Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 18

Wunemwendi Thwikalha Busana na Yesu?

Wunemwendi Thwikalha Busana na Yesu?

“Obutseme buli oko yuthehuka-hukaya omuthima busana naghe!”​—MT. 11:6.

OLHWIMBO 54 “Enzira y’Eyi”

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Ni kyahi ekyangabya imukyakuswekya omughulhu watsuka eribwira abandi oko mwatsi we Biblia?

WUKAN’IBUKA omughulhu waminya ku wabiribana ekwenene? Esyongangirirya sye Biblia musyabya nga sy’olhobire eriyitheghererya! Muwalengekania wuthi obuli mundu akendi ligha emyatsi eyo wabirikirirya. Muwalhangira omwatsi we Biblia iniakendyuwania engebe yabu lino n’eribaha amaha mabuyanga aw’obuthuku obukasa. (Esy. 119:105) Neryo n’omuhwa munene muwabwira banywani bawu abosi n’abahughu okwa kwenene eyo wabiribana. Aliwe mubyabya bithi? Muwasweka abangyi bakaghana ebyo wukababwira.

2-3. Abangyi ab’omwa buthuku bwa Yesu mubanamuligha? Soborera.

2 Isikyathuswekaya abandi bakaghana omwatsi owathukathulha. Omwa buthuku bwa Yesu, abangyi mubamughana, nomwakine indi mwakolha ebithiko-thiko, erikangania ngoku Nyamuhanga abya iniane haghuma nayu. Ng’eky’erileberyako, Yesu mwalhubukya Lazaro​—ekithiko-thiko ekyo abakamuhakanisaya babya isibanga ghania. Nomwabine, abasondoli b’Abayuda mubathaligha Yesu nga Masiya. Nibya mubanza eritha Yesu na Lazaro!​—Yn. 11:47, 48, 53; 12:9-11.

3 Yesu abya inianasi ngoku abandu bangyi banga ghanire erimuligha nga Masiya. (Yn. 5:39-44) Mwabwira abaghuma b’okwa bigha ba Yoane Mubatizya athi: “Obutseme buli oko yuthehuka-hukaya omuthima [kutse erithwikalha] busana naghe.” (Mt. 11:2, 3, 6) Busana naki abangyi mubaghana Yesu?

4. Omo mwatsi ono thukendi kania okuki?

4 Omo mwatsi ono, n’owakakwamako, thukendi kania okwa syonzumwa nga syan’esyo esyaleka abangyi omo kighana ky’erimbere ibath’ikirirya Yesu, kandi ithwalebya kikaleka abangyi munabwire ibathwikalha. Ekikulhu kutsibu, thukendi minya ekyanga leka ithwabya n’erikirirya erighumire omu Yesu nuku sithuthwikale.

(1) EYO YESU AKULIRA

Abangyi mubathwikalha busana n’eyo Yesu akulira. Ebindu ibyan’ebyo byanga thwikalya bithi abandi munabwire? (Lebaya enungu 5) *

5. Busana naki abandi bangabya imubaghunzerera bathi Yesu si Masiya oyuwalhaghulhawa?

5 Abangyi mubathwikalha busana n’eyo Yesu akulira. Mubaligha ngoku Yesu ni mukangirirya mubuya kandi ngoku akakolha ebithiko-thiko. Aliwe okw’ibo, ibakamulhangira nga mughalha w’omubatsi buyira. Kandi abya we Nazareti, omuyi owabya akalhangirwa mwa w’ahisi. Nibya na Natanaeli, oyuwabya wabere mwigha wa Yesu, okw’itsuka mwanabugha athi: “Kw’ekindu kyuwene kyanganalhua e Nazareti kwehi?” (Yn. 1:46) Natanaeli angabya isyabya anzire omuyi owa Yesu akuliramo oyo. Kutse obundi angabya iniabya inian’ibukire obuminyereri obuli omu Mika 5:2, obwabya ibwabirilhaghulha buthi Masiya angabuthirwe e Betelehemu, butsira e Nazareti.

6. Ni byahi ebyanga wathikirye abandu ab’omwa buthuku bwa Yesu eriminya ngoku Yesu ya Masiya?

6 Amasako akabugha athiki? Omuminyereri Isaya mwalhaghulha athi esyonzighu sya Yesu syanga lemirwe erighanirya okwa bihambire okwa “lhulengo” lhwa Masiya. (Isa. 53:8) Emyatsi mingyi eyihambire okw’ebyo muyalhaghulhwa. Abandu abo ku bayithendya ndeke okwa myatsi eyosi eyi, banga minyire ngoku Yesu abuthirawa e Betelehemu kandi ku ni mwitsikulhu w’Omwami Dawudi. (Lk. 2:4-7) Neryo Yesu mwabuthirwa omo mwanya owabya iniabirilhaghulhwa omu Mika 5:2. Neryo kwesi, ekitsibu kyabya iniki? Abandu babya bawithe ekitsibu eky’erighunzerera lhuba-lhuba. Sibabya basi ekwenene eyosi eyimuhambireko. Busana n’ekyo, mubathwikalha.

7. Busana naki abangyi munabwire bakaghana abandu ba Yehova?

7 Thunemulhangira ekitsibu ekiri ng’eki munabwire? Ee. Abandu ba Yehova abanene ni bandu ba buli kiro; abangyi bakabalhangira nga “bandu abathakangiriribawa, isi banyima-nyima.” (Emib. 4:13) Abandi bakayowa bathi abandu ba Nyamuhanga si banga thoka erikangirirya ebihambire okwa Biblia kundi bathi sibali ghenda okwa masukuru awakakangiriraya eby’edini. Abandi bakabugha bathi Abema ba Yehova ni “dini ye Amerika.” Aliwe okwenene kuli kuthi, okwa Bema ba Yehova abali omwa kihugho kyosi, Abema nga 14 okwa 100 basa babali omwa Amerika. N’abandi bakabwirawa indi Abema ba Yehova sibikirirye omu Yesu. Ahabw’emyaka, abandu ba Yehova babiryahulhwamo “bandu babi,” “edini y’abasungu,” na “edini y’emirimu.” Kundi abakabwirawa emyatsi eyi sibathwasi ndeke kutse eriminya okwenene oku thuhambireko, bakathwikalha.

8. Ngoku kiri omwa Emibiri 17:11, ni kyahi ekya bandu banga kolha bamanza eriminya abaghombe ba Nyamuhanga abamunabwire nga babahi?

8 Omundu angayihighulha athi okw’ithwikalibwa? Abandu batholere ibalengaho eriminya okwenene kw’omwatsi. Ekyo ky’omuhandiki w’Enjiri ya Luka athwamu erikolha. Mwalengaho ‘eribulirirya ndeke’ emyatsi yosi “eritsuka erimbere.” Aby’anzire abasomi b’enjiri yiwe ibaminya “ndeke ekwenene y’emyatsi” eyihambire oku Yesu. (Lk. 1:1-4) Abayuda abe Beroya babya nga Luka. Babere bakanowa engulhu yuwene eyihambire oku Yesu, mubalebya omo Masako w’Ekihebrania eriminya ebyo babwirawa nga nina kwenene. (Soma Emibiri 17:11.) Kuthya, munabwire abandu batholere ibalebya okwenene kw’omwatsi. Batholere ibalebya ebya bandu ba Nyamuhanga bakabakangiriraya nga binahambene n’eby’Amasako akabugha. Kandi batholere ibaminya ebihambire okwa bandu ba Yehova abamunabwire. Bamabiribaminya ndeke, isibendi lighira ebinyambwirwa ebya bakabowako bikabalibaniako ameso.

(2) YESU MWAGHANA ERIKOLHA EBITHIKO-THIKO BY’ERIYIKANGANIA

Abangyi mubathwikalha busana na Yesu erighana erikolha ebithiko-thiko eby’eriyikangania. Ebindu ibyan’ebyo byanga thwikalya bithi abandi munabwire? (Lebaya enungu 9-10) *

9. Ni kyahi ekyabya Yesu akaghana erikolha ekithiko-thiko ekikalhua elhubulha?

9 Abandi omwa buthuku bwa Yesu mubathahumwa esyongangirirya siwe esikaswekaya. Mubanza ebingyi okw’aho. Mubabugha bathi akanganaye ngoku ni Masiya omw’ikolha “ekithiko-thiko ekikalhua elhubulha.” (Mt. 16:1) Obundi babugha bathi akole eki busana n’ebyababya ibabirisoma omu Danieli 7:13, 14. Aliwe, si yabya ndambi ya Yehova ey’eriberereryamu obuminyereri obo. Ebya Yesu akangiriraya byabya ibikaghunza ibo eriligha ngoku ya Masiya. Abere akaghana erikolha ekithiko-thiko ekyo babugha bathi akole, mubathwikalha.​—Mt. 16:4.

10. Yesu mwaberererya athi ebya Isaya ahandika ebihambire oku Masiya?

10 Amasako akabugha athiki? Omuminyereri Isaya mwahandika oku Masiya athi: “Syendi syalhaka, kutse syendi syathanda omulenge wiwe, eryowisyagho omo nzira nene.” (Isa. 42:1, 2) Yesu mwakolha omubiiri wiwe w’erithulira kikuthu-kuthu ahathe waha-waha. Mwathahimba esyohekalu, kandi isyalyambalha ebyambalho by’abakangirirya b’edini kutse eribugha athi bamwahule omo bitsumbi by’edini. Kandi abere akathondesibwa, Yesu mwathanza eritsemesya Omwami Herode omw’ikolha ekithiko-thiko. (Lk. 23:8-11) Yesu mwanakolha ebithiko-thiko birebe, aliwe omubiiri wiwe mukulhu lyabya iry’erithulha engulhu yuwene. Mwabwira abigha biwe athi: “Ekyo kyo nasira.”​—Mk. 1:38.

11. Ni malengekania wahi awathahikire agho abandi bawithe munabwire?

11 Thunemulhangira ekitsibu ekiri ng’eki munabwire? Ee. Abangyi munabwire bakatsemera amakanisa amanene-manene awapambire omwa by’obughuli bunene, abakangirirya b’amadini abakahulhawa omwa bitsumbi ebinene-binene, n’emikonga eyo abandu bangyi babiribirirwa enzuko yayu. Aliwe abandu abakasomera omo makanisa aya, si bawithe n’ebya bak’igha oku Nyamuhanga n’ebighendererwa biwe. Abakahindana okwa mihindano y’Ekikristayo bakaminya ebya Yehova anzire ithwakolha kandi ibabighenderako. Ebisenge byethu by’Obwami biri kw’obuyonzo, ni nyumba buyira, kandi sibiri kw’amapambu awalhabirirenie. Abakasondolha sibalyambalha esyongyimba esikabaminyikalhaya; kandi sibali thunga bitsumbi. Ebya thukakangiriraya n’ebya thwikirirye biseghemere okwa Kinywe kya Nyamuhanga. Nomwabine bithya, abandu bangyi munabwire bakathwikalha kundi bakayowa bathi emiramirye yethu simuli ebikaleka iyalhuma kandi bathi ebya thukakangiriraya sibirihambangana n’ebya banzire ibowa.

12. Ngoku kiri omwa Abaebrania 11:1, 6, erikirirya lyethu litholere iryaseghemera okuki?

12 Thwanga yihighulha thuthi okw’ithwikalibwa? Omukwenda Paulo mwabwira Abakristayo abe Roma athi: “Erikirirya likasa busana n’eriowa, n’eriowa, likasa busana n’erikangiriribwa, n’erikangirirya eryo ni Kristo.” (Abar. 10:17) Neryo thukakamathaya erikirirya lyethu omw’igha Amasako, butsira erisangira omwa mikonga ey’edini eyithaseghemere okwa masako, nomuyanga lhangirika nga yuwene. Thutholere ithwabya n’erikirirya erighumire eriseghemere okw’iminya erihikire kundi “ahathe erikirirya omundu syanga thoka eritsemesya Nyamuhanga.” (Soma Abaebrania 11:1, 6.) Neryo sithuli yithagha eritsuka erilhangira ekithiko-thiko ekikalhua elhubulha imuthwaligha ku thwabiribana ekwenene. Eriyithendya ndeke okwa syongangirirya esye Biblia esikaghumaya erikirirya kikaghunza ithwe eriligha n’erithughunzamo erithika-thika lyosi-lyosi.

(3) YESU MWATHAKWAMA EMIRWA MINGYI EYA BAYUDA

Abangyi mubathwikalha busana na Yesu erighana erighendera okwa yindi mirwa yabu. Ebindu ibyan’ebyo byanga thwikalya bithi abandi munabwire? (Lebaya enungu 13) *

13. Ni byahi ebyaleka abangyi ibaghana Yesu?

13 Omo buthuku bwa Yesu, abigha ba Yoane Mubatizya mubasweka kundi abigha ba Yesu babya isibalitsira akalyo. Yesu mwasoborera ngoku sihali ekyanga leka ibatsira akalyo iniakineho. (Mt. 9:14-17) Nomwabine, Abafarisayo n’abandi bahakani ba Yesu mubamupona kundi isyali ghendera okwa mirwa yabu. Mubamuhithanako akathwamu erilhamya abalhwere okwa kiro kye Sabato. (Mk. 3:1-6; Yn. 9:16) Okwa lhundi lhuhandi, ibakabugha bathi basikirye e Sabato; n’okwa lhundi lhuhandi, ibathalhangira mwa kitsibu erikolera omo hekalu mw’esuburu. Mubahithana kutsibu Yesu akabatsumanga ahabw’ekyo. (Mt. 21:12, 13, 15) Kandi abo Yesu athulira omo sinagogi mwe Nazareti mubaghalirwa kutsibu Yesu akakolesya eby’erileberyako ebyabya kera eribisulha eriyitsomana lyabu n’erithendibya n’erikirirya. (Lk. 4:16, 25-30) Emibere eyo Yesu akanganaya eya bathabya bayitsulirye muyaleka abangyi ibathwikalha.​—Mt. 11:16-19.

14. Ni kyahi ekyaleka Yesu iniaghana emirwa y’abandu eyithabya yikalighirana n’Amasako?

14 Amasako akabugha athiki? Erilhabira omu muminyereri Isaya, Yehova mwabugha athi: “Abandu aba bakanyisimbirira, omo binywe byabo kandi bakanyisikaya n’eminywe yabo, nikwa babirisegherya emithima yabu yo hali kwingye, n’erikenga lyabo busana naghe ni mitse y’abandu eyo bigha.” (Isa. 29:13) Yesu abya ahikire erighana emirwa y’abandu eyithabya yikalighirana n’Amasako. Ababya bakalhangira ebihano n’emirwa y’abandu mwa bikulhu kwilhaba Amasako mubaghana Yehova n’oyo athuma nga Masiya.

15. Busana naki abangyi munabwire sibanzire Abema ba Yehova?

15 Thunemulhangira ekitsibu ekiri ng’eki munabwire? Ee. Abangyi bakapona Abema ba Yehova bakaghana erisangira omwa mirwa eyithaseghemere okwa Amasako, ng’eryibuka ebiro by’amabuthwa ne Krisimasi. N’abandi ibapona Abema ba Yehova bakaghana erisangira omwa mikonga eyikahalhamba erihanga kutse emirwa ey’amatsiko eyithelighirana n’Ekinywe kya Nyamuhanga. Abakathwikalibawa omwa nzira eyi bangana lengekania bathi mbwino banemuramya Nyamuhanga omo nzira eyo akaligha. Aliwe sibanga mutsemesya bamabya ibakakwama emirwa y’ekihugho kwilhaba esyongangirirya esiri omwa Biblia.​—Mk. 7:7-9.

16. Ngoku kiri omwa Esyonyimbo 119:97, 113, 163-165, ni kyahi ekyo thutholere ithwakolha kandi ni kyahi ekyo thutholere ithwayihighulhako?

16 Thwanga yihighulha thuthi okw’ithwikalibwa? Thutholere ithwanza kutsibu ebihano bya Yehova n’emisingyi yiwe. (Soma Esyonyimbo 119:97, 113, 163-165.) Thwamanza Yehova, ithukendi ghana emirwa yosi-yosi eyithemutsemesaya. Isithwendi lighira ekyosi-kyosi eritsekya olhwanzo olhwa thuwithire Yehova.

(4) YESU MWATHAHINDULHA EBY’EKIPOLITIKI

Abangyi mubathwikalha busana na Yesu erighana erisangira omwa by’ekipolitiki. Ebindu ibyan’ebyo byanga thwikalya bithi abandi munabwire? (Lebaya enungu 17) *

17. Ni byahi ebya bangyi omo buthuku bwa Yesu babya balindirire ebyaleka ibathwikalha?

17 Abandi omo buthuku bwa Yesu babya banzire embinduka ey’aho n’aho omwa by’ekipolitiki. Babya banzire Masiya iniabalhusya omw’inubibwa ly’obuthabali bwe Roma. Aliwe babere bakanza erikolha Yesu mwa mwami wabu, mwaghana. (Yn. 6:14, 15) Abandi​—imwamune n’abahereri​—babya ibabirisagha bathi Yesu akendi kolha embinduka omwa by’ekipolitiki ekindu ekyanga lekire Abaroma ibapona, ababya ibabiriha abasondoli b’edini b’ehamuli n’obuthoki bulebe. Emyatsi y’ekipolitiki ng’eyo muyaleka Abayuda bangyi ibathwikalha.

18. Ni maminyereri wahi awe Biblia awahambire oku Masiya agho abangyi bagheghena?

18 Amasako akabugha athiki? Nomwakine indi amaminyereri mangyi abya iniabirilhaghulha athi erighunzerera Masiya angabere Mwami oyukasingura, awandi maminyereri mwakangania ngoku angatsukire eriholha busana n’ebibi byethu. (Isa. 53:9, 12) Neryo ni kyahi ekyaleka Abayuda ibathunga oku Masiya kw’amalengekania awathahikire? Abangyi omwa buthuku bwa Yesu mubagheghena obuminyereri bwosi-bwosi obuthelhaghanisaya erighunzaho ebitsibu byabu aho n’aho.​—Yn. 6:26, 27.

19. Ni byahi ebya bangyi munabwire banzire ebikaleka ibathwikalha?

19 Thunemulhangira ekitsibu ekiri ng’eki munabwire? Ee. Abangyi munabwire bakathwikalibawa kundi ithwe sithulibya na lhuhandi omwa by’ekipolitiki. Bakalengekanaya bathi nethu thutholere ithwakoma. Aliwe, thunasi ngoku erikwamana n’amalengekania wa Yehova, thwamakoma omundu eribya muthabali wethu, ithukendibya ithwamaghana Yehova. (1 Sam. 8:4-7) Kandi abandu bakalengekanaya bathi thutholere ithwahimba amasukuru n’esyosipatara n’erikolha eyindi mibiiri eyanga wathikya abandi. Bakathwikalibawa kundi ithwe thukahweraya akaghalha kethu oko mubiiri w’erithulira, butsira okw’ighunzaho ebitsibu by’ekihugho aho n’aho.

20. Ngoku kiri omwa binywe bya Yesu ebiri omu Matayo 7:21-23, thutholere ithwahira amalengekania wethu okuki?

20 Thwanga yihighulha thuthi okw’ithwikalibwa? (Soma Matayo 7:21-23.) Thutholere ithwahwerya amalengekania wethu okw’ikolha omubiiri ogho Yesu abirithuha. (Mt. 28:19, 20) Sithutholere thukalengemeribwa omwa by’ekipolitiki n’eby’erianza erighunzaho ebitsibu by’ekihugho kino. Thwanzire abandu kandi thutsomene ebitsibu byabu, aliwe thunasi ngoku enzira eyuwene ey’eriwathikiryamu abataka bethu ly’eribakangirirya oko Bwami bwa Nyamuhanga n’eribawathikya eribya banywani ba Yehova.

21. Thutholere ithwathwamu erikolhaki?

21 Omo mwatsi ono, thwamabirikania okwa bindu bbini ebikathwikalhaya ebyaleka abangyi omo kighana ky’erimbere ibaghana Yesu kandi ebyangana leka abandi munabwire ibaghana abakakwama Yesu. Aliwe, mbwino ebi byan’ebyo bisa ebyo thutholere ithwayihighulhako? Eyihi. Omo mwatsi owakakwamako, thukendi syalebya ebindi bindu bbini ebikathwikalhaya. Ka thuthwemu eriyihighulha okw’ithwikalibwa kandi thulhole embere erighumya erikirirya lyethu!

OLHWIMBO 56 Wuyire Ekwenene mw’Eyawu

^ enu. 5 Nomwakine indi Yesu abya Mukangirirya mukulhu oyuwabirithabyaho okwa kihugho, abandu bangyi ab’omwa buthuku bwiwe mubathwikalha busana nayu. Busana naki? Omo mwatsi ono, thukendi kania okwa syonzumwa ini. Kandi thukendi lhangira ekikaleka abangyi munabwire ibathwikalha busana n’ebyo abakakwama Yesu ab’okwenene bakabugha n’erikolha. Ekikulhu kutsibu, thukendi minya ekyanga leka ithwabya n’erikirirya erighumire omu Yesu nuku sithuthwikalibawe.

^ enu. 60 ERISOBORERA EBISASANI: Filipo akahira omu Natanaeli mw’omuhwa w’erighenda eyiri Yesu.

^ enu. 62 ERISOBORERA EBISASANI: Yesu anemuthulha engulhu yuwene.

^ enu. 64 ERISOBORERA EBISASANI: Yesu akalhamaya omulhume w’ebyalha bilehemire n’abahakani ibanasamalire.

^ enu. 66 ERISOBORERA EBISASANI: Yesu akaghenda okwa kithwe iyuwene.