Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Ebibulyo Erilhua Omwa Basomi

Ebibulyo Erilhua Omwa Basomi

Ni kyahi ekyaleka omulhume oyo Boazi ahulhamo “mughalha wabu w’ekithunga” iniabugha athi ‘angaherirye’ omwandu wiwe amathahya Ruta? (Ruta 4:1, 6)

Omwa buthuku bwe Biblia, omulhume oyuthahirye iniakabya amaholha isyawithe mwana, ihakabya ebibulyo birebe ebikayithagha eby’erisubirya: Ibikendibya bithi okwa kithaka kiwe? Mbwino ikikendi leka erina ly’eka yiwe iryabuliranira ighuma? Emighambo ya Musa iyikasubiraya ebibulyo ng’ebyo.

Ibikabya bithi okwa kithaka ky’omulhume oyulyaholha kutse oyulyaghulhaya ekithaka kiwe busana n’obunakwa? Mughalha wabu kutse omuhughu w’ahakuhi iniakaghulha kutse erithongolya ekithaka ekyo. Eki kyangalekire ekithaka ekyo ikyabya inina ky’erihiika eryo.​—Law. 25:23-28; Emig. 27:8-11.

Ni kyahi ekyabya kikakolhwa nuku erina ly’omulhume oyulyaholha siribulirane? Erilhabira omw’isighalibwa, ekindu ekyakolhawa oku Ruta. Omulhume iniakasighalhaya muka mughalha wabu nuku abuthe omwana oyukendi syasubyaho erina ly’omulhume oyuwaholha n’erisighalya ekithaka kiwe. Kandi endegheka y’olhwanzo eyi iyikaleka n’omukwakali iniatsomanwa.​—Ebi. 25:5-7; Mt. 22:23-28.

Thuthalengekania okwa ky’erileberyako kya Naomi. Abya mukali wa Elimeleki. Elimeleki n’abaghalha biwe babiri babere baholha, Naomi mwasighalha isyawithe oyukendibya akamubanira eky’erirya. (Ruta 1:1-5) Naomi abere abirisuba e Yuda, mwabwira mwalyana wiwe athi asabe Boazi athi akole ng’omuthongolya w’ekithaka kyabu. Abya muhughu w’ahakuhi wa Elimeleki. (Ruta 2:1, 19, 20; 3:1-4) Aliwe Boazi abya inianasi ngoku hane owundi muhughu wahakuhi-kuhi, oyo e Biblia yikahulhamo “mughalha wabu w’ekithunga.” Neryo kwesi yuwabya atholere erikolha ng’omuthongolya.​—Ruta 3:9, 12, 13.

Okw’itsuka, “mughalha wabu” oyo abya inianalighire eribya muthongolya. (Ruta 4:1-4) Nomwakine indi eki kyanga muhirireko owundi muheke, mwaminya ngoku Naomi syangathasyabutha omwana oyuwanga sigherye ekithaka kya Elimeleki. Ni bugha ambu, ekithaka ekyo kyang’ongerwe okwa mwandu wa mughalha wabu w’ekithunga oyo, neryo eki mukyakangania ngoku akayathunga binene.

Aliwe mughalha wabu w’ekithunga oyo mwahindulha amalengekania akaminya ngoku kikendi muyithaghisya erisighalya Ruta. Mwabugha athi: “Sinanga thoka eriyithongoleryalho, ngasyaherya omwandu waghe.” (Ruta 4:5, 6) Ni kyahi ekyaleka iniahindulha amalengekania wiwe?

Mughalha wabu w’ekithunga kutse owundi mundu kw’asighalya Ruta kandi Ruta akabutha omughalha, omughalha oyo angasigherye ekithaka kya Elimeleki. Eki ‘kyangaherirye’ kithi ‘omwandu’ wa mughalha wabu w’ekithunga oyo? E Biblia siyiribugha, aliwe hano hane esyonzumwa esyangabya isy’esyaleka.

  • Ey’erimbere, esyosente esy’angakolesirye syangabere ngasyamakwira bbule, kundi ahathe erithika-thika ekithaka kya Elimeleki sikyangabere kiwe. Kyangabere kya mughalha wa Ruta.

  • Eyakabiri, angabere n’olhukwamirwa lhw’erilisya n’eritsomana Naomi na Ruta.

  • Eyakasathu, Ruta kw’abutha abandi baana oko mulhume oyukahulhawamo mughalha wabu w’ekithunga, bangaghabene omwandu wiwe n’abandi baana abo omulhume oyo angabere iniawithe.

  • Eyakani, mughalha wabu w’ekithunga oyo kwabya isyawithe abaana biwe-biwe, omughalha oyo angabuthire oku Ruta angabere n’ehamuli y’erisighalya ekithaka kya Elimeleki n’eky’omulhume oyo. Neryo angabere iniamasighira ekithaka kiwe ky’omwana oyuwithe erina lya Elimeleki, butsira eriwe. Omulhume oyo mwathanza eriherya omwandu wiwe habw’eriwathikya Naomi. Mwathwamu erilighira owundi muthongolya oyumukwamire ya Boazi eriberererya olhukwamirwa olho. Boazi mwakolha ekyo kundi mwanza “erihangania erina ly’oyuwaholha omo mwandu wiwe.”​—Ruta 4:10.

Kilhangirikire ngoku omulhume oyukahulhawamo mughalha wabu w’ekithunga oyo aby’atsomene eritheya erina liwe n’omwandu wiwe. Eriyitsomana iyuwene lyabya iryabirimuthabalha. Wulebaye ibbwa omwakanya k’eritheya erina liwe, erina ly’omulhume oyo siryasibwe. Kandi mwayithalya okwa lhusunzo lhw’embaghane olho Boazi ahebawa, olhw’eribya omwa listi y’abandu abasiriramu Masiya, Yesu Kristo. Eki ka ni kindu ky’obulighe ekyahika oku mughalha wabu w’ekithunga busana n’eriyithalya okwa kaghisa k’eriwathikya oyuli omwa buyithawa!​—Mt. 1:5; Lk. 3:23, 32.