Ekilhume mukyabulikirirania Annette, kyamamuhamba n’erimukinda ahisi. Akabugha athi, “Munakolha ekyosi-kyosi erimurwanisya. Nanabugha indi ngalhaka, omulenge iniaghanira omwa kikuba. Munalengaho erighumirya, erisambanga, eriha ebikundi, n’erimuharangura. Neryo namowa akanyithobolha omwa muhamba. Neryo engitsi yamanyiteghura.”

Wamayisanga omwa mibere ng’eyi, iwukendi kolhaki?

Nomwakine indi wanganabya iwunayirindire wukaghenda omwa kiro, ekyo sikirileka ebindu bibi bikathendibya. “Abakathibitha kutsibu sibo bakabera erisinga,” e Biblia yithya. Kandi yithi: “Abawithe eriminya sibo bakabera erisingura, kundi endambi n’ebikawa kitsumbukirania bikahika okwa bosi.”—Omugambuli 9:11, NW.

Eyindi minyethu, nga Annette, bakahambawa n’abandu abo bathasi. Abandi ibahambwa n’oyo banasi kutse nibya omuhughu wabu. Natalie inianawithe myaka ikumi misa, omwojo omutaka wabu mwamukolha kw’eby’eriina. Akabugha athi, “Munakwa obuba bunene n’erihemuka indi erimbere mundathoka eribwira mundu wosi-wosi.”

Erihika na lino Annette akinayowa ngali kw’olhubanza busana n’ekyabya. Akabugha athi, “Ekindu ekyo kikabya ikukinemwasa omwa malengekania. Nganayowa indi mbwino ku nganathasyalengaha kutsibu erimurwanisya. Okwenene kuli kuthi, abere abirinyithobolha omwa muhamba, engitsi muyanyiteghura. Habya isihali eky’erithasyakolha, aliwe nganayowa indi alinga munathahira h’akaghalha ndeke.”

Natalie nayu akabya inianemuyowa ng’ali kw’olhubanza. Akabugha athi: “Munakolha nabi erilengekania indi sihali ekyanga nyibyako. Ababuthi baghe babya ibabiribugha bathi ingye na mwali wethu ambi ithwabya ithune haghuma thukayasathira eyihya, aliwe mundowa. Neryo ngayowa nga ningye naleka omutaka wethu inianyikolha kw’eby’eriina. Ekyo mukyahamba okw’eka yethu kwa kutsibu, kandi ngayowa iningye nabalethera obulhumi bwosi obo. Ekyo kikabya ikinemunyilyambya.”

Wamabya iwunemuyowa nga Annette kutse Natalie, minya ngoku omundu oyukahambawa kinyamakara akabya isyalyakyanza. Abandi bakananza kilhangirike nga si mwatsi akalire, omw’ibugha bathi abojo bamakolha ekindu ng’ekyo siki kutse bathi oyulyahambawa alyayiretherakyo. Aliwe sihali oyutholere erihambwa kinyamakara. Ekyo kyamabya ikyanakubereko, siwuli w’eritsweba!

Ni kwenene, erith’owa ngoku “siwuli w’eritsweba” kyolhobire, aliwe kyangana kukalira eriligha. Abandi bakanayikuningira mw’obulhumi obw’ebya bakolhawako neryo ibaghalhwa omw’iyitsweba n’eriyowa nabi. Aliwe nindi oyukaghasirawa omw’iyihunira eryo—iwe kutse oyuwakukolha byoko? Kiri okw’iwe erithwamu ekindi eky’erithasyakolha.

E Biblia yikabugha yithi omuthunganene Yobu abere akanuba kutsibu, mwabugha athi: “Ngendi bugha omwa bukalihe bw’omuthima waghe!” (Yobu 10:1) Iwangana ghasirwa omw’ikolha ekiri ng’ekyo. Eribwira omundu oyo wuyikethere lyangana kuwathikya erighumira ekyabiribya n’eribana obuhumulikane okwa bitunturo ebya wulimu.

Annette mwalhangira ekyo ini kwenene. Akabugha athi: “Munabwira munywani waghe neryo amanyihira mw’omuhwa ow’erikania n’abasyakulhu b’omwa kithunga kyethu. Hakiri munakolha ekyo. Mubakania naghe mirundi mingyi n’erimbwira ekya nyihumulikanaya—bathi ekyabya ekyo singye nayiretherakyo. Kandi ngoku sihali n’ekighuma ekya nabya nasobirye.”

Natalie mwabwira ababuthi biwe okwa kyabamukolhako. Akabugha athi “Mubangwathikya. Mubanyihira mw’omuhwa ow’erithendi kihunira, kyamangwathikya erithendi yowa nabi n’erihithana kutsibu omwa muthima.”

Kandi erisaba mulyahumulikania Natalie. Akabugha athi, “Erikania na Nyamuhanga mulyanyiwathikya, kwilhabirirya omwa buthuku nabya ingayowa indi sinangabwira mundu wosi-wosi. Ngabya ingasaba, ngabugha ekyosi-kyosi ekiri okwa muthima. Eki kikaleka ingayowa buholho ndeke n’erithekana.”

Nawu endambi yanganahika iwaminya ngoku hane ‘omughulhu w’erilhama.’ (Omugambuli 3:3) Tsomana engebe yawu kinyamubiri n’omw’iyowa. Bana obuthuku bw’erilhuhuka ndeke. Kandi ekikulhu kutsibu, yikethere Yehova Nyamuhanga w’erikirania lyosi.—2 Abanya Korinto 1:3, 4.

Omwojo wawu amabya inianemukuhathikana erikolha emyatsi y’engyingo, sikibi wamabugha iwunasikire wuthi, “Ekyo isi wapima!” kutse, “Nyilhusaye kw’ebyalha di!” Isi wasagha wuthi mbwino wukendi herya omwojo wawu. Amakughana busana n’eki, neryo iwaminya ngoku si w’eribya nayu! Wutholere omulhume oyuyitheghererye, oyusikirye omubiri wawu n’ebya wimanireko.

“Okwa sukuru, abojo ibakanyasira kw’enyuma n’erikura akalega kaghe, ibanemubugha bithya-bithya bathi iningendi yowa ndeke bamakesya naghe.”—Coretta.

Mbwino iwukendi bugha wuthi abojo abo babya

1. Bakamusathirako buyira?

2. Bakamuyanziriryako?

3. Bakamusulhusuthya omwa by’olhuthetho?

“Ithune omwa bbasi, omwojo mwatsuka erimbwira bithya-bithya n’erinyihamba-hamba. Munapusya ebyalha biwe n’erimubwira indi alhue aho ngali. Mwanyithwalha ng’omudoma.”—Candice.

Iwukendi bugha wuthiki okwa kya mwojo akolha oku Candice?

1. Erimusathirako buyira?

2. Erimuyanziriryako?

3. Erimusulhusuthya omwa by’olhuthetho?

“Omwaka owahwere, omwojo iniakabera erimbwira athi anyanzire kandi athi anzire ithwasyabunga haghuma, nomwakine indi iningabya ingane mughana. Obundi buthuku, iniakana nyihamba-hamba okwa kuboko. Ininga muthanga, aliwe isyalyowa. Neryo kiro kighuma, ingane muboha emihuha y’ebiryathu byaghe, mwasa amahamba okwa mathako waghe.”—Bethany.

Okw’iwe, mbwino omwojo oyu abya:

1. Bakamusathirako buyira?

2. Bakamuyanziriryako?

3. Bakamusulhusuthya omwa by’olhuthetho?

Omwa byosi, ekihikire ky’ekya C.

Erisulhusuthibwa omwa by’olhuthetho kiri kithi mbaghane okw’ikusathirako kutse erikuyanziriryako?

Erisulhusuthibwa omwa by’olhuthetho hakabya ihane oyuthanzire. Oyuwanzire akayihathika nomubanga muthanga.

Oyu si mwatsi w’amasatha. Mwangana lhwiririra erihambirwa makara.