Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ESURA 8

Yehova Anzire Abandu Biwe Ibabya Bayonzo

Yehova Anzire Abandu Biwe Ibabya Bayonzo

“Werire oko bandu berire.”​—ESYONYIMBO 18:26.

1-3. (a) Busana naki mama akalhangira athi omwana wiwe akabya inianahenirye? (b) Busana naki Yehova anzire abandu biwe ibabya bayonzo?

THERA akasasani mama akathegheka kaghalha kiwe kakaghenda okwa sukuru. Akalhangira athi kabirinaba ndeke n’eryambalha esyongyimba esihenirye. Eki kikaleka ikabya ikane n’amaghalha awuwene n’erikangania abandi ngoku ababuthi biwe bakamutsomana.

2 Thatha wethu, Yehova, anzire ithwabya bayonzo. (Esyonyimbo 18:26) Anasi ngoku thukaghasirawa thwamabya bayonzo. Thwamabya ithunahenirye, thukamulethera olhukengerwa.​—Ezekieli 36:22; soma 1 Petero 2:12.

3 Kikamanyisayaki eribya bayonzo? Kandi busana naki kikathughasira eribya bayonzo? Thukakania okwa bibulyo ebi, thwangana lhangira aha thutholere ithwakolha esyombinduka.

BUSANA NAKI THUTHOLERE ITHWABYA BAYONZO?

4, 5. (a) Busana naki thutholere ithwabya bayonzo? (b) Ebihangikwa bikathweghesayaki okwa mibere Yehova akalhangiriramu obuyonzo?

4 Thukighira okwa ky’erileberyako kya Yehova eribya bayonzo. (Abalawi 11:44, 45) Neryo enzumwa ngulhu eyikaleka ithwabya bayonzo yiri yithi thwanzire “erigherererya Nyamuhanga.”​—Abanya Efeso 5:1.

5 Ebihangikwa bikathweghesaya bingyi okwa mibere Yehova akalhangiriramu obuyonzo. Yehova mwahiraho endegheka y’obuhangiranwa eyikaleka omuka n’amaghetse ibyabya ibinahenirye. (Yeremia 10:12) Thalengekania okwa nzira nyingyi esy’ekihugho kikayerayamu, abandu nomubanabirikitsandya. Ng’eky’erileberyako, Yehova mwahangika obuhuka buke-buke kutsibu obukahulhawa mwa microbe, obuthelhangirawa na meso wethu. Obuhuka obu bwangana hindulha ebindu ebilhue bitsandire ibyabya isibikiwithe kabi. Eyi ni mitheghekere y’amani. N’abanya sayansi bakanakolesaya obuhuka obu eryerya oburofu.​—Abanya Roma 1:20.

6, 7. Emighambo ya Musa muyakangania yithi ngoku abaramya ba Yehova batholere ibabya bayonzo?

6 Kandi emighambo eyo Yehova aha Abaisraeli erilhabira omu Musa yikaleka ithwalhangira ngoku ni kikulhu eribya bayonzo. Ng’eky’erileberyako, abandu ibatholere ibabya ibanahenirye okwa mubiri Yehova eriligha eriramya lyabu. Okwa kiro omuhereri mukulhu abya akaghenda ahabuyirire kutsibu, iniatholere iniogha kabiri. (Abalawi 16:4, 23, 24) N’abandi bahereri ibakabya bathe bahera obuhere, ibakatsuka erinaba okwa byalha n’okwa bisandu. (Eriluayo 30:17-21; 2 Emyatsi y’Emigulu 4:6) Ihakanayira omundu in’ithibwa amathwa ebihano by’obuyonzo.​—Abalawi 15:31; Emiganzo 19:17-20.

7 Kandi ibbwa munabwire? Emighambo ya Musa yangana thweghesya bingyi ebihambire okwa misingyi ya Yehova. (Malaki 3:6) Muyakangania ndeke-ndeke ngoku abaramya ba Yehova batholere ibabya bayonzo. Emisingyi ya Yehova siyiri yathahinduka. Namunabwire, anzire abaramya biwe ibabya bayonzo n’eribya ibanahenirye.​—Yakobo 1:27.

KIKAMANYISAYAKI ERIBYA BAYONZO?

8. Thutholere ithwabya bayonzo omwa nzira syahi?

8 Oku Yehova, eribya muyonzo sikirisubulira okw’ibya muyonzo okwa mubiri, eribya n’esyongyimba esihenirye kutse omuyi owayonzire. Obuyonzo buhambire okwa ngebe yethu yosi. Mwamuli eriramya lyethu, emibere, n’amalengekania. Neryo Yehova erithughanza ng’aberire, thutholere ithwabya bayonzo kandi ithwera omwa mibere yethu yosi y’engebe.

9, 10. Kikamanyisayaki eribya bandu bahenirye omw’iramya lyethu?

9 Eriramya erihenirye. Sithwanga sangira omwa by’edini y’amabehi omwa nzira yosi-yosi. Abaisraeli ibane omwa bunyewa mwe Babeli, babya bathimbirweko n’abandu abakasangira omwa bibi by’edini y’ekikafiri. Isaya mwalhaghulha ngoku Abaisraeli bakendi syasuba e Israeli, ibathasyayasubya eriramya ly’okwenene. Yehova mwababwira athi: ‘Mughende mulhueyo, simuthule oko kindu ekithisirire. Mulhue omo kathi-kathi kagho, muyeraye.’ Eriramya lyabu isiryanga tswanganibwa mw’esyongangirirya, emitse, n’emirwa y’edini y’amabehi eye Babeli.​—Isaya 52:11.

10 Namunabwire Abakristayo b’okwenene bakayihighulha okwa madini w’amabehi. (Soma 1 Abanya Korinto 10:21.) Omwa kihugho kyosi, emitse, emirwa, n’esyonyikirirya nyingyi biseghemere okwa syongangirirya sy’amadini w’amabehi. Ng’eky’erileberyako, omwa bihanda bingyi, abandu bikirirye bathi thuli mw’akandu akatheholha, kandi hali mirwa mingyi eyiseghemere okwa nyikirirya eyi. (Omugambuli 9:5, 6, 10) Abakrisitayo batholere ibayihighulha okwa mirwa ng’eyo. Abahughu bethu bangana thuhathikana bathi thusangire omw’ebi. Aliwe kundi thwanzire eribya ithun’erire embere sya Yehova, sithuli ligha akahathikano ng’ako.​—Emibiri 5:29.

11. Kikamanyisayaki eribya bayonzo omwa mibere?

11 Emibere eyihenirye. Yehova erithulhangira mw’abahenirye, thutholere ithwayihighulha okwa by’obutswatswa byosi-byosi. (Soma Abanya Efeso 5:5.) Omwa Biblia, Yehova akathubwira athi “musaghe obusingiri.” Akabugha ndeke-ndeke athi abasingiri n’abatheyisubamu “sibendisyasangira oko Bwami bwa Nyamuhanga.”​—1 Abanya Korinto 6:9, 10, 18; lebaya Endomeko 22.

12, 13. Busana naki thutholere ithwabya ithunahenirye omwa malengekania?

12 Amalengekania awahenirye. Mughulhu mungyi ebikakolhawa bikatsuka omwa malengekania. (Matayo 5:28; 15:18, 19) Amalengekania awahenirye iniakendi leka ithwakolha omwa mibere eyihenirye. Ni kwenene, sithuhikene, neryo thwanganabya ithunemwasa mw’amalengekania awathuwene. Amathwasamu, thutholere ithwaghanagho aho naho. Thwamathendi kolha ekyo, ithwangana yisanga isithukiwithe omuthima owahenirye. Ithwangana tsuka erianza erikolha ebindi ebyo thukalengekanayako. Aliwe thutholere ithusulya omwa bwongo bwethu mw’amalengekania awuwene. (Soma Abanya Filipi 4:8.) Neryo thukayihighulha okwa bindu ng’eriyitsemesya eriri mw’eby’obutswatswa kutse eby’obwithi. Thukasombolha ndeke ebya thukasoma, ebya thukalebaya, n’ebya thukakanayako.​—Esyonyimbo 19:8, 9.

13 Erisighalha omo lhwanzo lhwa Nyamuhanga, thutholere ithwabya abahenirye omw’iramya, omwa mibere, n’omwa malengekania. Aliwe kandi embere sya Yehova ni kikulhu eribya ithune bayonzo kinyamubiri.

THWANGABYA THUTHI BAYONZO KINYAMUBIRI?

14. Busana naki ni kikulhu eribya ithunahenirye kinyamubiri?

14 Thwamayonza emibiri yethu n’ebithuthimbireko, ithukendi ghasirwa haghuma n’abathuthimbireko nabu ibaghasirwa. Ithukendi yowa ndeke, n’abandi ibanza eribya nethu. Aliwe hane enzumwa ngulhu eyangaleka ithwabya ithunahenirye kinyamubiri. Eribya ithunahenirye kikaha Yehova y’ekitsumbi. Thalengekania oku kino: Wamalhangira omwana oyukabya inianakinire, iwangana lengekania nabi okwa babuthi biwe. Kuthya, thwamathendi yitsomana n’eriyiyonza, abandu bangana lengekania nabi oku Yehova. Paulo mwabugha athi: “Sithwekolha omwatsi owangaghalya mundu, neryo omubiiri wethu syaponawe. Nikwa omo myatsi yosi thukayikanganaya ng’abaghombe ba Nyamuhanga.”​—2 Abanya Korinto 6:3, 4.

Ithwe ng’abandu ba Yehova, thutholere ithwayiyonza n’eriyonza ebithuthimbireko

15, 16. Thwanga kolhaki ithwe eribya ithunahenirye?

15 Emibiri yethu n’esyongyimba syethu. Eribya ithunahenirye ni kindu ky’erikolha buli kiro. Ng’eky’erileberyako, thukalengaho erinaba okwa mubiri obuli kiro. Thukakolesaya esabbuni n’amaghetse thukanaba okwa byalha, kutsibu-tsibu thuthe thwatsumba kutse thukalya kandi kwilhabirirya thukalhua ekabbina kutse thwamahamba okwa kindu ekikinire. Erinaba okwa byalha kakabya ng’akandu kake, aliwe litholere kundi likakakiraya obuhuka obukaletha malhwere kandi amalhwere iniathasighalira abandi. Nibya kyangana lhamya esyongebe. Thwamabya isithuwithe akabbina, ithwangana bana eyindi mibere y’erikolesya. Abaisraeli kera sibabya bawithe ehibbina, neryo ibakathakulira amabi, haali okwa miyi y’abandu n’okwa maghetse.​—Eryibuka Ebihano 23:12, 13.

16 Si bugha ambu esyongyimba syethu sitholere isyabya sy’ebbeyi nene kutse esy’omulembe. Aliwe sitholere isyabya isinalhandikene kandi isinahenirye. (Soma 1 Timoteo 2:9, 10.) Mughulhu wosi thukanza emilhangirikire yethu iyaha Yehova y’olhukengerwa.​—Tito 2:10.

17. Busana naki ithwanza emiyi yethu n’ebithuthimbireko ibyabya ibinahenirye?

17 Emiyi yethu n’ebithuthimbireko. Mbulha thwikere hayi, thukasugha emiyi yethu. Kandi thukalhangira thuthi ematoka, epiki-piki, eggali, kutse ekindu kyosi-kyosi ekya thukakolesaya kikabya ikinahenirye, kutsibu-tsibu thwamabya ithukakikolesaya thukaghenda okwa mihindano kutse omw’ithulira. Kundi nibya, omughulhu thuli omw’ithulira, thukabwira abandi okwa ngebe omwa kihugho paradiso ekihenirye. (Luka 23:43; Eribisulirwa 11:18) Emilhangirikire y’emiyi yethu n’ebithuthimbireko yikakanganaya ngoku thukayitheghekera lino engebe omwa kihugho kihya ekihenirye.

18. Busana naki thukanza ahathukaramiraya eribya ihanahenirye?

18 Ahathukaramiraya. Thukakanganaya ngoku obuyonzo ni kikulhu omw’ilhangira thuthi ahathukaramiraya hakabya ihanahenirye, mbulha ni Kisenge ky’Obwami kutse ahakabya olhuhindano lhunene. Abandu bakabya bakahika okwa Kisenge ky’Obwami omurundi wabu w’erimbere, mughulhu mungyi bakalhangira ngoku kihenirye. Eki kikaha Yehova y’olhukengerwa. Ithwe bosi ng’ekithunga, thuwithe akaghisa ak’eriwathikya omw’iyonza Ekisenge ky’Obwami n’erikisugha.​—2 Emyatsi y’Emigulu 34:10.

ERILEKA EMITSE EYITHUWENE

19. Ni byahi ebya thutholere ithwayihighulhako?

19 Nomwakine indi e Biblia siyiri thondogholha obuli mutse mubi owathutholere ithwayihighulhako, yikaha emisingyi eyikathuwathikaya eriminya Yehova ng’akayowa athi okwa bindu ng’ebyo. Syanzire thukanywa ethaba kutse erikolesya nabi obwabu kutse ebibatsi ebikathamiraya. Thwamabya ithune banywani ba Nyamuhanga, ithukendi yihighulha okwa bindu ebi. Busana naki? Kundi thusikirye ndeke ekihembo ky’engebe. Emitse ng’eyi yangana leka ithwaholha lhuba, iyatsandya amaghalha wethu, n’erihuthalya abandu abali hakuhi nethu. Abandu banene bakanalengaho erileka emitse eyi busana n’amaghalha wabu. Aliwe, ithwe ng’abanywani ba Yehova thuwithe enzumwa mbuyanga eyangaleka ithwaleka emitse eyi​—erianza Nyamuhanga. Omukali mughuma mwabugha athi: “Busana n’obuwathikya bwa Yehova, munuwania engebe yaghe namaleka ebyabirinyikolha mwa mukobe wabyo. . . . Ngalengekanaya si kyanga thokekene erikolha esyombinduka esi ahabwaghe.” Thulebaye emisingyi ithano ye Biblia eyanga wathikya omundu erileka emitse mibi.

20, 21. Ni mitse yahi eya Yehova anzire ithwaleka?

20 ‘Neryo inywe banze bethu, kusangwa thuwithe esyondaghane esi, thuyitheghaye okwa bithisirire byosi by’omubiri n’eby’ekirimu, kandi thusonde eribya babuyirire ndeke n’erilendera omwa lhubaho lhwa Nyamuhanga.’ (2 Abanya Korinto 7:1) Yehova anzire ithwaleka ebindu ebyanga tsandya amalengekania wethu kutse omubiri wethu.

21 Enzumwa ngulhu eyikaleka ‘ithwayitheya okwa bithisirire byosi’ yiri omu 2 Abanya Korinto 6:17, 18. Yehova akabugha athi: “Simuthule okwa kindu ekithisirire.” Neryo akalhaghanisaya athi: “Naghe nasyabakokya, Nasyabya thatha wenyu, nenyu mwasyabya baghalha baghe n’abali baghe.” Kwenene, Yehova iniakendi thwanza nga thatha kw’akanza abaana biwe, thwamayihighulha okwa kyosi-kyosi ekyanga thukinia embere siwe.

22-25. Ni misingyi yahi eyiri omwa Biblia eyanga thuwathikya eriyihighulha okwa mitse y’oburofu?

22 ‘Wanze Omukama Nyamuhanga wawu n’omuthima wawu wosi n’ekirimu kyawu kyosi n’obulengekania bwawu bwosi.’ (Matayo 22:37) Eki ky’ekihano kikulhu kutsibu. (Matayo 22:38) Yehova ya thutholere ithwakangania olhwanzo lhwethu lhwosi. Ikyanathokekana erimwanza n’omuthima wethu wosi thwamathwamu erikolha ekindu ekyanga kuhihya engebe yethu kutse eritsandya obwongo bwethu? Aliwe, thukakolha ekyosi-kyosi ekya thwanga thoka erikangania ku thusikirye engebe ey’abirithuha.

23 ‘Yehova akaha engebe n’omuka n’ebindu byosi oko bandu bosi.’ (Emibiri 17:24, 25) Omunywani amakuha ekihembo ky’embaghane, iwune mwendi kighusa kutse erikitsandya? Engebe ni kihembo ekikaswekaya erilhua oku Yehova. Thukasima kutsibu ekihembo eki. Neryo thukanza ithwakolesya engebe yethu omwa nzira eyikamuha olhukengerwa.​—Esyonyimbo 36:9.

24 ‘Wanze mulikyenyu ngoku wuyanzire.’ (Matayo 22:39) Emitse mibi siyiri thuhuthalhaya ithwe basa. Yangana huthalya n’abali hakuhi nethu, kutsibu-tsibu abandu abo thwanzire kutsibu. Ng’eky’erileberyako, omundu oyuwikere n’oyukanywa ethaba angana thunga obulhwere obukalire busana n’eringirya omuki oyo. Aliwe thukabya thukaleka emitse mibi, thukakanganaya ku thwanzire abali nethu.​—1 Yoane 4:20, 21.

25 ‘Wibukaye abandu bawu bayolhobeke okwa bathabali n’ab’ehamuli.’ (Tito 3:1) Omwa bihugho bingyi, erirya ebibatsi birebe ebikathamiraya kutse erikolesyabyo n’ithwa ekilhaghiro. Kundi Yehova akathubwira athi thusikaye ab’ehamuli, thukasikaya ebilhaghiro ng’ebyo.​—Abanya Roma 13:1.

Thwamabya ithunahenirye kandi ithunerire, thukaha Yehova y’olhukengerwa

26. (a) Thutholere ithwakolhaki Yehova eriligha eriramya lyethu? (b) Busana naki eribya ithunahenirye embere sya Nyamuhanga ya ngebe eyuwene?

26 Thwamabya thwanzire eribya banywani ba Yehova, ithwangana lhangira ngoku thutholere erikolha esyombinduka ndebe. Kyamabya ikwakiri kithya, thutholere ithwatsuka erisikolha aho n’aho. Mughulhu mungyi si kyolho erileka emitse ey’oburofu, aliwe thwangana lekayo! Yehova akayilhagha erithuwathikya. Akabugha athi: “Ingye indi Mwami Mukulhu Nyamuhanga wawu, oyukakukangiriraya wubane endundi, oyukakusondolha omwa nzira eyo wangalenderamu.” (Isaya 48:17) Thutholere ithwakiminya ngoku thukendibya ithwamaha Yehova Nyamuhanga wethu y’olhukengerwa, thwamalengaho erisighalha ithunahenirye kandi ithun’erire embere siwe.