THUBUGHE thuthi omundu amakuha ekihembo ekyuwenenga. Iwukendi yowa wuthi?— Iwune mwendi kwama kya bugha wuthi wasingya neryo iwalhua iwamw’ibirirwa? Kutse iwukendi mwibuka n’eryibuka eky’akukolera?—

Yehova Nyamuhanga mwathuha ekihembo ekyuwenenga. Mwathuma Mughalha wiwe okwa kihugho erithuholera. Wunasi ekyaleka Yesu iniathuholere?— Oyu ni mwatsi mukulhu owathutholere ithwa yitheghererya.

Ngoku thw’igha omwa Sura 23, Adamu mwahalya omughulhu athwa ekihano kya Nyamuhanga ekihikene. Nethu muthwasighalya ekibi kya Adamu, thatha-kulhu wethu. Neryo, wukalengekanaya ni kyahi ekya thukayithagha?— Ni bugha mbu, thukayithagha thatha muhya-muhya oyuwabya okwa kihugho iniana hikene. Wukalengekanaya nindi oyuwangabya thatha wethu ng’oyu?— Ni Yesu.

Yehova mwathuma Yesu y’okwa kihugho nuku abye nga thatha wethu omwakanya ka Adamu. E Biblia yikabugha yithi: “‘Omundu w’erimbere ye Adamu mwabya mundu oyuliho.’ Nikwa Adamu w’enyuma ni mulimu owakaha engebe.” Adamu ow’erimbere abya inindi?— Y’omundu oyo Nyamuhanga abumba erilhua omwa lhuthuthu. Adamu owakabiri nindi?— Ni Yesu. E Biblia yikakanganaya eki yikabugha yithi: ‘Adamu w’erimbere oyuwalhua omwa lhuthuthu ni w’ekihugho. Adamu owakabiri alhua elhubulha.’—1 Abanya Korinto 15:45, 47; Enzuko 2:7.

Kundi Nyamuhanga mwalhusya engebe ya Yesu y’omwa lhubulha n’erihirayo omwanda ya Maria, Yesu mwathasighalya ekibi kya Adamu. Ky’ekyaleka Yesu iniabya mundu oyuhikene. (Luka 1:30-35) Kandi ky’ekyaleka  omumalaika iniabwira abalisya omughulhu Yesu abuthawa athi: ‘Munabwire Omulhamya wenyu abiributhwa.’ (Luka 2:11) Aliriryo eribya Mulhamya wethu, omwana Yesu abya atholere iniatsuka erikolha ki?— Abya atholere iniatsuka erikulha n’eribya mulhume mukulhu, nga Adamu. Ekyo kyangalekire Yesu iniabya ‘Adamu owakabiri.’

Kandi Yesu, Omulhamya wethu, akendisyabya ‘Thatha w’Erikotha.’ E Biblia kwa yikamwahulha yithya. (Isaya 9:6, 7) Yesu oyuhikene anganabya thatha wethu omwakanya ka Adamu, oyuwabya muthahikana omughulhu ahalhaya. Omwa nzira eyi, thwangana thwamu neryo ‘Adamu owakabiri’ iniabya nga thatha wethu. Nomwabine, Yesu ni Mughalha wa Yehova Nyamuhanga.

Erigha oku Yesu lyangana leka ithwa muligha ng’Omulhamya wethu. Wukin’ibukire ekya thutholere ithwa lhamibwako?— Ky’ekibi n’olhuholho ebya thwasighalhaya oku Adamu. Engebe eyihikene eya Yesu ahayo busana nethu iniana kulire yikahulhawa mwa obughuli kutse embanulho. Yehova mwahayo embanulho nuku ebibi byethu byanga ghanyirwa.—Matayo 20:28; Abanya Roma 5:8; 6:23.

Omwa kwenene sithwanzire thuk’ibirirwa ekya Nyamuhanga na Mughalha wiwe babirithukolera, kwa bithe?— Yesu mwakolera abigha biwe b’ekindu eky’embaghane ekyanga thuwathikya eryibuka eky’akolha. Leka thukikanayeko.

Thalengekania iwune omwa nyumba ey’ekayina omwa kisenge ky’endatha e Yerusalemu. Bwamabiribya kiro. Yesu na bigha biwe ban’ikere okwa meza. Okwa  meza kune enyama y’embuli eyokirye, ebibbambali eby’emiggati, n’ebinyu eby’engulha. Bakalya ekihulho eky’embaghane. Wunasi nga ni busana naki?—

Ekihulho eki kikabibukaya ekya Yehova akolha emyaka mingyi enyuma, omughulhu abandu biwe, Abaisraeli babya bakobe e Misiri. Okwa kiro ekyo Yehova mwabwira abandu biwe athi: ‘Obuli eka yikere embuli, n’erihira omusasi wayu w’okwa syonzeghuliro esy’amanyumba wenyu.’ Neryo athi: ‘Mwingire omw’amanyumba wenyu n’erirya esiswi’ kutse enyama.

Abaisraeli mubakolha ekyo. N’omw’ithumbi eryo, omumalaika wa Nyamuhanga mwalhaba omwa kihugho  kye Misiri. Omw’amanyumba mangyi, omumalaika mw’itha ehimbere. Aliriryo omumalaika abere akalhangira omusasi w’embuli okwa syonzeghuliro sy’olhuyi, mwakyuruka enyumba eyo. Omw’amanyumba ayo, mumuthabya omwana oyukakwa. Farao, omwami we Misiri, mubaha busana n’ebya malaika wa Yehova abya iniabirikolha. Neryo Farao mwabwira Abaisraeli athi: ‘Namabalighira mughende. Mulhue omwa Misiri!’ Neryo-neryo, mubabohera emighughu yabu y’okwa syongamiya n’esyopunda syabu n’erighenda.

Yehova mwathanza abandu biwe bak’ibirirwa ngoku abalhamaya. Neryo mwabugha athi: ‘Murundi mughuma obuli mwaka mutholere imwalya ekihulho ekiri ng’ekya mwamalya munabwire.’ Ekihulho eky’embaghane eki mukya hulhwa mwa Erikyuruka. Wunasi nga ni busana naki?— Kundi erithumbi eryo omumalaika wa Nyamuhanga ‘mwakyuruka’ amanyumba owabya ahakire kw’omusasi.—Eriluayo 12:1-13, 24-27, 31.

Yesu n’abakwenda biwe bane mulengekania okw’eki bakalya ekihulho eky’Erikyuruka. Enyuma waho, Yesu akakolha ekindu eky’omughaso munene. Aliriryo, athe akolha ekyo, omukwenda Yuda, oyuwaleghulha, akabingawa. Neryo Yesu akimaya ekibbambali kighuma eky’okwa miggati eyiryasaka, akasaba, akatsutsanga gho, n’erilhabirya w’abigha biwe. Akabugha athi: ‘Mwimaye gho, mulye.’ Enyuma waho akababwira athi: ‘Omuggati oyu ak’imanira omubiri waghe owa ngendi hayo inga baholera.’

Enyuma waho, Yesu akimaya olhuthehi olhuli mw’ebinyu eby’engulha. Akabya abirithasyaha owundi musabe ow’erisima, akalhulhabiraya abigha biwe n’eribugha athi: ‘Munywe kulho, inywe abosi.’ Neryo akababwira athi: ‘Ebinyu ebi bik’imanira omusasi waghe. Ngakisiya ingutha omusasi waghe eribalhamya okwa bibi byenyu. Mubye mukakolha muthya erinyibuka.’—Matayo 26:26-28; 1 Abanya Korinto 11:23-26.

Wanamalhangira ngoku Yesu mwabwira abigha biwe athi basyabya bakakolha eki bakamw’ibuka?— Babya isibanga thasyalya ekihulho  eky’Erikyuruka. Aliwe, obuli mwaka bangabere bakalya ekihulho ky’embaghane eryibuka Yesu n’olhuholho lhwiwe. Ekihulho eki kikahulhawa mwa Ekihulho eky’Omukama eky’Erigholho-gholho. Munabwire thukabera erikyahulha mwa Eryibuka. Busana naki?— Kundi kikaleka ithw’ibuka ekya Yesu na Thatha wiwe, Yehova Nyamuhanga, bathukolera.

Omuggati atholere inialeka ithwalengekania okwa mubiri wa Yesu. Abya iniananzire erihayo omubiri wiwe nuku thwanga syabana engebe y’erikotha. Kandi ibbwa ebinyu eby’engulha?— Ebinyu ebyo bitholere ibya thw’ibukya omughaso ow’omusasi wa Yesu. Ni w’obughuli bunene kwilhaba omusasi ow’ekyana ky’embuli ekya kolesibawa okw’Ikyuruka e Misiri. Wunasi nga ni busana naki?— E Biblia yikabugha yithi omusasi wa Yesu angana leka ithwa ghanyirwa ebibi byethu. Kandi ebibi byethu bikendi syabya byabirilhusibwaho, sithwendi syaswalhwalha, erikekelhuha, n’eriholha. Thutholere ithwalengekania okw’ekyo omughulhu thukahindana okw’Ibuka.

Mbwino obuli mundu wosi anatholere erirya okwa muggati n’erinywa okwa binyu ebikakolesibawa okw’Ibuka?— Yesu mwabwira abakalya n’erinywa athi: ‘Mukendi syasangira omw’obwami bwaghe n’erikalha okwa bithumbi by’obwami elhubulha haghuma naghe.’ (Luka 22:19, 20, 30) Eki kyamanyisaya kithi bakendi syaghenda elhubulha eribya bami haghuma na Yesu. Busana n’ekyo, abo basa abawithe amaha aw’erithabalha na Yesu elhubulha b’abatholere erirya omuggati n’erinywa ebinyu.

Aliriryo n’abathalya okwa muggati kutse erinywa okwa binyu batholere ibahindana okw’Ibuka. Wunasi nga ni busana naki?— Kundi Yesu mwahayo engebe yiwe busana nabu. Thukabya thukahindana okw’Ibuka, thukakanganaya ngoku thukin’ibukire. Thuk’ibuka ekihembo kya Nyamuhanga ekibuyanga ekya athuha.