Ghenda ahali omwatsi

MBWINO KYAKOLERERERAWA?

Ngoku Ekinungira Kik’eraya Amahembe Wakyo

Ngoku Ekinungira Kik’eraya Amahembe Wakyo

 Obuyonzo bukayithaghisibawa okwa kahuka ako erithoka erighulhuka, erisamba, kutse eriminya ebikathimbireko. Ng’eky’erileberyako, amahembe awaliko oburofu akakehaya amaaka w’akahuka aw’erighenda-ghenda, erikanirania, n’eribeherwa. Alexander Hackmann, oyusomire ebihambire okwa bisoro akabugha athi, “siwanga bana akahuka akaliko oburofu. Hyabiriminya ngoku hyanga thoka eribya ahali oburofu.”

 Thakilengekaniako: Hackmann n’abandi mubasekulya okwa mibere eyo emiringo y’ebinungira (Camponotus rufifemur) yik’ererayamo amahembe wabyo. Mubaminya ngoku ekinungira kikiha okwa mahembe wakyo kw’ehindu hy’obunene muthina-muthina ehy’oburofu omw’ikondomya okughulhu kwakyo neryo ikyabya kikalhabya obul’ihembe ahakondomire aho. Obweya obukalha-kalire obuli okwa kughulhu kwakyo bukalhaghalhaya ehindu ehinene-hinene ehy’oburofu. Ehindu hike-hike ehy’oburofu hikalhusibawako omw’ikolesya ehyeya ehy’olhoberere ehiri mw’emyanya eyingene-ngene n’ey’ehyeya ehiri okwa mahembe wakyo. Neryo ehindu hike-hike kutsibu ehy’oburofu, obw’ingene-ngene n’obunene bw’olhuywiri lhw’omundu bukalhusibawako omw’ikolesya ehindi hyeya ehy’olhoberere kutsibu kw’aho.

 Lebaye evidiyo ekinungira kik’erya amahembe wakyo

 Hackmann n’abandu biwe bakaligha bathi emibere eyo ehihuka ehi hikakolesaya erilhangira hithi amahembe wahyo akabya inianahenirye iyangana kolesibwa n’omwa makolero. Ng’eky’erileberyako, emibere iyan’eyo iyangana wathikya omw’ibya ihane obuyonzo bakakolha ehindu hy’ekielekitroniki ehike-hike kutsibu n’ehindi hyuma ehyangana thwika lhuba n’eritsanda nibya hyamasako n’akorofu kake.

 Wukalengekanaya wuthiki: Mbwino emibere eyo ekinungira kik’ererayamo amahembe wakyo yayibuthukira? Kutse mbwino kyakolerererawa?