EKIHANGIKWA eky’ekirimu ekikahulhawa mwa Mikaeli sikiri kanibawako mughulhu mungi omwa Biblia. Aliriryo, akabya akakanibwako, akabya inyana withe eky’akakolha. Omwa kitabu kya Danieli, Mikaeli akalhwa n’abamalaika babi; omwa nyawaliho ya Yuda, akakuba obuhaka na Sitani; n’omwa Eribisulirwa, akalhwa na Diabolo haghuma n’esyombinga siwe. Busana n’erilhwira obuthabale bwa Yehova n’erilhwa n’esyonzighu sya Nyamuhanga, Mikaeli akaghenda-ghendanaya n’amakuru w’erina liwe​—“Nindi Oyuli Nga Nyamuhanga?” Aliriryo Mikaeli nindi?

Obundi buthuku, abandu bakanabya n’amena awalhabire okw’ighuma. Ng’eky’erireberyako thathakulhu Yakobo asibwe kandi nga Israeli, n’omukwenda Petero nga Simoni. (Enzuko 49:1, 2; Matayo 10:2) Kuthya, e Biblia yikakanganaya yithi Mikaeli nalyo ni rindi lina lya Yesu Kristo, embere n’enyuma w’eriasa okwa kihugho. Thulebaye esyonzumwa esy’Amasako esikaleka ithwa ghunzerera thuthya.

Omumalaika Mukulhu. Ekinywe kya Nyamuhanga kikakanaya oku Mikaeli, ‘omumalaika mukulhu.’ (Yuda 9) Yitheghereraye ngoku Mikaeli akahulhawa mwa malaika mukulhu. Eki kikakanganaya kithi hali omumalaika mughuma musa oyuli athya. Erithwalira haghuma, ekinywe ‘omumalaika mukulhu’ kikabanika omwa Biblia erikolesibwa oku mundu mughuma butsira okw’abangi. Eryongera okw’ekyo, Yesu yuwithe ekitsumbi kya malaika mukulhu. Erikwamana n’Omukama Yesu Kristo oyuwalhubukibawa, 1 Abanya Tesalonika 4:16 hakakanaya hathi: ‘Omukama asyandaghalha akalhua elhubulha n’omulenge munene w’eribirikira,  n’omulenge w’omumalaika mukulhu.’ Neryo omulenge wa Yesu akakanibawako ng’owa malaika mukulhu. Busana n’ekyo erisako eri likakanganaya lithi Yesu iyuwene-wene ya Mikaeli omumalaika mukulhu.

Omusondoli w’Abasirikali. E Biblia yikakanaya yithi ‘Mikaeli n’abamalaika biwe mubalhwa n’ekiyoka n’abamalaika bakyo.’ (Eribisulirwa 12:7) Kwesi, Mikaeli ya Musondoli w’abasirikali abamalaika abathaleghulha. Eribisulirwa lika thasyakanaya oku Yesu ng’Omusondoli w’abasirikali abamalaika abathaleghulha. (Eribisulirwa 19:14-16) N’omukwenda Paulo akakanaya oku “Omukama Yesu” ‘n’abamalaika biwe ab’amaka’ basa. (2 Abanya Tesalonika 1:7) Neryo e Biblia yikakanaya oku Mikaeli ‘n’abamalaika biwe’ na Yesu ‘n’abamalaika biwe.’ (Matayo 13:41; 16:27; 24:31; 1 Petero 3:22) Neryo kundi Ekinywe kya Nyamuhanga sikiri kanganaya kithi elhubulha yiri emiringo ibiri ey’abasirikali abamalaika abathaleghulha​—abandi abakasondolhawa na Mikaeli n’abandi abakasondolhawa na Yesu​—ni ky’amenge erighunzerera thuthi Mikaeli si wundi, nina Yesu Kristo iyuwene-wene omwa kitsumbi kiwe eky’elhubulha. *