Skip to content

Skip to table of contents

DIILONGWEESH 03

Udy mwa Kwiitabok myand Yidy Bibl Uleeb Eeny?

Udy mwa Kwiitabok myand Yidy Bibl Uleeb Eeny?

Bibl wiitulaalay myand yivul ni wiitwaakish mibel yivul. Misang yikwaabw ukaakaam kumanyik myand yidy Bibl ulongweesh, ki cikwaabw udy mwa kwiikal weelakan bwa kwiiyitab. Udy mwa kwiikal misang yikwaabw wiiyihanguj neey, i bya meej bwa mim kwiitab malay ni mibel bya mu mukand a kal oow eeny? Udy mwa kwiitabok cileeleeb Bibl bwa kwiikal ni musangal leeloow ni bwa mafuk miiyiiy kuuhal eeny? Ki cidy baat miliyo yivul biitab. Tutalaak ning udy mwa kwiitab byeeb.

1. Myand yidy Bibl uleeb yidy mwa kwiikalok ya biin-biin eeny?

Bibl uleeleeb bwa mudyey ni “myand ya biin-biin.” (Muleej 12:10) Bibl uleeleeb myand ya baat baakady ni buumy ha kal. (Balaay Luuk 1:3; 3:1, 2.) Baat bady bamanyik myand ya kal ni bakaakalul biit bya muush mwa bulab, baleeleeb neey, myand yidy Bibl uleeb i ya biin-biin hadyey uteel mafuk, baat, byaab, ni myand yidy yilongek.

2. Bibl i mukand a kal, bwabiny tuleeleeb neey, udy mwa kwiitwambulwiish?

Misang yikwaabw, Bibl uleebel kal myand yaakady kayiy yanj kulongek. Cileejel, myand ya siyans yidy Bibl uleeb, i ya biin-biin. Myand yivul yidy Bibl uleeb yitaatal siyans, kabaakadyoh bend banj kwiiyimanyik ciisang cimufundilobw. Nook, myand ya siyans ya mafuk miitut aam, yileeleej neey, myand yidy Bibl uleeb i ya biin-biin. May ma mu Bibl “i mumb buyiil, bwaal i mawaakan, ma biin-biin.”​—Musambw 111:8.

3. Bwabiny tudy mwa kwiitab myand yidy Bibl uleeb bwa mafuk miiyiiy?

Mu Bibl mudy may ma buprofet * maleeleeb bwa “myand yaakady kayiy yanj kulongek.” (Yeshaay 46:10) Bibl waakady muman ni kuleeb myand ya kal yivul ni bujaalal boos mivw yivul kuuhal kwa kulongekey. Bibl waakady muman ni kuleej myand yivul yiloolongek leeloow ha bulab. Mu ciin bwaal eecy, twiiyiiy kukontonon may ma buprofet mady mu Bibl. Wiiyiiy kukem bwa mushind waakadyobw bafund may aam ni bujaalal!

TWEEL MU BONDOK

Kontonon mudy myand ya siyans ya mafuk miitut aam, yihetangan ni cidy Bibl uleeb, ni ulong cikwaabw may ma buprofet makeekemesh mady mu Bibl.

4. Myand ya siyans yiheehetangan ni cileeleeb Bibl

Mu biisang bya kal, baat baakady balang neey, bulab bwaakady butuul ha ciit kaahand. Talaay VIDEO.

Talaay cyaakady mukand a Yoobw muman kuleej kukaady kuhit mivw 3 500. Balaay Yoobw 26:7, ni isambilaay ha diijooj eedy:

  • Bwabiny bitukeekemesh hady Bibl uleeb neey, bulab i buzenzek “mwiiwul mu luheeh”?

Baat biiiyil kumvw mudy mwanz a mvul ulongek teng kuunyim kwa mivw 1 800. Bibl waakady muman ni kuleej bwaal oobw kukaady kuhit mivw yivul. Balaay Yoobw 36:27, 28, ni isambilaay ha majooj aam:

  • Bwabiny kumvwiij kuheehel kwa mudy mwanz a mvul ulongek kukukeekemesh?

  • Verseh yiwubaabal eey yikukaakashishok bwiibuh kwiitab myand yidy Bibl uleeb eeny?

5. Bibl waakady muman ni kulay myand ya buseeb

Balaay Yeshaay 44:27–45:2, ni isambilaay ha diijooj eedy:

  • I myand kaay yaakady Bibl muman kulay mivw 200 kuuhal kwa kubutuk kwa Babiloon?

Myand ya kal yileeleej neey, Mukaleng Kirus mwiin Peres ni bilwiil bindiy baakady bakwaat cimeng cya Babiloon mu muvw a 539 K.K.Y. * Baakady batum mwanz waakady ulam cimeng kwa bituh. Balwiish batweedyel mu cimeng cya Babiloon ku binjil byaakady bikangul ni bicikwaacil kakuy diivit. Leeloow, kukaady kuhit mivw 2 500, cimeng cya Babiloon i cishaal bikul. Talaak myand yaakady Bibl muman kulay.

Balaay Yeshaay 13:19, 20, ni isambilaay ha diijooj eedy:

  • Cyaakady cifikil Babiloon cijaajadik kukumban kwa diiy dya buprofet eedy mushind kaay?

Bikul bya Babiloon leeloow mu cibunj cya Iraq

6. Bibl waakady muman ni kulay bwa myand yiloolongek leeloow

Bibl uleeleeb bwa ciisang ciitut eecy neey, i “mafuk ma bulekel.” (2 Timoteh 3:1) Tal myand yaakady Bibl muman ni kuleeb yaakady mwa kulongek ciisang ciitut eecy.

Balaay Matewus 24:6, 7, ni isambilaay ha diijooj eedy:

  • I myand kaay yaakady Bibl muleeb yaakady mwa kulongek mafuk ma bulekel?

Balaay 2 Timoteh 3:1-5, ni isambilaay ha majooj aam:

  • Bibl uleeleebok biny bwa biikadil bya baat ba mafuk ma bulekel?

  • I biikadil kaay biwutaatal mu baat?

BAAT BAKWAABW BALEELEEB NEEY: “Bibl i mukand a tusumw ni myand ya kal.”

  • Bwiibuh, i biny bikujaajadikil neey, Bibl i mukand udy ni myand ya biin-biin?

CYA KUKWAAT

Myand ya kal, myand ya siyans, ni may ma buprofet bileeleej neey, Bibl udy ni myand ya biin-biin.

Bwa kuvuluk

  • Bibl i mukand udy ni myand ya biin-biin eecy yifiikakany?

  • I biny bileeleej neey, myand yidy mu Bibl ni ya siyans yiheehetangan?

  • Bwiibuh uw, Ulaalangok neey, Bibl uleeleeb myand yiikal mwa kulongek kuuhal ook eeny? Bwabiny uleeleeb naak?

Kiihacil kaam

MYAND YIKWAABW YA KUMANYIK

Tal mwaakady may ma buprofet ma mu Bibl mataatal bukaleng bwa biin Krek makumban.

Bakashish Kudy “Diiy dya Buprofet” (5:22)

Tal mudy may ma buprofet ma mu Bibl mambulwiish muut bwa kushiitulul mushind waakadyey utal Bibl.

“Bwa Mim Mawej Kaakadyok Bend” (Cibumb cya Muteetekel No. 5 2017 mu Tshiluba)

^ Diiy dya buprofet, i musah wa kudy Mawej wiikal mwa kukumban mafuk miiyiiy kuuhal.

^ K.K.Y. i bwiin kuleeb neey, “Kuuhal kwa Yeez,” ni H.H.Y. i bwiin kuleeb neey, “Haanyim ha Yeez.”