DIILONGWEESH 32
Bukaleng bwa Mawej Bwendend Bukookesh!
Bukaleng bwa Mawej bwaakady butwaadij kukookesh mu diiwul mu muvw a 1914. Mafuk ma bulekel matwaadijil ciisang aacy. Bwabiny tuleeleeb naak? Ku dyambulwiish dya may ma buprofet mady mu Bibl ni myand yiitutaatal yilongek leeloow ha bulab kacy ku muvw a 1914 yileeleej bwaal oobw.
1. I biny bidy may ma buprofet mady mu Bibl maleej?
Mukand a Danyel uleejel kal neey, Bukaleng bwa Mawej bwaakady mwa kutwaadij kukookesh kuunyim kwa ciisang cibiibikanobw neey: “biisang mwandamuteket.” (Danyel 4:16, 17, NWT) Siyekel yivul kuunyim, Yeez ubiikeen ciisang eecy neey: ‘biisang bisungul bya bis,’ ni uleebel cikwaabw neey, biisang eeby byaakady kabiy byanj kuh. (Luuk 21:24) Teng mutwiiyiiy kwiibital, biisang mwandamuteket eeby byaakady bih mu muvw a 1914.
2. I biny bidy bilongek kacy mu muvw a 1914?
Biiyij ba Yeez bamwiihangujil neey: “I cingany ciiyiiy kwiituleej ciisang cya kwiiy kwiibuh ni bulekel bwa biit byoos eeby?” (Matewus 24:3) Yeez wiibaalabwiil neey, hiikaleey mwa kutwaadij kukookesh bu Mukaleng a Bukaleng bwa Mawej mu diiwul, kwiiyiiy kulongek myand yivul ha bulab. Bu mudy: mavit, nzal ni kuzakal kwa bulab. (Balaay Matewus 24:7.) Bibl waakady muman ni kulay bwa biikadil bya baat byaakady mwa kwiiy kunyanguk mu “mafuk ma bulekel” bilong bwa shikacil a baat iikal ‘mukasakan.’ (2 Timoteh 3:1-5) Ki myand yiitutaatal yilongek kacy mu muvw a 1914.
3. Bwabiny myand yendend teng ni kunyanguk kacy Bukaleng bwa Mawej bwaatang kukookesh?
Mafuk makeeh kuunyim kwa Yeez muman kudy bukaleng mu diiwul, ulwiil diivit ni Sataan ni bademoh bindiy. Baakady bacimun Sataan. Bibl uleeleeb bwa Sataan neey: “bamumbil ha bulab ni baawaakutum [banjel] bindiy.” (Myand yisokolweel Jah 12:9, 10, 12) Sataan i mufulul mund bikasakan bwaal i mumanyik neey, biiyiiy kumubutul. Ki bwabiny ukaakaamish makeng ni makab ha bulab. Ki bwaal kaay, myand yendend teng ni kunyanguk ha bulab! Bukaleng bwa Mawej bwiiyiiy kufulok myand yibiih yoos.
TWEEL MU BONDOK
Tal bwabiny tuleeleeb neey, Bukaleng bwa Mawej i butwaadij kukookesh mu muvw a 1914 ni mudy bwaal oobw bwiitutal.
4. Kulondangan kwa myand ya mu Bibl i kwambulwiish bwiitut kumanyik muvw a 1914
Mu ciisang cya ha kal, Mawej waakady muleej Mukaleng Nabukodonozor wa mu Babiloon may ma buprofet mu cilot. Cilot eecy ni kumvwiij kwaacicy kwaakady Danyel mutwaal byaakady bital Nabukodonozor ni Bukaleng bwa Mawej.—Balaay Danyel 4:17. a
Balaay Danyel 4:20-26, ni ku dyambulwiish dya kazubw, isambilaay ha majooj aam:
-
(A) I biny byaakady Nabukodonozor mutal mu cilot?—Talaay verseh 20 ni 21.
-
(B) I biny biikal mwa kufikil mutond?—Talaay verseh 23.
-
(C) I biny biikal mwa kulongek kuunyim kwa “biisang mwandamuteket”?—Talaay verseh 26.
Kuhetangan Kudy Hakacy ha Kutond ni Bukaleng bwa Mawej
DIIY DYA BUPROFET (Danyel 4:20-36)
Bukaleng
(A) Mutond mutam
Kwiimanyik kwa bukaleng
(B) “Tahaay mutond oow, numwiihul!” ni ashaal mund mwa “biisang mwandamuteket”
Bamuhiihingijil bukaleng
(C) “Biiyiiy kukuhingijil bukaleng”
Mu kukumban kwa kuuhal kwa diiy dya buprofet eedy . . .
-
(D) Mutond uleeleej biny?—Talaay verseh 22.
-
(E) I mushind kaay waakadyobw biimanyik bukaleng bwindiy?—Balaay Danyel 4:29-33.
-
(F) I biny byaakady bifikil Nabukodonozor ku bulekel kwa “biisang mwandamuteket”?—Balaay Danyel 4:34-36.
KUKUMBAN KWA KUHAAL
Bukaleng
(D) Nabukodonozor, Mukaleng a Babiloon
Kwiimanyik kwa bukaleng
(E) Kuunyim kwa muvw a 606 K.K.Y., Nabukodonozor ubeelel lubangul ni waakady mukaakal bwa kukookesh mivw mwandamuteket
Bamuhiihingijil bukaleng
(F) Nabukodonozor waakady muhetulul lungeny kutangey cikwaabw kukookesh
Mu kukumban kwiibiidy kwa diiy dya buprofet eedy . . .
-
(G) Mutond waakady uleej ngany?—Balaay 1 Cifuk 29:23.
-
(H) I mushind kaay waakadyobw biimanyik bukaleng oobw? I mushind kaay utudy bamanyik neey, bwaakady teng bwiimanyik ning ciisang cyaakady Yeez ha bulab?—Balaay Luuk 21:24.
-
(I) I kweeh ni diib kaay dyaakadyobw bateek bukaleng oobw?
KUKUMBAN KWIIBIIDY
Bukaleng
(G) Bakaleng ba Izaleel ki baakady baleej hal ba Bukaleng bwa Mawej ha bulab
Kwiimanyik kwa bukaleng
(H) Habutwiilobw Yeruzalem, biin mu cisak cya bukaleng mu Izaleel, baakady biibiimanyik mivw 2 520
Bamuhiihingijil bukaleng
(I) Mu diiwul, Yeez udiil bukaleng mu Bukaleng bwa Mawej
Biisang mwandamuteket biloolong mivw buuny kaay?
Bituh bya Bibl biitwambambulwiish bwa kumvw bituh bikwaabw. Cileejel, mukand a Myand yisokolweel Jah uleeleeb neey, biisang bisat ni cituh biloolong mafuk 1 260. (Myand yisokolweel Jah 12:6, 14) Naak, biisang mwandamuteket biloolong mafuk 2 520. Misang yikwaabw diifuk dyumw, i muvw aakaabumw mu Bibl. (Ezekiyeel 4:6) Kimudyeby bwa diiy dya buprofet didy mu mukand a Danyel dya biisang mwandamuteket,—naak, biisang mwandamuteket biloolong mivw 2 520.
5. Myand ya ha bulab i yishiituluk kacy 1914
Yeez uleebel kal myand yiikal mwa kulongek ha bulab ciisang ciikaley mwa kudy bukaleng. Balaay Luuk 21:9-11, ni isambilaay ha diijooj eedy:
-
I myand kaay yidyobw bateel mu verseh eey yiwutaatal yilongek ha bulab?
Mupostol Pool uleejel kal mwiikal baat ku mafuk ma bulekel ciisang ciikal baat bakookesh. Balaay 2 Timoteh 3:1-5, ni isambilaay ha diijooj eedy:
-
I biikadil kaay bidyobw bateel mu verseh eey biwudy mutal cyaab ciwudy mushikacil?
6. Kukookesh kwa Bukaleng bwa Mawej, kwiitusaasak bwa kulong bwaal kaahand
Balaay Matewus 24:3, 14, ni isambilaay ha majooj aam:
-
I mudimw kaay wa buseeb uleeleej neey, Bukaleng bwa Mawej bwendend ni kukookesh?
-
I mushind kaay uwudy mwa kulong byeeb mudimw oow?
Bukaleng bwa Mawej bwendend ni kukookesh, ni bukaady a kukookesh kaabaak ha bulab butuutul. Balaay Ebreh 10:24, 25, ni isambilaay ha diijooj eedy:
-
I biny bitudy mwa kulong bu mutudy batal neey: “diifuk dya Mawej dyaady dyend difweejelok habwiih”?
MUUT MUKWAABW UDY MWA KUKWIIHANGUJ NEEY: “Bwabiny Batemw ba Yehow baleeleeb bikasakan bwa muvw a 1914?”
-
Udy mwa kumwaalubul bicy?
CYA KUKWAAT
Myand ya buprofet yidy mu Bibl ni myand yiloolongek ha bulab, yileeleej neey, Bukaleng bwa Mawej bukaady butang kukookesh. Tuleeleej neey, twiitaatab bwaal oobw i hatudiidiil baat musah ni tutweel mu bisangil.
Bwa kuvuluk
-
I biny byaakady bilongek ku bulekel kwa biisang mwandamuteket byaakady diiy dya buprofet dya Danyel dileeb?
-
I biny bikujaajaadikil neey, Bukaleng bwa Mawej bwaakady butwaadij kukookesh mu muvw a 1914?
-
I mushind kaay uwudy mwa kuleej neey, udy mwiitab neey, Bukaleng bwa Mawej bukaady butwaadij kukookesh?
MYAND YIKWAABW YA KUMANYIK
Tal cyaakady biin myand ya kal ni baat bakwaabw baleeb bwa myand yidy yishiituluk kacy mu muvw a 1914.
“Myand ya ha Bulab i Yitang Kunyanguk Kacy Ciisang Kaay?” (Kazamukaay! 4/2007 mu Tshiluba)
Diiy dya buprofet didy mu mukand a Matewus 24:14 i dishiitulul shikacil a muut kaahand.
I mushind kaay utudy bamanyik neey, diiy dya buprofet didy mu mukand a Danyel shapitil 4 ditaatal Bukaleng bwa Mawej?
I biny bileeleej neey: “biisang mwandamuteket” bidy Danyel uleeb mu shapitil 4 bihwiil mu 1914?
a Tal biin bwaal bibidy bidy mu cituh cya neey, Myand yikwaabw ya kumanyik mu diilongweesh eedy.