Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ESURA 4

Busana Naki Ithwasikya Obuthoki?

Busana Naki Ithwasikya Obuthoki?

“Musikaye abandu bosi. Mwanze abalikyethu Abakristo, mukenge Nyamuhanga, kandi musikaye omwami.”​—1 PETERO 2:17.

1, 2. (a) Ni busondoli bwandi obwa thutholere ithwakwama? (b) Ni bibulyo byahi ebya thukendi kaniako omwa sura eno?

IWUNE mwana, obundi ihakanayira ababuthi bawu ibakuha omubiiri ogho wuthanzire erikolha. Iwanzire ababuthi bawu kandi iwunasi ku wutholere iwabowa. Nomwabine, obundi ihakanayira iwabya isiwanzire eribowa.

2 Thunasi ngoku Yehova, Thatha wethu, athwanzire. Akathutsomana kandi akalhangira athi thukabana ebyosi ebya thukayithagha eritsemera engebe. Akathuha obusondoli obwa thukayithagha erithoka eribya ndeke. Okwa bundi buthuku, akakolesaya abandi bandu erithuha obusondoli ng’obo. Thutholere ithwasikya obuthoki bwa Yehova. (Emisyo 24:21) Aliwe busana naki hakanayira ikyathukalira eriligha obusondoli? Busana naki Yehova akabugha athi ithwaghendera okwa busondoli? Kandi thukakanganaya thuthi ku thusikirye ehamuli yiwe?​—Lebaya Endomeko 9.

BUSANA NAKI SIKYOLHO?

3, 4. Obuthahikana bwahika buthi okwa bandu? Busana naki kyangana thukalira erighendera okwa busondoli bw’abandi?

3 Ithwe ng’abandu thuwithe omubere w’eriyisamambulha. Eki kyabirilhangirika eritsuka okw’isobya ly’omulhume n’omukali ab’erimbere, Adamu na Eva. Nomwakine indi mubahangikwa ibahikene, mubabya isibakihikene omughulhu bayisamambulha okwa hamuli ya Nyamuhanga. Eritsuka naho, abandu bosi bakabuthawa isibahikene. Obuthahikana bwethu ni nzumwa nguma eyikaleka ikyathukalira erighendera okwa busondoli bwa Yehova n’obw’abandu. N’eyindi nzumwa ly’eribya, abo Yehova akakolesaya erithuha obusondoli n’abo sibahikene.​—Enzuko 2:15-17; 3:1-7; Esyonyimbo 51:5; Abanya Roma 5:12.

4 Kundi sithuhikene, thukanabya mw’emiyiheko. Emiyiheko yikaleka ikyathukalira erighendera okwa busondoli. Ng’eky’erileberyako, omwa Israeli ya kera, Yehova mwasombolha Musa erisondolha abandu Biwe. Omulhume oyukahulhawamo Kora, oyuwabya iniabirikolera Yehova habw’emyaka mingyi, mwasa mw’emiyiheko neryo amakangania ngoku syasikirye Musa. Nomwakine indi Musa abya akasondolha abandu ba Nyamuhanga, syabya mw’emiyiheko. Nibya, mwakanibwako ng’omundu omwolho kutsibu okwa buthuku obo. Aliwe Kora mwathaligha obusondoli bwa Musa. Nibya mwathebererya n’endeko nene y’abandu eriyiyunga okw’iyo neryo bamayisamambulha oku Musa. Ni kyahi ekyahika oku Kora n’abayisamambulha? Mub’ithibwa. (Emiganzo 12:3; 16:1-3, 31-35) Omwa Biblia, mune eby’erileberyako bingyi ebikakanganaya ngoku emiyiheko ni y’akabi.​—2 Emyatsi y’Emigulu 26:16-21; lebaya Endomeko 10.

5. Abandi bandu babirikolesya bathi nabi obuthoki bwabu?

5 Obundi wabiriowa ekinywe kino, “Obuthoki bukatsandaya.” Erilhua kera, abandu bangyi babirikolesya nabi obuthoki bwabu. (Soma Omugambuli 8:9.) Ng’eky’erileberyako, Saulo abya mulhume mubuya kandi mwolho Yehova akamusombolha eribya mwami we Israeli. Aliwe mwalighira emiyiheko n’erihale eribya omwa muthima wiwe, n’ekyo mukyaleka iniendererya Dawudi, omulhume oyuthabya na lhubanza. (1 Samweli 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Enyuma waho, Dawudi mwabya mwami, kandi mwabya mughuma w’okwa bami babuya abathabalha e Israeli. Nomwabine, Dawudi nayu mwanakolesya nabi obuthoki bwiwe. Mwasingira na Batiseba, mukali w’omulhume oyuwabya akahulhwa mwa Uria, kandi amanza n’eribisa ekibi kiwe omw’ilhangira athi Uria akakwira omwa lhuhi.​—2 Samweli 11:1-17.

EKIKALEKA ITHWASIKYA OBUTHOKI BWA YEHOVA

6, 7. (a) Erianza Yehova likaleka ithwanza erikolhaki? (b) Ni kyahi ekyanga thuwathikya eribya bowa n’omughulhu kikalire?

6 Thukasikaya obusondoli bwa Yehova kundi thumwanzire. Kundi thwanzire Yehova kwilhaba ekindu kyosi-kyosi kutse omundu wosi-wosi, thwanzire erimutsemesya. (Soma Emisyo 27:11; Mariko 12:29, 30.) Eritsuka okwa bandu b’erimbere ababya omw’irima lye Edeni, Sitani abirianza abandu babye ibane muthika-thikira obukulhu bwa Yehova. Sitani anzire ithwalengekania thuthi Yehova syawithe ehamuli y’erithubwira eky’erikolha. Aliwe thunasi ngoku ayo ni mabehi. Thukalighirana n’ebinywe bino: “Omukama wethu na Nyamuhanga wethu! Iwe wutholere eribana olhukengerwa, n’erisikya, n’obuthoki, kusangwa wahangika ebindu byosi.”​—Eribisulirwa 4:11.

7 Omughulhu wabya mwana, wangabya imuwakangiriribwa eriowa ababuthi nomuwangabya isiwanzire. Kuthya, ng’abaghombe ba Yehova, hanganayira ikyathukalira eribya bowa. Aliwe thwanzire Yehova kandi thumusikirye, neryo thukakolha ekyosi-kyosi ekya thwanga thoka erimwowa. Yesu mwathuhiriraho eky’erileberyako. Mwakenga Yehova n’omughulhu kyabya kikalire. Ky’ekyaleka iniabwira Thatha wiwe athi: “Nikwa erisonda lyawu, butsira eryaghe lyo likolhawe.”​—Luka 22:42; lebaya Endomeko 11.

8. Yehova akathusondolha omu nzira nga syahi? (Lebaya akasanduko “ Hulikirira Erihabulhwa.”)

8 Munabwire, Yehova akathusondolha omwa nzira muthina-muthina. Ng’eky’erileberyako, abirithuha e Biblia. Kandi abirithuha n’abasyakulhu b’ekithunga. Thukakanganaya ku thusikirye obusondoli bwa Yehova omughulhu thukasikaya abo akakolesaya erithusondolha. Thwamaghana obuwathikya bwabu, ithukendibya nga thwamaghana Yehova. Abaisraeli babere bakaghana Musa, Yehova mwathalhangirakyo nga mwatsi w’amasatha. Mwalhangira nga n’iyo bakaghana.​—Emiganzo 14:26, 27; lebaya Endomeko 12.

9. Olhwanzo lhwanga thuwathikya lhuthi erighendera okwa busondoli?

9 Thwamasikya obuthoki, ikikendi kangania kithi thwanzire n’abalikyethu. Thakilengekaniako omwa nzira eno. Hamabya ekitsinduli, mughulhu mungyi abakaha obuwathikya bakakolera haghuma nuku balhamaye abandu bangyi ngoku bangathoka. Abandu aba erithoka ndeke, omundu mulebe atholere iniabathegha-theghania, kandi n’obuli mundu omwa gurupu eyo atholere iniaghendera okwa busondoli. Kandi ibbwa omughuma w’okw’ibo amagheghena obusondoli n’erithwamu erikolha eby’anzire? Nomwangabya iniawithe nzumwa mbuya, iyo erithendi hulikirira kyangana lethera abandi b’ebitsibu, obundi n’erileka ibahuthalha kutsibu. Nethu, thwamathendi ghendera okwa busondoli bwa Yehova n’obw’abo abirihererya obuthoki, kyangana ghalya abandi. Aliwe omughulhu thukakenga Yehova thukakanganaya ngoku thwanzire balikyethu kandi ku thusikirye emitheghekere ya Yehova.​—1 Abanya Korinto 12:14, 25, 26.

10, 11. Thukayakanaya okuki?

10 Ekyosi-kyosi ekya Yehova akabugha athi thukole kikathughasira. Thwamasikya obuthoki obw’omw’eka, omwa kithunga, n’abathabali, ithwe bosi ithukendi ghasirwa.​—Eryibuka Ebihano 5:16; Abanya Roma 13:4; Abanya Efeso 6:2, 3; Abaebrania 13:17.

11 Eriminya ekikaleka Yehova inianza thusikaye abandi kyangana thuwathikya eribasikya. Thukanaye buuli ngoku thwanga kangania erisikya omwa nzira isathu esy’engebe.

ERISIKYA OMW’EKA

12. Omulhume oyuthahirye angakangania athi kw’asikirye obuthoki?

12 Yehova mwatsukisya amaka n’eriha obuli mundu omw’eka y’olhukwamirwa. Obuli mundu omw’eka amaminya ekya Yehova akamuyithaghako, eka iyikendibya ndeke kandi abosi abali omw’eka ibaghasirwa. (1 Abanya Korinto 14:33) Yehova abiriyira omulhume mwa muthwe w’eka. Eki kikamanyisaya kithi Yehova anzire omulhume iniatsomana n’erisondolha mukali wiwe n’abaana biwe omo lhwanzo. Neryo omulhume ni w’erilhuthonda embere sya Yehova okwa mibere akabatsomaniramu. Omulhume Omukrisitayo akabya n’olhukeri, inianza n’eritsomana eka yiwe nga Yesu kw’atsomana ekithunga. Omulhume amakolha eki, akabya iniamakangania kw’asikirye Yehova.​—Abanya Efeso 5:23; lebaya Endomeko 13.

Omulhume Omukristayo amatsomana eka yiwe, akabya iniamagherererya Kristo

13. Omukali angakangania athi kw’asikirye obuthoki?

13 Omukali Omukristayo nayu awithe omubiiri ow’omughaso kandi ow’ekitsumbi. Akasighika mwira wiwe akakolha kutsibu eribya muthwe w’eka mubuya. Abosi haghuma bawithe omubiiri w’erikangirirya abaana babu. Enzira nguma y’erikangiriryamu abaana biwe eribya b’esyongeso kye ky’erileberyako kiwe. (Emisyo 1:8) Akasikaya mwira wiwe n’erisighika eby’akathwamu. Nibya n’omughulhu syatha lighirana na mwira wiwe, akamusoborera eriyowa liwe omwa bolho n’omw’isikya. Omukali Omukrisitayo amabya omwa butheke n’oyuthe Mwema wa Yehova, akabya n’ebitsibu by’embaghane. Aliwe akabya amalholha embere erikangania mwira wiwe y’olhwanzo n’erisikya, obundi nayu iniangana syanza erigha oku Yehova n’erimuramya.​—Soma 1 Petero 3:1.

14. Abaana banga kangania bathi ku basikirye obuthoki?

14 Abaana ni b’obughuli embere sya Yehova, kandi kutsibu-tsibu bakayithagha obutheya n’obusondoli. Abaana bamowa ababuthi babu, bakabatsemesaya. Kandi ibbwa ekikulhu, ibo eribya bowa bakabya ibamasikya Yehova n’erimutsemesya. (Emisyo 10:1) Omwa maka mangyi, abaana banemukulibwa n’omubuthi mughuma musa. Eki kyangana kalira omubuthi n’abaana. Aliwe abaana bamabya bowa n’erisighika mama wabu kutse thatha wabu, eka eyo iyikendyuwana. Mbulha hali emibere eyiri yithi, sihali eka eyihikene. Aliwe obuli eka yangana tsema obuli mughuma amaghendera okwa busondoli bwa Yehova. Eki kikalethera Yehova y’olhukengerwa, Oyuwatsukisaya amaka awosi.​—Abanya Efeso 3:14, 15.

ERISIKYA OMWA KITHUNGA

15. Thwanga sikya thuthi obuthoki omwa kithunga?

15 Yehova akathusondolha erilhabira omwa kithunga ky’Ekikristayo, kandi ehamuli yosi abirihayo Yesu. (Abanya Kolosai 1:18) Na Yesu abiriha “omughombe oyutheleghulha n’ow’amenge” y’olhukwamirwa olhw’eritheya abandu ba Nyamuhanga okwa kihugho. (Matayo 24:45-47) Munabwire, “omughombe oyutheleghulha n’ow’amenge” k’Akathunga Akakasondolha. Akathunga Akakasondolha kakathuha ebya thukayithagha okwa buthuku obutholere erithuwathikya eribya n’erikirirya erighumire. Abasyakulhu, abaghombe abawathikya, n’abalebererya b’omuthimbo bakasighika ebithunga erithimba omwa kihugho kyosi kandi bakabana obusondoli erilhua okwa Kathunga Akakasondolha. Balikyethu abosi aba bawithe olhukwamirwa lhw’erithutheya. Ni b’erilhuthonda embere sya Yehova okwa mibere bakathwaliramu olhukwamirwa olhu. Neryo thukabya thukasikya abalhume aba, thukasikaya Yehova.​—Soma 1 Abanya Tesalonika 5:12; Abaebrania 13:17; lebaya Endomeko 14.

16. Ni kyahi ekyangaleka ithwabugha thuthi abasyakulhu n’abaghombe abawathikya omwa kithunga bakasombolhawa n’omulimu abuyirire?

16 Abasyakulhu n’abaghombe abawathikya bakawathikaya abali omwa kithunga eribya buthaleghulha kandi bughuma. Aliwe nabu sibahikene ng’ithwe. Neryo kwesi bakasombolhawa bathi? Baghalha bethu aba batholere ibaberererya ebikabayithaghisibawako ebiri omwa Biblia. (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) Yehova mwakolesya omulimu abuyirire eriwathikya abahandika e Biblia erisoborera ebikayithaghisibawa ebyo. Abasyakulhu bakasaba Yehova y’omulimu wiwe abuyirire bakakania okw’oyutholere erisombolhwa ng’omusyakulhu kutse omughombe muwathikya. Ahathe erithika-thika, ebithunga biri ahisi sy’obusondoli bwa Yesu na Yehova. (Emibiri 20:28) Abalhume abakasombolhawa erithuwathikya n’erithutsomana ni lhusunzo erilhua oku Nyamuhanga.​—Abanya Efeso 4:8.

17. Erikangania erisikya, ni kyahi ekya mwali wethu anganayithagha erikolha?

17 Okwa bundi buthuku hakanayira ihabya isihali abasyakulhu kutse abaghombe abawathikya abanga kolha mubiiri mulebe omwa kithunga. Abandi baghalha bethu ababatizibirwe bangana wathikya, aliwe hamabya isihali n’omughuma, mwali wethu angana kolha olhukwamirwa olhwanga kolirwe na mughalha wethu oyubatizibirwe. Ekyo kyamabya, atholere iniaswika omuthwe, obundi omwa kitambara kutse esapeho. (1 Abanya Korinto 11:3-10) Omwa nzira eyo, akakanganaya ngoku asikirye emitheghekere ya Yehova ey’obukulhu omw’eka, n’omwa kithunga.​—Lebaya Endomeko 15.

ERISIKYA ABATHABALI

18, 19. (a) Thuk’ighaki omwa Abanya Roma 13:1-7? (b) Thwanga kangania thuthi ku thusikirye ab’egavumente?

18 Munabwire, Yehova akalighira esyogavumente eribya n’obuthoki bulebe, kandi thutholere ithwabasikya. Bakatheghekanaya ebihugho nuku byanga kolha ndeke n’erikolera abandu b’emibiiri muthina-muthina. Abakrisitayo bakaghendera okwa busondoli obuli omu Abanya Roma 13:1-7. (soma.) Thukasikaya “abathabali” n’erisikya ebilhaghiro by’erihanga kutse omwa bulhambu obwathulimu. Ebilhaghiro ebi byangana hamba okwa maka wethu, esuburu yethu, kutse ebyathuwitheko. Ng’eky’erileberyako, thukathuha emisolho n’erisulirirya ndeke esyofomu esya gavumente yikayithagha. Aliwe ni kyahi ekya thutholere erikolha egavumente yamabugha yithi thukole ekindu ekikathwa ebihano bya Nyamuhanga? Omukwenda Petero mwabugha athi: “Litholere ithwakenga Nyamuhanga kwilhaba abandu.”​—Emibiri 5:28, 29.

19 Thwamabya b’erikolongana n’omukulhu omwa gavumente, ng’omutsweri kutse omupolisi, thutholere ithwakikolha omw’isikya. Abakrisitayo abalere bakasikaya abasomesya babu n’abandi abakakolera okwa sukuru. N’aha thukakolera, thukasikaya oyuthuhere omubiiri, nomukyangabya indi abandi bakoli sibali kolha ekyo. Thukabya thukakolha eki, thukagherereraya omukwenda Paulo oyuwasikaya abathabali nomwakine indi okwa bundi buthuku ikikanakalha. (Emibiri 26:2, 25) Abandi nomubanga thukolha nabi, thukabasikaya.​—Soma Abanya Roma 12:17, 18; 1 Petero 3:15.

20, 21. Ni bindu byahi bibuya ebyangabya thwamasikya abandi?

20 Omwa kihugho kyosi, erisikya linemwongera erikeha omwa bandu. Aliwe abandu ba Yehova bali mbaghane. Ni kilhubirirwa kyethu erisikya obuli mundu. Thukakwama obusondoli bw’omukwenda Petero buno: “Musikaye abandu bosi.” (1 Petero 2:17) Thwamasikya abandi, kikalhangirika. Yesu mwathubwira athi: “Muleke ekyakakalha kyenyu kikoleraye kithya embere sy’abandu, balhangire emibiiri yenyu mibuya, bapipe Thatha wenyu oyuli elhubulha.”​—Matayo 5:16.

21 Thukabya thukakangania erisikya omw’eka, omwa kithunga, n’omwa yindi mibere omwa ngebe, eky’erileberyako kyethu ekyuwene kyangana leka n’abandi ibanza erigha bingyi oku Yehova. Kandi n’omw’isikya abandi, thukabya ithwamasikya Yehova iyuwene-wene. Eki kikatsemesaya Yehova kandi ikyaleka iniaminya ku thumwanzire.