Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ESURA 5

Ngoku Thwanga Yihighulha Okwa Kihugho

Ngoku Thwanga Yihighulha Okwa Kihugho

‘Simuli b’ekihugho.’​—YOANE 15:19.

1. Ni kyahi ekya Yesu abya akalengekaniako omwa kiro athali aholha?

MWABYA omwa kiro Yesu isyali aholha. Abya inianasi ngoku akisiya iniasighania abigha biwe, kandi inianemulengekania kutsibu okwa buthuku bwabu bw’embere. Mwababwira athi: ‘Simuli b’ekihugho.’ (Yoane 15:19) Enyuma waho, mwabasabira oku Thatha wiwe athi: “Si b’ekihugho, ngoku nyithe w’ekihugho.” (Yoane 17:15, 16) Yesu amanyisayaki?

2. “Ekihugho” ekya Yesu akanayako ky’ekyahi?

2 Hano, “ekihugho” kikamanyisaya abandu abathekolera Nyamuhanga kandi abali omwa buthabali bwa Sitani. (Yoane 14:30; Abanya Efeso 2:2; Yakobo 4:4; 1 Yoane 5:19) Thwanga sighalha thuthi ‘isithuli b’ekihugho’? Omwa sura eno, thukendi kania okwa nzira nyingyi: Thukasighalha ithune bathaleghulha oko Bwami bwa Nyamuhanga kandi ithuthabya na lhuhandi omwa by’ekipolitiki. Thukayihighulha okwa kirimu ky’ekihugho. Thuk’ambalha n’eriyipamba okwa lhulengo olhutholere, kandi thuwithe amalengekania awatholere okwa by’esyosente. Kandi thuk’ambalha ebindu byosi by’amalhwa ebya Nyamuhanga akathuha.​—Lebaya Endomeko 16.

IBYA MUTHALEGHULHA OKO BWAMI BWA NYAMUHANGA

3. Yesu mwalhangira athi eby’ekipolitiki?

3 Omughulhu Yesu abya okwa kihugho mwalhangira abandu ibawithe bitsibu bingyi n’eribya omwa ngebe eyikalire. Mwabatsomana ndeke n’erianza eribawathikya. Mwanabya muthabali w’ekipolitiki? Eyihi. Abya inianasi ngoku ekya bandu bakayithagha bw’Obwami, kutse obuthabali bwa Nyamuhanga. Yesu angabere Mwami w’Obwami obo, kandi Obwami wabya mwatsi mukulhu omw’ithulira liwe. (Danieli 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yesu mwathayingirya omwa by’ekipolitiki, kandi mwasighalha isyali n’olhuhandi. Omughulhu Yesu abya embere sy’Omuthabali we Roma, iya Pontio Pilato, mwabugha athi: “Obwami bwaghe si bw’ekihugho kino.” (Yoane 18:36) N’abigha biwe nabu si babya na lhuhandi. Oyusomire ebyakera mwabugha omwa kitabu “On the Road to Civilization” athi Abakrisitayo abakera “isibali thunga bitsumbi omwa by’ekipolitiki.” Munabwire, Abakrisitayo ab’okwenene ku bakanayowa bathya. Thukasighika Obwami bwa Nyamuhanga buthaleghulha kandi si thulibya na lhuhandi omwa by’ekipolitiki.​—Matayo 24:14.

Wangana thoka erisoborera ekikaleka iwasighika buthaleghulha Obwami bwa Nyamuhanga?

4. Abakristayo b’okwenene bakasighika bathi Obwami bwa Nyamuhanga?

4 Abakwenda kutse [abaambasada] bakimanira egavumente yabu omwa kindi kihugho, neryo si bali yingiraya omwa by’ekipolitiki eby’ekihugho ekyo. Abahakabibwa, abawithe amaha w’erisyathabalha na Kristo omwa lhubulha, nabu kubane bathya. Paulo mwahandikira Abakrisitayo abahakabibwa athi: “Thuli bakwenda busana na Kristo.” (2 Abanya Korinto 5:20) Abahakabibwa bakimanira egavumente ya Nyamuhanga. Si bali yingiraya omwa by’ekipolitiki kutse omwa myatsi ye gavumente ey’ekihugho kino. (Abanya Filipi 3:20) Aliwe, abahakabibwa babiriwathikya esyomiliyoni sy’abandu erigha okwa buthabali bwa Nyamuhanga. “Ab’esindi mbuli,” abawithe amaha w’erisyikalha kera na kera omwa kihugho kihya-kihya kya Nyamuhanga, bakasighika abahakabibwa. Kuthya nabu si balibya na lhuhandi. (Yoane 10:16; Matayo 25:31-40) Omo kwenene, Omukristayo w’ekwenene syanga yingirya omwa by’ekipolitiki ky’ekihugho kino.​—Soma Isaya 2:2-4.

5. Ni nzumwa yahi eyikaleka Abakristayo ibathayingirya omwa lhuhi?

5 Abakrisitayo ab’okwenene bakalhangira Abakristayo balikyabo ng’eka nguma kandi bawithe obughuma nomubangabya ibakalhua omwa bihugho kutse emibere muthina-muthina. (1 Abanya Korinto 1:10) Thwamayalhwa okwa lhuhi, ithukendibya ithukalhwa n’ab’eka yethu, abaramya balikyethu, abo Yesu athulhaghira athi thwanze. (Yoane 13:34, 35; 1 Yoane 3:10-12) Eryongera okw’ekyo, Yesu mwabwira abigha biwe athi banze esyonzighu syabu.​—Matayo 5:44; 26:52.

6. Abaghombe ba Yehova ababiriyihayo bakalhangira bathi esyogavumente?

6 Nomwakine indi ithwe ng’Abakristayo sithulibya na lhuhandi, thukalengaho kutsibu eribya bikalhani babuya. Ng’eky’erileberyako, thukasikaya egavumente omw’ikenga ebilhaghiro byayu n’erithuha emisolho. Aliwe thukalengaho ‘eriliha Nyamuhanga ebindu bya Nyamuhanga.’ (Mariko 12:17; Abanya Roma 13:1-7; 1 Abanya Korinto 6:19, 20) “Ebindu bya Nyamuhanga” mwamuli olhwanzo olhwa thumuwithire, obwowa bwethu, n’eriramya lyethu. Thunayitheghekire eriherya esyongebe syethu omwakanya k’erithendiowa Yehova.​—Luka 4:8; 10:27; soma Emibiri 5:29; Abanya Roma 14:8.

GHANA “EKIRIMU KY’EKIHUGHO”

7, 8. “Ekirimu ky’ekihugho” niki, kandi kikahamba kithi okwa bandu?

7 Eriyihighulha okwa kihugho kya Sitani, kikamanyisaya kithi sithuli lighira “ekirimu ky’ekihugho” kikathusondolha. Ekirimu ekyo, w’amalengekania n’emibere eyikalhua oku Sitani, kandi kikasondolha abathekolera Yehova. Aliwe Abakristayo bakaghana amalengekania ayo. Ngoku Paulo anabugha, “ithwe sithwath’angirira ekirimu ky’ekihugho, nikwa thwabiriangirira omulimu ogho Nyamuhanga athuma.”​—1 Abanya Korinto 2:12; Abanya Efeso 2:2, 3; lebaya Endomeko 17.

8 Ekirimu ky’ekihugho kikaletha omwa bandu mw’eriyitsomana, emiyiheko, n’eriyisamambulha. Kikaleka ibalengekania bathi sibatholere eriowa Nyamuhanga. Sitani anzire abandu ibakolha ekyosi-kyosi eky’abanzire isi bathalengekania okwa byanga lhwiririramu. Anzire abandu ibikirirya bathi “esyongumbu sy’omubiri, kandi esyongumbu sy’ameso” bya bikulhu kutsibu omwa ngebe. (1 Yoane 2:16; 1 Timoteo 6:9, 10) Sitani anemulengaho kutsibu erithebya abaghombe ba Yehova n’erianza thulengekanaye ng’iyo.​—Yoane 8:44; Emibiri 13:10; 1 Yoane 3:8.

9. Ekirimu ky’ekihugho kyanga thuhambako kithi?

9 Ng’omuka owathukahumulha, ekirimu ky’ekihugho kiri ehosi-hosi. Thwamathendi lengaho kutsibu erikirwanisya, ikikendi thuhambako. (Soma Emisyo 4:23.) Eki kyangana tsuka omwa mibere eyikalhangirika nga siyiwithe butsibu, ng’eriligha erighendera okwa malengekania n’emibere y’abandu abathe ramaya Yehova. (Emisyo 13:20; 1 Abanya Korinto 15:33) Kutse ithwangana hambwako n’ebindu ng’erilebya eby’obutswatswa, abakayisamambulha okw’ikirirya, kutse amasatha awakahira engebe y’omwa kabi.​—Lebaya Endomeko 18.

10. Thwanga yihighulha thuthi okwa kirimu ky’ekihugho?

10 Neryo kwesi, thwanga yihighulha thuthi okw’isondolhwa n’ekirimu ky’ekihugho? Thutholere ithwayithunda hakuhi na Yehova n’erilighira amenge wiwe erithusondolha. Thutholere ithwasaba omulimu wiwe abuyirire buthumbya n’eriyihwerya omwa mubiiri wiwe. Yehova yuwithe obuthoki bunene kutsibu omwa buhangwa bwosi. Thuyikethere ngoku akendi thuwathikya, ithwathoka eriyihighulha okwa kirimu ky’ekihugho.​—1 Yoane 4:4.

AMBALHA OMWA MIBERE EYIKAKENGA NYAMUHANGA

11. Ekirimu ky’ekihugho kyabirihamba kithi okwa mibere abandu bakambaliramu?

11 Kandi thukakanganaya ngoku thuthe b’ekihugho omwa myambalire n’emiyipambire yethu. Abandu banene omwa kihugho bakambalha nuku balhangirawe, erianza erihira omwa bandi mw’amalengekania aw’eby’obutswatswa, erikangania eriyisamambulha, kutse erikangania ku bawithe esyosente. Abandi sibatsomene emisosere yabu. Bangana thwamu eriambalha kithya-kithya kutse eribya barofu. Si thwanga lighira emibere ng’eyi yikahamba okwa myambalire n’emiyipambire yethu.

Emyambalire yaghe yikanaha Yehova y’olhukengerwa?

12, 13. Ni misingyi yahi eyanga thuwathikya erithwamu okwa myambalire?

12 Ithwe ng’abaghombe ba Yehova, mughulhu wosi thukanza ithwambalha esitholere, esihenirye, esyuwene, n’esitholere okwa buthuku obutholere. Thukambalha esyongyimba esitholere ithunayitheghirye nuku thukanganaye ku thuli bandu “abakakenga Nyamuhanga.”​—1 Timoteo 2:9, 10; Yuda 21.

13 Emyambalire yethu yangana hamba okwa malengekania agho abandi bawithe oku Yehova n’abandu biwe. Thwanzire ithwakolha “ebyosi busana n’eriha olhukengerwa oku Nyamuhanga.” (1 Abanya Korinto 10:31) Emyambalire eyitholere mwamuli erisikya eriyowa n’amalengekania w’abandi. Neryo thukabya thukasombolha esyongyimba kutse erithwamu okwa misosere yethu, thuk’ibuka ngoku erithwamu lyethu likahamba okwa bandi bandu.​—1 Abanya Korinto 4:9; 2 Abanya Korinto 6:3, 4; 7:1.

14. Ni kyahi ekya thwanga lengekaniako thukasombolha eby’eriambalha thukakolha emibiiri y’Ekikristayo?

14 Thukambalha thuthi omughulhu thuli okwa mihindano kutse omw’ithulira? Mbwino thukayitsomana? Mbwino esyongyimba syethu sikaleka abandi ibakwa esisoni? Thukanayowa thuthi eby’emyambalire yethu abandi sibibahambireko? (Abanya Filipi 4:5; 1 Petero 5:6) Ni kwenene thukanza ithwasosa ndeke, aliwe ebindu ebyanga leka ithuwana ndeke y’emibere yethu y’Ekikristayo. Eyi y’emibere eya Yehova akalhangira akathusamalira. Yikakanganaya nga thuli bandu bali bathi omwakathi, “obubuya bw’omuthima owali omwisi w’omundu . . . , obubuya obu ni bw’obughuli embere sya Nyamuhanga.”​—1 Petero 3:3, 4.

15. Busana naki Yehova syali thubwira ngoku thutholere eryambalha n’erisosa?

15 Yehova syali athathuthondogholera ebilhaghiro ebihambire okwa bya thutholere eryambalha kutse ebya thuthatholere. Aliwe, abirithuha emisingyi ye Biblia eyanga thuwathikya erithwamu ndeke. (Abaebrania 5:14) Anzire erithwamu lyethu, mbulha ni linene kutse ni like, ambi iryaseghemera oko lhwanzo olhwa thumuwithire n’abandi. (Soma Mariko 12:30, 31.) Omwa kihugho kyosi, abandu ba Yehova bawithe myambalire muthina-muthina erisighikira n’aha bakulire kutse eky’omundu anzire. Emyambalire muthina-muthina eyi yuwene kandi yikatsemesaya.

AMALENGEKANIA AWATHOLERE OKWA BY’ESYOSENTE

16. Amalengekania agho ekihugho kiwithe okwa by’esyosente akahakanisaya athi ebya Yesu akangiriraya? Ni bibulyo byahi ebya thutholere eriyibulya?

16 Sitani anzire abandu ibalengekania bathi esyosente n’ebindu by’ebyanga leka ibatsema, aliwe abaghombe ba Yehova ibo bakyasi ngoku ayo ni mabehi. Thukayikethera ebinywe bya Yesu bino: “Kusangwa engebe y’omundu si busana n’obungyi bw’ebindu biwe.” (Luka 12:15) Esyosente si syanga thuha etseme y’okwenene. Si syanga thuha abanywani ab’okwenene, erithekana omwa malengekania, kutse engebe y’erikotha. Ni kwenene, thukayithagha ebindu by’ekinyamubiri, kandi thwanzire eritsemera engebe. Aliwe Yesu mwathukangirirya athi ithukendibya n’etseme thwamabya n’obughuma obuwene na Nyamuhanga kandi eriramya lyethu lyamabya irya likulhu omwa ngebe yethu. (Matayo 5:3; 6:22) Thayibulya: ‘Mbwino amalengekania agho ekihugho kiwithe okwa syosente ananyirimo? Mbwino esyosente syanga lengekanayako kutse erikaniako kutsibu?’​—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yoane 6.

17. Engebe yawu yang’uwana yithi wamaghana amalengekania agho ekihugho kiwithe okwa by’esyosente?

17 Thwamahwerya amalengekania wethu w’okw’ikolera Yehova n’erighana amalengekania w’ekihugho okwa by’esyosente, engebe yethu iyikendyuwana. (Matayo 11:29, 30) Ithukendi tsemera ebya thuwithe kandi ithwabya n’obuholho omwa malengekania n’omwa muthima. (Matayo 6:31, 32; Abanya Roma 15:13) Isithwendibya n’amaghaniryo w’ebindu. (Soma 1 Timoteo 6:9, 10.) Ithukendi bana etseme y’erihithya. (Emibiri 20:35) Kandi ithukendi thungira abo thwanzire b’obuthuku. Ithwangana bana othulho othuwene.​—Omugambuli 5:12.

“EBINDU BYOSI BY’AMALHWA”

18. Ni kyahi ekya Sitani akalengaho erithukolhako?

18 Sitani anemulengaho eritsandya obughuma bwethu na Yehova, neryo thutholere ithwakolha ekyosi-kyosi eritheyabo. Thukalhwa “n’emilhondo y’ebirimu by’ebibi ebiri omwa kyanya.” (Abanya Efeso 6:12) Sitani n’esyombinga siwe sibanzire thukatsema kutse erisyabyaho kera na kera. (1 Petero 5:8) Esyonzighu sy’akaghalha esi sikathurwanisaya, aliwe busana n’obuwathikya bwa Yehova thwangana singura!

19. Abanya Efeso 6:14-18 hakasoborera hathi “ebindu byosi by’amalhwa” eby’Omukrisitayo?

19 Kera, abasirikali ibakambalha ebindu by’amalhwa eribatheya omwa lhuhi. Kuthya, nethu thutholere ithwambalha “ebindu byosi by’amalhwa” ebya Yehova abirithuha. (Abanya Efeso 6:13) Bikendi thutheya. Ebindu ebi thukabibana omwa Abanya Efeso 6:14-18: “Neryo muhangane, musike, muhire omwatsi w’ekwenene ng’omukoba omwa mbindi syenyu. Mwambale erithunganene ng’ekindu ky’amalhwa ekikatheghaya ekikuba. Kandi mwambale ebiryatho by’engulhu yuwene y’obuholho. Kandi oko mighulhu yosi muhambe engabo y’erikirirya erikathoka eririmya emisoha yosi y’omubi. Kandi muhambe akakira [“esapeho,” NW] k’omulhamu. Kandi muhambe ekinywe kya Nyamuhanga ng’omuyali w’omulimu abuyirire. Musabe kutsibu n’eribulya Nyamuhanga eribawathikya. Kandi musabe omwa mighulhu yosi ngoku omulimu abuyirire akasondolha.”

20. Ni kyahi ekya thutholere ithwakolha nuku “ebindu byosi by’amalhwa” bithuwathikaye?

20 Omusirikali am’ibirirwa ekighuma ky’okwa bindu biwe by’amalhwa neryo ekitsweka kighuma ky’okwa mubiri wiwe ikyabya isikitheghirye, aho h’enzighu yiwe yikendi lhubirira. Thwamabya thwanzire ebindu byethu by’amalhwa bithutheghaye, isithwendi birirwa n’ekighuma. Thutholere ithwabyambalha mughulhu wosi kandi ibyabya omwa mibere eyuwene. Amalhwa wethu akendi syahwa ekihugho kya Sitani kikathoghothibwa kandi Sitani n’esyombinga siwe bakalhusibwa okwa kihugho. (Eribisulirwa 12:17; 20:1-3) Neryo thwamabya ithune murwanisya esyongumbu nyibi kutse obutseke bulebe, sithutholere thukalhuhirira!​—1 Abanya Korinto 9:27.

21. Thwanga singura thuthi amalhwa wethu?

21 Ithwe ahabwethu, si thulengirye Sitani y’akaghalha. Aliwe busana n’obuwathikya bwa Yehova, thukalengaya Sitani y’akaghalha! Eribya ithune bathaleghulha, thutholere ithwasaba Yehova, ithw’igha Ekinywe kiwe, n’erithendi yisolholha okwa balikyethu. (Abaebrania 10:24, 25) Ebindu ebi bikendi thuwathikya eribya ithune bathaleghulha oku Nyamuhanga n’eribya ithunayitheghekire erilhwira okw’ikirirya lyethu.

IBYA IWUNA YITHEGHEKIRE ERILHWIRA ERIKIRIRYA LYAWU

22, 23. (a) Thwanga thoka thuthi eribya ithunayitheghekire erilhwira okw’ikirirya lyethu? (b) Omwa sura eyikakwamako thukendi kania okuki?

22 Mughulhu wosi thutholere ithwabya ithunayitheghekire erilhwira erikirirya lyethu. (Yoane 15:19) Okwa myatsi mirebe, Abema ba Yehova bakabya n’emimanire y’embaghane okwa y’abandi bandu bangyi. Thayibulya: ‘Nganasi ekikaleka ithwabya n’emimanire eyi? Nganalighire ngoku ebya Biblia n’ebya omughombe oyutheleghulha n’amenge akabugha bihikire? Ngana yisyethera eribya Mwema wa Yehova? (Esyonyimbo 34:2; Matayo 10:32, 33) Nangana soborera abandi ebya ng’ikirirye?’​—Matayo 24:45; Yoane 17:17; soma 1 Petero 3:15.

23 Omwa mibere mingyi, ekya thutholere erikolha eriyihighulha okwa kihugho kikabya ikina lhangirikire. Aliwe okwa bundi buthuku, kwa bithe bithya. Sitani akalengaho erithuthegha omwa nzira muthina-muthina. Ekighuma ky’okwa bithegho eby’akakolesaya ly’eriyitsemesya. Thwanga sombolha thuthi ndeke eby’eriyitsemesya? Thukendi lebya ekyo omwa sura eyikakwamako.