Wunalhue Wasi?
Omundu oyuwakwira okwa muthi nga Yesu, mbwino Abanya Roma bangana lighire iyo eritsikwa ndeke ng’abandi?
ABANGYI banasi omwatsi owahambire oku Yesu ow’erihanikwa ahakathi-kathi k’esyongoli sy’ebibi ibiri n’erithirwa okwa muthi. (Mt. 27:35-38) Habiribya erithendi lighirana oko mwatsi we Biblia ow’eribugha yithi omubiri wa Yesu mwatsuka erikokothibwa busana n’eritsikwa neryo amahirwa omw’isinda.—Mk. 15:42-46.
Abandi abakahakanisaya ebiri omwa bitabu by’Enjiri babirithika-thikira eky’eribugha indi omundu oyuk’ithibawa anganalighirwa eritsikwa omwa nzira eyitholere, ng’erihirwa omw’isinda. Omwakanya k’ekyo, bakabugha bathi abalithibawa ng’esyongoli sy’ebibi batholere eribya ibabya bakatsikwa omwa yindi nzira. Omunya-makuru ya Ariel Sabar, akahandika omwa gazeti eya Smithsonia, mwasoborera enzuko y’amalengekania ayo athi: “Eribambwa lyabya isuyira erikakolhawa oko babi kutsibu, n’abandi abanyima-nyima mubasekerera amalengekania aw’eribugha indi Abanya Roma ibaha abandu ng’abo b’ekitsumbi omw’ibatsika omwa nzira eyitholere.” Abanya Roma ibakanza erihemulikania esyongoli sy’ebibi, neryo mughulhu mungyi ibakaleka emibiri yabu y’okwa muthi nuku ebisoro biryeyo. Neryo enyuma waho ebikasighalira ibikakwama kyaghuswa omw’isinda nguma.
Aliwe ebyakera ebikathakulhawa omwa kithaka byabiribisulha ekindu ekiri mbaghane, ekihambire okwa makuha aw’Abayuda balebe abithibawa. Omwa 1968, amakuha w’omulhume oyuwithibawa omwa kighana ky’erimbere mwabanika. Mwabanika omw’isinda ey’eka y’Abayuda hakuhi ne Yerusalemu. Amakuha ayo abya omwa sanduko y’amakuha. Erikuha ly’akasinziro lyabya irine omwa makuha ayo. Lyabya irinakongomerere okwa kabbahu omwa musumali w’esyoyingyi 4.5. Sabar akabugha athi, “Erikuha ly’akasinziro ery’omulhume oyukahulhawamo Yehochanan mulyawathikya erighunzaho obuhaka obwabya ibwabirighunza buthuku buuli obuhambire okwa myatsi eyiri omwa bitabu by’Enjiri eyikakanaya okw’itsikwa lya Yesu omw’isinda ngoku yangabya iyihikire.” Ahathe erithika-thika, “Erikuha ly’akasinziro lya Yehochanan kyabya ky’erileberyako eky’omulhume oyuwabambawa omwa biro bya Yesu oyo Abanya Roma balighira eritsikwa erikwamana n’emitsikire y’Abayuda.”
Hanganabya amalengekania awathasosene awahambire okwa ekya erikuha ly’akasinziro eri likakanganaya bikahika okwa mibere Yesu ahanikirawamo okwa muthi. Aliwe ekilhangirikire ndeke kiri kithi abandi bakolha-nabi abithibawa okwa muthi mubatsikwa kandi mubathakwama kyaghuswa. Kwesi ebya Biblia yikabugha okwa mubiri wa Yesu eritsikwa ndeke omw’isinda bihikire. Obwema obu bukasighika ekya Biblia yikabugha.
Ekikulhu kutsibu, Yehova abya iniabirilhaghulha athi Yesu angatsikirwe omw’isinda y’omugaga, kandi sihali oyuwanga kakirye ekinywe kya Nyamuhanga okw’ibererera.—Isa. 53:9; 55:11.