OMWA 1970 munaya okwa ngyingo omwa sipatara e United States busana n’erilhwalha. Omuthambiri iniakapima epuresya yaghe obuli dakika makumi asathu. Nabya musirikali ow’emyaka 20 kandi nabya ngalhwere obulhwere obukasighalira obukalire. Omuthambiri, oyuwabya mukulhu okw’ingye kw’ahake, mwalhangirika ng’oyuwabiriyibulha-bulha. Epuresya yaghe yabere yine muyongera erikima, munamubulya nyithi, “Wune wathalhangira omundu akaholha na?” Obusu bwiwe mubwahinduka, neryo mwasubirya athi, “Eyihi, nahake.”

Okwa ndambi eyo, munahwa amaha. Aliwe ibbwa nayisanga indi omwa sipatara? Leka ngababwira ebighuma by’okwa byabya omwa ngebe yaghe.

Munalhwalha ingane mukolha ng’omuwathikya omwa kisenge ekya bakasemezerayamu, omwa buthuku bw’olhuhi e Vietnam. Iningatsema eriwathikya abalhwere n’ebihuthale kandi ngabya ngwithe ekilhubirirwa eky’eribya dokita oyukasemezaya abandu. Munaghenda e Vietnam omo Kwomusanju 1969. Ngoku kikanabya okwa bosi abahya-bahya abamahika, munahebwa wiki nguma erithoka eriminya ndeke ekitsweka ekyo n’eribeghera emibere yayo n’endambi yayo ey’embaghane n’ekihuhani kinene ekyayo.

Hathe halhaba buthuku bungahi nalitsukire erikolera okwa sipatara eyabakasemezerayamu omwa Mekong Delta, e Dong Tam, esyondege nyingyi esyabya syoswire mw’ebihuthale musyahika. Inganzire kutsibu eby’ekipolitiki kandi ingali mukoli, neryo aho n’aho munanza eritsukiraho erikolha. Ebihuthale mubyatakanizibwa n’erithwalhwa aho n’aho omwa kasenge kake ak’erisemezeryamu akali mw’amabehu awuwene akahimbirwe omwa bibbati. Oyukasemezaya n’abosi abo akakolha nabu mubayihathathania omwa kasenge ako, erikolha ekyosi ekya banga thoka erithoka erilhamya esyongebe. Munalhangira eyindi mighughu eyiri omwa bivera binene-binene eby’ekirima iyabirisighalha omwa syondege. Mubambwira bathi omwa bivera ebyo muli ebitsweka-bitsweka by’emibiri y’abasirikali ababirithibwa omwa syobbomu. Ku nabya ngayisangire indya omwa by’olhuhi.

Ingakine mulere, munowa ekwenene eyo Abema ba Yehova babya bakakangirirya. Mama waghe mwigha e Biblia n’Abema, aliwe mwathakulha-kulhana erihika okw’ibatizibwa. Iningatsema kutsibu ingabya hakuhi na mama bakamweghesya e Biblia. Okwa buthuku ibwa n’abo, munalhaba hakuhi n’Ekisenge ky’Obwami ingane na thatha oyuthanyibuthire oyuthahirye mama waghe. Munamubulya indi, “Enyumba eyi ni yaki?” Mwasubirya athi, “Isiwalengesaya erihika hakuhi n’abandu abo!” Kundi nabya nganzire thatha waghe oyu kandi ingamuyikethere, munaghendera okwa by’ambwira. Busana n’ekyo, munaleka erithasyakania n’Abema ba Yehova.

Nabere nabirilhua e Vietnam, munayowa iningayithagha Nyamuhanga omwa ngebe yaghe. Ebyo nabya ing’ibuka ebikitha obulighe byabya ibyabirinyihambako nabi. Muhabya nga sihali omundu n’omughuma oyuwasi ekiri e Vietnam. Ng’ibuka ababya bakayisamambulha ibanemubugha bathi abasirikali be Amerika ni bithi b’abaana busana n’esyoripoti esikakanganaya ngoku abaana abathe kw’olhubanza banemw’ithibwa omwa lhuhi.

Erithoka eryughuthya enzalha yaghe y’obunyakirimu, munatsuka erighenda okwa bisomo by’amadini muthina-muthina. Nabya nganzire kutsibu Nyamuhanga aliwe ebyo nalhangira omwa madini mubithanyitsemesya. Erighunzerera, munaghenda okwa Kisenge ky’Obwami eky’Abema ba Yehova omwa Delray Beach, Florida. Kyabya Kyasande Okwakabiri 1971.

N’ingira omwa Kisenge ky’Obwami omukania w’abandu bosi iniakayahwamo, neryo munalinda ekitsweka ekyakwamako eky’erigha ly’Akaleberyo. Sind’ibuka omuthwe w’omwatsi owakanibawako, aliwe ngakin’ibukire abaana abalere-balere ababya bakasukulha esyo Biblia syabu erisoma amasako. Ekyo mukyanyitsemesya kutsibu! Kikuthu-kuthi, munahulikirira ndeke n’erithungerera. Nabere ngalhua okwa Kisenge ky’Obwami, mulikyethu oyuwabya w’emyaka nga 80 mwambikako. Abya in’iyo Jim Gardner. Mwanyikangya akatabu akawithe omuthwe The Truth That Leads to Eternal Life n’erimbulya athi, “Wangana ligha akatabu kano?” Muthwahiraho Kyakani omwa ngyakya ng’ekiro ky’eritsuka erigha e Biblia.

Omwa kiro ky’Ekyasande ekyo munaghenda okwa mubiiri. Nabya ngakolera okwa sipatara eyithe y’egavumente omwa Boca Raton, e Florida, eyo nabya ngakolera omwa kisenge eky’abakayithagha obubalya bwa lhuba-lhuba. Ingatholere erikolha eritsuka saha ithanu esy’ekiro erihika saha nguma esy’engyakya. Kundi bwabya omwa kiro isiyiri toko-toko, munathoka erisoma akatabu aka. Omuthambiri mughuma mwahika aho ngali, amanyitsupura kw’akatabu kaghe, amasoma omuthwe owali okwa kidipa kyako n’eripura athi, “Isiwambwira wuthi wukendibya mughuma w’okwa bandu aba, nakwa!” Munamwiha kw’akatabu kaghe n’eribugha indi, “Munamahika ahakathi-kathi erikasoma, aliwe nabirikilhangira, ngendibya mughuma w’okw’ibo!” Mwaghenda, neryo munasoma akatabu ako erihika aho n’akughunzira omo kiro omo.

Thwabere thukatsuka erigha e Biblia na mulikyethu Gardner, munatsuka erimubulya nyithi, “Ni byahi ebya thukayigha?” Mwasubirya athi, “Akatabu ako nakuha.” Munamubwira indi, “Indyaghunza erikasoma kera.” Omwa bolho-bolho mulikyethu Gardner mwasubirya athi, “Wasingya, ibwano kwesi thuth’igha esura ey’erimbere eyi.” Mukyanyiswekya ingalhangira ngoku ni myatsi mingyi eyo ngathalyakenga omwa sura eyi. Mwalhangira athi ngasukulha amasako mangyi omwa Biblia yaghe eye King James Version. Erighunzerera, nabya ibbwa ingali okw’igha oku Nyamuhanga w’okwenene, Yehova. Engyakya eyo, muthw’igha sura isathu esy’akatabu Truth na mughalha wethu Gardner, oyo ngabya nganzire eryahulhamo Jim. Enyuma waho, obuli Kyakani omwa ngyakya, ithuk’igha esyosura isathu. Iningatsemera kutsibu erigha eryo. Ka lhwabya lhusunzo lhunene ingye eryeghesibwa na mughalha wethu omuhakabibwa oyuwabya wasi ndeke Charles T. Russell!

Mayenga make enyuma waho, munalighirwa eribya muthuliri w’engulhu yuwene. Jim mwangwathikya omwa bingyi ebyabya bikanyitha obuba, imwamuli n’erithulira nyumba okwa nyumba. (Emib 20:20) Jim abere anemukolha naghe mughulhu wosi omw’ithulira, munanzira ighuma omubiiri oyo. Na lino nga kinalhangira omubiiri w’erithulira ng’olhusunzo lhwaghe lhunene. Ka kikatsemesaya kutsibu erikolha haghuma na Nyamuhanga!​—1 Kor. 3:9.

Mulek’eno ngathababwira okwa kindu ekiri kutsibu okwa muthima waghe​—olhwanzo lhwaghe lhw’erimbere oku Yehova. (Erib. 2:4) Olhwanzo olho ngawithire Yehova lhwabiringwathikya erighumira obulhumi obo nalhabamo omwa buthuku bw’olhuhi n’ebindi bitsibu bingyi.​—Isa. 65:17.

Hali kiro kighuma ky’embaghane omwa 1971 ekya ng’ibuka. Nabya imungana mabirithibithwako omwa nyumba eyo ababuthi baghe banyilighira erikalhamo. Thatha abya isyangaligha Omwema wa Yehova eribya oko wiwe! Sinabya ngwithe esyosente esikaghunza okwa buthuku obo. Esipatara eyo nabya ingakolerako iyikanyithuha enyuma w’esyoyenga ibiri, kandi nabya inamabirikolesya hakuhi esyosente syosi erighulha esyongyimba nuku angatsuke erisangira omwa mubiiri w’erithulira kundi anabya nganzire erimanira Yehova omwa nzira eyikaha ekitsumbi. Nanabya inganabikire esyosente, aliwe syabya omo banka ey’ewethu e Michigan. Busana n’ekyo, munabya ingatholere eribya ingakesya omwa matoka yaghe ahabw’ebiro nga birebe. Iningoghera n’erighembera esyonderu syaghe omwa hibbina ehiri aha bakaghuliraya amaghutha w’esyomatoka.

Kiro kighuma ingakinakesaya omwa matoka yaghe, munakulhuka okwa sipatara neryo namaghenda lhuba okwa Kisenge ky’Obwami saha okwa muhindano w’eriyathulira. Mun’ikalha ekanyuma k’Ekisenge ky’Obwami eyo mundu athe anganyilhangira, neryo mun’ibuka eby’olhuhi lhwe Vietnam​—ekibeho ky’emibiri y’abandu eyihire n’omuliro n’omusasi—​namatsuka eriyowa nabi kutsibu. Iningabya ng’anganemwowa n’erilhangira ndeke-ndeke abalhwana ibane munyibulya bathi, “Ngane mwendi lhama?” Ngane mwendi lhama?” Nabya inganasi ku bakendi holha, aliwe iningalengaho eribahumulikania ngoku nangathoka kandi isindikikanganaya okwa busu ngoku bakendi holha. Ingan’ikere ekanyuma eyo, munayowa nabi kutsibu.

Munasaba Yehova emisonia iyine mutsububuka omwa meso. (Esy. 56:8) Munatsuka erilengekania kutsibu okwa maha w’erilhubuka. Neryo mun’ibuka ngoku erilhabira omw’ilhubuka, Yehova Nyamuhanga akendi syaghunza h’obulhumi bwosi obuli omwa muthima waghe obwa ngwithe n’obwa bandi babiribana n’erighunziraho ighuma ebindu ebyo nalhabamu. Nyamuhanga akendi syalhubukya abalhwana abo, n’erihebwa akaghisa ak’erikangiriribwa ekwenene eyimuhambireko. (Emib 24:15) Okwa ndambi eyo, omuthima waghe musulhamo olhwanzo lhunene oku Yehova, ekindu ekyahamba kutsibu okwa ngebe yaghe. Ekiro ekyo kikine ky’embaghane kutsibu omwa ngebe yaghe. Eritsuka-tsukana naho, nabirikolha ngoku nanga thoka, kwilhabirirya namabya ngwithe ebitsibu, erithendi herya olhwanzo lhwaghe lhw’erimbere oku Yehova.

Omwa lhuhi, abandu bakakolha ebindu bibi kutsibu. Naghe munathabya wa mbaghane okw’ibo. Aliwe ekyabiringwathikya ly’erighanirya okwa masako abiri ow’okwa masako waghe agho nganzire. Ery’erimbere ni Eribisulirwa 12:10, 11, ahakabugha hathi Diabolo akakindawa omw’ithulha ekinywe kya Nyamuhanga n’omwa musasi w’Ekyana ky’Embuli. Eryakabiri ni Abanya Galatia 2:20 ahakanyibukaya ngoku Kristo Yesu mwaholha ‘busana naghe.’ Erilhabira omwa kihongo kya Kristo, Yehova abirinyighanyira ebyosi ebyo nabirikolha. Eriminya ekyo kyabirileka ingabya n’obunyamuthima-thima obuhenirye kandi kyabirinyihira mw’omuhwa ow’erikolha ekyosi-kyosi ngoku nangathoka eriwathikya abandi eriminya ekwenene eyihambire oku Nyamuhanga wethu w’erighanyira, Yehova!​—Ebr. 9:14.

Ngabya ingasubya ameso w’enyuma, ngatsema kutsibu ngoku mughulhu wosi Yehova akanyitsomana. Ng’eky’erileberyako, ekiro ekyo Jim aminyiramu ngoku ngakesaya omwa matoka yaghe, mwanyithwalha ewa dada oyuwithe esyonyumba sy’eripangisya. Ngakakasaya ngoku Yehova mwakolesya Jim na dada oyo eribana ah’erikalha ahuwene. Yehova ni w’olhukeri! Akatsomana abaramya biwe abathaleghulha.

Omo Kwakathano 1971, mukyanyiyithaghisya erighenda e Michigan eriyakolhayo bindu birebe. Nabere ngathe ngalhua omwa kithunga kye Delray Beach omwa Florida, mun’usulya omwa bbuutu y’ematoka yaghe mw’ebitabu, neryo namahongoka. Isindi nahika n’ahakathi-kathi k’olhughendo lhwaghe, ebitabu ebyosi byabya ibyamabirihwa omwa bbuutu. Munathulha engulhu yuwene y’Obwami bwa Nyamuhanga n’omuhwa munene ahosi-hosi aho nahika. Munathulira omwa syongomo kandi nibya munaha n’abalhume abali ah’eriyiwathikirya ahali omwa myanya y’erilhuhikiramu b’esyotrakit. Aliwe erihika na lino singasi nga hane n’omughuma w’okwa bandu abo oyuwabya w’ighire ekwenene.​—1 Kor. 3:6, 7.

Aliwe, ngaligha ngoku omughulhu natsuka erigha ekwenene, mughulhu wosi isindi kolesaya ndeke amenge, kwilhabirirya ingathulira abahughu. Kundi olhwanzo lhwaghe lhw’erimbere lhwabya lhunene kutsibu omw’ingye, buthubaha iningabathulira aliwe omw’ithendi kolesya amenge. Inganzire kutsibu baghalha bethu abanga subireko, iya John na Ron, neryo munabakaka indi balighe ekwenene eyo ngabathulira. Enyuma waho, munasaba ekighanyiro busana n’emibere eyo nabathwaliramu. Aliwe, sindi nathaleka erisaba indi nabo balighe ekwenene. Erilhwiririra naho, Yehova abirinyeghesya, kandi nabirigha ngoku nangakolesya amenge ingathulira abandu n’eribakangirirya.​—Kol. 4:6.

Obughuma bwaghe na Yehova mughulhu wosi bwa bukabya embere omwa ngebe yaghe. Aliwe, hane n’abandi abo nganzire kutsibu, kwilhabirirya mukali waghe mwanzwa, Susan. Nabya inganasi ngoku ngayithagha omukali oyuwanga nyiwathikya erikolha haghuma naghe omubiiri w’Obwami. Susan ni mukali oyughumire bunyakirimu. Ng’ibuka ndeke-ndeke kiro kighuma ingamubungira ithukine omwa buthethane. Susan abya inian’ikere okwa bbalaza y’enyumba yabu e Cranston, Rhode Island. Abya inianemusoma Akaleberyo inianemulebya n’omwa Biblia yiwe. Ikyanyitsemesya kiri kithi aby’akasoma eyindi myatsi eyikasiramo eyithe y’erigha omwa kithunga kandi inianemusoma n’amasako awalimo. Neryo munayibughako indi, ‘Oyu ni mukali w’obunyakirimu!’ Muthwathahania omo Kwerikuminibiri 1971, kandi ngatsemire kundi erilhwiririra n’aho, thwabiribya ithune bughuma kandi iniane munyisighika. Ekya ngamusimirako kutsibu kiri kithi nomw’ananyanzire, anzire Yehova ya kwilhaba.

Ingye na Susan thuwithe abaana babiri b’obulhume, Jesse na Paul. Babere ibanemukulha, Yehova abya iniane haghuma nabu. (1 Sam. 3:19) Kundi mubakwama n’eriyanzira ekwenene, bakaleka ingye na Susan ithwayowa ndeke. Babirilholha embere erikolera Yehova kundi babiribya iban’ibuka olhwanzo lhwabu lhw’erimbere oku Yehova. Lino obuli mughuma w’okw’ibo amabirighunza omwa mubiiri w’omughulhu wosi mw’emyaka eyilhabire omu 20. N’ekindi, ngayisyethera abalyana baghe bibiri abuwene, Stephanie na Racquel, abo ngathwalha ng’abali baghe abo ngayibuthire. Baghalha baghe abosi babiri mubathahya abakali abanzire Yehova Nyamuhanga n’omuthima wabu wosi n’engebe yabu yosi.​—Efe. 6:6.

Nabere nabiribatizibwa, munayakolera omubiiri w’Obwami e Rhode Island ahabw’emyaka 16, eyo nabana abanywani bangyi. Ng’ibuka bingyi ebyuwene okwa basyakulhu b’ekithunga abo thwabya thukakolha nabu haghuma. Eryongera okw’ekyo, ngatsema kutsibu busana n’abalebererya bangyi abakabalhama, abo eky’erileberyako kyabo kyahamba ndeke okwa ngebe yaghe. Ka lhwabya lhusunzo lhunene erikolha haghuma n’abalhume ababiribya ibane n’olhwanzo lhwabu lhw’erimbere oku Yehova! Omwa 1987, muthwahumira e North Carolina eriyakolera eyiri obuyithawa bunene, kandi n’eyo muthwabayo abanywani bangyi abuwene.

Omo Kwomunani 2002, ingye na Susan muthwaligha bakathukokya eriyakolera okwa Beteli eya Patterson omwa United States. Munakolera omwa Dipatimenti ey’Omubiiri, na Susan aho bakogheraya esyongyimba okwa Beteli. Mwanza kutsibu erikolerayo! Neryo, omo Kwomunani 2005, munahebwa lhusunzo olhw’eribya mughuma w’okwa b’okwa Kathunga Akakasondolha. Munayowa nga singa tholere erihebwa olhusunzo lhungaha n’oIhu. Na mukali waghe mwanze nayu mubaha busana n’olhusunzo olho, emibiiri eyirimu, n’erighenda-ghenda erikabyamo. Susan syaliyowa ndeke erighenda omwa ndege, aliwe thukakolesayayo ya kutsibu! Susan akambwira athi ebyo bandi bakali b’ab’okwa Kathunga Akasondolha bakabugha omwa nzira ey’olhwanzo, byabirimuwathikya erithwamu erinyisighika ngoku angathoka. Kandi okwenene kuli kuthi abirikolha ekyo, kandi nga mwanzire busana n’ekyo.

Omwa ofisi yaghe muswire ebisasani bingyi ebyo ebikanyibukaya binene! Bikanyibukaya engebe eyuwene kutsibu eyo nabiribana. Nabiribana bibuya bingyi busana n’erikolha ngoku nanga thoka eryibuka olhwanzo lhwaghe lhw’erimbere oku Yehova!