Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ESURA 3

Sombolha Abanywani Abanzire Nyamuhanga

Sombolha Abanywani Abanzire Nyamuhanga

“Wulendere haghuma n’abandu b’amenge nawu wasyabya w’amenge.”​—EMISYO 13:20.

1-3. (a) Thukighaki omwa Emisyo 13:20? (b) Busana naki thutholere ithwasombolha ndeke abanywani?

WUNE wathalhangira ngoku omwana akasamalira ababuthi biwe? Nomwangabya isyali atsuka eribugha, akabya inianemuhamba ebyosi eby’akalhangira n’eby’akowa. Akabya anemukulha, akatsuka erigherererya ababuthi biwe nibya isyathasamalira n’ebya bakakolha. Sikiriswekaya n’abakulire eribya nabu ibangana tsuka erilengekania n’erikolha ng’abandu abo bakasiba nabu kutsibu.

2 Omwa Misyo 13:20, hakathubwira hathi: “Wulendere haghuma n’abandu b’amenge nawu wasyabya w’amenge.” Hano, ekinywe ‘erilendera haghuma’ n’omundu mwamuli erithwamu erighunza obuthuku iwune nayu. Eki sikwama ky’eribya n’omundu buyira. Omusomi mughuma we Biblia mwabugha athi erilendera haghuma n’omundu mwamuli erianza omundu oyo n’eriyowa iwanzire eribya haghuma nayu. Abandu abathukaghunza nabu buthuku, kutsibu-tsibu abanywani bethu bakathuhambako kutsibu.

3 Banywani bethu bangana thuhambako ndeke kutse nabi. Emisyo 13:20 hakathasyabugha hathi: “Omwira w’abakiru asyakwa.” Abanywani abanzire Nyamuhanga bakendi thuhira mw’omuhwa ow’erisighalha bathaleghulha okw’iyo. Erithuwathikya erisombolha ndeke abanywani, leka thulebaye nga ni bandu abali bathi aba Yehova akasombolha eribya banywani biwe.

ABANYWANI BA NYAMUHANGA BABAHI?

4. Busana naki ni lhusunzo lhunene kutsibu eribya banywani ba Nyamuhanga? Busana naki Yehova mwahulha Abrahamu mwa munywani wiwe?

4 Yehova, Omuthabali w’obuhangwa bwosi, akathuha akaghisa k’eribya banywani biwe. Olhu ka ni lhusunzo lhunene. Yehova akasombolha ndeke abatholere eribya banywani biwe. Akasombolha abamwanzire n’erimuyikethera. Thalengekania oku Abrahamu. Abya inianayitheghekire erikolera Nyamuhanga y’ekyosi-kyosi. Mughulhu wosi, Abrahamu mwakangania ku ni muthaleghulha kandi mwowa. Nibya abya inianayitheghekire erihonga mughalha wiwe iya Isaka. Abrahamu aby’ikirirye ngoku “Nyamuhanga angathoka erilhubukya Isaka oko baholi.” (Abaebrania 11:17-19; Enzuko 22:1, 2, 9-13) Abrahamu abya muthaleghulha kandi mwowa, na Yehova mwa mwahulha mwa “mwira wiwe” kutse munywani wiwe.​—Isaya 41:8; Yakobo 2:21-23.

5. Yehova akayowa athi busana n’abathaleghulha okw’iyo?

5 Yehova akalhangira banywani biwe mw’ab’obughuli. Abanywani biwe ibo bakatsomana kutsibu obuthaleghulha bwabu oku Yehova kwilhaba ekindi kindu kyosi-kyosi. (Soma 2 Samweli 22:26.) Ni bathaleghulha kandi ni bowa kundi bamwanzire. E Biblia yikabugha yithi “obwira bwiwe buli haghuma n’abathunganene,” abo abakamwowa. (Emisyo 3:32) Yehova akakokaya abanywani biwe eribya bagheni b’embaghane omwa “hema” yiwe. Akabakokaya erimuramya n’erimusaba okwa ndambi yosi-yosi.​—Esyonyimbo 15:1-5.

6. Thwanga kangania thuthi ku thwanzire Yesu?

6 Yesu mwabugha athi: “Omundu amanyanza asyakenga ebinywe byaghe. Kandi thatha waghe asyamwanza.” (Yoane 14:23) Neryo eribya banywani ba Yehova, thutholere ithwanza na Yesu n’erikolha eby’abugha athi thukole. Ng’eky’erileberyako thukakenga ekihano kya Yesu eky’erithulira n’eriyira abigha. (Matayo 28:19, 20; Yoane 14:15, 21) Kundi thwanzire Yesu, ‘thukakwama olhughobe lhwiwe’ lhwa ndeke. (1 Petero 2:21) Yehova akatsema akalhangira thukalengaho erigherererya ndeke Mughalha wiwe omwa byosi ebya thukabugha n’erikolha.

7. Busana naki thutholere ithwalhangira thuthi banywani bethu ni banywani ba Yehova?

7 Abanywani ba Yehova bakakanganaya erikirirya, ni bathaleghulha kandi bowa, kandi banzire Mughalha wiwe. Thukanasombolha abanywani abali ng’abo Yehova akasombolha? Banywani bawu bamabya ibane mugherererya Yesu n’erisangira kutsibu omw’ikangirirya abandi oko Bwami bwa Nyamuhanga, ibangana kuwathikya eribya mundu mubuya kandi muthaleghulha oku Yehova.

ERIGHIRA OKWA BY’ERILEBERYAKO EBIRI OMWA BIBLIA

8. Ni kyahi ekya wamanza okwa bunywani bwa Ruta na Naomi?

8 Omwa Biblia, thwangana soma okwa manywani mangyi, ng’obunywani bwa Ruta na nyoko-byalha wiwe, iya Naomi. Abakali aba ibalhuire omwa bihugho n’emibere eyithasosene, kandi Naomi abya mukulhu kutsibu oku Ruta. Aliwe babya banywani ndeke kundi abosi babya banzire Yehova. Naomi abere akanza erilhua omwa kihugho kye Moabu erisuba e Israeli, “Ruta mwamumakirira.” Mwabwira Naomi athi: “Abandu bawu basyabya bandu baghe; na Nyamuhanga wawu abye Nyamuhanga waghe.” (Ruta 1:14, 16) Ruta aby’awithire Naomi y’olhukeri. Babere babirihika e Israeli, Ruta mwakolha kutsibu eriwathikya munywani wiwe oyu. Naomi mwanza Ruta ya kutsibu kandi mwamuha n’erihano eryuwene. Ruta iniakamuhulikirira, kandi erighunzerera abosi mubabana emighisa mingyi.​—Ruta 3:6.

9. Ni kyahi ekikakutsemesaya okwa bunywani bwa Dawudi na Yonatana?

9 Dawudi na Yonatana ni kindi ky’erileberyako ekyuwene eky’abanywani ababya bathaleghulha oku Yehova. Yonatana angabya iniabya alengirye Dawudi y’emyaka 30 kandi yuwanga thasyabere mwami we Israeli. (1 Samweli 17:33; 31:2; 2 Samweli 5:4) Aliwe abere abiriminya ngoku Yehova abirisombolha Dawudi eribya mwami, mwathakwa erihali kutse eryanza erimurwanisya. Omwakanya k’ekyo, Yonatana mwakolha ekyosi-kyosi eky’angathoka erisighika Dawudi. Ng’eky’erileberyako, omughulhu Dawudi abya omwa kabi, Yonatana mwawathikya ‘omw’isikya omuthima wa Dawudi oku Yehova.’ Nibya mwatsama n’engebe yiwe busana na Dawudi. (1 Samweli 23:16, 17) Dawudi nayu abya munywani muthaleghulha. Mwayilhagha erisyatsomana eka ya Yonatana, kandi mwakiberererya nibya na Yonatana iniabirinaholha.​—1 Samweli 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samweli 9:1-7.

10. Ni kyahi ekya wam’igha okwa ky’erileberyako ky’obunywani bw’Abaebrania basathu?

10 Sadiraki, Mesaki, na Abedenego babya balhwana basathu Abaebrania kandi abanywani, abathwalhawa haali okw’ab’eka yabu inina baana. Nomubanabya haali okw’ab’eka yabu, mubawathikania erisighalha inina bathaleghulha oku Yehova. Ibamabirikulha, erikirirya lyabu mulyalengwako omughulhu omwami Nebukadneza alhaghira athi baramaye esanamu eyikolirwe omwa horo. Sadiraki, Mesaki, na Abedenego mubaghana eriramya esanamu n’eribwira omwami bathi: “Wuminye ko thuthendirigha erikolera esyonyamuhanga syawu, kutse eriramya esanamu y’omulinga wasingika.” Erikirirya lyabu mulyabya likalengwako, abanywani basathu aba mubasighalha bathaleghulha oku Nyamuhanga wabu.​—Danieli 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Thukaminya thuthi ngoku Paulo na Timoteo babya banywani ndeke?

11 Omughulhu omukwenda Paulo abana omulhwana mulere Timoteo, mwalhangira ngoku Timoteo aby’anzire Yehova kandi ngoku kwenene abya atsomene ekithunga. Neryo Paulo mwathendeka Timoteo eriwathikya balikyabo omwa myanya muthina-muthina. (Emibiri 16:1-8; 17:10-14) Timoteo mwakolha kutsibu indi Paulo mwabugha athi: “Abirikolha haghuma naghe omo mubiiri w’erighenda-ghendya Engulhu Yuwene.” Paulo mwaminya ngoku Timoteo angatheghirye ndeke balikyethu. Babere banemukolha kutsibu erikolera Yehova, Paulo na Timoteo mubabya banywani babuya.​—Abanya Filipi 2:20-22; 1 Abanya Korinto 4:17.

NGOKU THWANGA SOMBOLHA ABANYWANI BETHU

12, 13. (a) Busana naki thutholere ithwasombolha ndeke abanywani bethu nibya n’omwa kithunga? (b) Ni kyahi ekyaleka omukwenda Paulo iniaha erikunga eriri omu 1 Abanya Korinto 15:33?

12 Omwa kithunga, thwangan’ighira okwa balikyethu n’eriwathikania eribya bathaleghulha. (Soma Abanya Roma 1:11, 12.) Aliwe n’omwa kithunga, thutholere ithwayitheya thukasombolha nga nindi yukendibya munywani wethu w’okwa ndungu. Thuwithe balikyethu bangyi abuwene abalhuire omwa bihugho n’emibere muthina-muthina. Abandi ni bahya-bahya omwa kithunga, n’abandi babirikolera Yehova habw’emyaka mingyi. Kikathwalha buthuku obughuma bw’omundu na Yehova erikulha-kulhana ngoku ekighuma kikanathwalha buthuku eryera. Neryo thutholere ithwakangania abandi b’erighumisirizya n’olhwanzo n’eribera erisombolha abanywani bethu omwa menge.​—Abanya Roma 14:1; 15:1; Abaebrania 5:12–6:3.

13 Okwa bundi buthuku, omwa kithunga mwangana buthuka emibere mirebe eyikalire, neryo ithukendi yithagha eriyitheya kutsibu. Ikyanganabya indi mughalha wethu kutse mwali wethu anemukolha ekye Biblia yikabugha yithi ni kibi. Kutse omundu angana kulha-kulhania omubere w’erineghena owangana tsandya ekithunga. Eki sikirithuswekaya, kundi nibya n’omwa kighonye ky’erimbere, ihakanayira omwa kithunga imwabya ebitsibu. Nibya, omukwenda Paulo okwa buthuku obo mwanakunga Abakristayo athi: “Simuthebibawe, kundi abira babi bakatsandaya omuthima mubuya.” (1 Abanya Korinto 15:12, 33) Paulo kandi mwakunga na Timoteo athi iniayitheya akasombolha oyuwangabya munywani wiwe w’okwa ndungu. Ekyo kya thunatholere ithwakolha na munabwire.​—Soma 2 Timoteo 2:20-22.

14. Abanywani abo thukasombolha bakahamba bathi okwa bughuma bwethu na Yehova?

14 Thutholere ithwatheya obughuma bwethu na Yehova. Kya kindu ky’obughuli bunene ekya thuwithe. Neryo thukayihighulha okw’inywana omundu wosi-wosi oyuwanga tsekya erikirirya lyethu n’eritsandya obughuma obo. Ngoku thuthe thwangahira epamba y’omwa maghetse awakinire neryo yikalhuamo iyinahenirye, sithwangabya n’abanywani abakakolha ebithuwene neryo thukalengekania thuthi kikendi thwolhobera erikolha ebindu ebyuwene. Thutholere ithwasombolha ndeke abanywani bethu.​—1 Abanya Korinto 5:6; 2 Abanya Tesalonika 3:6, 7, 14.

Wangana bana abanywani babuya abanzire Yehova

15. Wanga kolhaki eribana abanywani abuwene omwa kithunga?

15 Omwa kithunga, wangana bana mw’abandu abanzire ndeke Yehova. Banganabya banywani bawu b’okwa ndungu. (Esyonyimbo 133:1) Siwusondaye ab’emyaka kutse ab’emibere ng’eyawu basa. Wibuke ngoku Yonatana abya mukulhu oku Dawudi, na Ruta abya mulere kutsibu oku Naomi. Thwanzire erighendera okw’ihabulha lye Biblia: “Muthukanganaye ebiri omwa mithima yenyu.” (2 Abanya Korinto 6:13; soma 1 Petero 2:17.) Kandi wukabya wukongera erigherererya Yehova, n’abandi ku bakan’ongera bathya erianza erikunywana.

OMUGHULHU HALI EBITSIBU

16, 17. Omundu omwa kithunga amathuhithania, sithutholere thukakolhaki?

16 Omw’eka yosi-yosi, mukabya abandu b’emibere eyithasosene, amalengekania, n’emibere y’erikolera mw’ebindu. Kwabine bithya n’omwa kithunga. Erithendi sosana eri likatsemesaya, kandi thwangan’ighira bingyi okwa bandi. Aliwe okwa bundi buthuku, erithendi sosana eri lyangana leka ithwayitheghererya nabi balikyethu n’eribahithanako. Hanganayira ibathuhithania kutse ibaleka ithwayowa nabi. (Emisyo 12:18) Thunatholere ithwalighira ebitsibu ng’ebi erithughunza amani kutse erithusegherya haali okwa kithunga?

17 Eyihi. Omundu nomwanga thuponesya athi, sithwanga seghera haali okwa kithunga. Yehova akabya isiyuwamathuhithania. Mwathuha engebe n’ebindi ebyosi. Yathutholere ithwakangania olhwanzo n’obuthaleghulha bwethu. (Eribisulirwa 4:11) Ekithunga ni kihembo erilhua oku Yehova ekikathuwathikaya eribya ithune n’erikirirya erighumire. (Abaebrania 13:17) Sihali kiro thwanga ghana ekihembo kiwe ambu kundi omundu athuhithenie.​—Soma Esyonyimbo 119:165.

18. (a) Ni kyahi ekikendi leka ithwabya bughuma n’abalikyethu? (b) Busana naki thutholere ithwaghanyira abandi?

18 Thwanzire balikyethu kandi thwanzire eribya ithune nabu bughuma. Yehova syalithwalha mundu wosi-wosi ng’oyuhikene, nethu kwa thutholere ithwabya thuthya. (Emisyo 17:9; 1 Petero 4:8) Ithwe bosi thukasobaya, aliwe olhwanzo ilhukendi leka ithwalholha embere “erighanyirana.” (Abanya Kolosai 3:13) Olhwanzo ilhukendi leka ithuthakanyia erithendi yitheghererania like eribya kitsibu kinene. Ni kwenene, omundu amathuhithania, kyangana kalha erileka erikilengekaniako. Kyolhobire erihithana n’erikwa okwa mundu oyo kw’ekinigha. Aliwe eki ikikendi thughunza kw’etseme n’erithuhithania. Aliwe, thwamaghanyira oyulyathuhithanaya, ithwangana thekana omwa malengekania, ihabya obughuma omwa kithunga, kandi ekikulhu kutsibu, ithwabya n’obughuma obuwene na Yehova.​—Matayo 6:14, 15; Luka 17:3, 4; Abanya Roma 14:19.

OMUNDU AMAHIGHITHWA

19. Thutholere ithwaleka erikolongana n’omundu omwa kithunga mughulhu wahi?

19 Omw’eka eyiri mw’olhwanzo, obuli mundu akakolha olhumimbi lhwiwe eritsemesya abandi. Aliwe thalengekania omughuma iniayisamambulha. Obuli mundu omw’eka inialengaho kutsibu erimuwathikya, aliwe iniaghana obuwathikya obo. Iniangana thwamu erilhua eka, kutse omulhume nyineka iniamuthibithako. Ekindu ekiri ng’ekyo kyanganabya omwa kithunga. Omundu anganathwamu erikolha ebindu ebithetsemesaya Yehova n’ebyanga tsandya ekithunga. Iniaghana obuwathikya n’erikangania omwa mikolere ngoku syakyanzire eribya omwa kithunga. Anganathwamu eriyilhuira omwa kithunga, kutse iniahighithwa. Ekiri ng’eki kyamabya, e Biblia yikabugha ndeke-ndeke yithi sithutholere ‘thukathamba’ n’omundu ng’oyo. (Soma 1 Abanya Korinto 5:11-13; 2 Yoane 9-11) Eki kyangana kalha kutsibu omundu amabya ini munywani wethu kutse ini muhughu. Aliwe omwa mibere ng’eyi, obuthaleghulha bwethu oku Yehova butholere ibwabya bunene kutsibu kwilhaba obwa thuwithire omundu wosi-wosi.​—Lebaya Endomeko 8.

20, 21. (a) Endegheka y’erihighitha yikakanganaya yithi olhwanzo? (b) Busana naki ni kikulhu erisombolha ndeke abanywani?

20 Erihighitha omundu y’omwa kithunga ni ndegheka y’olhwanzo erilhua oku Yehova. Yikatheghaya ekithunga okwa bathetsomana ebihano bya Yehova. (1 Abanya Korinto 5:7; Abaebrania 12:15, 16) Kandi kikaleka ithwakangania ku thwanzire erina lya Yehova, ebihano biwe, na Yehova iyuwene-wene. (1 Petero 1:15, 16) Kandi endegheka y’erihighitha yikakanganaya olhwanzo okwa mundu oyuthakiri omwa kithunga. Erisuyirwa erikalire eri likamuwathikaya eriminya ngoku eky’akakolha sikyuwene n’erimuhira mw’omuhwa w’eriyisubamu. Abangyi abanabya bahighithirwe endambi muyahika bamasuba oku Yehova n’erikokibwa ndeke omwa kithunga.​—Abaebrania 12:11.

21 Banywani bethu bakathuhambako, omwa nzira muthina-muthina. Neryo kwesi ni kikulhu erisombolha ndeke abanywani. Thwamanza abo Yehova anzire, ithukendibya n’abandu abangana thuwathikya erisighalha bathaleghulha okw’iyo erihika kera na kera.