Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Wunalhue Wasi?

Wunalhue Wasi?

Busana naki e Biblia yikayisubiriramo?

IHAKANAYIRA abahandiki be Biblia ibasubirira omwa binywe bighumerere kinywe okwa kinywe. Thulebaye esyonzumwa isathu esyangabya isy’esyaleka abahandiki abo ibakolha bathya:

Obuthuku obo byahandikirawamo. Omwa Israeli kera, abangyi sibabya bawithe esyokopi syabu-syabu sy’Emighambo. Kutsibu-tsibu ibakowa Emighambo yikasomwa bakahindana okwa hema y’erihindanamo. (Ebi. 31:10-12) Bangabya ibanabya bakabana ebikabalengemeraya banemuhulikirira n’erimana habw’esyosaha nyingyi omwa ndeko nene. (Neh. 8:2, 3, 7) Okwa buthuku ng’obo, erisubirira omwa binywe bikulhu-bikulhu kyangalekire iky’olhobera abandu eryibuka amasako n’erighendera kugho. Erisubirira omwa binywe birebe kutsibu-tsibu kyanga bawathikirye eryibuka emyatsi eyikanibweko omwa buuli, ng’emighambo n’ebilhaghiro bya Nyamuhanga.—Law. 18:4-22; Ebi. 5:1.

Emihandikire. Hakuhi pasenti 10 ye Biblia ni nyimbo—imwamune ekitabu ky’Esyonyimbo, Olhwimbo lhw’Esyonyimbo, n’eky’Ekiriro. Ihakanayira esyonyimbo isyabyamo ebinywe ebikayisubiriramo, ebyabya bikahira omuwatho okwa muthwe w’olhwimbo n’erileka abahulikiriri ibahambira ebinywe by’omwa muthwe. Ng’eky’erileberyako, lhangira ebinywe ebiri omwa Esyonyimbo 115:9-11: “Inywe bandu ba Israeli, muyikethere Omwami Mukulhu! Akabawathikaya, n’eribahanganira. Inywe bahereri ba Nyamuhanga, muyikethere Omwami Mukulhu! Akabawathikaya, n’eribahanganira. Inywe bosi abakubaha Omwami Mukulhu, muyikethere Omwami Mukulhu! Akabawathikaya, n’eribahanganira.” Wanamalhangira ngoku erisubirira omwa binywe ebyo kyangalekire ekwenene y’obughuli iyabya omwa bulengekania bw’abimbi n’erihika okwa mithima yabu?

Ekiyithawa ky’erihira omuwatho oko myatsi mikulhu-mikulhu. Ihakanayira abahandiki be Biblia ibasubirira omwa syonzumwa ngulhu-ngulhu. Ng’eky’erileberyako, Yehova abere abwira Abaisraeli athi isibalya omusasi, mwabwira Musa athi asubirire omwa nzumwa eyikaleka. Nyamuhanga aby’anzire erihira omuwatho okwa ky’eribya engebe y’omubiri iyiri omo musasi, ni bugha ambu, omusasi ak’imanira engebe. (Law. 17:11, 14) Enyuma waho abakwenda n’abakulhu e Yerusalemu babere bathondogholha esyonzira ngulhu-ngulhu esy’eriyihighuliramo okw’iponesya Nyamuhanga, nabu kandi mubahira omuwatho okwa kiyithawa ky’eriyihighulha okwa musasi.—Emib. 15:20, 29.

Nomwakine indi Yehova mwathakighenderera erisubirira omwa binywe by’Amasako syanzire ithwe thukayira mwa mutse. Ng’eky’erileberyako, Yesu mwabugha athi: “Omughulhu mukasaba, simubye mukasubirira omwa binywe bithya-bithya [bighumerere].” (Mt. 6:7) Neryo mwalholha embere erithubwira emyatsi eyitholere eyathwangahira omwa misabe eyihambene n’erisonda lya Nyamuhanga. (Mt. 6:9-13) Neryo thunemuyihighulha okw’isubirira omwa binywe bighumerere thukasaba, thuli bwiranda erithasyasuba omwa myatsi mighumerere ngendo na ngendo.—Mt. 7:7-11.

Busana n’enzumwa mbuya, Ekinywe kya Nyamuhanga kikasubirira omwa binywe birebe. Eyi ni nguma y’okwa syonzira nyingyi esyo Omukangirirya wethu Mukulhu akathukangirirayamu nuku thughasirawe.—Isa. 48:17, 18.