng maakady malong ni ‘cyaamw cya fer ni diim dyoos.’ Hatufwaafwanyikij may ma buprofet mady mu mukand a Danyel ni mady mu mukand a Myand yisokolweel Jah, tutaatal neey makas ma luhing maleeleej kuhwaan kwa Angleteer ni Amerik, bukaleng bwa bukash buvul bwa ha bulab buloolombol leel oow. Habitaatal bukaleng bwa bukash bwa ha bulab butuutul, Danyel uleeleeb neey: “bukaleng oobw bwiiyiiy kwiikal cituh cikasakan ni cituh cikwaabw cikooyel.” Bwabiny cituh cikwaabw i cikooyel? Bwaal baat ba bituh bady diim dileej bakookooyesh bukash bwa bub bwa kulong myand bu cyaam cya fer. b

13. I myand kaay ya biin-biin yidy ni buseeb yitudy mwa kulongel ku may ma buprofet aam?

13 Bilondeshel dyumvwiij dya luhing lwa mu cilot citadil Danyel ni bwa makas ma luhing madyobw baleeb, tuloolongelok myand yivul ya biin-biin. Bwaal bwa kuuhal, Bukaleng bwa Bukash Buvul bwa ha Bulab Butuutul bwa Angleteer ni Amerik i buleej bukash bwaabubw mu mishind kaahand. Cileejel, biin États-Unis ni biin Bretagne baakady mu bibunj bicimwiin mu Diivit dya kuuhal dya ha Bulab butuutul ni mu Diiivit diibiidy. Ki, bukaleng oobw i biibukooyesh ni biiyiiy kutungunuk ni kwiibukooyesh bwa kulwiishangan kwa biin kalab kaayaabw ba mu bukaleng oobw. Bwaal bwiibidy, kuhwaan ook kwiyiiy kwikal bukaleng bwa bukash bwa ha bulab butuutul bwa bulekel bwiikal mwa kukookesh kuuhal kwa kubutulobw makaleng moos ma baan ba baat kudy Bukaleng bwa Mawej. Ning naak bibunj bikwaabw bidy mwa kuteet misang yikwaabw bwa kulwiish Bukaleng bwa Bukash bwa ha Bulab Butuutul bwa cibunj cya Angleteer ni Amerik, ni kabiishoh bend mwa kuhing ha cyaab cya bukaleng oobw. Tudy bamanyik neey bu mudy “diibw” dyumvwiij Bukaleng bwa Mawej bwiikal mwa kwiiy kubozolol makas ma luhing, cituh cya luhing ool cileeleej kuhwaan kwa cibunj cya Angleteer ni Amerik.—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. I mushind kaay udy kumvw kwiitut kwa may ma buprofet aam habitaatal makas ma cyaamw ni diim kwiitwambulwiish bwa kwangat mahangadik ma meej?

14 Udy mutwiishibw neey may ma buprofet habitaatal makas ma cyaamw ni diim i ma biin-biin eeny? Biby biikal neey udy mutwiishibw, myand yiwiikal mwa kulong mu shikacil yiiyiiy kuleej. Kwa kwiiyoh bend kukaam bihak bu neey i biby biit biiyiiy kukulam mu bulongolody oobw, bwaal biiyiiy kubutuk byoos mu kalung kakeeh oomw. (Luuk 12:16-21; 1 Jah 2:15-17) Kumvw bilengel may ma buprofet aam kwiiyiiy kwiitwambulwiish cikwaabw bwa kutal buseeb bwa mudimw a kudiil baat musah ni wa kulongweesh. (Mat. 6:33; 28:18-20) Uw muman kulong may ma buprofet aam, bwabiny kwiish mwa kwiiyihangujok neey: ‘Mahangadik manaangangat maleeleejok neey nady mutwiishibw neey Bukaleng bwa Mawej bwiiyiiy kubutul mu kalung kakeeh oomw makaleng moos ma baan ba baat eeny?’

I MUSHIND KAAY UDY CILUMBW CYA MUKALENG WA KULUUL NI WA KUCYAASH CIKUTENG?

15. Bilondeshel Danyel 11:40, “mukaleng a kuluul” ni “mukaleng a kucyaash” i bangany leel oow?

15 Bal Danyel 11:40. Danyel shapitil 11 uleeleeb bwa bakaleng babidy, eecy makaleng ma cidiidy ma bukash buvul, malwiilwiishangan bwa kukookesh ha bulab butuutul. Hakufwanyikij may ma buprofet aam ni makwaabw mady mu Bibl, tudy biiy kumanyik neey “mukaleng a kuluul” i cibunj cya Russie bibunj bikwaabw bimutwaat nyam ku mikon ni “mukaleng a kucyaash” i bukaleng bwa bukash bwa ha bulab butuutul bwa cibunj cya Angleteer ni Amerik. c

Tudy mwa kukashish diitabij diitut ni kulek kukabakan bikasakan ni micim tut bamanyik neey kulwiishangan kwa “mukaleng a kuluul” ni “mukaleng a kucyaash” kukukumbaj may ma buprofet (Tal cikos cya 16-18)

16. I mushind kaay udy “mukaleng a kuluul” ulongel baat ba Mawej myand?

16 Baat ba Mawej bady mu bulongolody bwa “mukaleng a kuluul” bendend ni kutaatameen makab ma mu buludy-ludy kudy mukaleng oow. Bamw Batemw i biibakushil ni i biibumb mu nzubw a lukan bwa diitabij dyaabab. Mushind udy “mukaleng a kuluul” mumweesh biin-kweet mal i mukaashish diitabij dyaabab. Bwabiny tuleeleeb nook? Bwaal biin-kweet i bamanyik neey makab madyobw bamweesh baat ba Mawej makukumbaj may ma buprofet maleebel Danyel. d (Dan. 11:41) Hatumamanyik nook bidy mwa kwiitwambulwiish bwiitut kukashish teng kutakamin kutudy naak ni bwiitut kulam mucim iitut mutook.

17. I makab kaay madyobw bamweesh baat ba Mawej mu bukookesh bwa “mukaleng a kucyaash?”

17 Ha kal, “mukaleng a kucyaash” i mulwiish cikwaabw mu buludy-ludy baat ba Yehow. Mu cituh cya kuuhal cya siyekel a 20, cileejel, biin-kweet bavul baakady biibumb mu nzubw a lukan bwaal balekel kutweelakan mu myand ya ha bulab ni bamw baan ba Batemw biibiihacil mu kalaas bwa kabingil kaakaabumw aak. Nook, mu mivw yivul yishaal, bakabishil biin mudimw ba Yehow ni mateet mavul bwa lulamat lwaabab habitaatal myand ya Bukaleng bwa Mawej. Cileejel, mu ciisang cya kampany habitaatal baakalombol ba cidiidy, bady mwa kusak mwiin Krist bwa kutey cisumbw kaahand cya cidiidy nyam ku mikon eecy bwa kusungul muut ku baat bakaakaam bwa kwiikal baakalombol ni kulek mukwaabw. Udy mwa kulek kuy ku masungul; ki mu meej mindiy ni mu mucim, udy ni butambw budyey mweeyeleel. I bya buseeb bwiitut kulek kutweelakan mu myand ya cidiidy kiin teng mu bilong biitut ki cikwaabw ning mu meej miitut ni mu micim!—Jah 15:18, 19; 18:36.

18. I biny bitudy mwa kulong mu diivit didy hakacy ha “mukaleng a kuluul” ni wa kucyaash? (Tal cikwaabw cifwaatul.)

18 Aab bakiish ni diitabij mu may ma buprofet mady mu Bibl bady mwa kwiiy kukabakan bikasakan hiikalobw mwa kutal “mukaleng a kucyaash” “wiiy ni batwaadij kulwiishangan” ni “mukakaleng a kuluul.” (Dan. 11:40, NWT dim. dya kuush kwa diib.) Bakaleng babidy aab bady ni maabomb makasakan mataatayik makumban bwa kubutul biit bya buumy byoos bidy ha bulab. Ki tudy bamanyik neey Yehow kakwiiyoh bend kwiitab bwa bilongek nook. (Ye. 45:18) Nook, katutatoh bend ni meej bwa myand yiikal mwa kwiiy, bulwiish budy hakacy a ‘mukaleng a kuluul’ ni ‘mukaleng a kucyaash’ bwendend ni kukashish diitabij diitut. Bujaajadik neey bulekel bwa bulongolody oobw bukaady habwiih.

TUNGUNUK NI KUTUM MEEJ MIIBUH KU MAY MA BUPROFET

19. I biny bitudy ni bwa kumanyik habitaatal may ma buprofet mady mu Bibl?

19 Katwiin bamanyik mwiikal mamw may ma buprofet mwa kwiiy kukumban. Danyel byend kaakadyoh bend mumvw dyumvwiij dya myand yoos yaakadyey mufund. (Dan. 12:8, 9) Ki tut biikal katuy bumvw menmen mwiikal diiy kaahand dya buprofet mwa kwiiy kukumban, kabiin byumvwiij neey kadiin diiy kukumban. Kakwiinoh bend myand ya kulandul, tudy ni diitabij dya neey Yehow kwiituleej myand yitukaakaam bwa kumanyik ni bujaalal ha ciisang cilengel, teng bu mulongeley kal-kal.—Amos 3:7.

20. I may kaay ma buprofet mady mu Bibl matwaatwaal musangal matwiikal mwa kutal mend ni kukumban mu kalung kakeeh oomw, ni bikaam tutungunuk ni kulong biny?

20 Kwiiyiiy kwiikal diifuk dyaakaleeb baat neey: “Tudy bashikat talal, bavulaminok.” (1 Tes. 5:3) Kuunyim makaleng ma cidiidy ma ha bulab miiyiiy kutadij mees ku citendeleel cya makos ni biiyiiy kwiicibutul. (Yis. 17:16, 17) Nook, biiyiiy kulwiish baat ba Mawej. (Ezek. 38:18, 19) Myand eey yiiyiiy kwiitufikish ku diivit dya bulekel dya Harmakedon. (Yis. 16:14, 16) Bikaam twiikal bamanyik neey myand eey yiiyiiy kukumban mu kalung kakeeh oomw. Hatucidy biyimanyin aah, tutungunukaay ni kuleej ni kufwiijok Taat iitut a lukat udy mu diiwul hakutum meej miitut ku may ma buprofet mady mu Bibl ni hakwambulwiish baat bakwaabw bwa kulongobw byaabw nook.

MUSAMBW A 95 Butoka budi buenda anu buvula

a Ning mwiikal myand mwa kunyanguk mu bulongolody oobwbikaam twiikal batwiishibw neey myand yilengel yidy kuuhal ook. Tudy mwa kwiikal ni kutwiishibw ook hakulong may ma buprofet. Mu ciin bwaal eecy twiiyiiy kwiisambil hatubingil tusunguluk tuloolong bwa twiikal ni bwa kulong muyad yikaady Bibl muman kuleeb. Twiiyiiy cikwaabw kukontonon may mabidy ma buprofet mafundil Danyel ni kutal mudyem mwa kwiitwambulwiish hatwiimumvumvw.

b Tal ciin bwaal cya neey: “Yehowa udi usokolola malu ‘enzeka mu katupa kîpi emu” mu Cibumb cya Muteetekel cya 15/6/2012, cik. 7-9.

c Tal ciin bwaal cya neey: “Nnganyi udi “mukalenge wa ku nord” patudi tuambangana apa?, cya mu Cibumb cya Muteetekel cya mu Suuny 5/2020, cik. 3-4.

d Tal ciin bwaal cya neey: “Nnganyi udi “mukalenge wa ku nord” patudi tuambangana apa?” mu Cibumb cya Muteetekel cya Suuny 5/2020, cikos cya 7-9.