Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 16

Sighika Ekwenene Eyihambire Okwa Lhuholho

Sighika Ekwenene Eyihambire Okwa Lhuholho

“Thukaminya omulimu w’ekwenene, n’ekirimu ky’eritheba.”​—1 YN. 4:6.

OLHWIMBO 73 Thuhe Obuthubaha

EBIKENDI KANIBWAKO *

Omwakanya k’erisangira omwa mirwa eya Yehova athetsemera, humulikanaya abahughu bawu ababiriholerwa (Lebaya enungu 1-2) *

1-2. (a) Sitani abiritheba abandu omwa nziraki? (b) Thukendi kania okuki omo mwatsi ono?

SITANI, “ise w’amabehi,” abiritheba abandu eritsuka okwa nzuko y’eribyaho ly’abandu. (Yn. 8:44) Ebighuma by’okwa mabehi wiwe mwamuli esyongangirirya sy’amabehi esihambire okwa lhuholho n’engebe enyuma w’olhuholho. Esyongangirirya esyo syabirileka ihabya emirwa n’ebihaniriro bingyi eby’obulhaghu. Busana n’ekyo, balikyethu ng’ab’abo, babiribya ini ‘b’erilhwira erikirirya’ omundu amaholha omw’eka yabu kutse omwa butaka.​—Yuda 3.

2 Wamabana ebitsibu ng’ebyo, ni kyahi ekyanga kuwathikya erisighika ebya Biblia yikabugha ebihambire okwa lhuholho? (Efe. 6:11) Wanga humulikania wuthi n’erighumya Omukristayo mulikyethu oyuwangabya iniali omwa kahathikano k’erisangira omwa mirwa eyithetsemesaya Nyamuhanga? Omwatsi ono akendi kania okwa busondoli obwa Yehova abirithuha. Thuthatsuka eriminya ekya Biblia yikabugha okwa lhuholho.

EKWENENE EYIHAMBIRE OKWA MIBERE EYO ABAHOLI BALIMU

3. Ni byahi ebyalhwiririra omwa mabehi w’erimbere?

3 Nyamuhanga mwathahangika abandu ini b’eriholha. Aliwe Adamu na Eva eribyaho kera na kera, babya batholere ibowa Yehova oyuwabaha ekihano ekyolhobire kino: “Okwa bighuma by’omuthi w’eriminya ekibuya n’ekibi siwusyerya kubyo. Kusangwa okwa kiro wasyalya kubyo wasyaholha kundu.” (Enz. 2:16, 17) Neryo Sitani mwayitsungira omo myatsi. Omw’ibughira omwa nzoka, Sitani mwabwira Eva athi: “Simwendi syaholha nahake.” Eky’obulighe, Eva mwaligha amabehi ayo amalya ekighuma. Enyuma waho, na mwira wiwe nayu mwalya ekighuma. (Enz. 3:4, 6) Omwa nzira eyi, ekibi n’olhuholho mubyahika okwa bandu abosi.​—Abar. 5:12.

4-5. Sitani abirilholha athi embere eritheba abandu?

4 Adamu na Eva mubaholha, ngoku Nyamuhanga abya iniabiribugha. Aliwe Sitani mwathalekeraho eribugha amabehi awahambire okwa lhuholho. Enyuma waho, mwatsuka eribugha awandi mabehi. Amaghuma w’okw’igho y’engangirirya ey’eribugha indi omubiri akaholha aliwe imwalhua akandu akakabya ikaneho, obundi ikayabya omwa mwanya w’emirimu. Amabehi awakasa omwa mulingo muthina-muthina ayo abirithebya bandu bangyi erihika na munabwire.​—1 Tim. 4:1.

5 Busana naki abandu bangyi babirithebwa? Sitani anasi ngoku abandu bakayowa erikwamana n’olhuholho neryo akakolesaya ekyo eribatheba. Kundi thuhangikirwe ithuli b’eribyaho kera na kera, sithulyanza eriholha. (Omu. 3:11) Thukalhangira olhuholho ini nzighu.​—1 Kor. 15:26.

6-7. (a) Sitani anabirithoka eribisa ekwenene eyihambire okwa baholi? Soborera. (b) Ekwenene ye Biblia yikathutheghaya yithi okw’iubaha abaholi?

6 Sitani nomo anabirilengaho athi, ekwenene eyihambire okwa lhuholho siyathabisama. Erithwalira haghuma, lino ni bandu bangyi kwilhaba kera abasi kandi abakathulhughanaya ebya Biblia yikakangiriraya okwa mibere eyo abaholi balimu n’amaha busana n’abaholi. (Omu. 9:5, 10; Emib. 24:15) Ekwenene eyi yikathuhumulikanaya, neryo ikyaleka ithuthabya n’obuba n’erithika-thika omundu akaholha. Ng’eky’erileberyako, sithuliubaha abaholi; kutse thuthi ekindu kibi kyangana bahikako. Thunasi ku si baliho kandi ngoku sibanga thukolha nabi. Bali ng’abali omwa thulho thwa tsuli-tsuli. (Yn. 11:11-14) Kandi thunasi ngoku abaholi sibasi nga hamathalhaba buthuku bungahi. Neryo okw’ilhubuka, nibya n’ababirighunza esyongumi sy’emyaka ibanaholire bakendi syalhangira nga ni kathuku kake buyira, ng’erikohya ly’eriso.

7 Ahathe erithika-thika, wukaligha ndeke ngoku ekwenene eyihambire okwa mibere y’abaholi yilhangirikire, yolhobire, kandi yikayitheghereribawa. Yiri mbaghane kutsibu okwa mabehi wa Sitani awakaleka abandu ibabya omwa mwirimya! Eryongera okw’itheba abandu, amabehi ayo akalegha Omuhangiki wethu. Erithuwathikya eriyitheghererya ebitsibu ebya Sitani abiriletha, thukendi kania okwa bibulyo bino: Amabehi wa Sitani abirilegha athi Yehova? Amabehi wiwe abirileka athi abandu ibalengekania bathi si kitholere erikirirya mwa kihongwa ky’embanulho ya Kristo? Abiryongera athi amalighe n’eriaghalhwa ly’abandu?

AMABEHI WA SITANI ABIRILETHA EBITSIBU BINENE

8. Ngoku kiri omu Yeremia 19:5, amabehi wa Sitani awahambire okwa baholi akalegha athi Yehova?

8 Amabehi wa Sitani awahambire okwa baholi akalegha Yehova. Amabehi ayo mwamuli engangirirya y’amabehi ey’eribugha indi abaholi bakaghenda omwa muliro kera na kera ibanemwaghalhwa. Esyongangirirya ng’esyo sikalegha Nyamuhanga! Sithi? Esyongangirirya esi sikaleka abandu ibalengekania bathi Nyamuhanga w’olhwanzo ni mutsindi nga Diabolo. (1 Yn. 4:8) Ekyo kikaleka iwayowa wuthi? Kandi ekikulhu kutsibu, eki kikaleka Yehova iniayowa athi? Nibya ibbwa, aponire omulingo wosi-wosi w’obutsindi.​—Soma Yeremia 19:5.

9. Amabehi wa Sitani abirileka athi abandu ibath’ikirirya omwa kihongo ky’embanulho kya Kristo ekikanibweko omu Yoane 3:16 na 15:13?

9 Amabehi wa Sitani awahambire okwa lhuholho akaleka abandu ibath’ikirirya omwa kihongo ky’embanulho kya Kristo. (Mt. 20:28) Awandi mabehi wa Sitani w’aw’eribugha athi abandu bali mw’akalimu akatheholha. Ekyo kiryabya ini kwenene, obuli mundu angabereho kera na kera. Kristo syanga yithaghire erihayo engebe yiwe ng’embanulho busana nethu nuku thusyabana engebe y’erikotha. Wibuke ngoku ekihongo kya Kristo ky’ekikakanganaya olhwanzo lhunene olho abandu babirithakanganibwa. (Soma Yoane 3:16; 15:13.) Thalengekania Yehova na Mughalha wiwe nga bakayowa bathi okwa syongangirirya esikaleka ekihembo ekyo ikyabya nga sikiwithe mughaso!

10. Amabehi wa Sitani abiryongera athi amalighe n’eriaghalhwa ly’abandu?

10 Amabehi wa Sitani abiryongera amalighe n’eriaghalhwa ly’abandu. Ababuthi abali omwa bulighe bw’eriholerwa omwana wabu hakanayira ibabwirwa indi Nyamuhanga abirithwalha omwana oyo eriyabya malaika elhubulha. Mbwino amabehi wa Sitani aya akakehaya obulhumi bwabu kutse akabwongera? Engangirirya y’amabehi ey’omuliro wa kera na kera yabirikolesibwa ng’enzira ey’erilhangira eriaghalya abandu nga siki, imwamuli erihisirya okwa muthi abahakanisaya esyongangirirya sy’ekanisa. Ekitabu kighuma ekikakanaya okwa batsweri b’omwa koti ya kera eye Spain kithi abaghuma b’okwa babya bimanire eriaghalya eri bangabya ibabya bikirirye bathi eki kikendi leka abahakani “ibabya ng’abamasangwa bagherya okwa muliro wa kera na kera” nuku banga yisubamu bana syabalha okwa muliro wa kera na kera owenyine-nyine. Omwa bindi bihugho, abandu bakayowa ibatholere eriramya abaholi babu, eribasikya, n’eribasaba emighisa. Abandi bakanza bahongere abaholi abo nuku sibabasuyire. Eky’obulighe, esyonyikirirya esiseghemere okwa mabehi wa Sitani sisiriletha erikirania ly’okwenene. Omwakanya k’ekyo, sikaletha amaghaniryo mangyi kutse nibya eryubaha.

NGOKU THWANGA SIGHIKA EKWENENE YE BIBLIA

11. Abahughu kutse abanywani abakabya nga bawithe ebighendererwa ebyuwene banga lengesya bathi erithukaka erikolha ebikahakanisaya Ekinywe kya Nyamuhanga?

11 Erianza Nyamuhanga n’Ekinywe kiwe bikathuhira mw’akaghalha k’erighondera Yehova nibya n’omughulhu abahughu n’abanywani abakabya nga bawithe ebighendererwa ebyuwene bakathukaka erisangira omwa mirwa eyihambire okwa baholi eyithaseghemere okwa Masako. Bangananza thuhemuke, obundi omw’ibugha bathi sithwabya thwanzire kutse erisikya omuholi. Kutse bangana bugha bathi emibere yethu yikendileka omuholi iniakolha nabi abaliho omwa nzira ndebe. Thwanga sighika thuthi ekwenene ye Biblia? Thulebaye ngoku thwanga ghendera okwa misingyi ye Biblia eno.

12. Ni mirwa yahi eyihambire okwa baholi eyilhangirikire ngoku yithaseghemere okwa Masako?

12 Ithwamu eriyithwa okwa esyonyikirirya n’emirwa ebithaseghemere okwa Masako. (2 Kor. 6:17) Omwa Caribbean, abangyi bikirirye bathi omundu akabya abiriholha, “omulimu” wiwe anganabya iniane aho kandi iniasuyira abamukolha nabi. Ekitabu kighuma kikabugha kithi: “Omulimu” angana “kolha akabi omwa butaka.” Omwa Afirika wukabana abandi ibabiryakya owakahulhawamo muliro mubi okwa kiriro omwa kiro. Busana naki? Abandi bakabugha bathi ekyo kikathibitha okwa mirimu mibi. Ahathe erithika-thika, ithwe ng’abaghombe ba Yehova, sithulikiriraya omwa mirwa yosi-yosi kutse erisangira omwa mitse eyikakulha-kulhanaya amabehi wa Sitani!​—1 Kor. 10:21, 22.

Erisekulya ndeke omo myatsi eyiseghemere okwa Biblia n’erikanirania ndeke n’abahughu abathe Bema lyangana kuwathikya eriyihighulha okwa bitsibu (Lebaya enungu 13-14) *

13. Wutholere iwakolhaki wamathika-thikira omurwa mulebe ngoku kiri omu Yakobo 1:5?

13 Wamabya iwukathika-thikira emitse kutse emirwa mirebe, saba Yehova iwune n’erikirirya wuthi akuhe amenge. (Soma Yakobo 1:5.) Neryo sekulhaya omwa bitabu byethu. Kyamayithaghisibwa, hika okwa basyakulhu omwa kithunga kyenyu. Sibendi kubwira eky’erikolha, aliwe bakendi kukangania emisingyi ye Biblia, ng’eyikanibweko hano. Wamakolha ebindu ebyo, iwukendi kangirirya ‘amaaka wawu aw’obulengekania,’ n’amaaka aya iniakendi kuwathikya “erighabulha ekibuya n’ekibi.”​—Ebr. 5:14, NW.

14. Thwanga yitheya thuthi okw’ithwikalya abandu?

14 ‘Wukole ebyosi busana n’eriha olhukengerwa oku Nyamuhanga. Simukole ekyanga thwikalya.’ (1 Kor. 10:31, 32) Thukathwamu erisangira omwa murwa kutse omubalha, thutholere ithwalengekania n’okw’ithwamu lyethu nga likendi hamba lithi okwa bunyamuthima-thima bw’abandi, kutsibu-tsibu Abakristayo balikyethu. Sithwanganza nahake erithwikalya omundu! (Mk. 9:42) Kandi, thukayitheghaya n’okw’iponesya abathe Bema n’ahakithatholere. Olhwanzo ilhukendi leka ithwakania nabu ithunabasikirye, ekindu ekikaha Yehova y’olhukengerwa. Sithwangalhwa n’abandu kutse eritsamba emirwa yabu. Wibuke, olhwanzo lhuwithe amaaka! Thwamalhukangania omw’itsomana n’omw’isikya, ithwanganaleka emithima y’abakathuhakanisaya iyolhoba.

15-16. (a) Busana naki ni ky’amenge eribwira abandi ebya wikirirye? Iha eky’erileberyako. (b) Ebinywe bya Paulo ebiri omu Abanya Roma 1:16 bikathuhambako bithi?

15 Yiminyikalhaye omwa butaka bwenyu ku wuli Mwema wa Yehova. (Isa. 43:10) Abahughu bawu n’abataka bamabya ibanasi ku wukaramaya Yehova, ikikendi kwolhobera erimanira emibere eyikalire. Francisco, oyuwikere e Mozambique, akabugha athi: “Omughulhu ingye na mukali waghe, Carolina, thwaminya ekwenene, muthwabwira ab’eka yethu ngoku si thwanga thasyaramya abaholi. Erithwamu lyethu mulyalengwako mwali wabu Carolina akaholha. Ewethu yiri omurwa w’erinabya ekinda. Neryo ow’okwa mundu oyo atholere iniakesya ahalyuthibawa amaghetse ayo ahabw’ebiro bisathu. Emirwa eyi yikakolhawa ambu nuku sibahithanaye akalimu k’oyulyaholha. Ab’oku Carolina mubanza nayu akesayeho.”

16 Francisco na mukali wiwe mubakolhaki? Francisco akabugha athi: “Kundi thwanzire Yehova kandi thwanzire erimutsemesya, muthwaghana erisangira omwa murwa oyo. Ab’oku Carolina mubahithana kutsibu. Mubabugha ambu sithuthasikya omuholi n’eribugha ambu sibanga thasyathubungira kutse erithuwathikya. Kundi thwabya ithwabiribasoborera kera ebya thwikirirye, muthuthakania oko mwatsi oyo ibanahithene. Abandi bahughu mubathulhwirako, bathi thwabiribabwira emimanire yethu. Endambi muyahika, ab’oku Carolina bamathekana, kandi muthwathoka erihiraho obuholho. Erithwalira haghuma, abandi banabiryasa ewethu erisyenda ebitabu ebiseghemere okwa Biblia.” Ambi isithwakwa esisoni sy’erilhwira oko kwenene eyihambire okwa lhuholho.​—Soma Abanya Roma 1:16.

HUMULIKANAYA KANDI SIGHIKA ABALI OMWA BULIGHE BW’ERIHOLERWA

Abanywani b’okwenene bakahumulikanaya n’erisighika ababiriholerwa (Lebaya enungu 17-19) *

17. Ni kyahi ekyanga thuwathikya eribya mwira w’okwenene okwa Mukristayo oyuwabiriholerwa?

17 Omukristayo mulikyethu amaholerwa, thutholere ithwalengaho eribya ‘omwira oyukabuthawa busana n’obulighe.’ (Emi. 17:17) Thwangabya thuthi ‘mwira’ w’okwenene, kutsibu-tsibu omughulhu mughalha wethu kutse mwali wethu akahathikanawa erisangira omwa mirwa eyithaseghemere okwa Masako? Thulebaye emisingyi ye Biblia ibiri eyanga thuwathikya erihumulikania ababiriholerwa.

18. Ni kyahi ekyaleka Yesu inialira, eky’erileberyako kiwe kikathweghesayaki?

18 “Mulire haghuma n’abakalira.” (Abar. 12:15) Kyangana thukalira eribana eky’eribwira omundu oyuwabiriholerwa. Bamalhangira thukalira, ibakendi minya ku thubatsomene. Omughulhu Lazaro munywani wa Yesu aholha, Maria, Marata, n’abandi mubalira mughalha wabu kandi munywani wabu mwanze. Yesu abere akahika enyuma w’ebiro bbini, nayu “mwalira,” nomwakine indi abya inianasi kw’akayalhubukaya Lazaro. (Yn. 11:17, 33-35) Erilira lya Yesu mulyakangania eriyowa lya Thatha wiwe. Kandi mukyakangania olhwanzo olhwa Yesu awithire eka eyo, kandi ahathe erithika-thika, ekyo mukyahumulikania Maria na Marata. Kuthya, balikyethu bakabya bakalhangira olhwanzo n’eritsomana erya thubawithire, bakaminya ngoku sibali ibobene aliwe ku bathimbirweko n’abanywani ababatsomene kandi abakabasighika.

19. Thwanga kolesya thuthi Omugambuli 3:7, thukahumulikania Omukristayo oyuli omwa bulighe?

19 “Omughulhu w’eribya bukuthu n’omughulhu w’eribugha.” (Omu. 3:7) Eyindi nzira eya thwanga humulikaniryamu Omukristayo oyuwabiriholerwa ly’eribya muhulikiriri mubuya. Leka mulikyenyu abughe ekiri okwa muthima, kandi isiwahithana amabya ng’oyuwamabugha “lhuba-lhuba,” buthalengekania. (Yobu 6:2, 3) Ebirengekanio biwe byanganabya ibyabiryongera busana n’akahathikano k’abahughu abathe Bema. Neryo saba haghuma nayu. Lemba-lemba ‘Oyukasubiraya erisaba’ erimuha akaghalha n’obulengekania obuwene. (Esy. 65:2) Emibere yamabalighira, musome haghuma e Biblia. Kutse imwangana soma omwatsi owatholere erilhua omwa bitabu byethu, obundi ng’omwatsi ow’eriyikaniako erikahimba.

20. Omo mwatsi owakakwamako thukendi kania okuki?

20 Ni lhusunzo lhunene eribya ithwabiriminya ekwenene eyihambire okwa baholi n’amaha mabuyanga busana n’abali omwa masinda! (Yn. 5:28, 29) Neryo, omwa binywe n’omwa mikolere, buthubaha thusighike ekwenene ye Biblia n’eribwira kuyo kw’abandi akaghisa akatholere kakabanika. Omwatsi owakakwamako akakanaya okwa yindi nzira eya Sitani akakolesaya erihira abandu omwa mwirimya w’obunyakirimu​—eby’obukumu. Thukendi lhangira ekikaleka ithwayithagha eriyihighulha okwa mitse n’eby’eriyitsemesya ebihambangene n’ekithegho ky’esyombinga ekyo.

OLHWIMBO 24 Mwase Okwa Kithwe kya Yehova

^ enu. 5 Sitani n’esyombinga siwe babiritheba bandu bikahika okwa mibere eyo abaholi balimu. Amabehi aya abirilhwiririra mw’emirwa mingyi eyithaseghemere okwa masako. Omwatsi ono akendi kuwathikya erisighalha muthaleghulha oku Yehova abandi bakanza erikukaka erisangira omwa mirwa ng’eyo.

^ enu. 55 ERISOBORERA EBISASANI: Omuhughu anemulira busana n’eriholerwa, abahughu biwe Abema ba Yehova banemumuhumulikania.

^ enu. 57 ERISOBORERA EBISASANI: Enyuma w’erisekulya okwa mirwa eyikakolhawa omundu akaholha, omwa lhukeri, Omwema akasoborera abahughu biwe ebyikirirye.

^ enu. 59 ERISOBORERA EBISASANI: Abasyakulhu omwa kithunga ky’Ekikristayo bakahumulikanaya n’erisighika Omwema oyuwabiriholerwa omwanze wiwe.