Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Omuthahyo imukabya n’ebisoro

Wunalhue Wasi?

Wunalhue Wasi?

Busana naki Abaisraeli babya bakathuha omuthahyo?

OMWA buthuku bwe Biblia, ab’ewobu mulhume ibakathuha omuthahyo babiritsuka erilighirana n’ab’ewobu mukali. Omuthahyo mwangabya imwabya mukabya ebindu by’obughuli, ebisoro, kutse esyosente. Okwa bundi buthuku, iniakanathuhawa omw’ikolha emibiiri mirebe, ngoku kyabya oku Yakobo, oyuwaligha erikolera thatha wa Rakeli ahabw’emyaka musanju nuku athahaye Rakeli. (Enz. 29:17, 18, 20) Ekighendererwa ky’erithuha omuthahyo kyabya ini kyahi?

Omusomi we Biblia ya Carol Meyers akabugha athi: “Omuthahyo angabya iniabya akasuba omwa mwanya w’emibiiri eya omwana w’obukali aby’akakolha ewabu, ekyabya kikulhu omw’eka eyiri mw’eby’obulime.” Kandi omuthahyo angabya iniabya akaleka obughuma obuli ahakathi-kathi k’esyofamile ibiri ibwaghuma. Obughuma obo bwabya bukaleka ibawathikania omwa buthuku obukalire. Eryongera okw’ekyo, omuthahyo iniakakanganaya ngoku omukali amabirithahibwa kandi kw’akendilhua omwa butheya bwa thatha wiwe iniayabya omwa bwa mwira wiwe.

Erithuha omuthahyo isikiri manyisaya indi omukali abya kindu ekyangana ghulhwa kutse erighulibwa. Ekitabu Ancient Israel​—Its Life and Institutions kikabugha kithi: “Eky’erithuha eka yobu mukali y’esyosente, kutse ekindi kindu ekingene nasyo, ahathe erithika-thika ikikaleka erithahya ly’Abaisraeli iryabya nga n’ighulha. Omuthahyo angabya isyabya akamanyisya erighulha omukali aliwe aby’akasuba omwa mwanya w’ebya omukali abya akakolha omw’eka yabu.

Munabwire, omwa bindi bihugho abandu bakinakolha eky’erithuha omuthahyo. Ababuthi Abakristayo bakabya bakasaba omuthahyo, bakakanganaya eriyibombeka kutse obuyitheghererya okwa bandu abosi omw’ithendi saba bindu binene kutsibu. (Fil. 4:5; 1 Kor. 10:32, 33) Omwa nzira eyi, bakakanganaya ngoku si bandu abanzire esyosente kutse ab’omururu. (2 Tim. 3:2) Eryongera okw’ekyo, ababuthi Abakristayo bamathendi saba omuthahyo munene kutsibu, oyukayabya mukwe wabu isyendi subya ekiro ky’obugheni ky’embere erihika ahakendi syabanira omuthahyo. Kutse oyukayabya mukwe isyendibya w’erileka omubiiri wiwe w’obutemburi habw’eribya iniatholere erikolha kutsibu erisondya esyosente esikayithayisibawa erithuha omuthahyo munene.

Omwa bindi bihugho, ab’ebilhaghiro babirihiraho omukenzo w’omuthahyo. Ababuthi Abakristayo abikere omwa bihugho ebiri ng’ebyo, bakaghendera okwa bilhaghiro ebyo. Busana naki? Ekinywe kya Nyamuhanga kikabugha kithi Abakristayo batholere ibakenga “abathabali b’ekihugho” kandi ibasikya ebilhaghiro ebithethwa ebihano bya Nyamuhanga.​—Abar. 13:1; Emib. 5:29.