Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ESURA 11

Enyuma w’Ekiro ky’Obuheruki

Enyuma w’Ekiro ky’Obuheruki

“Olhwanzo silhulilemawa.”​—1 ABANYA KORINTO 13:8, NW.

1, 2. Mbwino obutheke eribya mw’ebitsibu kikamanyisaya kithi bwamalema? Soborera.

OBUTHEKE ni kihembo erilhua oku Yehova. Bwangana leka omundu iniatsema. Aliwe obuli butheke na bitsibu byabu. Nibya n’ebitsibu bikanabya nga sibyendi syahwa, kandi omulhume na mukali wiwe ibangana yowa nga sibakiri bughuma ngoku batsuka.

2 Isi kya thuswekaya obutheke bwethu bwamabya ibune mubanika mw’ebitsibu. Aliwe, obutheke eribya mw’ebitsibu sikirimanyisaya kithi bwamalema. Nibya n’abathahenie ababirilhaba omwa bitsibu ebikalire babiribana esyonzira sy’erisuba-subania obughuma bwabu n’erighumya obutheke bwabu. Bathi?

ERIYITHUNDA HAKUHI NA NYAMUHANGA KANDI HAKUHI N’OMWANZE WAWU

3, 4. Okwa bundi buthuku ni byahi ebyanganabya omwa butheke?

3 Obutheke bukaletha abandu babiri abathasosene bo haghuma, obuli mundu awithe eby’anzire n’eby’athanzire, amalengekania n’emibere muthina-muthina ey’erikolera mw’emyatsi. Kandi omulhume na mukali wiwe banganabya ibalhuire omwa mibere n’ebihanda ebithasosene. Kikathwalha obuthuku n’akaghalha abathahenie eriminyana n’eriyitheghererania.

4 Obuthuku bune mulhaba, omulhume na mukali wiwe bangana tsuka obuli mundu eritsomana ebiwe n’eriyisanga isibakiri bughuma. Ibangana yisanga obuli mundu iniali bwiwe. Ni kyahi ekyanga bawathikya eribya bughuma?

Erihabulha lye Biblia ni likulhu obutheke erithoka eryuwana

5. (a) Ni kyahi ekyanga wathikya Omukristayo eriyithunda hakuhi n’omwanze wiwe? (b) Erikwamana na Abaebrania 13:4, thutholere ithwalhangira thuthi obutheke?

5 Yehova akaha obusondoli obuwene obwangana kuwathikya iwe n’omwanze wawu eriyithunda hakuhi nayu kandi hakuhi n’omwanze wawu. (Esyonyimbo 25:4; Isaya 48:17, 18) Akathubwira athi: “Abandu bosi bakenge eriherukya.” (Abaebrania 13:4) Ekindu ekya wukakenga kikabya ini ky’obughuli kandi ini ky’omughaso. Wukakitheghaya n’erithendi kihamba kithya-kithya. Yehova kw’anzire ithwalhangira thuthya obutheke.

ERIANZA YEHOVA LYANGANA WATHIKYA OBUTHEKE BWAWU

6. Matayo 19:4-6 hakathubwira hathiki okwa malengekania agho Yehova awithe okwa butheke?

6 Yehova yuwatsukisaya obutheke bw’erimbere. Mughalha wiwe, Yesu, mwabugha athi: “Simwethasoma amasako aya kwehi? Athi, oyo wahangikabo erimbere mwahangikabo, omulhume n’omukali, athi, Busana n’omwatsi oyu omundu asyasighania ise wiwe na nyinya wiwe, inialhanda oko mukali wiwe, na babiri basyabya mubiri mughuma. Neryo lithya sibakiri babiri, nikwa mubiri mughuma. Neryo abo Nyamuhanga abirimathania haghuma, sihabye mundu oyukaghabulhabo.” (Matayo 19:4-6) Eritsuka kera, Yehova mwatsukisya obutheke ini bw’eribyaho kera na kera. Abya anzire amaka iniabya bughuma inianatsemire n’eritsemera engebe.

7. Abalhume na bakali babu banga ghumya bathi obutheke bwabu?

7 Aliwe, munabwire abathahenie bakabana ebitsibu n’emilyambo mingyi kwilhaba kera. Okwa bundi buthuku ebitsibu bikanabya bingyi ibayowa obutheke bwabu nga sibwendi ghuma neryo ibabikyako. Aliwe eriminya Yehova ng’akalhangira athi obutheke kyangana thuwathikya.​—1 Yoane 5:3.

8, 9. (a) Thutholere ithwakwama obusondoli bwa Yehova obuhambire okwa butheke mughulhu wahi? (b) Thwanga kangania thuthi ngoku thukalhangira obutheke bwethu mw’obw’obughuli?

8 Obusondoli bwa Yehova bukathughasira mughulhu wosi. Ngoku thwanabirilhangira, akathuhabulha athi: ‘Eriherukya likengawe.’ (Abaebrania 13:4; Omugambuli 5:4) Thwamaghendera okwa busondoli bwa Yehova nibya n’omughulhu kikalire, ahathe erithika-thika ithukendi ghasirwa.​—1 Abanya Tesalonika 1:3; Abaebrania 6:10.

9 Kundi obutheke bwethu ni bw’obughuli embere syethu, thwanzire ithwayitheya okw’ikolha kutse eribugha ekindu kyosi-kyosi ekyangana butsandya. Aliwe, thwanzire ithwaghumya obughuma bwethu. Ekyo thwanga kikolha thuthi?

KENGA OBUTHEKE BWAWU OMWA BYA WUKABUGHA N’EBYA WUKAKOLHA

10, 11. (a) Ni bitsibu byahi ebikalire ebiri omwa matheke malebe? (b) Busana naki ni kikulhu erilengekania okwa mibere thukakaniranayamu n’abanze bethu?

10 Hali nzira nene esy’omundu angaletheramu omwanze wiwe obulhumi. Thunasi ngoku Abakristayo sibatholere bakaswirya abanze babu kutse erikolha ekyosi-kyosi ekyanga bahuthalya. Aliwe, thwangana huthalya abandi omwa binywe. Ebinywe byanganabya byuma by’amalhwa. Omukali mughuma mwabugha athi: “Mwira waghe akanyihuthangalhaya omwa binywe. Nomwakine indi sindi kw’ebironda, aliwe eribera erinyitsuma athi ‘Wuli muheke!’ kandi ‘Siwuwithe mughaso!’ byabirinyihuthalya omwa muthima.” Omulhume mughuma mwabugha athi mukali wiwe akamughaya omwa binywe n’erimulhuka-lhuka amena. Akabugha athi: “Ebinywe eby’akabugha si nangathoka eribughira ahali abandi. Ky’ekikaleka ingabya isinangakania nayu kandi ingayilhuira okwa mubiiri kw’omwa kiro. Ngayowa ingaliyo buholho kwilhaba eribya eka.” Ebinywe by’ebitsumi, eby’obutsurumi kandi ebikahithanaya, bikanyirire munabwire.

11 Omulhume na mukali wiwe bamasubirania omwa bitsumi, kikabalethera ebironda omw’iyowa lyabu ebithe byanga lhama lhuba. Omo kwenene, eyi si y’emibere eya Yehova anzire omulhume n’omukali ibayithwaliramu. Aliwe wangana hithania omwanze wawu omwa buthaminya. Iwe iwanganayowa nga wunemukangania omwanze wawu y’olhukeri, aliwe omwanze wawu iyo akayowa athi? Ekya wulyabugha kyamabya imukikahithanaya omwanze wawu, iwunemwendi hindulha emibughire yawu?​—Abanya Galatia 5:15; soma Abanya Efeso 4:31.

12. Abathahenie, ni kyahi ekyanga hamba okwa bughuma bwabu na Yehova?

12 Emibere eya thukakaniranayamu n’abanze bethu, mbulha thuli omwa bandu, kutse thuli ithwibene yikahamba oku Yehova. (Soma 1 Petero 3:7.) Yakobo 1:26 hakathwibukaya kino: “Omundu amaghanirya athi akakwama ekisomo kyo ndeke nikwa isyali kunga olhulimi lhwiwe, akayitheba, n’ekisomo kiwe ni kya busa.”

13. Ni yindi nzira yahi eya thwanga hithaniryamu abanze bethu?

13 Hane eyindi mibere eyo abathahenie batholere ibayitheyako. Ng’eky’erileberyako, omwanze wawu angayowa athi wamatsuka eribya wukaghunza obuthuku buuli n’omundu mulebe? Nomuhangabya ihane nzumwa mbuya, ng’erithulira haghuma kutse eriwathikya omwa kitsibu kirebe, mbwino omwanze wawu iniane mwendi yowa nabi? Omukali Omukristayo mughuma mwabugha athi: “Erilhangira mwira waghe akaghunza ndambi nene n’owundi mwali wethu omwa kithunga n’erimutsomana kutsibu kikanyiponesaya. Kikaleka ingayilhangira mw’owa bbule.”

14. (a) Ni kwenene yahi eya thuk’igha omwa Enzuko 2:24? (b) Ni kyahi ekya thutholere ithwayibulya?

14 Ithwe ng’Abakristayo thuwithe olhukwamirwa lhw’eritsomana ababuthi bethu n’abalikyethu omwa kithunga kyethu. Aliwe, omughulhu thuk’ingira omwa butheke, olhukwamirwa lhwethu lhukulhu lhukabya iry’eritsomana mwira wawu kutse mukali wawu. Yehova mwabugha athi omulhume “asyalhanda oko mukali wiwe.” (Enzuko 2:24) Eriyowa ly’omwanze wawu litholere iryabya likulhu embere syawu. Thayibulya: ‘Nganemuha omwanze y’obuthuku, eritsomana, n’olhwanzo olhw’akayithagha?’

15. Busana naki Abakrisitayo abathahenie sibatholere bakabeghera kutsibu okwa mundu mulebe kwilhaba omwanze wabu?

15 Thwamabeghera kutsibu okwa mundu mulebe kwilhaba omwanze wethu, ikikendi hira obutheke bwethu bw’omwa bitsibu. Ithwangana yisanga ithwabirimuthungira olhwanzo n’eritsuka nayu eby’olhuthetho. (Matayo 5:28) Eriyowa ng’eryo lyangana kanyirira iryaleka iwakolha ekindu ekyanga tsandya obutheke bwawu.

“ENGYINGO YABU YIBYE YABO IBOBENE-BENE”

16. Ni kihano kyahi ekya Biblia yikaha ekihambire okwa butheke?

16 E Biblia yikabya yabiribugha yithi: ‘Abandu bosi bakenge eriherukya,’ yikathasyabugha yithi: “Engyingo yabu yibye yabo ibobene-bene, kusangwa Nyamuhanga asyatswera abamaraghane n’abasingiri.” (Abaebrania 13:4) Hano, “engyingo yabu” y’emyatsi y’engyingo ahakathi-kathi k’omulhume na mukali wiwe. (Emisyo 5:18) Obughuma obu thwanga busikya thuthi n’erithendi butsandya?

17. (a) Munabwire abandu bangyi bakalhangira bathi obusingiri? (b) Abakristayo batholere ibalhangira bathi obusingiri?

17 Abandi munabwire bakayowa bathi siki oyuli omwa butheke eribya iniane muraghana n’abandi b’eyihya. Sithwanga ligha erighendera okwa malengekania ayo. Yehova akakikanganaya ndeke-ndeke ngoku aponire obusingiri n’amaraghane. (Soma Abanya Roma 12:9; Abaebrania 10:31; 12:29) Thwamakolha emyatsi y’engyingo n’oyuthe mwanze wethu, ithukendibya ithwamatsandya obutheke bwethu. Ithukendi kangania ngoku sithusikirye ebihano bya Yehova, kandi ithukendibya ithwamatsandya obughuma bwethu nayu. Neryo thutholere ithwayihighulha n’okwa kindu kyosi-kyosi ekyanga thukolya okwa busingiri. Eki mwamuli eriyihighulha okw’ibya n’amalengekania awathatholere okwa wundi mundu.​—Yobu 31:1.

18. (a) Busana naki obusingiri kutse oburaghane buli ng’eriramya esyonyamuhanga sy’amabehi? (b) Yehova akalhangira athi obusingiri?

18 Omwa Israeli kera, Emighambo ya Musa eyikakanganaya ngoku obusingiri ni kibi ekikalire, ikiri ng’eriramya esyonyamuhanga sy’amabehi. Omundu oyuwangakolha ebi iniak’ithawa. (Abalawi 20:2, 10) Obusingiri kutse oburaghane bwabya busosene buthi n’eriramya esyonyamuhanga sy’amabehi? Omuisraeli iniakabya amaramya esyonyamuhanga sy’amabehi, iniakabya iniamathwa eriyilhagha liwe ery’eribya muthaleghulha oku Yehova. Amasingira, iniakabya iniamathwa eriyilhagha liwe ery’eribya muthaleghulha okwa mwanze wiwe. (Eriluayo 19:5, 6; Eryibuka Ebihano 5:9; soma Malaki 2:14.) Ahathe erithika-thika, kera, Yehova iniakalhangira obusingiri ini kibi ekikalire.

19. Ni kyahi ekyanga thuwathikya erithwamu erithendi singira?

19 Kandi ibbwa munabwire? Nomwakine indi sithuli ahisi sy’Emighambo ya Musa, amalengekania wa Yehova okwa by’obusingiri syali athahinduka. Ngoku thuthe thwangaramya enyamuhanga y’amabehi, sithutholere thukaleghulha okwa banze bethu. (Esyonyimbo 51:1, 4; Abanya Kolosai 3:5) Thwamaleghulha, ithukendibya isithuthasikya obutheke bwethu kandi na Nyamuhanga wethu Yehova.​—Lebaya Endomeko 26.

NGOKU WANGA GHUMYA OBUTHEKE BWAWU

20. Amenge akaghasira athi obutheke?

20 Wanga ghumya wuthi obutheke bwawu? Ekinywe kya Nyamuhanga kikabugha kithi: “Enyumba yikahimbawa omwa menge, na busana n’eriminya yikasingikawa.” (Emisyo 24:3) Enyumba yangana huhirira n’erithendibya mwa kindu kutse iyahuha, ikya tsemesya eribya muyo, n’obutheya. Kuthya n’obutheke. Omundu w’amenge akalhangira athi obutheke bwiwe bukabya mw’obutheya, bukuwana, n’eritsemesya.

21. Eriminya lyanga ghumya lithi obutheke?

21 Yikakania okwa nyumba eyo, e Biblia yikongera yithi: “Na busana n’eriminya ebyumba bikusulibawa omwa bindu by’obughuli n’ebikatsemesaya.” (Emisyo 24:4) Ebya wuk’igha omwa Kinywe kya Nyamuhanga byangan’uwania obutheke bwawu. (Abanya Roma 12:2; Abanya Filipi 1:9) Inywe ng’abathahenie mukabya mukasoma haghuma e Biblia n’ebitabu byethu, mutholere imwakania ngoku mwanga ghendera okwa bya muk’igha. Musondekanaye esyonzira esyo mwanga kanganiraniamu olhwanzo n’erisikya, kuthya n’erikangania olhukeri n’obulengekania obuwene. Saba Yehova akuwathikaye eribya n’emibere eyanga ghumya obutheke bwawu nuku omwanze wawu ang’ongera erikwanza.​—Emisyo 15:16, 17; 1 Petero 1:7.

Ghendera okwa busondoli bwa Yehova omw’iramya ly’eka

22. Busana naki thutholere ithwakangania olhwanzo, erisikya n’eriha ekitsumbi oko banze bethu?

22 Thutholere ithwakolha ekyosi-kyosi ekya thwanga thoka eritsomana bira bethu kutse bakali bethu omo lhwanzo, omw’isikya, n’omw’ibaha ekitsumbi. Neryo obutheke bwethu ibukendi tsemesya n’erighuma. Kandi ekikulhu kutsibu ithukendi tsemesya Yehova.​—Esyonyimbo 147:11; Abanya Roma 12:10.