Thalengekania oku kino: Omwa kiyo, Julia akayilhangira inianenehire kithya-kithya. Akayibwira athi, “Ngatholere ingakehya okwa bunene,” nomwakine indi ababuthi biwe na banywani biwe bane mumubwira bathi “nina muke.”

Lino-lino, Julia mwakana thwamu erikolha ekindu ekikalire, anamathathwa “kilo ng’ibiri nyisa.” Mwathwiremu eribya akayisibya nzalha habw’ebiro nga byan’ebyo . . .

Wamayowa nga Julia, iwe iwukendi kolhaki?

Si kibi eritsomana emisosere yawu. Kandi nibya ne Biblia yikanakanaya ndeke okwa bubuya bw’okwa mubiri obw’abalhume n’abakali bangyi nga Sara, Rakeli, Abigaili, Yozefu, na Dawudi. E Biblia yikabugha yithi omukali oyukahulhawa mwa Abisagi “abya mubuya kutsibu.”—1 Abami 1:4.

Aliwe eminyethu mingyi yikalhabiriranaya omw’iyitsomana. Aliwe ekyo ikyangana kolya okwa bitsibu ebikalire. Thalengekania oku bino:

• Mukyanabya indi, abasika 58 okwa 100 babya basi bathi banenehire kutsibu, aliwe omwa kwenene, 17 basa ba bali bathya.

• N’ekindi, abakali 45 okwa 100 ababya basi bathi bali mwa kilo nene kutsibu mubabanwa ibali mw’esyokilo nyike ngoku kitholere!

• Bakabya bakanza erikehya obunene, eyindi minyethu yabirihambwa e anorexia—ekitsibu ky’erisagha erirya, ibabya bakayisibya nzalha, neryo ibahira engebe yabu y’omwa kabi.

 Wamabya iwukayisanga omwa mibere y’eryanza erisagha erirya, wutholere iwawathikibwa. Wangana tsukira okw’ibwira ababuthi kutse owundi oyo wuyikethere. E Biblia yithi: “Omwira akanza emighulhu yosi, n’omughalha wabu akabuthawa busana n’obulighe.” —Emisyo 17:17.

Omwa kwenene, ekya wuli omwa kathi kyo kikaleka iwabya mubuya embere sy’abandi kutse eyihi. Thalengekania oku Abusaloma, mughalha w’Omwami Dawudi. E Biblia yithi:

“Sihabya mundu mubuya nga Abusaloma kutse eripipwa ng’iyo. . . . Isyaliko bulema.”—2 Samweli 14:25.

Aliwe ibbwa, omulhwana oyu abya mw’emiyiheko, obuthebya, n’eryanza ebitsumbi! Busana n’ekyo, e Biblia siyiribugha ndeke oku Abusaloma; yikamukanayako ng’omuthakwa isoni, omughobya, kandi ow’omuthima w’obwithi.

Kwesi ky’ekikaleka e Biblia iyathuhabulha yithi:

‘Mwambale omundu muhya-muhya.’—Abanya Kolosai 3:10.

“Obubuya bwenyu sibubye bw’eyihya . . . , nikwa obubuya bwenyu bubye obw’omuthima owali omw’isi w’omundu.”—1 Petero 3:3, 4.

Ni kwenene si kibi eryanza erisosa ndeke, aliwe ekikulhu kutsibu y’emibere yawu. Erighunzerera, emibere eyuwene butsira emisosere yawu y’omubiri, y’eyangaleka abandi ibakwanza! Phylicia, omusika omunyethu, akabugha athi, “Abandu bangana lhangira lhuba obubuya bw’okwa mubiri, aliwe ekya wuli omwakathi n’emibere yawu mibuya bya bandu banga kw’ibukako kutsibu.”

Mbwino hakanayira iwapona emisosere yawu?

Wune wathanza erikolha ekindu ekikalire okwa mubiri wawu kutse eriyinyobokya omwa nzalha wukathanza erihindulha emisosere yawu?

Wulyabya iwangana thoka, ni kyahi ekya wanga hindulha okwa mubiri wawu? (Sombolha ebitholere.)

• OBUULI

• OBUNENE

• ESYONZWIRI

• EMIHETHERE

• OBUSU

• ERANGYI YAWU

Wamabya imuwukasubiraya wuthi ee okwa bibulyo bibiri by’erimbere kandi imuwukaramba ebilhabire okwa bibiri omwa kibulyo ekyakasathu, ambi iwalengekania oku kino: Kyanganabya indi abandi sibalikulhangira nabi ngoku wukayilhangira. Kyolhobire erilhabirirania n’eriyihira omwa maghaniryo busana n’emisosere yawu.—1 Samweli 16:7.