Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ENYONGEZYO

Thunatholere Erisangira Omwa Biro Bikulhu?

Thunatholere Erisangira Omwa Biro Bikulhu?

EBIBLIA si y’enzuko y’ebiro bikulhu eby’ekidini n’eby’ekihugho ebik’ibukawa omwa bitsweka bingi by’ekihugho munabwire. Ibbwa kwesi, enzuko y’erisangira ebiro bikulhu ng’ebyo yitsukire hayi? Wamabya iwangana thoka erisekulya omwa bitabu, iwukendi sweka wukalhangira ebye ebitabu bikabugha ebihambire okwa biro bikulhu ebyasibwe ahawikere. Thuthalebya eby’erireberyako bike.

E Pasika. The Encyclo­pædia Britannica yikabugha yithi: “Omwa Ndaghano nyihya-nyihya simuli ahakakanaya okw’ibuka ekiro kikulhu ekye Pasika.” E Pasika yatsuka yithi? Yitsukire omw’iramya ly’ekikafiri. N’omwa bakana bugha bathi ekiro kikulhu eki ni ky’eryibuka erilhubuka lya Yesu, emitse eyihambangene n’ebiro bye Pasika si y’Ekikrisitayo. Ng’eky’erireberyako, erikwamana “n’esyosungura esy’ekiro kye Pasika,” ekitabu The Catholic Encyclopedia kikabugha kithi: “Esungura ni kaminyikalho k’ekikafiri kandi ya yabiribya kiminyisyo ky’omukene.”

Eryibuka Omwaka Muhya-Muhya. Ekiro n’emitse eyihambangene n’eryibuka Omwaka Muhya-Muhya ni by’embaghane erikwamana n’obuli ihanga. Erikwamana n’enzuko y’erisangira eri, ekitabu The World Book Encyclopedia kikabugha kithi: “Omuthabali we Roma ya Julius Caesar mwatsukisya kibanza okwa Kubanza [January] ng’Ekiro ky’Omwaka Muhya-Muhya omu 46 B.C. Abanya Roma mubahamulira ekiro eki kya Janus, nyamuhanga w’esyongyo, esyonyuyi, n’esyondandiko. Omukera owo Kubanza [January] ahebawa erina eryo busana na Janus, oyuwabya awithe amasu abiri​—obusu bughuma ibusamalire embere n’obundi enyuma.” Busana n’ekyo eryibuka Omwaka Muhya-Muhya liseghemere okwa mitse y’ekikafiri.

Halloween. The Encyclopedia Americana yikabugha yithi: “Emitse eyihambangene ne Halloween yilhwire okwa mubalha we Druid [obuhereri obwa kera obw’omw’amahanga malebe awe Bulaya] owabya akakolhwa Ekikrisitayo kithe kyatsuka. Abandu abo babya bawithe emibalha busana n’esyanyamuhanga nkulhu ibiri​—nyamuhanga lyuba na nyamuhanga w’abaholi . . . , omubalha wa nyamuhanga w’abaholi abya akakolhwa kibanza okw’Erikumi n’Okughuma, eritsuka ly’Omwaka Muhya-Muhya ow’Abandu abo abakera. Lyolho-lyolho, omubalha w’abaholi mwongerwa omwa mitse y’Ekikrisitayo.”

Ebindi Biro Bikulhu. Sikyanga thokekana erikania okwa biro bikulhu ebyosi ebikakolhawa omwa kihugho. Aliriryo, ebiro bikulhu ebikapipa abandu kutse ebithunga by’abandu, Yehova syali biligha. (Yeremia 17:5-7; Emibiri 10:25, 26) Kandi wibuke wuthi, enzuko y’ebiro bikulhu eby’ekidini yikakanganaya nga bine mwendi tsemesya Nyamuhanga kutse eyihi. (Isaya 52:11; Eribisulirwa 18:4) Emisingi ye Biblia eyikakanibawako omwa Sura 16 ey’ekitabu kino yikendi kuwathikya eriminya ngoku Nyamuhanga akalhangira eriyingirya omwa biro bikulhu eby’ekihugho.