Skip to content

Skip to table of contents

CIIN BWAAL CYA KULONG CYA 37

“Niiyiiy Navumakany Bis bya Baat”

“Niiyiiy Navumakany Bis bya Baat”

“Niiyiiy navumakany bis bya baat ni biit bya buseeb bya bis byoos biiyiiy kwiiy.”​—HAKA 2:7, NWT.

MUSAMBW A 24 Luayi ku mukuna wa Yehowa

KADYOOSH *

1-2. I kuvumakany kaay kwa mu cimfwany kuleebelobw bwa ciisang ciitut eecy?

“MU KALUNG kakeeh hatuh, batadil mazubw matam makusumbishil biit ni mazubw ma baat, bitwaadijil kubukuk.” “Teng mudyaakal kalaat kazaazab baat kaheehuk ni luheh, baat boos bazakeel bikasakan . . . Baat bavul baleebel neey: byaakady bilongek bu mu minit yibidy. Bwa mim, natadil neey: bilongekel mutancy muleeh.” Miin aam, i may maleeb kudy baat baakady bashaal ni buumy haanyim ha kuzakal kwa bulab mu cibunj cya Nepal mu muvw a 2015. Bu uw mutaloh bwaal butam oobw, kwaakadyoh bend mwa kwiibuvulaminok.

2 Kaabaak, tudy mu ciisang cidy kuvumakany kulongek mu mishind yivul, kakwiin kulongek teng mu cibunj cyaakaabumw. Nook, Yehow wendend ni kuvumakany baat ba bis byoos, ni ukaady muman kulong nook mukacy mwa mivw yivul. Muprofet Hakayih uleebel kal bwa kuvumakany ook. Ufundil neey: “Mim Mawej a bulab butuutul,​—naleeleeb nook; kuunyim kwa mafuk makeeh, niiyiiy​—nazakij diiwul ni bulab, kaabuk-koony ni bibunj bya baat.”​—Haka. 2:6.

3. I mushind kaay udy kuvumakany kwa mu cimfwany ook kushiilangan ni kuzakal kwa bulab?

3 Kuvumakany kudy muprofet Hakayih uleeb ook, kakwiinoh bend kuzakal kwa bulab, kubuubutul teng baat ni biit. Ki, i kuvumakany kuhahatul bihet bilengel. Yehow kaayend wiitwambambil neey: “Niiyiiy navumakany bis bya baat ni biit bya buseeb bya bis byoos biiyiiy kwiiy. Ni, niiyiiy kwiiwiij nzubw oow ni lutumb.” (Haka. 2:7, NWT) Diiy dya ciprofet eedy, dyaakady dyumvwiij biny bwa baat ba mu ciisang cya mu profet Hakayih? Ni diiy eedy didy ni dyumvwiij kaay bwiitut leeloow? Twiiyiiy kwiisambil ha maalabul ma majooj aam, ni twiiyiiy kutal mutudy mwa kuvumakany bis bya baat leeloow.

MUSAH UKAAKASHISH WA MU CIISANG CYA HAKAYIH

4. Bwabiny Yehow waakady mutum muprofet Hakayih kudy baat bindiy?

4 Muprofet Hakayih uhetel mudimw mutam wa kudy Yehow. Langil a cyaakady cilongek kuuhal kwa bwaal oobw. Misang yikwaabw, Hakayih waakady mukacy mwa baat baakady bahingomw mu Yeruzalem baalukil mu buhik mu Babiloon mu muvw 537 K.K.Y. hafikilobw kwaakadyobw bay, bahambidil ba lulamat aab, batwaadijil kwiibak cibumb cya nzubw a Yehow, eecy tempel. (Esd. 3:8, 10) Ki mu kalung kakeeh, ciisang cya kakunying citwaadijil. Bakooyel mu mabok ni kwiimanyikobw midimw yaakadyobw bakal bwa bulwiish. (Esd. 4:4; Haka. 1:1, 2) Nook, mu muvw a 520 K.K.Y., Yehow waakady mwambil Hakayih bwa kukashish biin Yuud bwa biikal ni cisumy ni kwiibasak bwa kumanobw nzubw a Mawej. *​—Esd. 6:14, 15.

5. Bwabiny musah wa Hakayih ukashishil baat ba Mawej?

5 Musah wa Hakayih waakady ni kiihacil ka kukashish diitabij dya biin Yuud kudy Yehow. Muprofet wambiil biin Yuud baakady bakooyel mu mabok may aam ni mucim mukasakan: “Kasakanaay micim. Tangaay kukal mudimw, nady mwiinulamok. Mim Yehow wa bilwiil, i wiinwambambil naak.” (Haka. 2:4, NWT) Cyambil “Yehow wa bilwiil” iicibambil bwa kwiibakashish. Yehow ki uloolombol cilwiil citam cya banjel, ki bwabingany, biin Yuud baakady mwa kumuteekel micim bwa kwiikalobw ni musangal.

6. I cihet kaay cihatukil ku mudimw a kuvumakany uleebel Hakayih?

6 Yehow wambiil Hakayih musah uleeleej kuvumakany kwa bis byoos bya baat kwa mu cimfwany. Bwaal busokolol oobw, bukashishil cikwaabw baat baakady biibak nzubw a Mawej baakady bakooyel mu mabok bwa biitab neey: Yehow waakady teng uvumakany bukaleng bwa bukash bwa bulab butuutul bwa Peres, bwaakady bukookesh bis bya baat bavul ha bulab ciisang aacy. Ni i cihet kaay cimweekel bwa kuvumakany ook? Cya kuuhal, baat ba Mawej biiyil kuman kwiibak tempel. Cikwaabw baat bakiish biin Yuud biiyil kwiikong naabw haakaabumw bwa kuhambidil Yehow mu tempel mwiibakulul. I musah kaayow ukashishil baat ba Mawej!​—Zak. 8:9.

MUDIMW A KUVUMAKANY BAAT HA BULAB LEELOOW

Udy mwiitwaalok menmen mu mudimw a kuvumakany uloolongek ha bulab leeloow eeny? (Tal cikos cya 7-8) *

7. I mudimw kaay wa kuvumakany utudy nend leeloow? Umvwiij.

7 Diiy dya ciprofet dya Hakayih, dyumvumvwiij biny bwiitut leeloow? Yehow wendend uvumakany cikwaabw bis bya baat boos, ni bwaal oobw i bwiitutal byeet leeloow. Tutalaay bwaal oobw: mu muvw a 1914, bateekel Yeez Krist bu Mukaleng a Bukaleng bwa mu diiwul kudy Yehow. (Mis. 2:6) Kuteek kwa Bukaleng oobw, kwaakady musah mubiih kudy bakaleng ba ha bulab. Byumvumvwiij neey: “kuh kwa mafuk ma baat bakiish bamanyik Mawej”​—ciisang cyaakady kakuciy mukaleng muleej-hal wa Bukaleng bwa Yehow ha bulab​—cikumbeen, eecy cifikil ku bulekel. (Luuk 21:24) Bwa kabingil aak, kacy mu muvw a 1919, Baat ba Yehow batwaadijil kwambil baat neey: Bukaleng bwa Mawej ki butudy mwa kutakamin. “Kudiil baat musah a Bukaleng” ook, kunyekeshel bulab butuutul.​—Mat. 24:14.

8. Bilondeshel mukand a Misambw 2:1-3, baat bavul ba bis bya baat balongel bicy ni musah oow?

8 Baat balongel bicy bwa musah oow? Baat bavul baakady balek. (Bal Misambw 2:1-3.) Bis bya baat bitweedyel mu cimvund. Balekeel kwiitab Mukaleng munoonoh kudy Yehow. Kabiin bataloh bend musah a Bukaleng utwiibadiidiil bu “musah mulengel.” Mu bwaal oobw, mbul-matady yikwaabw yaakady yilekesh mudimw a kudiil baat musah! Ning bakaleng bavul ba bis bya baat baleeleeb neey: tukaakadil Mawej mudimw ni kabiishoh bend balek bukookesh budyobw naabw. Nook, teng bu bakalombol ba mu ciisang cya Yeez, ki mudy bakalombol ba leel balwiish muut udy Yehow mumb diisaby halwiilwiishobw biiyij bindiy ba lulamat.​—Yil. 4:25-28.

9. Halekeel bis bya baat musah oow Yehow ulongel bicy?

9 Halekeel bis bya baat musah oow, Yehow ulongel bicy? Ya baalabul nook mu Misambw 2:10-12: “Kaabaak, nun bakaleng, iikalaay ni meej, lekaay biinubel, a baamazuj ba ha bulab! Kooyelaay kudy Mawej ni buneemaat, sangalaay nwend nuzakal, twangaay bin kuuhal kwindiy. Nemekaay Mwaan, abwaabituh Mawej wiiyiiy kufulul mund, nun numb nubutukil mu njil, bwaal cinj cindiy cidy mwa kuvukuk bu mudil teng iinaah. Bady ni musangal i aab bayaay kasokot kudy Mawej!” (NWT) Yehow udy ni lukat, ni i mulekeel balwiish bindiy aab ciisang cya kwangatobw diihangadik dilengel. Bady mwa kufutulul cikwaabw meej maababw ni kwiitab Bukaleng bwa Yehow. Nook, diib dyendend ni kuy lwang-lwang. Tudy mu “mafuk ma bulekel” ma bulongolody bwa myand oobw. (2 Tim. 3:1; Ye. 61:2) Bikaam baat balong myand lwang-lwang bwa kumanyik Yehow ni myand ya biin-biin bwa kwangatobw diihangadik bwa kumukadilobw mudimw.

MYAND YILENGEL YA MU MUDIMW A KUVUMAKANY

10. I myand kaay yilengel yidy baat bakwaabw balong yaalalukil ku mudimw a kuvumakany baat uleebel Hakayih 2:7-9?

10 Kuvumakany kwa mu cimfwany kuleebel Hakayih i kulongel baat bakwaabw myand yilengel. Wiitwambambil cihet cya ku kuvumakany ook neey: “Biit bya buseeb [baat ba mucim mulengel] bya bis byoos biiyiiy kwiiy” bwa kuhambidil Yehow. * (Bal Hakayih 2:7-9) Yeshaay ni Mikah baleebel kal myand yaakaabumw eey yiikal mwa kulongek mu “mafuk ma ku bulekel.”​—Ye. 2:2-4, dim.; Mik. 4:1, 2, dim.

11. I biny bilongel mwiin-kweet mukwaabw umvwiiley musang a kuuhal musah a Bukaleng?

11 Tutalaay cidy musah waalalukil ku mudimw a kuvumakany bis bya baat boos mulongel mwiin-kweet Ken ukaakal mudimw ku biro biitut bya bulab butuutul. Ucivuuvuluk butook buheteley bwa musang a kuuhal umvwiiley musah a Bukalengey kukaady kuhit mivw 40. Ken uleeleeb neey: “Hanumvwiil musang a kuuhal myand ya biin-biin ya mu diiy dya Mawej, naakady ni dyanyish bwa kumanyik neey: tukaady mu mafuk ma bulekel ma bulongolody bwa myand oobw. Natadil neey, bwa Mawej kwiitwanyishey ni bwiitut kuhet buumy bwa mwendelel, byaakady bikaam nalek myand ya mu bulongolody oobw ni nashaal ni diitabij dikasakan kudy Yehow. Naakady musambil bikasakan ni mim kulong bwaal oobw. Naakady mulek myand ya mu bulongolody oobw ni mim kusokotel mu Bukaleng bwa Mawej budy kabuy mwa kubutuk.”

12. I mushind kaay udy tempel a mu spirit a Yehow mwiiwul teh ni lutumb mu mafuk ma bulekel aam?

12 Yehow i mufiil baat bindiy kis bikasakan. Mu mafuk ma bulekel aam, tudy batal mudy bahahambidil Mawej bend ni kuvul bikasakan. Mu muvw a 1914 twaakady teng binun bikeeh. Ki leeloow, tudy bahit ha miliyo 8 ya baat bahahambidil Mawej, ni baat miliyo yivul batweetweel neet mu Civulukil. Mu mushind oow cyaab cya ha bulab cya tempel​—a mu spirit wa Yehow, i bulongolody bwindiy bwa kuhambidil​—kukiish koonyek mudy mwiiwul ni “biit bya buseeb bya bis bya baat boos.” Cikwaabw, diijin dya Yehow bidituutumbish kudy aab bady bashiituluk ni bavwaal buumuut buhyaabuhy.​—Ef. 4:22-24.

Baat ba Mawej ha bulab butuutul i badiil baat bakwaabw musah a Bukqaleng bwa Mawej ni musangal (Tal cikos 13)

13. Kuy kuuhal kwa myand ya musangal eey i kukumbaj may kaay makwaabw ma ciprofet? (Tal cifwaatul cya ha cizubw)

13 Kuy kuuhal kwa myand ya musangal eey, kukumbajil may ma ciprofet makwaabw, bu diiy ditusaasangan mu Yeshaay shapitil 60. Verseh wa 22 uleeleeb neey: “Nzubw udy ni baat bahit kukeeh wiiyiiy kwiikal naab cinun, ni nzubw wa baat bakeeh wiiyiiy kwiiy cis cya diikand. Yiineey i myand i niiyiiy mim Mawej niiland bwa kwiiyiwaakany byaawaakan ciisang.” Kuvul kwa bahambidil ba biin-biin i bwaal bulengel bweeh bwendend ni kulongek. “Biit bya buseeb” eeby bitweetweel ni biheel bishil-shilangan, ni i bakat bwa kwiidit mu mudimw a “kudiil baat musah mulengel a Bukaleng.” Bu cihet, teng bu mudy Yeshaay muman ni kwiibileej, “mabeel ma bis bya baat” ki mady baat ba Yehow bakal naam mudimw. (Ye. 60:5, 16) Ku dyambulwiish dya baan-balum ni baan-bakaj ba buseeb aab, mudimw a kudiil baat musah wendend ni kulongek mu bibunj 240 ni bendend bahatul mikand yihit ha bileebel bihit ha 1 000.

EECY KI CIISANG CYA KWANGAT DIIHANGADIK

14. I dihangadik kaay dyangangat baat leeloow?

14 Ciisang cya ku bulekel eecy, kuvumakany kwa bis bya baat, kusaasak baat bwa bangat dihangadik. Bady mwa kwiiy kutok Bukaleng bwa Mawej nyam ku mikon eecy kwiiy kweeyeleel mbul-matady ya baan ba baat eeny? Bwiin oobw i bwaal budy woos wa kutudy mwa kulong. Nook, baat ba Yehow bakookooyel mikenj ya mbul-matady ya cyaab cidyobw bashikacil, kabiin batweelakanoh bend mu myand ya cidiidy ya bulongolody oobw. (Rom 13:1-7) I bamanyik neey: teng Bukaleng bwa Yehow ki bwiiyiiy kuman myand yoos ya baat. Bukaleng oobw kabwiinoh bend bwa ha bulab.​—Jah 18:36, 37.

15. I makeng kaay matam miikal baat bady balamat Yehow mwa kwiiy kuhet madyobw baleej mu mukand a Myand yisokolweel Jah?

15 Mukand a Myand yisokolweel Jah uleeleej makeng miikal baat ba Mawej ba lulamat mwa kuhet mu mafuk ma bulekel. Biiyiiy kutungunuk ni kwiitulwiish ni kwiitukengesh bikasakan. Mbul-matady ya ha bulab yiiyiiy kulwiish kuhambidil kwiitut ni kukengesh baat boos baleeleek kwiimat nyam ku mikon. (Yis. 13:12, 15) Biiyiiy ‘kulongesh baat boos ku makand—batofw ni bakuluuh, baahet ni balam-lam, bahik​—ni baat biishikacil, bwa kuhetobw cijingidik eecy ha cikam cya ciiludy, cikwaabw ha hal.’ (Yis. 13:16) Mu ciisang cya kal bahik baakady ni cijingidik bwa kuleejobw muut udyobw beeyeleel. Bya mushind aakaabumw baat leeloow i batakamin bwa kwiikalobw ni cijingidik cya mu cimfwany bwa kuleejobw muut udyobw bat nyam ku mikon. Meej maababw ni bilong byaababw, biiyiiy kuleej butambw budyobw beeyeleel ni hadyobw bat myand ya cidiidy nyam ku mikon.

16. Bwabiny tudy ciisang cya kulong myand lwang-lwang bwa kukashish lulamat lwiitut kudy Yehow?

16 Tudyok mwa kwiiy kwiitab cijingidik cya mu cimfwany eecy ni kweeyeleel mbul-matady ya cidiidy eeny? Baat baleeleek kwiitab cijingidik eecy biiyiiy kuhet makab ni buhund. Mukand a Myand yisokolweel Jah utuutungunuk ni kuleeb neey: “Muut ning waakaabumw kaakadyoh bend mwa kuland eecy kuhaan ciit haakadyey kay ni cijingidikil ciineecy.” (Yis. 13:17) Ki baat ba Mawej i bamanyik ciikal Mawej mwa kulong bwa baat bady ni cimanyin cidyobw baleej mu Mukand a Myand yisokolweel Jah 14:9, 10. Hamut a kwiikalobw ni cimanyin aacy, biiyiiy kufund mu bikam byaababw neey: “Wa Mawej.” (Ye. 44:5) Tudy mu ciisang ciitut kwiikal batwiishiibw neey: lulamat lwiitut kudy Yehow i lukasakan. Yehow wiiyiiy kwiikal ni musangal wa kuleeb neey: tudy baat bindiy!

KUVUMAKANY KWA BULEKEL

17. Bikaam tuvuluk biny bwa kutuukij kwa Yehow?

17 Yehow i mutuukij bikasakan mu mafuk ma bulekel aam. Kiin mukatoh bend muut ning waakaabumw habutuk. (2 Py. 3:9) I mulekeel muut woos ciisang cya kulek myand yibiih ni kwangat diihangadik dilengel. Ki kutuukij kwindiy kudy ni bulekel. Baat boos baleeleek dyakatook eedy biiyiiy kuhet myand yabwiin yihetel Farawon mu ciisang cya Moyiz. Yehow wambiil Farawon neey: “Bu mim mukutengok, mukutumin cihuh, uw ni baat biibuh, nwaakady mwa kwiikal baman kubutuk ha bulab. Ki nady mukulam bwa kukuleej diikand dya mim ni bwa lutumb lwaam lumwangalal ha bulab butuutul.” (Cim. 9:15, 16) Bis bya baat boos biiyiiy kumanyik neey: Yehow i yiy Mawej a biin-biin. (Ezek. 38:23) I mushind kaay wiikaleby mwa kulongek nook?

18. a) I kuzakij kaay kukwaabw kudyobw baleeb mu mukand a Hakayih 2:6, 20-22? b) I mushind kaay utudy bamanyik neey: may ma Hakayih miiyiiy kukumban mafuk kuuhal ook?

18 Siyekel yivul haanyim a muprofet Hakayih, mupostol Pool ufundil ku dyambulwiish dya spirit mujilang, may miikal mwa kukumban mafuk kuuhal ook mady mu mukand a Hakayih 2:6, 20-22 (Bal.) Pool ufundil neey: “Ki kaabaak i mwiitulay ney: ‘Niiyiiy kuzakij bulab cikuuk cikwaabw nazakijilok teng ni diiwul.’ May ma ney: ‘Cikuuk cikwaabw,’ maleeleej ney, biit biiyiiy kwiibizakij ni biiyiiy kujimbakan, bwa ney bikiishobw mwa kuzakij biikalok buyiil.” (Ebr. 12:26, 27) Kuzakij ook, i kushiilangan ni kudyobw baleej mu Hakayih 2:7, bwaal ook, kumvumvwiij kubutuk kwa mwendelel, bwa baat boos bady bu Farawon, baleeleek bukenj budy naabw Yehow bwa kukookesh.

19. I biny biikalobw kabay mwa kuzakij, ni i mushind kaay utudy bamanyik bwaal oobw?

19 I biny biikalobw kabay mwa kuzakij, eecy kubutul? Pool utungunukil ni kuleeb neey: “Twiikalaay ni micim ya kufwiijok Mawej bu mutuheehet bukaleng bukiishobw mwa kuzakij. Tuleej Mawej mucim a kumufwiijok naaby hatumuloolongel mudimw bu mudyey mukat, ni kaneemw ni kumuciin.” (Ebr. 12:28) Ing, haanyim a baman kuzakij cya bulekel biit byoos bya ha bulab, teng Bukaleng bwa Mawej ki bwiikal mwa kushaalok buyiil. Kabakwiibuzakijoh bend!​—Mis. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. I dihangadik kaay didy baat mwa kwangat, ni i mushind kaay utudy mwa kwiibambulwiish?

20 Ciineecy kaciin ciisang cya kulengulul myand! Bikaam baat bangat diihangadik: Bady mwa kutungunuk ni kut myand ya ha bulab oobw nyam kumikon yiikal mwa kwiibafikij ni kukubutuk, eecy bady mwa kwiikal ni shikacil uheehetangan ni lukat lwa Yehow wiikal mwa kwiibafikij ku buumy bwa mwendelel eeny? (Ebr. 12:25) Kudyambulwiish dya mudimw iitut a kudiil baat musah, tudy mwa kwambulwiish baat bwa kwangatobw dihangadik dilengel bwa kusungulobw butambw budyobw mwa kwiikal. Tudy mwa kwambulwiish baat bavul ba buseeb bwa balamat Bukaleng bwa Mawej. Ni tulamaay mu meej may ma Mukaleng iitut Yeez ma neey: “Mwiin Musah Mulengel a Bukaleng oow biiyiiy kumudiil baat ba ha bulab butuutul bwa baat boos bamumanyik. Naak, bulekel bwa biit byoos bwiiyiiy kwiiy.”​—Mat. 24:14.

MUSAMBW A 40 Mfumu wetu nnganyi?

^ mus. 5 Twiiyiiy kwiisambil ha kumvw kuhyaakuhy kwa mukand a Hakayih 2:7. Mu ciin bwaal eecy, twiiyiiy kulong mushind utudy mwa kwiitwaal mu mudimw mutam wendend ni kuvumakany bis bya baat boos. Twiiyiiy kutal cikwaabw myand yilengel ni yibiih yiikal baat mwa kulong ku mudimw a kuvumakany oow.

^ mus. 4 Tudy bamanyik neey: mudimw a muprofet Hakayih waakady muhatul bihet bilengel bwaal baakady baman nzubw a Mawej mu muvw 515 K.K.Y.

^ mus. 10 Kwiinook i kumvw kulengel kudyobw balongolol. Mu biisang bya kal twaakady tuleeb neey: mudimw a kukok baat balengel kudy Yehow kaakadyoh bend ulongek ku dyambulwiish dya kuvumakany kwa bis byoos bya baat. Tal “Majooj ma Babaabal” mu Cibumb Cya Muteetekel cya 15/5/2006 mu Tshiluba.

^ mus. 63 DYUMVWIIJ DYA BIFWAATUL: Hakayih wambiil baat ba Mawej bwa biikal ni cisumy mu kwiibakulul kwa tempel; baat ba Mawej leeloow i badiil baat musah a Mawej ni cisumy. Biin maluw i biidit mu mudimw a kuvumakany ha kudiil baat musah habitaatal kuvumakany kwa bulekel kwiikal mwa kwiiy.